بنی‌زهره: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۶۴ بایت اضافه‌شده ،  ‏۳۰ اوت ۲۰۲۲
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-{{ویرایش غیرنهایی}} +))
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۱۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{مدخل مرتبط
| موضوع مرتبط = قبایل
| عنوان مدخل  =
| مداخل مرتبط =
| پرسش مرتبط  =
}}


{{امامت}}
== مقدمه ==
 
[[نسب]] آنان با چند واسطه به [[حضرت اسماعیل]] {{ع}} می‌رسد. [[آمنه]] [[مادر پیامبر]] {{صل}} نیز از این [[خاندان]] است به همین خاطر آنان خود را دایی‌های [[پیامبر]] می‌دانستند. در دوران [[جاهلی]] آنان [[بت‌پرست]] بودند و در کنار [[خانه خدا]] [[سکونت]] داشتند. درگیری با عبدالدار، شرکت در [[جنگ‌های فجار]]، شرکت در [[حلف الفضول]] برای [[حمایت]] از [[ستم‌دیدگان]] و نیز تعمیر خانه خدا از اقدامات قبل از [[اسلام]] آنان است.
==مقدمه==
[[نسب]] آنان با چند واسطه به [[حضرت اسماعیل]]{{ع}} می‌رسد. [[آمنه]] [[مادر پیامبر]]{{صل}} نیز از این [[خاندان]] است به همین خاطر آنان خود را دایی‌های [[پیامبر]] می‌دانستند. در دوران [[جاهلی]] آنان [[بت‌پرست]] بودند و در کنار [[خانه خدا]] [[سکونت]] داشتند. درگیری با عبدالدار، شرکت در [[جنگ‌های فجار]]، شرکت در [[حلف الفضول]] برای [[حمایت]] از [[ستم‌دیدگان]] و نیز تعمیر خانه خدا از اقدامات قبل از [[اسلام]] آنان است.


[[پس از ظهور]] اسلام برخی از [[بنی‌زهره]] اسلام آوردند و برخی دیگر به [[آیین]] قبلی خود ماندند. آنانی که [[مسلمان]] شده بودند جزء [[مهاجرین]] به [[حبشه]] بودند و بعد از [[هجرت به مدینه]] در کنار [[مسجد]] [[نبوی]] و نیز منطقه [[حره]] سکونت داده شدند و در برخی از [[جنگ‌های صدر اسلام]] شرکت داشتند و در [[نبرد حنین]] جزء مؤتلفة قلوبهم بودند. اما آنانی که در آیین خود باقی ماندند، از استهزاءکنندگان پیامبر بودند و در [[نبرد]] [[احد]] [[مشرکان]] را [[همراهی]] کردند.
[[پس از ظهور]] اسلام برخی از [[بنی‌زهره]] اسلام آوردند و برخی دیگر به [[آیین]] قبلی خود ماندند. آنانی که [[مسلمان]] شده بودند جزء [[مهاجرین]] به [[حبشه]] بودند و بعد از [[هجرت به مدینه]] در کنار [[مسجد]] [[نبوی]] و نیز منطقه [[حره]] سکونت داده شدند و در برخی از [[جنگ‌های صدر اسلام]] شرکت داشتند و در [[نبرد حنین]] جزء مؤتلفة قلوبهم بودند. اما آنانی که در آیین خود باقی ماندند، از استهزاءکنندگان پیامبر بودند و در [[نبرد]] [[احد]] [[مشرکان]] را [[همراهی]] کردند.


پس از [[رحلت پیامبر]]{{صل}} برخی از آنان با ابی‌بکر در [[سقیفه]] [[بیعت]] کردند. شمار اندکی هم در زمره [[پیروان امام علی]]{{ع}} باقی ماندند. در دوران [[خلافت امام]] علی‌{{ع}}برخی مانند [[هاشم بن عتبه]] در [[کوفه]] به صورت غیابی با [[امام]] بیعت کرد و در [[جنگ صفین]] به [[شهادت]] رسید. افرادی مانند [[سعد بن ابی‌وقاص]] هم با تخطئه کردن امام [[راه]] اعتزال را پیش گرفت.  
پس از [[رحلت پیامبر]] {{صل}} برخی از آنان با ابی‌بکر در [[سقیفه]] [[بیعت]] کردند. شمار اندکی هم در زمره [[پیروان امام علی]] {{ع}} باقی ماندند. در دوران [[خلافت امام]] علی‌{{ع}}برخی مانند [[هاشم بن عتبه]] در [[کوفه]] به صورت غیابی با [[امام]] بیعت کرد و در [[جنگ صفین]] به [[شهادت]] رسید. افرادی مانند [[سعد بن ابی‌وقاص]] هم با تخطئه کردن امام [[راه]] اعتزال را پیش گرفت.  


در عصر [[امویان]] [[عمر بن سعد]] در [[ماجرای کربلا]] [[فرمانده سپاه]] [[یزید]] بود و [[امام حسین]]{{ع}} و یارانش را به شهادت رساندند. از بنی‌زهره مشاهیر و [[صاحب منصبان]] زیادی در [[تاریخ]] [[ثبت]] شده است.<ref>[[منیره شریعت‌جو|شریعت‌جو، منیره]]، [[بنی‌زهره (مقاله)|مقاله «بنی‌زهره»]]، [[دانشنامه حج و حرمین شریفین ج۴ (کتاب)|دانشنامه حج و حرمین شریفین]]، ج۴، ص:۳۵۴.</ref>
در عصر [[امویان]] [[عمر بن سعد]] در [[ماجرای کربلا]] [[فرمانده سپاه]] [[یزید]] بود و [[امام حسین]] {{ع}} و یارانش را به شهادت رساندند. از بنی‌زهره مشاهیر و [[صاحب منصبان]] زیادی در [[تاریخ]] [[ثبت]] شده است.<ref>[[منیره شریعت‌جو|شریعت‌جو، منیره]]، [[بنی‌زهره (مقاله)|مقاله «بنی‌زهره»]]، [[دانشنامه حج و حرمین شریفین ج۴ (کتاب)|دانشنامه حج و حرمین شریفین]]، ج۴، ص:۳۵۴.</ref>


==نسب‌شناسی==
== نسب‌شناسی ==
بنی‌زهره [[فرزندان]] [[زهرة بن کِلاب بن مُرَّة بن کعب]]<ref>انساب الاشراف، ج۱، ص۵۴.</ref> هستند که به حضرت اسماعیل{{ع}} نسب می‌برند و در [[کلاب]]، جد پنجم پیامبر{{صل}} با هم مشترکند.<ref>المنمق، ص۲۰-۲۱؛ جمهرة انساب العرب، ص۱۲-۱۴.</ref> [[نسل]] زهرة بن کلاب از طریق دو پسرش [[عبدمناف]] و [[حارث]] که مادرشان [[فاطمه]] [[دختر سعد بن سیل]] و یا [[خیر بن حماله]] از [[طایفه]] اَزد [[یمن]] (شنوءه) بود،<ref>السیرة النبویه، ج۱، ص۱۰۴؛ انساب الاشراف، ج۱، ص۴۸.</ref> ادامه یافت.<ref>انساب الاشراف، ج۱۰، ص۷؛ جمهرة انساب العرب، ص۱۲۸.</ref> [[منسوبان]] به این تیره را زُهری می‌گویند.<ref>الاکمال، ص۱۹۳؛ شرح مسند ابی حنیفه، ص۲۰۶.</ref>
بنی‌زهره [[فرزندان]] [[زهرة بن کِلاب بن مُرَّة بن کعب]]<ref>انساب الاشراف، ج۱، ص۵۴.</ref> هستند که به حضرت اسماعیل {{ع}} نسب می‌برند و در [[کلاب]]، جد پنجم پیامبر {{صل}} با هم مشترکند.<ref>المنمق، ص۲۰-۲۱؛ جمهرة انساب العرب، ص۱۲-۱۴.</ref> [[نسل]] زهرة بن کلاب از طریق دو پسرش [[عبدمناف]] و [[حارث]] که مادرشان [[فاطمه]] [[دختر سعد بن سیل]] و یا [[خیر بن حماله]] از [[طایفه]] اَزد [[یمن]] (شنوءه) بود،<ref>السیرة النبویه، ج۱، ص۱۰۴؛ انساب الاشراف، ج۱، ص۴۸.</ref> ادامه یافت.<ref>انساب الاشراف، ج۱۰، ص۷؛ جمهرة انساب العرب، ص۱۲۸.</ref> [[منسوبان]] به این تیره را زُهری می‌گویند.<ref>الاکمال، ص۱۹۳؛ شرح مسند ابی حنیفه، ص۲۰۶.</ref>


