لعن در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۲ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۵ اوت ۲۰۲۲
جز
خط ۹: خط ۹:
'''[[لعن]]''' به معنای راندن و دور کردن از روی [[سخط]] و [[غضب]] است. [[لعن خدا]] در [[آخرت]]، [[کیفر]] و در [[دنیا]]، [[قطع]] [[رحمت]] و [[توفیق]] او است. [[لعن]] [[انسان]] به معنای [[دعا]] و [[نفرین]] برضد دیگری است<ref>مفردات راغب، ص ۷۴۱، «لعن».</ref>. در این مدخل از واژه «[[لعن]]» و مشتقّات آن و بعضی کلمات دیگر استفاده شده است<ref>[[فرهنگ قرآن (کتاب)|فرهنگ قرآن]]، واژه «لعن».</ref>.
'''[[لعن]]''' به معنای راندن و دور کردن از روی [[سخط]] و [[غضب]] است. [[لعن خدا]] در [[آخرت]]، [[کیفر]] و در [[دنیا]]، [[قطع]] [[رحمت]] و [[توفیق]] او است. [[لعن]] [[انسان]] به معنای [[دعا]] و [[نفرین]] برضد دیگری است<ref>مفردات راغب، ص ۷۴۱، «لعن».</ref>. در این مدخل از واژه «[[لعن]]» و مشتقّات آن و بعضی کلمات دیگر استفاده شده است<ref>[[فرهنگ قرآن (کتاب)|فرهنگ قرآن]]، واژه «لعن».</ref>.


==مقدمه==
== مقدمه ==
منظور کلیه نفرین‌هایی است که با لفظ [[لعن]] آمده و از سوی [[خداوند]] در [[حق]] کسانی شده که به گونه‌ای [[پیامبر]] را [[اذیت]] و [[آزار]] داده و یا [[ستمگری]] کرده‌اند. در لغت، [[لعن]] راندن و دور کردن است. {{عربی|لعنه لعنا: طَرَدهُ و اَبعَدَهَ عن الخیر}} است. این [[لعن]] [[اشتباه]] نشود، [[دشنام]] دادن نیست. نوعی [[دعا]] و درخواست دور شدن از [[رحمت خدا]] است. [[دشنام]] نوعی ابراز [[دشمنی]] است، اما [[لعن]] بیان نوعی [[تأسف]] از از دور شدن از [[خدا]] است. در مفردات گفته: [[لعن]] به معنای طرد و دور کردن از روی [[غضب]] است. منظور از [[لعن]]: {{عربی|مطرود مُبعدٌ عَن رَحمَة الله}}، دوری از [[رحمت الهی]] است. کسی که در طریق [[حق]] قرار نمی‌گیرد، از [[فیض الهی]] [[محروم]] می‌شود. [[خدا]] یا بنده‌ای از [[خدا]] می‌خواهد که دور از [[رحمت]] شود. لذا گاهی از [[لعنت]] به عنوان [[جزا]] یاد شده است: {{متن قرآن|جَزَاؤُهُمْ أَنَّ عَلَيْهِمْ لَعْنَةَ اللَّهِ}}<ref>«کیفر آنان لعنت خداوند و فرشتگان و همه مردم بر آنهاست» سوره آل عمران، آیه ۸۷.