←منابع علم امام
خط ۲۰: | خط ۲۰: | ||
##[[کلینی]] از قتیبه نقل میکند که گفت: مردی از امام صادق{{ع}} مسئلهای پرسید و حضرت جوابش داد، آن شخص عرض کرد: برای شما اگر چنین و چنان باشد جوابش چیست؟ فرمود: خاموش باش، هر جوابی که من به تو میدهم از قول رسول خدا{{صل}} است، ما از خود رأیی نداریم<ref>{{متن حدیث|سَأَلَ رَجُلٌ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ{{ع}} عَنْ مَسْأَلَةٍ فَأَجَابَهُ فِيهَا فَقَالَ الرَّجُلُ أَ رَأَيْتَ إِنْ كَانَ كَذَا وَ كَذَا مَا يَكُونُ الْقَوْلُ فِيهَا فَقَالَ لَهُ مَهْ مَا أَجَبْتُكَ فِيهِ مِنْ شَيْءٍ فَهُوَ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ{{صل}} لَسْنَا مِنْ أَ رَأَيْتَ فِي شَيْءٍ}}؛ کلینی، الکافی، ج۱، ص۵۸، حدیث ۲۱.</ref>. | ##[[کلینی]] از قتیبه نقل میکند که گفت: مردی از امام صادق{{ع}} مسئلهای پرسید و حضرت جوابش داد، آن شخص عرض کرد: برای شما اگر چنین و چنان باشد جوابش چیست؟ فرمود: خاموش باش، هر جوابی که من به تو میدهم از قول رسول خدا{{صل}} است، ما از خود رأیی نداریم<ref>{{متن حدیث|سَأَلَ رَجُلٌ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ{{ع}} عَنْ مَسْأَلَةٍ فَأَجَابَهُ فِيهَا فَقَالَ الرَّجُلُ أَ رَأَيْتَ إِنْ كَانَ كَذَا وَ كَذَا مَا يَكُونُ الْقَوْلُ فِيهَا فَقَالَ لَهُ مَهْ مَا أَجَبْتُكَ فِيهِ مِنْ شَيْءٍ فَهُوَ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ{{صل}} لَسْنَا مِنْ أَ رَأَيْتَ فِي شَيْءٍ}}؛ کلینی، الکافی، ج۱، ص۵۸، حدیث ۲۱.</ref>. | ||
##[[فضیل بن یسار]] از [[امام باقر]]{{ع}} نقل کرده که فرمود: اگر ما به [[رأی]] خود [[حدیث]] گوییم [[گمراه]] خواهیم شد؛ همانگونه که کسانی قبل از ما به همین جهت گمراه شدند. ولی ما با بینهای از جانب پروردگارمان حدیث شدیم که [[خداوند]] آن را بر پیامبرش تبیین کرد، او نیز آن را برای ما تبیین نمود<ref>{{متن حدیث|لَوْ أَنَّا حَدَّثْنَا بِرَأْيِنَا ضَلَلْنَا كَمَا ضَلَّ مَنْ كَانَ قَبْلَنَا وَ لَكِنَّا حَدَّثْنَا بِبَيِّنَةٍ مِنْ رَبِّنَا بَيَّنَهَا لِنَبِيِّهِ فَبَيَّنَهَا لَنَا}}؛ صفار، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد{{عم}}، ص۲۹۹، حدیث ۲.</ref>.<ref>[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱ (کتاب)|دانشنامه علمی کلمات امام حسین]]، ج۱، ص ۳۳۱.</ref> | ##[[فضیل بن یسار]] از [[امام باقر]]{{ع}} نقل کرده که فرمود: اگر ما به [[رأی]] خود [[حدیث]] گوییم [[گمراه]] خواهیم شد؛ همانگونه که کسانی قبل از ما به همین جهت گمراه شدند. ولی ما با بینهای از جانب پروردگارمان حدیث شدیم که [[خداوند]] آن را بر پیامبرش تبیین کرد، او نیز آن را برای ما تبیین نمود<ref>{{متن حدیث|لَوْ أَنَّا حَدَّثْنَا بِرَأْيِنَا ضَلَلْنَا كَمَا ضَلَّ مَنْ كَانَ قَبْلَنَا وَ لَكِنَّا حَدَّثْنَا بِبَيِّنَةٍ مِنْ رَبِّنَا بَيَّنَهَا لِنَبِيِّهِ فَبَيَّنَهَا لَنَا}}؛ صفار، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد{{عم}}، ص۲۹۹، حدیث ۲.</ref>.<ref>[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱ (کتاب)|دانشنامه علمی کلمات امام حسین]]، ج۱، ص ۳۳۱.</ref> | ||