در منابع از خاندان‌هایی دیگر با نام [[بنی‌زهره]] یاد شده که جز اینان هستند. خاندانی از [[سادات حسینی]] [[شیعه]] در [[حلب]] که به نام جدشان [[ابوالحسن زهره]]، از [[نوادگان]] [[امام صادق]]{{ع}} به همین نام خوانده می‌شدند، از آن جمله به شمار می‌روند.<ref>بغیة الطلب، ج۵، ص۲۳۴۹؛ بغیة الطلب، ج۶، ص۲۹۴۶.</ref>
در منابع از خاندان‌هایی دیگر با نام [[بنی‌زهره]] یاد شده که جز اینان هستند. خاندانی از [[سادات حسینی]] [[شیعه]] در [[حلب]] که به نام جدشان [[ابوالحسن زهره]]، از [[نوادگان]] [[امام صادق]] {{ع}} به همین نام خوانده می‌شدند، از آن جمله به شمار می‌روند.<ref>بغیة الطلب، ج۵، ص۲۳۴۹؛ بغیة الطلب، ج۶، ص۲۹۴۶.</ref>


[[آمنه]] [[مادر پیامبر]]{{صل}}، دختر [[وهب بن عبدمناف بن زهره]]<ref>نسب قریش، ص۲۶۱.</ref> از بنی‌زهره بود و از این رو، آنها خود را دایی‌های [[پیامبر]] می‌دانستند و به این [[خویشاوندی]] [[افتخار]] می‌کردند.<ref>المعارف، ص۱۲۹.</ref> [[نجابت]] [[زنان]] بنی‌زهره را از دلیل‌های [[ازدواج]] [[عبدالله]] با آمنه دانسته‌اند.<ref>انساب الاشراف، ج۱۰، ص۷.</ref> پیامبر{{صل}} از بنی‌زهره در کنار بنی‌قصی به عنوان دو بطن [[خالص]] [[قریش]] یاد کرده است.<ref>تاریخ یعقوبی، ج۱، ص۲۳۷.</ref>
[[آمنه]] [[مادر پیامبر]] {{صل}}، دختر [[وهب بن عبدمناف بن زهره]]<ref>نسب قریش، ص۲۶۱.</ref> از بنی‌زهره بود و از این رو، آنها خود را دایی‌های [[پیامبر]] می‌دانستند و به این [[خویشاوندی]] [[افتخار]] می‌کردند.<ref>المعارف، ص۱۲۹.</ref> [[نجابت]] [[زنان]] بنی‌زهره را از دلیل‌های [[ازدواج]] [[عبدالله]] با آمنه دانسته‌اند.<ref>انساب الاشراف، ج۱۰، ص۷.</ref> پیامبر {{صل}} از بنی‌زهره در کنار بنی‌قصی به عنوان دو بطن [[خالص]] [[قریش]] یاد کرده است.<ref>تاریخ یعقوبی، ج۱، ص۲۳۷.</ref>


منابع از [[حکم]] [[اخراج]] بنی‌زهره از [[مکه]] به دست سران قریش گزارش داده‌اند که پس از درگیری [[وهب بن عبدمناف بن زهره]] با [[امیة بن عبد شمس]] روی داد. چشم‌چرانی و مزاحمت [[امیه]] برای [[کنیزان]] یا [[همسران]] زیبا‌روی وهب، موجب درگیری آن دو و جراحت امیه شد. اما اجرای حکم با وساطت برخی از بزرگان قریش منتفی شد و آن [[روز]] "[[یوم]] عِزّ الرَکب" نام گرفت؛ یعنی روزی که کاروان بنی‌زهره [[عزیز]] شد<ref>انساب الاشراف، ج۱۰، ص۲۷۱-۲۷۲؛ المنمق، ص۴۸.</ref>.<ref>[[منیره شریعت‌جو|شریعت‌جو، منیره]]، [[بنی‌زهره (مقاله)|مقاله «بنی‌زهره»]]، [[دانشنامه حج و حرمین شریفین ج۴ (کتاب)|دانشنامه حج و حرمین شریفین]]، ج۴، ص:۳۵۴-۳۵۵.</ref>
منابع از [[حکم]] [[اخراج]] بنی‌زهره از [[مکه]] به دست سران قریش گزارش داده‌اند که پس از درگیری [[وهب بن عبدمناف بن زهره]] با [[امیة بن عبد شمس]] روی داد. چشم‌چرانی و مزاحمت [[امیه]] برای [[کنیزان]] یا [[همسران]] زیبا‌روی وهب، موجب درگیری آن دو و جراحت امیه شد. اما اجرای حکم با وساطت برخی از بزرگان قریش منتفی شد و آن [[روز]] "[[یوم]] عِزّ الرَکب" نام گرفت؛ یعنی روزی که کاروان بنی‌زهره [[عزیز]] شد<ref>انساب الاشراف، ج۱۰، ص۲۷۱-۲۷۲؛ المنمق، ص۴۸.</ref><ref>[[منیره شریعت‌جو|شریعت‌جو، منیره]]، [[بنی‌زهره (مقاله)|مقاله «بنی‌زهره»]]، [[دانشنامه حج و حرمین شریفین ج۴ (کتاب)|دانشنامه حج و حرمین شریفین]]، ج۴، ص:۳۵۴-۳۵۵.</ref>


==بنی‌زهره در [[عصر جاهلی]]==
== بنی‌زهره در [[عصر جاهلی]] ==
بنی‌زهره همانند بسیاری از [[مردم]] [[حجاز]] [[بت‌پرست]] بودند.<ref>الاصنام، ص۱۲۲-۱۲۹.</ref> هنگامی که قصی، [[برادر]] زهره، [[ریاست]] مکه را به دست گرفت و تیره‌های قریش را در آن [[شهر]] ساکن کرد، [[فرزندان]] زهره هم در مجاورت [[خانه خدا]] ساکن شدند و از این رو، قریش از بِطاح به شمار رفتند.<ref>الطبقات، ج۱، ص۵۸؛ المنمق، ص۳۱-۳۲؛ انساب الاشراف، ج۱، ص۵۸.</ref>
بنی‌زهره همانند بسیاری از [[مردم]] [[حجاز]] [[بت‌پرست]] بودند.<ref>الاصنام، ص۱۲۲-۱۲۹.</ref> هنگامی که قصی، [[برادر]] زهره، [[ریاست]] مکه را به دست گرفت و تیره‌های قریش را در آن [[شهر]] ساکن کرد، [[فرزندان]] زهره هم در مجاورت [[خانه خدا]] ساکن شدند و از این رو، قریش از بِطاح به شمار رفتند.<ref>الطبقات، ج۱، ص۵۸؛ المنمق، ص۳۱-۳۲؛ انساب الاشراف، ج۱، ص۵۸.</ref>