</ref> البته این [[لعنت]] اثری به بار می‌آورد: از [[خدا]] در [[دنیا]] دور شدن از [[حق]] و در [[آخرت]] [[عذاب]] است و یا در [[دنیا]] [[انقطاع]] از قبول [[رحمت]] و [[توفیق]] خداست، در نتیجه [[یار]] و [[یاوری]] نخواهد داشت که به او کمک کند و تنها خواهد ماند: {{متن قرآن|وَمَنْ يَلْعَنِ اللَّهُ فَلَنْ تَجِدَ لَهُ نَصِيرًا}}<ref>«آنانند که خداوند لعنتشان کرده است و برای هر کس که خداوند او را لعنت کند هرگز یاوری نخواهی یافت» سوره نساء، آیه ۵۲.</ref> چنین افرادی اگر دچار [[لعنت]] شدند، به مکانتی منحط تنزل می‌یابند: {{متن قرآن|مَنْ لَعَنَهُ اللَّهُ وَغَضِبَ عَلَيْهِ وَجَعَلَ مِنْهُمُ الْقِرَدَةَ وَالْخَنَازِيرَ وَعَبَدَ الطَّاغُوتَ أُولَئِكَ شَرٌّ مَكَانًا وَأَضَلُّ عَنْ سَوَاءِ السَّبِيلِ}}<ref>«کسانی که خداوند آنان را لعنت کرده و بر آنها خشم گرفته است و برخی از آنان را بوزینه و خوک گردانیده و (کسانی که) طاغوت را پرستیده‌اند، آنان در جایگاه (از همه) بدتر و از راه میانه گم گشته‌ترند» سوره مائده، آیه ۶۰.</ref>. و البته این [[لعنت]] بی‌وجه نیست و در برابر [[اعراض]] از [[حق]] با [[آگاهی]] و [[سوء]] [[اختیار]] است: {{متن قرآن|بَلْ لَعَنَهُمُ اللَّهُ بِكُفْرِهِمْ}}<ref>«بلکه خداوند آنان را برای کفرشان لعنت کرده است» سوره بقره، آیه ۸۸.</ref>.
منظور کلیه نفرین‌هایی است که با لفظ [[لعن]] آمده و از سوی [[خداوند]] در [[حق]] کسانی شده که به گونه‌ای [[پیامبر]] را [[اذیت]] و [[آزار]] داده و یا [[ستمگری]] کرده‌اند. در لغت، [[لعن]] راندن و دور کردن است. {{عربی|لعنه لعنا: طَرَدهُ و اَبعَدَهَ عن الخیر}} است. این [[لعن]] [[اشتباه]] نشود، [[دشنام]] دادن نیست. نوعی [[دعا]] و درخواست دور شدن از [[رحمت خدا]] است. [[دشنام]] نوعی ابراز [[دشمنی]] است، اما [[لعن]] بیان نوعی [[تأسف]] از از دور شدن از [[خدا]] است. در مفردات گفته: [[لعن]] به معنای طرد و دور کردن از روی [[غضب]] است. منظور از [[لعن]]: {{عربی|مطرود مُبعدٌ عَن رَحمَة الله}}، دوری از [[رحمت الهی]] است. کسی که در طریق [[حق]] قرار نمی‌گیرد، از [[فیض الهی]] [[محروم]] می‌شود. [[خدا]] یا بنده‌ای از [[خدا]] می‌خواهد که دور از [[رحمت]] شود. لذا گاهی از [[لعنت]] به عنوان [[جزا]] یاد شده است: {{متن قرآن|جَزَاؤُهُمْ أَنَّ عَلَيْهِمْ لَعْنَةَ اللَّهِ}}<ref>«کیفر آنان لعنت خداوند و فرشتگان و همه مردم بر آنهاست» سوره آل عمران، آیه ۸۷.