# '''کتاب | # '''[[کتاب علی]]{{ع}}:''' | ||
## [[محمد بن مسلم]] از یکی از امامان [[باقر]] یا صادق{{عم}} [[روایات]] نقل کرده که فرمود: همانا نزد ما صحیفهای است از کتاب یا [[مصحف علی]]{{ع}} که طول آن هفتاد ذراع است، ما آنچه را که در آن است [[پیروی]] خواهیم کرد و هرگز از آن [[تجاوز]] نمیکنیم<ref>{{متن حدیث|إِنَّ عِنْدَنَا صَحِيفَةً مِنْ كِتَابِ عَلِيٍّ أَوْ مُصْحَفِ عَلِيٍّ{{ع}} طُولُهَا سَبْعُونَ ذِرَاعاً فَنَحْنُ نَتَّبِعُ مَا فِيهَا فَلَا نَعْدُوهَا}}؛ صفار، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد{{عم}}، ص۱۴۶، حدیث ۲۰.</ref>. | ## [[محمد بن مسلم]] از یکی از امامان [[باقر]] یا صادق{{عم}} [[روایات]] نقل کرده که فرمود: همانا نزد ما صحیفهای است از کتاب یا [[مصحف علی]]{{ع}} که طول آن هفتاد ذراع است، ما آنچه را که در آن است [[پیروی]] خواهیم کرد و هرگز از آن [[تجاوز]] نمیکنیم<ref>{{متن حدیث|إِنَّ عِنْدَنَا صَحِيفَةً مِنْ كِتَابِ عَلِيٍّ أَوْ مُصْحَفِ عَلِيٍّ{{ع}} طُولُهَا سَبْعُونَ ذِرَاعاً فَنَحْنُ نَتَّبِعُ مَا فِيهَا فَلَا نَعْدُوهَا}}؛ صفار، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد{{عم}}، ص۱۴۶، حدیث ۲۰.</ref>. | ||
## [[مروان]] میگوید: از [[امام صادق]]{{ع}} شنیدم که میفرمود: نزد ما [[کتاب علی]]{{ع}} است با هفتاد ذراع<ref>{{متن حدیث|عِنْدَنَا كِتَابُ عَلِيٍّ سَبْعُونَ ذِرَاعاً}}؛ صفار، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد{{عم}}، ص۱۴۷، حدیث ۲.</ref>. | ## [[مروان]] میگوید: از [[امام صادق]]{{ع}} شنیدم که میفرمود: نزد ما [[کتاب علی]]{{ع}} است با هفتاد ذراع<ref>{{متن حدیث|عِنْدَنَا كِتَابُ عَلِيٍّ سَبْعُونَ ذِرَاعاً}}؛ صفار، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد{{عم}}، ص۱۴۷، حدیث ۲.</ref>. | ||
## همچنین در روایتی از امام صادق{{ع}} نقل شده که فرمود: به [[خدا]] [[سوگند]]! نزد ما صحیفهای است که طول آن هفتاد ذراع است. در آن تمام آنچه [[مردم]] به آن احتیاج دارند، حتی [[جریمه]] خدشهای که وارد میشود نوشته شده است. [[رسول خدا]]{{صل}} آن را [[املاء]] و علی{{ع}} آن را به دست خود نوشته است<ref>{{متن حدیث|وَ اللَّهِ إِنَّ عِنْدَنَا لَصَحِيفَةً طُولُهَا سَبْعُونَ ذِرَاعاً فِيهَا جَمِيعُ مَا يَحْتَاجُ إِلَيْهِ النَّاسُ حَتَّى أَرْشُ الْخَدْشِ إِمْلَاءُ رَسُولِ اللَّهِ{{صل}} وَ كَتَبَهُ عَلِيٌّ بِيَدِهِ}}؛ صفار، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد{{عم}}، ص۱۴۵، حدیث ۱۹.</ref>.<ref>[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱ (کتاب)|دانشنامه علمی کلمات امام حسین]]، ج۱، ص ۳۳۳.