غیبت صغری: تفاوت میان نسخه‌ها

| پرسش مرتبط  = امام مهدی (پرسش)

}}

درباره آغاز غیبت صغری، میان [[علما]] و [[دانشمندان]] سه نظریه وجود دارد:

زمانی که در سال ۲۶۰ ق [[امام حسن عسکری]] {{ع}} [[وفات]] یافت، فقط‍‌ عده اندکی از [[شیعیان]] خاص و برخی از وکلای حضرت از وجود [[فرزند]] ایشان، [[امام مهدی]] {{ع}} مطلع بودند. [[خلیفه عباسی]] "احمد المعتمد" (۲۵۶-۲۷۹ ق) در پی آن بود تا [[فرزند]] و [[وارث]] [[امام]] {{ع}} را بیابد، از این‌رو مدتی منزل و [[خانواده]] [[امام]] را تحت مراقبت قرار داد. از طرفی [[جعفر بن علی]] برادر [[امام حسن عسکری]] {{ع}} به دنبال آن بود که [[منزلت]] و [[مقام]] برادر را به دست آورد و حتی در این کار از [[خلیفه عباسی]] کمک خواست و لکن توفیقی نیافت<ref>اعلام الوری، ج ۲، ص ۱۵۰.</ref>. [[امام عسکری]] {{ع}}، پیش از [[رحلت]] خود [[عثمان بن سعید عمری]] را که از وکلا و [[اصحاب خاص]] بود، در چند مجلس به [[اصحاب]] خود معرفی و او را به‌عنوان [[نائب]] [[امام دوازدهم]] پس از خود تعیین کرد. [[عثمان بن سعید]] مدت ده سال [[وکیل]] [[امام هادی]] {{ع}} بود و پس از آن [[وکالت]] [[امام حسن عسکری]] {{ع}} را به عهده داشت و پس از [[رحلت]] [[امام]] به ظاهر مراسم تغسیل و تکفین وی را انجام داد. او پس از چندی به [[بغداد]] [[نقل]] مکان کرد که از شهرهای شیعه‌نشین [[عراق]] بود. در طی این مدت کوتاه که او [[نیابت خاص]] [[امام دوازدهم]] را به عهده داشت، [[شیعیان]] به وی [[رجوع]] می‌کردند و [[توقیعات]] صادره از [[ناحیه]] [[امام]] به دست وی به دست [[شیعیان]] می‌رسید<ref>غیبة طوسی، ص ۲۱۵.</ref>.

بدین ترتیب دوران طولانی [[نیابت]] وی، [[بهترین]] ایام غیبت صغری برای [[شیعیان]] بوده است. روابط‍‌ او با دربار عباسیان و نفوذ او در میان وزرا و امرا موجب گردید سخت‌گیری‌ها و اعمال فشارها بر [[شیعیان]] به حداقل برسد. با درگذشت [[حسین بن روح نوبختی]] در سال ۳۲۶ ق [[علی بن محمد سمری]] به [[نیابت]] [[منصوب]] شد. وی آخرین [[نائب]] [[امام]] {{ع}} بود و در سال ۳۲۹ ق درگذشت. آخرین توقیعی که یک هفته پیش از وفاتش به دست او رسید، وی را [[مأمور]] ساخته بود که شخصی را به‌عنوان [[نائب]] [[امام]] بعد از خود معرفی نکند. این [[توقیع]] در واقع اعلامی برای آغاز [[غیبت کبری]] [[امام]] {{ع}} بود. از مشکلات اساسی که نایبان [[امام]] و [[شیعیان]] با آن درگیر بودند، [[ظهور]] [[مدعیان نیابت]] بود. کسانی که به علل مختلف ادعا می‌کردند [[نائب]] [[امام]] {{ع}} هستند. [[ظهور]] این افراد غالبا با [[انحرافات]] و القاء شبهاتی همراه بود و این بزرگ‌ترین خطری بود که در این عصر [[شیعیان]] را تهدید می‌کرد. مشهورترین این افراد [[محمد بن علی شلمغانی]] بود که معاصر با [[حسین بن روح]] بود و توقیعی از [[ناحیه]] [[امام]] {{ع}} مبنی بر [[برائت]] از او، [[لعن]] بر او و چند تن دیگر صادر شد<ref>غیبة طوسی، ص ۲۳۷.</ref>.<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۵۲۶-۵۲۲.</ref>