</ref> البته این [[لعنت]] اثری به بار می‌آورد: از [[خدا]] در [[دنیا]] دور شدن از [[حق]] و در [[آخرت]] [[عذاب]] است و یا در [[دنیا]] [[انقطاع]] از قبول [[رحمت]] و [[توفیق]] خداست، در نتیجه [[یار]] و [[یاوری]] نخواهد داشت که به او کمک کند و تنها خواهد ماند: {{متن قرآن|وَمَنْ يَلْعَنِ اللَّهُ فَلَنْ تَجِدَ لَهُ نَصِيرًا}}<ref>«آنانند که خداوند لعنتشان کرده است و برای هر کس که خداوند او را لعنت کند هرگز یاوری نخواهی یافت» سوره نساء، آیه ۵۲.</ref> چنین افرادی اگر دچار [[لعنت]] شدند، به مکانتی منحط تنزل می‌یابند: {{متن قرآن|مَنْ لَعَنَهُ اللَّهُ وَغَضِبَ عَلَيْهِ وَجَعَلَ مِنْهُمُ الْقِرَدَةَ وَالْخَنَازِيرَ وَعَبَدَ الطَّاغُوتَ أُولَئِكَ شَرٌّ مَكَانًا وَأَضَلُّ عَنْ سَوَاءِ السَّبِيلِ}}<ref>«کسانی که خداوند آنان را لعنت کرده و بر آنها خشم گرفته است و برخی از آنان را بوزینه و خوک گردانیده و (کسانی که) طاغوت را پرستیده‌اند، آنان در جایگاه (از همه) بدتر و از راه میانه گم گشته‌ترند» سوره مائده، آیه ۶۰.</ref>. و البته این [[لعنت]] بی‌وجه نیست و در برابر [[اعراض]] از [[حق]] با [[آگاهی]] و [[سوء]] [[اختیار]] است: {{متن قرآن|بَلْ لَعَنَهُمُ اللَّهُ بِكُفْرِهِمْ}}<ref>«بلکه خداوند آنان را برای کفرشان لعنت کرده است» سوره بقره، آیه ۸۸.</ref>.
#{{متن قرآن|كَيْفَ يَهْدِي اللَّهُ قَوْمًا كَفَرُوا بَعْدَ إِيمَانِهِمْ وَشَهِدُوا أَنَّ الرَّسُولَ حَقٌّ وَجَاءَهُمُ الْبَيِّنَاتُ وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ * أُولَئِكَ جَزَاؤُهُمْ أَنَّ عَلَيْهِمْ لَعْنَةَ اللَّهِ وَالْمَلَائِكَةِ وَالنَّاسِ أَجْمَعِينَ}}<ref>«چگونه خداوند گروهی را راهنمایی کند که پس از آنکه ایمان آوردند و گواهی دادند که این فرستاده، بر حقّ است و برهان‌ها (ی روشن) برای آنان آمد کفر ورزیدند و خداوند گروه ستمکاران را راهنمایی نمی‌کند * کیفر آنان لعنت خداوند و فرشتگان و همه مردم بر آنهاست» سوره آل عمران، آیه ۸۶-۸۷.</ref>.
#{{متن قرآن|كَيْفَ يَهْدِي اللَّهُ قَوْمًا كَفَرُوا بَعْدَ إِيمَانِهِمْ وَشَهِدُوا أَنَّ الرَّسُولَ حَقٌّ وَجَاءَهُمُ الْبَيِّنَاتُ وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ * أُولَئِكَ جَزَاؤُهُمْ أَنَّ عَلَيْهِمْ لَعْنَةَ اللَّهِ وَالْمَلَائِكَةِ وَالنَّاسِ أَجْمَعِينَ}}<ref>«چگونه خداوند گروهی را راهنمایی کند که پس از آنکه ایمان آوردند و گواهی دادند که این فرستاده، بر حقّ است و برهان‌ها (ی روشن) برای آنان آمد کفر ورزیدند و خداوند گروه ستمکاران را راهنمایی نمی‌کند * کیفر آنان لعنت خداوند و فرشتگان و همه مردم بر آنهاست» سوره آل عمران، آیه ۸۶-۸۷.</ref>.
