صفاریان: تفاوت میان نسخه‌ها

[[حکومت صفاریان]] ادامه [[سیاسی]] حرکت‌هایی جدایی طلبانه بود که در [[مشرق]] [[اسلامی]] در بخشی از جنوب [[ایران]] نمایان شد. [[یعقوب بن لیث صفاری]]<ref>او صفار نام گرفت؛ زیرا زندگی خود را با رویگری ظروف مسی آغاز کرد.</ref> از [[فرصت]] [[ضعف]] [[خلافت عباسی]] - که به [[جنگ]] با زنگیان مشغول بود – بهره‌برداری کرده، بر مناطق جنوبی ایران چیره شد و [[فارس]] را هم به آن افزود. بعد از [[پیروزی]] بر حکومت طاهریان در [[سال ۲۵۹ ق]]/۸۷۳م. برای توسعه به سوی [[خراسان]] روی نهاد و [[قوی]] [[شوکت]] شد، آنگاه بر سیستان، در دورترین نقطه جنوب شرقی ایران، و دره کابل، سِند و مُکران<ref>تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۴۵۹ - ۴۶۰؛ ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۵، ص۳۳۷ - ۳۳۸ و ۳۶۳.</ref> چیره گشت، سپس درباره اوضاع در مشرق به [[خلیفه]] [[نامه]] نوشت. حکومت او با [[ویژگی‌های حاکم]] در آن دوران مشخص می‌شود. او [[امنیت]] و [[صلح]] را در مناطقی که به [[تصرف]] درآورد، محقق ساخت؛ از این رو [[سپاه]] به او پیوست و ساکنان آن مناطق از او [[پشتیبانی]] کردند.

خلیفه از اقدامات یعقوب و توسعه‌طلبی او [[راضی]] نبود. حکومت طاهریان تنها پایگاهی به حساب می‌آمد که [[خلافت]] در مشرق به آن [[اعتماد]] داشت و پیروزی بر آن، تهدیدی مستقیم برای خلافت و خطری برای کیان [[عباسی]] در سرزمین‌های شرقی بود؛ از این رو پاسخ خلیفه [[معتمد]] به افزایش [[نفوذ]] یعقوب، سریع و کوبنده بود؛ خلیفه در برابر [[حجاج]] خراسان، [[ری]]، [[طبرستان]] و [[گرگان]] او را [[لعن]] کرد<ref>ابن‌خلکان، وفیات الاعیان، ج۶، ص۴۱۲.</ref>.

[[یعقوب]] به [[سیاست]] خصمانه [[خلیفه]] در مقابل خود پی برد و بر آن شد که با گرفتن [[بغداد]] و [[مطیع]] کردن خلافت در زیر [[سلطه]] مستقیم خود، به این وضع خاتمه دهد.

[[سپاه]]، عمر و [[برادر]] یعقوب را به عنوان [[جانشین]] وی برگزید<ref>ابن‌خلکان، وفیات الاعیان، ج۶، ص۴۱۹.</ref>. [[عمرو]] به [[کاردانی]] [[سیاسی]] شهره بود؛ از این رو در درگیری با خلیفه به شیوه‌ای دیگر روی آورد. او از سیاستی انعطاف پذیر و صلح آمیز پیروی کرد و از همه چیز برای [[تغییر]] شرایط گذشت. بنابراین به خلیفه [[معتمد]] [[نامه]] نوشت و [[اعلان]] [[اطاعت]] کرد. موفق، حکم [[انتصابی]]، مانند آنچه برای برادرش یعقوب فرستاده بود، برای او ارسال داشت<ref>ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۶، ص۲۲.</ref>. عمر و پس از آن به تقویت مرکز و تثبیت [[قدرت]] خویش در داخل پرداخت و سپاهی ویژه از ممالیک ترک را برای [[نگهبانی]] از خویش به وجود آورد<ref>آنان را در کودکی می‌خریدند و برای کارهای نظامی تربیت می‌کردند.</ref> و بسیاری از آنان را به [[فرماندهان]] خود [[هدیه]] داده آنان را با [[مال]] فریفت تا [[اخبار]] سری را - که کسی نمی‌تواند آشکارا به آن دست یابد- برای او بیاورند.

اما [[روابط]] [[حسنه]] با [[خلافت عباسی]] اندکی بعد، رو به تیرگی نهاد؛ زیرا [[معتمد]] از چشم‌داشت‌های [[عمرو]] و گرایش‌های جدایی طلبانه او ترسید و از سویی در آن [[زمان]] بر حرکت زنگیان [[پیروز]] شده بود و برای [[اقدام]] در برابر حرکت‌های جدایی طلبانه، [[آمادگی]] داشت؛ بدین سبب بر آن شد تا او را از [[حاکمیت]] سرزمین‌هایی که به او داده بود، برکنار کند. وی این برکناری را در حضور [[حجاج]] [[خراسان]] اعلام و وی را [[لعنت]] کرد و [[محمد بن طاهر]] را - که [[خلیفه]] وی را از [[اسارت]] [[رهایی]] داده بود<ref>مصحح: یعقوب صفاری در حمله به نیشابور و برانداختن حکومت طاهریان، ۱۶۰ تن از افراد خاندان طاهری را از جمله محمد بن طاهر را اسیر کرد و به خراسان برد. معتمد به دلیل قدرت طاهریان در بغداد، از اسارت محمد نگران بود، تا اینکه یعقوب در نبرد دیر عاقول در سال ۲۶۲ق، شکست خورد و ضمن به جا گذاردن غنایم فراوانی، اسیران خود از جمله محمد بن طاهر، آخرین امیر طاهری آزاد شدند.</ref> - [[استاندار]] خراسان نمود<ref>تاریخ طبری، ج۱۰، ص۷۷.</ref>، سپس سپاهی را به [[رهبری]] موفق برای [[جنگ]] با او اعزام کرد. این [[سپاه]] عمرو را به عقب‌نشینی به سیستان واداشت و بدون [[تسلط]] بر کرمان و سیستان، بازگشت<ref>تاریخ طبری، ج۱۰، ص۱۳؛ ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۶، ص۶۲.</ref>.

== منابع ==

[[رده:صفاریان]]