بنی‌زهره در دسته‌بندی‌های [[سیاسی]] عصر جاهلی با [[بنی‌عبدمناف]] همراه بودند. از این رو، در [[اختلاف]] فرزندان عبدمناف و عبدالدار بر [[مناصب]] مکه که به انعقاد پیمان‌های [[حلف]] المطیبین و حلف الاحلاف (لَعقةُ الدَم) انجامید، آنان کنار [[فرزندان]] [[عبدمناف]] قرار گرفتند.<ref>المغازی، ج۱، ص۶۹؛ السیرة النبویه، ج۱، ص۱۳۰-۱۳۲؛ انساب الاشراف، ج۱، ص۶۲.</ref> دو طرف ستیزجو بر آن شدند که دو به دو با یکدیگر [[مبارزه]] کنند. بر این اساس، [[بنی‌زهره]] و بنی‌جُمَح، از تیره‌های [[قریش]]، رودرروی هم قرار گرفتند. اما سرانجام [[جنگی]] رخ نداد و آنان با تقسیم [[مناصب]] میان عبدمناف و عبدالدار [[صلح]] کردند.<ref>السیرة النبویه، ج۱، ص۱۳۲.</ref> آنان همچنین در برخی از نبردهای فِجار که [[پیش از بعثت]] [[پیامبر]] در [[ماه‌های حرام]] میان [[قبایل عرب مکه]] و پیرامون آن رخ داد، <ref>التنبیه و الاشراف، ص۱۷۹.</ref> به [[فرماندهی]] [[مخرمة بن نوفل]] شرکت داشتند.<ref>انساب الاشراف، ج۱، ص۱۱۲-۱۱۳؛ انساب الاشراف، ج۱۱، ص۸۸.</ref> بنی‌زهره همراه [[بنی‌هاشم]]، [[بنی‌مطلب]]، [[بنی‌اسد]] و [[بنی‌تیم]] در [[حلف الفضول]] که با [[هدف]] [[یاری]] [[ستمدیدگان]] بی‌پناه منعقد شد، حضور داشتند. پیامبر{{صل}} که ۲۰ سال از سنش می‌گذشت، نیز در این [[پیمان]] حضور داشت.<ref>السیرة النبویه، ج۱، ص۱۳۳؛ المحبر، ص۱۶۷؛ المنتظم، ج۲، ص۳۱۱.</ref> پس از ویرانی بخشی از [[خانه کعبه]] ۵ سال پیش از بعثت<ref>انساب الاشراف، ج۱، ص۱۰۸.</ref> و [[تصمیم]] قریش به بازسازی آن، ویران ساختن و بازسازی هر یک از چهار دیوار میان تیره‌های گوناگون قریش تقسیم شد. در این میان، تعمیر دیواری که در خانه کعبه در آن قرار داشت، به بنی‌زهره و فرزندان عبدمناف واگذار شد<ref> السیرة النبویه، ج۱، ص۱۹۵-۱۹۷؛ انساب الاشراف، ج۱، ص۱۰۸.</ref>.<ref>[[منیره شریعت‌جو|شریعت‌جو، منیره]]، [[بنی‌زهره (مقاله)|مقاله «بنی‌زهره»]]، [[دانشنامه حج و حرمین شریفین ج۴ (کتاب)|دانشنامه حج و حرمین شریفین]]، ج۴، ص:۳۵۵-۳۵۶.</ref>
بنی‌زهره در دسته‌بندی‌های [[سیاسی]] عصر جاهلی با [[بنی‌عبدمناف]] همراه بودند. از این رو، در [[اختلاف]] فرزندان عبدمناف و عبدالدار بر [[مناصب]] مکه که به انعقاد پیمان‌های [[حلف]] المطیبین و حلف الاحلاف (لَعقةُ الدَم) انجامید، آنان کنار [[فرزندان]] [[عبدمناف]] قرار گرفتند.<ref>المغازی، ج۱، ص۶۹؛ السیرة النبویه، ج۱، ص۱۳۰-۱۳۲؛ انساب الاشراف، ج۱، ص۶۲.</ref> دو طرف ستیزجو بر آن شدند که دو به دو با یکدیگر [[مبارزه]] کنند. بر این اساس، [[بنی‌زهره]] و بنی‌جُمَح، از تیره‌های [[قریش]]، رودرروی هم قرار گرفتند. اما سرانجام [[جنگی]] رخ نداد و آنان با تقسیم [[مناصب]] میان عبدمناف و عبدالدار [[صلح]] کردند.<ref>السیرة النبویه، ج۱، ص۱۳۲.</ref> آنان همچنین در برخی از نبردهای فِجار که [[پیش از بعثت]] [[پیامبر]] در [[ماه‌های حرام]] میان [[قبایل عرب مکه]] و پیرامون آن رخ داد، <ref>التنبیه و الاشراف، ص۱۷۹.</ref> به [[فرماندهی]] [[مخرمة بن نوفل]] شرکت داشتند.<ref>انساب الاشراف، ج۱، ص۱۱۲-۱۱۳؛ انساب الاشراف، ج۱۱، ص۸۸.</ref> بنی‌زهره همراه [[بنی‌هاشم]]، [[بنی‌مطلب]]، [[بنی‌اسد]] و [[بنی‌تیم]] در [[حلف الفضول]] که با [[هدف]] [[یاری]] [[ستمدیدگان]] بی‌پناه منعقد شد، حضور داشتند. پیامبر {{صل}} که ۲۰ سال از سنش می‌گذشت، نیز در این [[پیمان]] حضور داشت.<ref>السیرة النبویه، ج۱، ص۱۳۳؛ المحبر، ص۱۶۷؛ المنتظم، ج۲، ص۳۱۱.</ref> پس از ویرانی بخشی از [[خانه کعبه]] ۵ سال پیش از بعثت<ref>انساب الاشراف، ج۱، ص۱۰۸.</ref> و [[تصمیم]] قریش به بازسازی آن، ویران ساختن و بازسازی هر یک از چهار دیوار میان تیره‌های گوناگون قریش تقسیم شد. در این میان، تعمیر دیواری که در خانه کعبه در آن قرار داشت، به بنی‌زهره و فرزندان عبدمناف واگذار شد<ref> السیرة النبویه، ج۱، ص۱۹۵-۱۹۷؛ انساب الاشراف، ج۱، ص۱۰۸.</ref><ref>[[منیره شریعت‌جو|شریعت‌جو، منیره]]، [[بنی‌زهره (مقاله)|مقاله «بنی‌زهره»]]، [[دانشنامه حج و حرمین شریفین ج۴ (کتاب)|دانشنامه حج و حرمین شریفین]]، ج۴، ص:۳۵۵-۳۵۶.</ref>


==بنی‌زهره در دوران [[نبوی]]==
== بنی‌زهره در دوران [[نبوی]] ==
بنی‌زهره [[پس از ظهور]] [[اسلام]] همانند دیگران موضع‌گیری‌های گوناگون در برابر [[آیین جدید]] نشان دادند. برخی از آنها [[مسلمان]] شدند و بسیاری بر [[آیین]] خود ماندند؛ گزارش‌هایی از [[اسلام آوردن]] برخی از بنی‌زهره و [[همراهی]] آنها با پیامبر در دوران مکی حکایت دارند. [[عبدالرحمن بن عوف]]، [[سعد بن ابی‌وقاص]] ([[مالک]]) و مُطّلب بن اَزهر را از جمله [[نخستین مسلمانان]] بنی‌زهره دانسته‌اند.<ref>السیرة النبویه، ج۱، ص۲۵۱؛ الطبقات، ج۴، ص۹۳.</ref>
بنی‌زهره [[پس از ظهور]] [[اسلام]] همانند دیگران موضع‌گیری‌های گوناگون در برابر [[آیین جدید]] نشان دادند. برخی از آنها [[مسلمان]] شدند و بسیاری بر [[آیین]] خود ماندند؛ گزارش‌هایی از [[اسلام آوردن]] برخی از بنی‌زهره و [[همراهی]] آنها با پیامبر در دوران مکی حکایت دارند. [[عبدالرحمن بن عوف]]، [[سعد بن ابی‌وقاص]] ([[مالک]]) و مُطّلب بن اَزهر را از جمله [[نخستین مسلمانان]] بنی‌زهره دانسته‌اند.<ref>السیرة النبویه، ج۱، ص۲۵۱؛ الطبقات، ج۴، ص۹۳.</ref>