خط ۱۸: خط ۱۸:
#{{متن قرآن|وَإِذْ قُلْنَا لَكَ إِنَّ رَبَّكَ أَحَاطَ بِالنَّاسِ وَمَا جَعَلْنَا الرُّؤْيَا الَّتِي أَرَيْنَاكَ إِلَّا فِتْنَةً لِلنَّاسِ وَالشَّجَرَةَ الْمَلْعُونَةَ فِي الْقُرْآنِ وَنُخَوِّفُهُمْ فَمَا يَزِيدُهُمْ إِلَّا طُغْيَانًا كَبِيرًا}}<ref>«و (یاد کن) آنگاه را که با تو گفتیم: پروردگارت به مردم چیرگی دارد و خوابی که ما به تو نمایاندیم و درخت لعنت شده در قرآن را جز برای آزمون مردم قرار ندادیم و آنان را بیم می‌دهیم اما جز سرکشی بزرگ، به آنان نمی‌افزاید» سوره اسراء، آیه ۶۰.</ref>.
#{{متن قرآن|وَإِذْ قُلْنَا لَكَ إِنَّ رَبَّكَ أَحَاطَ بِالنَّاسِ وَمَا جَعَلْنَا الرُّؤْيَا الَّتِي أَرَيْنَاكَ إِلَّا فِتْنَةً لِلنَّاسِ وَالشَّجَرَةَ الْمَلْعُونَةَ فِي الْقُرْآنِ وَنُخَوِّفُهُمْ فَمَا يَزِيدُهُمْ إِلَّا طُغْيَانًا كَبِيرًا}}<ref>«و (یاد کن) آنگاه را که با تو گفتیم: پروردگارت به مردم چیرگی دارد و خوابی که ما به تو نمایاندیم و درخت لعنت شده در قرآن را جز برای آزمون مردم قرار ندادیم و آنان را بیم می‌دهیم اما جز سرکشی بزرگ، به آنان نمی‌افزاید» سوره اسراء، آیه ۶۰.</ref>.
#{{متن قرآن|إِنَّ الَّذِينَ يُؤْذُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ لَعَنَهُمُ اللَّهُ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ وَأَعَدَّ لَهُمْ عَذَابًا مُهِينًا}}<ref>«خداوند آنان را که خداوند و فرستاده او را می‌آزارند در این جهان و جهان بازپسین لعنت می‌کند و برای آنها عذابی خوارساز آماده کرده است» سوره احزاب، آیه ۵۷.</ref>.
#{{متن قرآن|إِنَّ الَّذِينَ يُؤْذُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ لَعَنَهُمُ اللَّهُ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ وَأَعَدَّ لَهُمْ عَذَابًا مُهِينًا}}<ref>«خداوند آنان را که خداوند و فرستاده او را می‌آزارند در این جهان و جهان بازپسین لعنت می‌کند و برای آنها عذابی خوارساز آماده کرده است» سوره احزاب، آیه ۵۷.</ref>.
==نکات==
== نکات ==
در [[آیات]] فوق این موضوعات در باره [[لعنت]] متناسب با موضوع [[پیامبر]] مطرح گردیده است:
در [[آیات]] فوق این موضوعات در باره [[لعنت]] متناسب با موضوع [[پیامبر]] مطرح گردیده است:
#کفرآگاهانه به [[نبوت]] [[پیامبر اسلام]] سبب گرفتاری به [[لعن]] و [[نفرین]] [[مردم]]: {{متن قرآن|كَيْفَ يَهْدِي اللَّهُ قَوْمًا كَفَرُوا بَعْدَ إِيمَانِهِمْ وَشَهِدُوا أَنَّ الرَّسُولَ حَقٌّ وَجَاءَهُمُ الْبَيِّنَاتُ وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ * أُولَئِكَ جَزَاؤُهُمْ أَنَّ عَلَيْهِمْ لَعْنَةَ اللَّهِ وَالْمَلَائِكَةِ وَالنَّاسِ أَجْمَعِينَ}}؛