غیبت صغری با ویژگی‌‏های خاص خود، دورانی لازم و ضروری بود که به [[حکمت خداوند]] سبحانه و تعالی، در [[تاریخ]] [[شیعه]]‏ رقم خورد، تا [[جامعه]] [[شیعی]] را به کامل‏‌ترین صورت ممکن آماده فصلی تازه از زندگی خود کند.

برخی از ویژگی‌‏های غیبت صغری بدین قرار است:

   

[[جامعه اسلامی]] در [[دوران غیبت صغری]] از وضعیت [[سیاسی]] آشفته‌ای برخوردار بود. دستگاه [[خلافت]] عباسیان در نهایت ضعف و سستی خود بود. امرای ترک‌نژاد که از دوران [[خلافت]] [[معتصم]] به دربار راه پیدا کرده و دارای مناصبی شده بودند، همچنان نفوذ شدیدی بر [[خلیفه]] و درباریان داشتند؛ به‌طوری که در بسیاری امور، [[خلیفه]] را تحت فشار قرار می‌دادند و گاه [[عزل]] و [[نصب]] [[خلیفه]] نیز به وسیله آنها انجام می‌شد. ضعف [[خلیفه]] و عدم [[اراده]] وی در رسیدگی به امور، گاه موجب دخالت زنان دربار در این امور می‌شد. به‌طوری که مادر [[خلیفه]] همراه با [[قضات]] و اعیان در مجلس [[مظالم]] می‌نشست و [[حکم]] صادر می‌کرد. درگیری‌های داخلی میان [[خلیفه]] و وابستگانش بر سر تصاحب [[قدرت]]، امری عادی بود! این امر حتی در میان [[وزیران]] نیز شایع بود. عدم [[کفایت]] و صلاحیت [[وزیران]] موجب شده بود که پیوسته [[عزل]] و [[نصب]] شوند و هرکس قادر بود با پرداخت [[اموال]] بیشتری به دار الخلافه خود را به [[مقام خلافت]] برساند. در طی این دوران شش تن از عباسیان به [[حکومت]] رسیدند که برخی از آن‌ها توسط‍‌ درباریان خلع و برخی به قتل رسیدند.

[[حمدانیان]]، [[شیعیان]] دوازده‌امامی از قبیله بنی تغلب بودند که از اوایل قرن چهارم هجری در نواحی شمال [[عراق]] و بخش‌هایی از [[شام]] [[حکومت]] می‌کردند و گرایش‌های [[شیعی]] از دیرباز در میان آن‌ها وجود داشت<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۵۲۶-۵۲۲.</ref>.

بنابراین جمع بین دو دسته [[روایات]] به این صورت است که آن حضرت در [[مدینه]] حضور داشته است؛ ولی به [[دلیل]] ارتباط با [[نواب خاص]] داشته‌اند، بخشی از [[عمر]] خود را در [[عراق]] سپری کرده است<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|درسنامه مهدویت]]، ص ۱۴۷.</ref>.

{{پرسش وابسته}}

* [[غیبت صغری به چه معناست؟ (پرسش)]]

# [[پرونده:29873800.jpg|22px]] [[مجتبی تونه‌ای|مجتبی تونه‌ای]]، [[موعودنامه (کتاب)|'''موعودنامه''']]

# [[پرونده:1368914.jpg|22px]] [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ (کتاب)|'''معارف و عقاید ۵''']]

{{پایان منابع}}