پس از شدت یافتن [[آزار]] [[مشرکان]] و تصمیم برخی از [[مسلمانان]] برای [[مهاجرت]] به [[حبشه]]، شماری از [[بنی‌زهره]] از [[مهاجران]] بودند. [[عبدالرحمن بن عوف]]، [[عبدالله بن شهاب]]، [[عبدالجان بن شهاب]]، [[عامر بن ابی‌وقاص]]، طُلَیب و مطلب<ref>جمهرة انساب العرب، ص۱۳۰-۱۳۱؛ الاستیعاب، ج۲، ص۷۹۹؛ الاستیعاب، ج۲، ص۸۴۴؛ الاستیعاب، ج۲، ص۹۲۷.</ref> بن ازهر همراه همسرش رَمله دختر ابی‌عوف را در جمع [[مهاجران به حبشه]] برشمرده‌اند.<ref>السیرة النبویه، ج۱، ص۳۲۲-۳۲۵؛ اسد الغابه، ج۳، ص۲۸۹؛ انساب الاشراف، ج۱، ص۲۳۲.</ref> به گزارشی، فرزند [[رمله]]، عبدالله، نخستین نوزاد [[مسلمانی]] بود که در [[حبشه]] زاده شد. آورده‌اند که مطلب در حبشه درگذشت.<ref>السیرة النبویه، ج۲، ص۳۶۱-۳۶۳؛ انساب الاشراف، ج۱، ص۲۳۲.</ref> هنگامی که [[مشرکان]] برای بازداشتن [[ابوطالب]] از [[حمایت]] [[پیامبر]]{{صل}} نزد او رفتند و پیشنهاد [[فرزندی]] [[عمارة بن ولید]] را به جای [[رسول خدا]] به او دادند تا وی را به [[قتل]] رسانند، بنی‌زهره به حمایت از ابوطالب برخاستند.<ref>انساب الاشراف، ج۲، ص۲۹۰.</ref> همچنین هنگامی که [[عمر بن خطاب]] پیش از [[اسلام]] آوردنش قصد [[کشتن پیامبر]]{{صل}} را کرده بود، با اخطار یکی از بنی‌زهره که وی را از [[انتقام]] [[بنی‌هاشم]] و بنی‌زهره برحذر داشت، از [[تصمیم]] خود منصرف شد.<ref>انساب الاشراف، ج۱۰، ص۲۸۹؛ تاریخ المدینه، ج۲، ص۶۵۷؛ تاریخ الاسلام، ج۱، ص۱۷۴.</ref>
پس از شدت یافتن [[آزار]] [[مشرکان]] و تصمیم برخی از [[مسلمانان]] برای [[مهاجرت]] به [[حبشه]]، شماری از [[بنی‌زهره]] از [[مهاجران]] بودند. [[عبدالرحمن بن عوف]]، [[عبدالله بن شهاب]]، [[عبدالجان بن شهاب]]، [[عامر بن ابی‌وقاص]]، طُلَیب و مطلب<ref>جمهرة انساب العرب، ص۱۳۰-۱۳۱؛ الاستیعاب، ج۲، ص۷۹۹؛ الاستیعاب، ج۲، ص۸۴۴؛ الاستیعاب، ج۲، ص۹۲۷.</ref> بن ازهر همراه همسرش رَمله دختر ابی‌عوف را در جمع [[مهاجران به حبشه]] برشمرده‌اند.<ref>السیرة النبویه، ج۱، ص۳۲۲-۳۲۵؛ اسد الغابه، ج۳، ص۲۸۹؛ انساب الاشراف، ج۱، ص۲۳۲.</ref> به گزارشی، فرزند [[رمله]]، عبدالله، نخستین نوزاد [[مسلمانی]] بود که در [[حبشه]] زاده شد. آورده‌اند که مطلب در حبشه درگذشت.<ref>السیرة النبویه، ج۲، ص۳۶۱-۳۶۳؛ انساب الاشراف، ج۱، ص۲۳۲.</ref> هنگامی که [[مشرکان]] برای بازداشتن [[ابوطالب]] از [[حمایت]] [[پیامبر]] {{صل}} نزد او رفتند و پیشنهاد [[فرزندی]] [[عمارة بن ولید]] را به جای [[رسول خدا]] به او دادند تا وی را به [[قتل]] رسانند، بنی‌زهره به حمایت از ابوطالب برخاستند.<ref>انساب الاشراف، ج۲، ص۲۹۰.</ref> همچنین هنگامی که [[عمر بن خطاب]] پیش از [[اسلام]] آوردنش قصد [[کشتن پیامبر]] {{صل}} را کرده بود، با اخطار یکی از بنی‌زهره که وی را از [[انتقام]] [[بنی‌هاشم]] و بنی‌زهره برحذر داشت، از [[تصمیم]] خود منصرف شد.<ref>انساب الاشراف، ج۱۰، ص۲۸۹؛ تاریخ المدینه، ج۲، ص۶۵۷؛ تاریخ الاسلام، ج۱، ص۱۷۴.</ref>


از [[دشمنان پیامبر]] می‌توان به [[اسود بن عبد یغوث زهری]] اشاره کرد که از [[استهزاء]] کنندگان او بود. [[آیات]] {{متن قرآن|فَاصْدَعْ بِمَا تُؤْمَرُ وَأَعْرِضْ عَنِ الْمُشْرِكِينَ إِنَّا كَفَيْنَاكَ الْمُسْتَهْزِئِينَ الَّذِينَ يَجْعَلُونَ مَعَ اللَّهِ إِلَهًا آخَرَ فَسَوْفَ يَعْلَمُونَ}}<ref>«از این روی آنچه فرمان می‌یابی آشکار کن و از مشرکان روی بگردان ما تو را در برابر ریشخندکنندگان بسنده‌ایم آنان که با خداوند، خدایی دیگر می‌نهند و به زودی (فرجام این کار را) خواهند دانست» سوره حجر، آیه ۹۴-۹۶.</ref> درباره وی و برخی از مشرکان نازل شده است.<ref>السیرة النبویه، ج۱، ص۴۰۸-۴۰۹؛ انساب الاشراف، ج۱، ص۱۴۸؛ جمهرة انساب العرب، ص۱۲۹.</ref> [[خداوند]] در این آیات پیامبر را به اظهار مأموریت خود و روی بازگرداندن از مشرکان [[دستور]] فرموده و به او [[وعده]] [[پاسداری]] از [[شرّ]] استهزاءکنندگان را داده است.<ref>تفسیر سمرقندی، ج۲، ص۲۶۳؛ جامع البیان، ج۱۴، ص۵۱؛ التبیان، ج۶، ص۳۵۵-۳۵۶.</ref>
از [[دشمنان پیامبر]] می‌توان به [[اسود بن عبد یغوث زهری]] اشاره کرد که از [[استهزاء]] کنندگان او بود. [[آیات]] {{متن قرآن|فَاصْدَعْ بِمَا تُؤْمَرُ وَأَعْرِضْ عَنِ الْمُشْرِكِينَ إِنَّا كَفَيْنَاكَ الْمُسْتَهْزِئِينَ الَّذِينَ يَجْعَلُونَ مَعَ اللَّهِ إِلَهًا آخَرَ فَسَوْفَ يَعْلَمُونَ}}<ref>«از این روی آنچه فرمان می‌یابی آشکار کن و از مشرکان روی بگردان ما تو را در برابر ریشخندکنندگان بسنده‌ایم آنان که با خداوند، خدایی دیگر می‌نهند و به زودی (فرجام این کار را) خواهند دانست» سوره حجر، آیه ۹۴-۹۶.</ref> درباره وی و برخی از مشرکان نازل شده است.<ref>السیرة النبویه، ج۱، ص۴۰۸-۴۰۹؛ انساب الاشراف، ج۱، ص۱۴۸؛ جمهرة انساب العرب، ص۱۲۹.</ref> [[خداوند]] در این آیات پیامبر را به اظهار مأموریت خود و روی بازگرداندن از مشرکان [[دستور]] فرموده و به او [[وعده]] [[پاسداری]] از [[شرّ]] استهزاءکنندگان را داده است.<ref>تفسیر سمرقندی، ج۲، ص۲۶۳؛ جامع البیان، ج۱۴، ص۵۱؛ التبیان، ج۶، ص۳۵۵-۳۵۶.</ref>


پس از [[مهاجرت]] [[مسلمانان]] به یثرب، برخی از بنی‌زهره در کوشش‌های مشرکان برای [[نجات]] [[کاروان تجاری قریش]] شرکت داشتند؛ چنان‌که گزارش‌هایی از حضور [[مخرمة بن نوفل]] در میان نگاهبانان کاروان تجاری [[مکه]] به سرکردگی [[ابوسفیان]] حکایت دارد.<ref>السیرة النبویه، ج۱، ص۶۰۶.</ref> بر پایه این گزارش‌ها، بنی‌زهره پس از [[آگاهی]] از نجات کاروان، به رغم [[اصرار]] [[ابوجهل]] به ادامه مسیر برای رویارویی با [[مسلمانان]] که به [[نبرد]] [[بدر]] انجامید، با [[مشورت]] [[اخنس بن شریق ثقفی]]، از [[هم‌پیمانان]] [[بنی‌زهره]]، و با توجه به پیوند [[خویشاوندی]] با [[پیامبر]]{{صل}} از [[همراهی]] با [[مشرکان]] خودداری کردند و به [[مکه]] بازگشتند.<ref>المغازی، ج۱، ص۴۴؛ السیرة النبویه، ج۱، ص۶۱۹.</ref>
پس از [[مهاجرت]] [[مسلمانان]] به یثرب، برخی از بنی‌زهره در کوشش‌های مشرکان برای [[نجات]] [[کاروان تجاری قریش]] شرکت داشتند؛ چنان‌که گزارش‌هایی از حضور [[مخرمة بن نوفل]] در میان نگاهبانان کاروان تجاری [[مکه]] به سرکردگی [[ابوسفیان]] حکایت دارد.<ref>السیرة النبویه، ج۱، ص۶۰۶.</ref> بر پایه این گزارش‌ها، بنی‌زهره پس از [[آگاهی]] از نجات کاروان، به رغم [[اصرار]] [[ابوجهل]] به ادامه مسیر برای رویارویی با [[مسلمانان]] که به [[نبرد]] [[بدر]] انجامید، با [[مشورت]] [[اخنس بن شریق ثقفی]]، از [[هم‌پیمانان]] [[بنی‌زهره]]، و با توجه به پیوند [[خویشاوندی]] با [[پیامبر]] {{صل}} از [[همراهی]] با [[مشرکان]] خودداری کردند و به [[مکه]] بازگشتند.<ref>المغازی، ج۱، ص۴۴؛ السیرة النبویه، ج۱، ص۶۱۹.</ref>