# کفرآگاهانه به [[نبوت]] [[پیامبر اسلام]] سبب گرفتاری به [[لعن]] و [[نفرین]] [[مردم]]: {{متن قرآن|كَيْفَ يَهْدِي اللَّهُ قَوْمًا كَفَرُوا بَعْدَ إِيمَانِهِمْ وَشَهِدُوا أَنَّ الرَّسُولَ حَقٌّ وَجَاءَهُمُ الْبَيِّنَاتُ وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ * أُولَئِكَ جَزَاؤُهُمْ أَنَّ عَلَيْهِمْ لَعْنَةَ اللَّهِ وَالْمَلَائِكَةِ وَالنَّاسِ أَجْمَعِينَ}}؛
#جواز [[لعن]] و [[نفرین]] بر دروغ‌گویان هنگام [[مباهله]]: {{متن قرآن|فَمَنْ حَاجَّكَ فِيهِ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَكُمْ وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَكُمْ وَأَنْفُسَنَا وَأَنْفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَى الْكَاذِبِينَ}}؛
# جواز [[لعن]] و [[نفرین]] بر دروغ‌گویان هنگام [[مباهله]]: {{متن قرآن|فَمَنْ حَاجَّكَ فِيهِ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَكُمْ وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَكُمْ وَأَنْفُسَنَا وَأَنْفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَى الْكَاذِبِينَ}}؛
#گرفتاری [[یهود]] به [[لعنت الهی]] سبب دوری آنان از [[ایمان به پیامبر]] و [[اسلام]]: {{متن قرآن|مِنَ الَّذِينَ هَادُوا يُحَرِّفُونَ الْكَلِمَ عَنْ مَوَاضِعِهِ... وَلَكِنْ لَعَنَهُمُ اللَّهُ بِكُفْرِهِمْ فَلَا يُؤْمِنُونَ إِلَّا قَلِيلًا}}؛
# گرفتاری [[یهود]] به [[لعنت الهی]] سبب دوری آنان از [[ایمان به پیامبر]] و [[اسلام]]: {{متن قرآن|مِنَ الَّذِينَ هَادُوا يُحَرِّفُونَ الْكَلِمَ عَنْ مَوَاضِعِهِ... وَلَكِنْ لَعَنَهُمُ اللَّهُ بِكُفْرِهِمْ فَلَا يُؤْمِنُونَ إِلَّا قَلِيلًا}}؛
#جواز [[لعن]] بر [[ایمان]] آورندگان به [[جبت و طاغوت]]: {{متن قرآن|أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ أُوتُوا نَصِيبًا مِنَ الْكِتَابِ يُؤْمِنُونَ بِالْجِبْتِ وَالطَّاغُوتِ... * أُولَئِكَ الَّذِينَ لَعَنَهُمُ اللَّهُ}}؛
# جواز [[لعن]] بر [[ایمان]] آورندگان به [[جبت و طاغوت]]: {{متن قرآن|أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ أُوتُوا نَصِيبًا مِنَ الْكِتَابِ يُؤْمِنُونَ بِالْجِبْتِ وَالطَّاغُوتِ... * أُولَئِكَ الَّذِينَ لَعَنَهُمُ اللَّهُ}}؛
#جواز [[لعن]] بر [[بت‌پرستان]] و [[پیروان]] [[طاغوت]]: {{متن قرآن|قُلْ هَلْ أُنَبِّئُكُمْ بِشَرٍّ مِنْ ذَلِكَ مَثُوبَةً عِنْدَ اللَّهِ مَنْ لَعَنَهُ اللَّهُ وَغَضِبَ عَلَيْهِ وَجَعَلَ مِنْهُمُ الْقِرَدَةَ وَالْخَنَازِيرَ وَعَبَدَ الطَّاغُوتَ}}؛