منابع از همراهی بنی‌زهره با مشرکان در نبرد [[اُحد]]<ref>المعارف، ص۱۵۸.</ref> گزارش داده‌اند.<ref>جمهرة انساب العرب، ص۱۳۰.</ref> در این نبرد، [[عتبة بن ابی‌وقاص زهری]] دندان [[مبارک]] پیامبر{{صل}} را [[شکست]].<ref> انساب الاشراف، ج۱۰، ص۲۶؛ السیرة النبویه، ج۲، ص۷۹-۸۰؛ جمهرة انساب العرب، ص۱۲۹.</ref>
منابع از همراهی بنی‌زهره با مشرکان در نبرد [[اُحد]]<ref>المعارف، ص۱۵۸.</ref> گزارش داده‌اند.<ref>جمهرة انساب العرب، ص۱۳۰.</ref> در این نبرد، [[عتبة بن ابی‌وقاص زهری]] دندان [[مبارک]] پیامبر {{صل}} را [[شکست]].<ref> انساب الاشراف، ج۱۰، ص۲۶؛ السیرة النبویه، ج۲، ص۷۹-۸۰؛ جمهرة انساب العرب، ص۱۲۹.</ref>


پس از ساخت [[مسجد]] [[نبوی]]، بخشی از آخر مسجد برای [[مهاجران]] بنی‌زهره در نظر گرفته شد.<ref>الطبقات، ج۳، ص۹۳-۹۴.</ref> همچنین منطقه‌ای به نام [[حرّه]] واقم در [[مدینه]] متعلق به بنی‌زهره بود که پیامبر{{صل}} وقوع رخداد [[حره]] را که به [[سال ۶۳ ق]]. در آن روی داد، [[پیش‌بینی]] کردند.<ref>الامامة و السیاسه، ج۱، ص۲۴۲؛ المنمق، ص۳۱۷.</ref>
پس از ساخت [[مسجد]] [[نبوی]]، بخشی از آخر مسجد برای [[مهاجران]] بنی‌زهره در نظر گرفته شد.<ref>الطبقات، ج۳، ص۹۳-۹۴.</ref> همچنین منطقه‌ای به نام [[حرّه]] واقم در [[مدینه]] متعلق به بنی‌زهره بود که پیامبر {{صل}} وقوع رخداد [[حره]] را که به [[سال ۶۳ ق]]. در آن روی داد، [[پیش‌بینی]] کردند.<ref>الامامة و السیاسه، ج۱، ص۲۴۲؛ المنمق، ص۳۱۷.</ref>


برخی از مسلمانان بنی‌زهره در [[سریه‌ها]] و [[غزوه‌ها]] هم‌چون دیگر مسلمانان حضور داشتند. از [[فرماندهی]] [[سعد بن ابی‌وقاص]] در سریه خرّار (۹ ماه پس از [[هجرت]])<ref>المغازی، ج۱، ص۱۱.</ref> و فرماندهی [[عبدالرحمن بن عوف]] در [[سریه]] [[دومة الجندل]] <ref>المغازی، ج۲، ص۵۶۰؛ انساب الاشراف، ج۱، ص۴۸۴.</ref> و حضور آنها در [[غزوه بنی‌قریظه]] و [[حدیبیه]]<ref>المغازی، ج۲، ص۴۹۸.</ref> یاد شده است.
برخی از مسلمانان بنی‌زهره در [[سریه‌ها]] و [[غزوه‌ها]] هم‌چون دیگر مسلمانان حضور داشتند. از [[فرماندهی]] [[سعد بن ابی‌وقاص]] در سریه خرّار (۹ ماه پس از [[هجرت]])<ref>المغازی، ج۱، ص۱۱.</ref> و فرماندهی [[عبدالرحمن بن عوف]] در [[سریه]] [[دومة الجندل]] <ref>المغازی، ج۲، ص۵۶۰؛ انساب الاشراف، ج۱، ص۴۸۴.</ref> و حضور آنها در [[غزوه بنی‌قریظه]] و [[حدیبیه]]<ref>المغازی، ج۲، ص۴۹۸.</ref> یاد شده است.


[[عمیر بن ابی‌وقاص]] برادر [[سعد بن ابی‌وقاص]]، <ref>جمهرة انساب العرب، ص۱۲۹.</ref> [[مسعود بن ربیعه]]<ref>السیرة النبویه، ج۲، ص۳۴۴.</ref> و [[ابوجبیر عبدالرحمن]]<ref>جمهرة انساب العرب، ص۱۳۱.</ref> از شهدای بدر، [[خیبر]] و [[حنین]] بودند؛ [[حَمنَن بن عوف]]<ref>جمهرة انساب العرب، ص۱۳۱.</ref> و‌ [[هاشم بن عتبة بن ابی‌وقاص]] (مِرقال)<ref>الاستیعاب، ج۴، ص۱۵۴۶.</ref> و [[مخرمة بن نوفل بن اهیب]]<ref>المغازی، ج۲، ص۸۵۵؛ اسد الغابه، ج۴، ص۳۴۹.</ref> در رویداد [[فتح مکه]] اسلام آوردند و پیامبر{{صل}} سهمی از غنیمت‌های [[غزوه حنین]] را به آنان بخشید. از این رو، از [[مؤلفة قلوبهم]] به شمار می‌آیند.<ref>[[منیره شریعت‌جو|شریعت‌جو، منیره]]، [[بنی‌زهره (مقاله)|مقاله «بنی‌زهره»]]، [[دانشنامه حج و حرمین شریفین ج۴ (کتاب)|دانشنامه حج و حرمین شریفین]]، ج۴، ص:۳۵۶-۳۵۸.</ref>
[[عمیر بن ابی‌وقاص]] برادر [[سعد بن ابی‌وقاص]]، <ref>جمهرة انساب العرب، ص۱۲۹.</ref> [[مسعود بن ربیعه]]<ref>السیرة النبویه، ج۲، ص۳۴۴.</ref> و [[ابوجبیر عبدالرحمن]]<ref>جمهرة انساب العرب، ص۱۳۱.</ref> از شهدای بدر، [[خیبر]] و [[حنین]] بودند؛ [[حَمنَن بن عوف]]<ref>جمهرة انساب العرب، ص۱۳۱.</ref> و‌ [[هاشم بن عتبة بن ابی‌وقاص]] (مِرقال)<ref>الاستیعاب، ج۴، ص۱۵۴۶.</ref> و [[مخرمة بن نوفل بن اهیب]]<ref>المغازی، ج۲، ص۸۵۵؛ اسد الغابه، ج۴، ص۳۴۹.</ref> در رویداد [[فتح مکه]] اسلام آوردند و پیامبر {{صل}} سهمی از غنیمت‌های [[غزوه حنین]] را به آنان بخشید. از این رو، از [[مؤلفة قلوبهم]] به شمار می‌آیند.<ref>[[منیره شریعت‌جو|شریعت‌جو، منیره]]، [[بنی‌زهره (مقاله)|مقاله «بنی‌زهره»]]، [[دانشنامه حج و حرمین شریفین ج۴ (کتاب)|دانشنامه حج و حرمین شریفین]]، ج۴، ص:۳۵۶-۳۵۸.</ref>


==بنی‌زهره پس از [[رحلت پیامبر]]{{صل}}==
== بنی‌زهره پس از [[رحلت پیامبر]] {{صل}} ==
پس از رویداد [[سقیفه]] و [[بیعت]] مسلمانان با [[ابوبکر]]، بنی‌زهره هم با او [[بیعت]] کردند. برخی از [[بنی‌زهره]] از جمله‌ [[هاشم بن عتبه]]<ref>جمهرة انساب العرب، ص۱۲۹؛ تاریخ طبری، ج۳، ص۹۰.</ref> و [[عامر بن ابی‌وقاص]] در زمره [[پیروان]] [[علی]]{{ع}} باقی ماندند.<ref>نسب قریش، ص۲۶۴.</ref> از نقش آنها در نبردهای ردّه گزارشی در دست نیست؛ در [[فتوحات]]، برخی از بنی‌زهره حضور داشتند؛ چنان‌که از [[سعد بن ابی‌وقاص]] به عنوان [[فرمانده]] [[نبرد قادسیه]] و جلولاء و [[فتح]] [[مدائن]] که در برابر [[ایرانیان]] صورت گرفت، نام برده‌اند.<ref>الاخبار الطوال، ص۱۱۹-۱۲۷؛ نسب قریش، ص۲۶۳؛ الاستیعاب، ج۴، ص۱۵۴۷.</ref> همچنین به حضور‌ هاشم بن عتبه در فتوحات [[شام]]، [[عراق]]، [[قادسیه]] و جلولاء<ref>الاستیعاب، ج۴، ص۱۵۴۶.</ref> و نیز شرکت [[عمرو بن عتبه]] در جلولاء اشاره شده است.<ref>انساب الاشراف، ج۱۰، ص۱۱.</ref> [[عروه]]، <ref>نسب قریش، ص۲۶۷.</ref> [[عبدالله اکبر]] و سالم [[فرزندان]] [[عبدالرحمن بن عوف]] در افریقیه؛ و [[اسماعیل بن سعد بن ابراهیم]] در [[روم]] کشته شدند.<ref>جمهرة انساب العرب، ص۱۳۱-۱۳۳.</ref>
پس از رویداد [[سقیفه]] و [[بیعت]] مسلمانان با [[ابوبکر]]، بنی‌زهره هم با او [[بیعت]] کردند. برخی از [[بنی‌زهره]] از جمله‌ [[هاشم بن عتبه]]<ref>جمهرة انساب العرب، ص۱۲۹؛ تاریخ طبری، ج۳، ص۹۰.</ref> و [[عامر بن ابی‌وقاص]] در زمره [[پیروان]] [[علی]] {{ع}} باقی ماندند.<ref>نسب قریش، ص۲۶۴.</ref> از نقش آنها در نبردهای ردّه گزارشی در دست نیست؛ در [[فتوحات]]، برخی از بنی‌زهره حضور داشتند؛ چنان‌که از [[سعد بن ابی‌وقاص]] به عنوان [[فرمانده]] [[نبرد قادسیه]] و جلولاء و [[فتح]] [[مدائن]] که در برابر [[ایرانیان]] صورت گرفت، نام برده‌اند.<ref>الاخبار الطوال، ص۱۱۹-۱۲۷؛ نسب قریش، ص۲۶۳؛ الاستیعاب، ج۴، ص۱۵۴۷.</ref> همچنین به حضور‌ هاشم بن عتبه در فتوحات [[شام]]، [[عراق]]، [[قادسیه]] و جلولاء<ref>الاستیعاب، ج۴، ص۱۵۴۶.</ref> و نیز شرکت [[عمرو بن عتبه]] در جلولاء اشاره شده است.<ref>انساب الاشراف، ج۱۰، ص۱۱.</ref> [[عروه]]، <ref>نسب قریش، ص۲۶۷.</ref> [[عبدالله اکبر]] و سالم [[فرزندان]] [[عبدالرحمن بن عوف]] در افریقیه؛ و [[اسماعیل بن سعد بن ابراهیم]] در [[روم]] کشته شدند.<ref>جمهرة انساب العرب، ص۱۳۱-۱۳۳.</ref>


[[عمر]] در آستانه [[مرگ]]، [[سعد بن ابی‌وقاص]] و [[عبدالرحمن بن عوف]] را در [[شورای شش نفره]] برای [[تعیین جانشین]] خود برگزید و به [[عبدالرحمن]] که داماد [[عثمان بن عفان]] و نیز‌ [[ام‌کلثوم]] [[خواهر]] رضاعی او<ref> الطبقات، ج۸، ص۱۸۲-۱۸۳.</ref> بود، [[حق]] رأی ویژه داد. نتیجه این [[شورا]] [[انتخاب عثمان]] به عنوان [[خلیفه]] بود که با [[حمایت]] عبدالرحمن حاصل شد.
[[عمر]] در آستانه [[مرگ]]، [[سعد بن ابی‌وقاص]] و [[عبدالرحمن بن عوف]] را در [[شورای شش نفره]] برای [[تعیین جانشین]] خود برگزید و به [[عبدالرحمن]] که داماد [[عثمان بن عفان]] و نیز‌ [[ام‌کلثوم]] [[خواهر]] رضاعی او<ref> الطبقات، ج۸، ص۱۸۲-۱۸۳.</ref> بود، [[حق]] رأی ویژه داد. نتیجه این [[شورا]] [[انتخاب عثمان]] به عنوان [[خلیفه]] بود که با [[حمایت]] عبدالرحمن حاصل شد.
خط ۴۹: خط ۵۳:
[[انتخاب]] دو تن از بنی‌زهره در این شورا با امتیاز ویژه برای عبدالرحمن، بیانگر [[جایگاه]] مهم آنها در این دوره است.<ref>الامامة و السیاسه، ج۱، ص۴۲، ۴۵؛ نسب قریش، ص۲۶۳-۲۶۵.</ref> [[روابط]] نیکوی بنی‌زهره با [[عثمان]] دیری نپایید و آنها پس از ضرب و شتم [[عبدالله بن مسعود]]، هم‌پیمان بنی‌زهره، به دست عثمان به صف ناراضیان او پیوستند. حضور بنی‌زهره میان [[مخالفان]] عثمان و محاصره‌کنندگان [[خانه]] او، بیانگر عمق شکاف میان این تیره و خلیفه است.<ref>مروج الذهب، ج۲، ص۳۴۴؛ البدء و التاریخ، ج۵، ص۲۵.</ref>
[[انتخاب]] دو تن از بنی‌زهره در این شورا با امتیاز ویژه برای عبدالرحمن، بیانگر [[جایگاه]] مهم آنها در این دوره است.<ref>الامامة و السیاسه، ج۱، ص۴۲، ۴۵؛ نسب قریش، ص۲۶۳-۲۶۵.</ref> [[روابط]] نیکوی بنی‌زهره با [[عثمان]] دیری نپایید و آنها پس از ضرب و شتم [[عبدالله بن مسعود]]، هم‌پیمان بنی‌زهره، به دست عثمان به صف ناراضیان او پیوستند. حضور بنی‌زهره میان [[مخالفان]] عثمان و محاصره‌کنندگان [[خانه]] او، بیانگر عمق شکاف میان این تیره و خلیفه است.<ref>مروج الذهب، ج۲، ص۳۴۴؛ البدء و التاریخ، ج۵، ص۲۵.</ref>