# جواز [[لعن]] بر [[بت‌پرستان]] و [[پیروان]] [[طاغوت]]: {{متن قرآن|قُلْ هَلْ أُنَبِّئُكُمْ بِشَرٍّ مِنْ ذَلِكَ مَثُوبَةً عِنْدَ اللَّهِ مَنْ لَعَنَهُ اللَّهُ وَغَضِبَ عَلَيْهِ وَجَعَلَ مِنْهُمُ الْقِرَدَةَ وَالْخَنَازِيرَ وَعَبَدَ الطَّاغُوتَ}}؛
#جواز [[لعنت]] بر [[اذیت]] کنندگان [[پیامبر]]: {{متن قرآن|إِنَّ الَّذِينَ يُؤْذُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ لَعَنَهُمُ اللَّهُ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ وَأَعَدَّ لَهُمْ عَذَابًا مُهِينًا}}؛
# جواز [[لعنت]] بر [[اذیت]] کنندگان [[پیامبر]]: {{متن قرآن|إِنَّ الَّذِينَ يُؤْذُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ لَعَنَهُمُ اللَّهُ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ وَأَعَدَّ لَهُمْ عَذَابًا مُهِينًا}}؛
#جواز [[لعن]] بر [[بنی‌امیه]] بنابر [[تعیین]] مصداق [[شجره ملعونه]] در [[روایت]]<ref>[بیان اینکه آیه شریفه ناظر به «بنی امیه» است و نقل سخن بعضی از مفسرین که رؤیا را «معراج» و شجره ملعونه را «شجره زقوم» دانسته‌اند و جواب آن] تمامی آنچه را که گفتیم روایات عامه و اتفاق احادیث خاصه تأیید می‌کند، زیرا در آنها آمده که مراد از «رؤیا» در این آیه، خوابی است که رسول خدا{{صل}} در باره بنی‌امیه دید و شجره ملعونه شجره این دودمان است، و به زودی روایات مزبور در بحث روایتی آینده از نظر خواننده خواهد گذشت. ان شاء اللَّه تعالی: (ترجمه المیزان، ج۱۳، ص۱۹۲).</ref>: {{متن قرآن|وَإِذْ قُلْنَا لَكَ إِنَّ رَبَّكَ أَحَاطَ بِالنَّاسِ وَمَا جَعَلْنَا الرُّؤْيَا الَّتِي أَرَيْنَاكَ إِلَّا فِتْنَةً لِلنَّاسِ وَالشَّجَرَةَ الْمَلْعُونَةَ}}<ref>[[محمد جعفر سعیدیان‌فر|سعیدیان‌فر]] و [[سید محمد علی ایازی|ایازی]]، [[فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم]]، ج۲، ص ۵۹۲.</ref>.
# جواز [[لعن]] بر [[بنی‌امیه]] بنابر [[تعیین]] مصداق [[شجره ملعونه]] در [[روایت]]<ref>[بیان اینکه آیه شریفه ناظر به «بنی امیه» است و نقل سخن بعضی از مفسرین که رؤیا را «معراج» و شجره ملعونه را «شجره زقوم» دانسته‌اند و جواب آن] تمامی آنچه را که گفتیم روایات عامه و اتفاق احادیث خاصه تأیید می‌کند، زیرا در آنها آمده که مراد از «رؤیا» در این آیه، خوابی است که رسول خدا {{صل}} در باره بنی‌امیه دید و شجره ملعونه شجره این دودمان است، و به زودی روایات مزبور در بحث روایتی آینده از نظر خواننده خواهد گذشت. ان شاء اللَّه تعالی: (ترجمه المیزان، ج۱۳، ص۱۹۲).</ref>: {{متن قرآن|وَإِذْ قُلْنَا لَكَ إِنَّ رَبَّكَ أَحَاطَ بِالنَّاسِ وَمَا جَعَلْنَا الرُّؤْيَا الَّتِي أَرَيْنَاكَ إِلَّا فِتْنَةً لِلنَّاسِ وَالشَّجَرَةَ الْمَلْعُونَةَ}}<ref>[[محمد جعفر سعیدیان‌فر|سعیدیان‌فر]] و [[سید محمد علی ایازی|ایازی]]، [[فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم]]، ج۲، ص ۵۹۲.</ref>.


== منابع ==
== منابع ==
۱۱۸٬۲۸۱

ویرایش