پس از [[خلافت امام علی]]{{ع}}، بنی‌زهره [[رفتاری]] یکسان نداشتند. شماری چون‌ [[هاشم بن عتبة بن ابی‌وقاص]]، <ref>جمهرة انساب العرب، ص۱۲۹.</ref> حمایتی چشمگیر از او کردند؛ به گونه‌ای که می‌توان‌ [[هاشم]] را نخستین فردی دانست که در [[کوفه]] پس از تعلل [[ابوموسی اشعری]] در [[بیعت با امام]] ضمن [[توبیخ]] او با [[امام]] غیاباً [[بیعت]] کرد<ref>انساب الاشراف، ج۳، ص۱۴؛ الفتوح، ج۲، ص۴۳۸-۴۳۹.</ref> و در نبردهای امام از [[فرماندهان]] و پرچم‌دارانش بود.<ref>تاریخ خلیفه، ص۶-۱۱؛ انساب الاشراف، ج۲، ص۳۱؛ الاخبار الطوال، ص۱۷۱.</ref> او همراه پسرش [[عبدالله]] در [[صفّین]] حضور داشت. در این [[نبرد]]، عبدالله مجروح شد و‌ هاشم به [[شهادت]] رسید.<ref>الاخبار الطوال، ص۱۸۳-۱۸۴؛ الفتوح، ج۳، ص۱۲۴-۱۲۵.</ref> اما [[سعد بن ابی‌وقاص]] که با توجه به عضویت در [[شورای خلافت]] [[عمر]] از جایگاهی ویژه برخوردار شده بود، با تخطئه [[امام علی]]{{ع}} همراه شماری دیگر از [[صحابه]] چون [[عبدالله بن عمر]] و [[محمد بن مسلمه انصاری]] [[راه]] اعتزال را در پیش گرفت.<ref>الاخبار الطوال، ص۱۴۱؛ تاریخ طبری، ج۴، ص۴۳۱؛ شرح نهج البلاغه، ج۱۸، ص۱۱۵.</ref>
پس از [[خلافت امام علی]] {{ع}}، بنی‌زهره [[رفتاری]] یکسان نداشتند. شماری چون‌ [[هاشم بن عتبة بن ابی‌وقاص]]، <ref>جمهرة انساب العرب، ص۱۲۹.</ref> حمایتی چشمگیر از او کردند؛ به گونه‌ای که می‌توان‌ [[هاشم]] را نخستین فردی دانست که در [[کوفه]] پس از تعلل [[ابوموسی اشعری]] در [[بیعت با امام]] ضمن [[توبیخ]] او با [[امام]] غیاباً [[بیعت]] کرد<ref>انساب الاشراف، ج۳، ص۱۴؛ الفتوح، ج۲، ص۴۳۸-۴۳۹.</ref> و در نبردهای امام از [[فرماندهان]] و پرچم‌دارانش بود.<ref>تاریخ خلیفه، ص۶-۱۱؛ انساب الاشراف، ج۲، ص۳۱؛ الاخبار الطوال، ص۱۷۱.</ref> او همراه پسرش [[عبدالله]] در [[صفّین]] حضور داشت. در این [[نبرد]]، عبدالله مجروح شد و‌ هاشم به [[شهادت]] رسید.<ref>الاخبار الطوال، ص۱۸۳-۱۸۴؛ الفتوح، ج۳، ص۱۲۴-۱۲۵.</ref> اما [[سعد بن ابی‌وقاص]] که با توجه به عضویت در [[شورای خلافت]] [[عمر]] از جایگاهی ویژه برخوردار شده بود، با تخطئه [[امام علی]] {{ع}} همراه شماری دیگر از [[صحابه]] چون [[عبدالله بن عمر]] و [[محمد بن مسلمه انصاری]] [[راه]] اعتزال را در پیش گرفت.<ref>الاخبار الطوال، ص۱۴۱؛ تاریخ طبری، ج۴، ص۴۳۱؛ شرح نهج البلاغه، ج۱۸، ص۱۱۵.</ref>


[[بنی‌زهره]] در جریانات [[سیاسی]] و مذهبی عصر امویان حضور داشتند. [[عمر بن سعد بن ابی‌وقاص]] کسی بود که در [[کربلا]] در نقش [[فرمانده سپاه]]، [[امام حسین]]{{ع}} را به شهادت رساند و سرانجام وی و فرزندش حفص به دست مختار کشته شدند.<ref>انساب الاشراف، ج۱۰، ص۲۵؛ جمهرة انساب العرب، ص۱۲۹-۱۳۰؛ نسب قریش، ص۲۶۵.</ref> برخی از آنها هم‌چون [[زید بن عبدالرحمن]]، [[ابان بن عبدالله]]، [[عیاض بن حسن]]، [[حسن بن عوف]]<ref>تاریخ خلیفه، ص۱۵۰-۱۵۱.</ref> و [[مُسَّوَر بن مَخرَمه]]<ref>نسب قریش، ص۲۶۳.</ref> که همراه با [[مردم مدینه]] بر ضد [[حکومت یزید]] [[قیام]] کرده بودند، در رخداد [[حرّه]] کشته شدند.
[[بنی‌زهره]] در جریانات [[سیاسی]] و مذهبی عصر امویان حضور داشتند. [[عمر بن سعد بن ابی‌وقاص]] کسی بود که در [[کربلا]] در نقش [[فرمانده سپاه]]، [[امام حسین]] {{ع}} را به شهادت رساند و سرانجام وی و فرزندش حفص به دست مختار کشته شدند.<ref>انساب الاشراف، ج۱۰، ص۲۵؛ جمهرة انساب العرب، ص۱۲۹-۱۳۰؛ نسب قریش، ص۲۶۵.</ref> برخی از آنها هم‌چون [[زید بن عبدالرحمن]]، [[ابان بن عبدالله]]، [[عیاض بن حسن]]، [[حسن بن عوف]]<ref>تاریخ خلیفه، ص۱۵۰-۱۵۱.</ref> و [[مُسَّوَر بن مَخرَمه]]<ref>نسب قریش، ص۲۶۳.</ref> که همراه با [[مردم مدینه]] بر ضد [[حکومت یزید]] [[قیام]] کرده بودند، در رخداد [[حرّه]] کشته شدند.


گزارش‌هایی از نقش بنی‌زهره در دوران [[عباسیان]] در دست است؛ چنان‌که از [[محمد بن عبدالعزیز زهری]] به عنوان [[قاضی]] [[مدینه]] در [[حکومت]] [[منصور]] یاد کرده‌اند. هنگامی که [[محمد بن عبدالله]] ([[نفس زکیه]]) در مدینه بر ضد منصور قیام کرد، برخی از بنی‌زهره همراه قاضی مدینه در [[دستگیری]] قیام کنندگان [[مشارکت]] داشتند.<ref> الکامل، ج۵، ص۵۵۳-۵۵۷.</ref>.<ref>[[منیره شریعت‌جو|شریعت‌جو، منیره]]، [[بنی‌زهره (مقاله)|مقاله «بنی‌زهره»]]، [[دانشنامه حج و حرمین شریفین ج۴ (کتاب)|دانشنامه حج و حرمین شریفین]]، ج۴، ص:۳۵۸-۳۶۰.</ref>
گزارش‌هایی از نقش بنی‌زهره در دوران [[عباسیان]] در دست است؛ چنان‌که از [[محمد بن عبدالعزیز زهری]] به عنوان [[قاضی]] [[مدینه]] در [[حکومت]] [[منصور]] یاد کرده‌اند. هنگامی که [[محمد بن عبدالله]] ([[نفس زکیه]]) در مدینه بر ضد منصور قیام کرد، برخی از بنی‌زهره همراه قاضی مدینه در [[دستگیری]] قیام کنندگان [[مشارکت]] داشتند.<ref> الکامل، ج۵، ص۵۵۳-۵۵۷.</ref><ref>[[منیره شریعت‌جو|شریعت‌جو، منیره]]، [[بنی‌زهره (مقاله)|مقاله «بنی‌زهره»]]، [[دانشنامه حج و حرمین شریفین ج۴ (کتاب)|دانشنامه حج و حرمین شریفین]]، ج۴، ص:۳۵۸-۳۶۰.</ref>


==مشاهیر و [[صاحب منصبان]]==
== مشاهیر و [[صاحب منصبان]] ==
[[ابوعبدالرحمن بن زید]]، [[فقیه]] [[مالکی]]<ref>جمهرة انساب العرب، ص۱۳۲.</ref> و [[محمد بن مسلم بن عبیدالله بن عبدالله بن شهاب زهری]] از سیره‌نگاران مشهور و از مشهورترین [[تابعان]]، از [[بنی‌زهره]] هستند. همچنین برخی از [[تاریخ‌نگاران]]، [[محمد بن سعد]] نویسنده کتاب الطبقات الکبری را به [[قبیله]] بنی‌زهره منتسب ساخته‌اند؛ اما شماری این نسبت را صحیح نمی‌دانند.<ref>الطبقات، ج۵، ص۳۴۸.</ref> [[مخرمة بن اُهَیب]] نیز از نسب‌شناسان دانسته شده است.<ref>نسب قریش، ص۲۶۲.</ref>
[[ابوعبدالرحمن بن زید]]، [[فقیه]] [[مالکی]]<ref>جمهرة انساب العرب، ص۱۳۲.</ref> و [[محمد بن مسلم بن عبیدالله بن عبدالله بن شهاب زهری]] از سیره‌نگاران مشهور و از مشهورترین [[تابعان]]، از [[بنی‌زهره]] هستند. همچنین برخی از [[تاریخ‌نگاران]]، [[محمد بن سعد]] نویسنده کتاب الطبقات الکبری را به [[قبیله]] بنی‌زهره منتسب ساخته‌اند؛ اما شماری این نسبت را صحیح نمی‌دانند.<ref>الطبقات، ج۵، ص۳۴۸.</ref> [[مخرمة بن اُهَیب]] نیز از نسب‌شناسان دانسته شده است.<ref>نسب قریش، ص۲۶۲.</ref>


از دانشوران و [[محدثان]] بنی‌زهره که مناصبی را در حرمین شریفین بر عهده داشتند، می‌توان به این کسان اشاره کرد:
از دانشوران و [[محدثان]] بنی‌زهره که مناصبی را در حرمین شریفین بر عهده داشتند، می‌توان به این کسان اشاره کرد:
#[[طلحة بن عبدالله بن عوف]] پس از پسرعمویش [[جابر]] از سوی [[ابن‌زبیر]] [[حکمران]] [[مدینه]] شد؛
# [[طلحة بن عبدالله بن عوف]] پس از پسرعمویش [[جابر]] از سوی [[ابن‌زبیر]] [[حکمران]] [[مدینه]] شد؛
#[[عبدالله بن عبدالرحمن]] [[رئیس]] شرطه‌های مدینه؛
# [[عبدالله بن عبدالرحمن]] [[رئیس]] شرطه‌های مدینه؛
#[[سعد بن ابراهیم بن عبدالرحمن]] که مادرش دختر [[سعد بن ابی‌وقاص]] بود و [[ریاست]] شرطه‌های مدینه را بر عهده داشت و چند بار نیز بر [[منصب]] [[قضاوت]] نشست؛
# [[سعد بن ابراهیم بن عبدالرحمن]] که مادرش دختر [[سعد بن ابی‌وقاص]] بود و [[ریاست]] شرطه‌های مدینه را بر عهده داشت و چند بار نیز بر [[منصب قضاوت]] نشست؛
#[[احمد بن ابی‌بکر بن حارث]] از [[فقیهان]] و [[دوستان]] [[مالک بن انس]] که منصب قضاوت را در مدینه بر عهده داشت<ref>جمهرة انساب العرب، ص۱۳۱-۱۳۳.</ref>؛
# [[احمد بن ابی‌بکر بن حارث]] از [[فقیهان]] و [[دوستان]] [[مالک بن انس]] که منصب قضاوت را در مدینه بر عهده داشت<ref>جمهرة انساب العرب، ص۱۳۱-۱۳۳.</ref>؛
#[[سَلَمة بن ابی‌سلمه]] [[قاضی]] مدینه<ref>جمهرة انساب العرب، ص۱۳۲.</ref>؛‌
# [[سَلَمة بن ابی‌سلمه]] [[قاضی]] مدینه<ref>جمهرة انساب العرب، ص۱۳۲.</ref>؛ ‌
#[[هارون بن عبدالله بن محمد بن کثیر]] که از سوی [[مهدی]]، [[مأمون]] و [[معتصم عباسی]] در [[بغداد]] و [[مصر]] قاضی بود<ref>جمهرة انساب العرب، ص۱۳۴-۱۳۵.</ref>؛
# [[هارون بن عبدالله بن محمد بن کثیر]] که از سوی [[مهدی]]، [[مأمون]] و [[معتصم عباسی]] در [[بغداد]] و [[مصر]] قاضی بود<ref>جمهرة انساب العرب، ص۱۳۴-۱۳۵.</ref>؛
#[[عبدالرحمن بن‌ هارون]] که از سوی [[معتضد عباسی]] قاضی [[مکه]] بود؛
# [[عبدالرحمن بن‌ هارون]] که از سوی [[معتضد عباسی]] قاضی [[مکه]] بود؛
#[[یحیی بن عبدالرحمن]] که از جانب [[مقتدر]] منصب قضاوت مکه را بر عهده داشت<ref>جمهرة انساب العرب، ص۱۳۵.</ref>؛
# [[یحیی بن عبدالرحمن]] که از جانب [[مقتدر]] منصب قضاوت مکه را بر عهده داشت<ref>جمهرة انساب العرب، ص۱۳۵.</ref>؛
#[[عبدالله بن ارقم]] [[کارگزار]] [[بیت‌المال]] در دوره [[عثمان]]<ref>انساب الاشراف، ج۶، ص۱۷۲.</ref>؛
# [[عبدالله بن ارقم]] [[کارگزار]] [[بیت‌المال]] در دوره [[عثمان]]<ref>انساب الاشراف، ج۶، ص۱۷۲.</ref>؛
#[[جابر بن اسود بن عوف]] و [[طلحة بن عبدالله بن عوف]] [[والیان]] مدینه از سوی ابن‌زبیر<ref>جمهرة انساب العرب، ص۱۳۱.</ref>؛
# [[جابر بن اسود بن عوف]] و [[طلحة بن عبدالله بن عوف]] [[والیان]] مدینه از سوی ابن‌زبیر<ref>جمهرة انساب العرب، ص۱۳۱.</ref>؛
#[[مصعب بن عبدالرحمن بن عوف]] رئیس [[شرطه]] مدینه در دوران [[معاویه]] از سوی [[مروان بن حکم]]؛ [[مسور بن مخرمه]] که تا پایان [[حکومت معاویه]]، [[جانشین]] [[مصعب]] شد<ref>نسب قریش، ص۲۶۸-۲۶۹.</ref>؛
# [[مصعب بن عبدالرحمن بن عوف]] رئیس [[شرطه]] مدینه در دوران [[معاویه]] از سوی [[مروان بن حکم]]؛ [[مسور بن مخرمه]] که تا پایان [[حکومت معاویه]]، [[جانشین]] [[مصعب]] شد<ref>نسب قریش، ص۲۶۸-۲۶۹.</ref>؛
#[[محمد بن عبدالعزیز بن عمر]]، قاضی [[منصور]] در مدینه<ref>جمهرة انساب العرب، ص۱۳۴.</ref>؛
# [[محمد بن عبدالعزیز بن عمر]]، قاضی [[منصور]] در مدینه<ref>جمهرة انساب العرب، ص۱۳۴.</ref>؛
#[[اسماعیل بن سعد بن ابراهیم بن عبدالرحمن]]<ref>نسب قریش، ص۲۷۰.</ref>
# [[اسماعیل بن سعد بن ابراهیم بن عبدالرحمن]]<ref>نسب قریش، ص۲۷۰.</ref>
#[[اسحق بن عبدالرحمن]] از [[نزدیکان]] [[مهدی عباسی]] و [[جانشینان]] او؛ [[یوسف بن یعقوب بن غریر]]، کارگزار بیت‌المال‌ هارون<ref>نسب قریش، ص۲۷۱؛ جمهرة انساب العرب، ص۱۳۳.</ref>.<ref>[[منیره شریعت‌جو|شریعت‌جو، منیره]]، [[بنی‌زهره (مقاله)|مقاله «بنی‌زهره»]]، [[دانشنامه حج و حرمین شریفین ج۴ (کتاب)|دانشنامه حج و حرمین شریفین]]، ج۴، ص:۳۶۰.</ref>
# [[اسحق بن عبدالرحمن]] از [[نزدیکان]] [[مهدی عباسی]] و [[جانشینان]] او؛ [[یوسف بن یعقوب بن غریر]]، کارگزار بیت‌المال‌ هارون<ref>نسب قریش، ص۲۷۱؛ جمهرة انساب العرب، ص۱۳۳.</ref><ref>[[منیره شریعت‌جو|شریعت‌جو، منیره]]، [[بنی‌زهره (مقاله)|مقاله «بنی‌زهره»]]، [[دانشنامه حج و حرمین شریفین ج۴ (کتاب)|دانشنامه حج و حرمین شریفین]]، ج۴، ص:۳۶۰.</ref>


== جستارهای وابسته ==
== منابع ==
 
{{منابع}}
==منابع==
* [[پرونده:54567.jpg|22px]] [[منیره شریعت‌جو|شریعت‌جو، منیره]]، [[بنی‌زهره (مقاله)|مقاله «بنی‌زهره»]]، [[دانشنامه حج و حرمین شریفین ج۴ (کتاب)|'''دانشنامه حج و حرمین شریفین ج۴''']]
* [[پرونده:54567.jpg|22px]] [[منیره شریعت‌جو|شریعت‌جو، منیره]]، [[بنی‌زهره (مقاله)|مقاله «بنی‌زهره»]]، [[دانشنامه حج و حرمین شریفین ج۴ (کتاب)|'''دانشنامه حج و حرمین شریفین ج۴''']]
{{پایان منابع}}


==پانویس==
== پانویس ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}


[[رده:مدخل]]
[[رده:بنی‌زهره]]
{{قبایل عرب}}
{{قبایل عرب}}
[[رده:قبیله‌های عرب]]
۱۱۷٬۶۹۵

ویرایش