</ref> | ## همچنین در روایتی از امام صادق{{ع}} نقل شده که فرمود: به [[خدا]] [[سوگند]]! نزد ما صحیفهای است که طول آن هفتاد ذراع است. در آن تمام آنچه [[مردم]] به آن احتیاج دارند، حتی [[جریمه]] خدشهای که وارد میشود نوشته شده است. [[رسول خدا]]{{صل}} آن را [[املاء]] و علی{{ع}} آن را به دست خود نوشته است<ref>{{متن حدیث|وَ اللَّهِ إِنَّ عِنْدَنَا لَصَحِيفَةً طُولُهَا سَبْعُونَ ذِرَاعاً فِيهَا جَمِيعُ مَا يَحْتَاجُ إِلَيْهِ النَّاسُ حَتَّى أَرْشُ الْخَدْشِ إِمْلَاءُ رَسُولِ اللَّهِ{{صل}} وَ كَتَبَهُ عَلِيٌّ بِيَدِهِ}}؛ صفار، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد{{عم}}، ص۱۴۵، حدیث ۱۹.</ref>.<ref>[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱ (کتاب)|دانشنامه علمی کلمات امام حسین]]، ج۱، ص ۳۳۳.</ref> | ||
# '''[[مصحف]] | # '''[[مصحف فاطمه]] {{س}}:''' [[امام صادق]]{{ع}} فرمود: ... [[پیامبر اکرم]]{{صل}} برای ما پوستی گذاشته که پوست شتر و گاو نر و گاو ماده نیست بلکه پوست گوسفندی است که تمام نیازمندیهای [[مردم]] در آن هست حتی [[جریمه]] خدشه و ناخن و [[فاطمه زهرا]]{{س}} مصحفی گذاشته که [[قرآن]] نیست... <ref>{{متن حدیث|... وَ لَقَدْ خَلَّفَ رَسُولُ اللَّهِ{{صل}} عِنْدَنَا جِلْداً مَا هُوَ جِلْدُ جِمَالٍ وَ لَا جِلْدُ ثَوْرٍ وَ لَا جِلْدُ بَقَرَةٍ إِلَّا إِهَابَ شَاةٍ فِيهَا كُلَّمَا يُحْتَاجُ إِلَيْهِ حَتَّى أَرْشُ الْخَدْشِ وَ الظُّفُرِ وَ خَلَّفَتْ فَاطِمَةُ مُصْحَفاً مَا هُوَ قُرْآنٌ...}}؛ صفار، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد{{عم}}، ص۱۵۶، حدیث ۱۴.</ref>.<ref>[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱ (کتاب)|دانشنامه علمی کلمات امام حسین]]، ج۱، ص ۳۳۷.</ref> | ||
# '''اشراقات [[الهی]] ([[الهام]]):''' یکی دیگر از مصادر [[علوم اهل بیت]]{{عم}} اشراقات و [[الهامات]] الهی است که در [[قلوب]] آن ذوات مقدسه وارد میشده است، اشراقاتی که برای عموم مردم نیز دارای بهره بوده است و این مسئله امر بعیدی به نظر نمیرسد؛ زیرا در قرآن و [[احادیث]] به مواردی از این قبیل اشاره شده است. [[شیخ مفید]] از [[امام صادق]]{{ع}} نقل کرده که فرمود: [[علم]] ما غابر و مزبور و زدن در قلبها و کوبیدن در گوشها است؛ و همانا نزد ما است [[جفر]] قرمز و سفید و [[مصحف فاطمه]]{{س}}؛ و نزد ما است [[جامعه]] که در آن تمام مسائلی است که [[مردم]] به آنها احتیاج پیدا میکنند. از [[تفسیر]] این [[کلام]] از [[حضرت]] سؤال شد؟ فرمود: اما غابر، [[علم به آینده]] است و اما مزبور، [[علم به گذشته]] است و اما مقصود از زدن در [[قلوب]]، همان [[الهام]] است و مقصود از کوبیدن در گوشها، [[حدیث]] [[ملائکه]]-[[درود]] [[خداوند]] بر آنها - است، ما سخنانشان را میشنویم ولی آنان را نمیبینیم...<ref>{{متن حدیث|عِلْمُنَا غَابِرٌ وَ مَزْبُورٌ وَ نَكْتٌ فِي الْقُلُوبِ وَ نَقْرٌ فِي الْأَسْمَاعِ وَ إِنَّ عِنْدَنَا الْجَفْرَ الْأَحْمَرَ وَ الْجَفْرَ الْأَبْيَضَ وَ مُصْحَفَ فَاطِمَةَ{{س}} وَ إِنَّ عِنْدَنَا الْجَامِعَةَ فِيهَا جَمِيعُ مَا يَحْتَاجُ النَّاسُ إِلَيْهِ فَسُئِلَ عَنْ تَفْسِيرِ هَذَا الْكَلَامِ فَقَالَ أَمَّا الْغَابِرُ فَالْعِلْمُ بِمَا يَكُونُ وَ أَمَّا الْمَزْبُورُ فَالْعِلْمُ بِمَا كَانَ وَ أَمَّا النَّكْتُ فِي الْقُلُوبِ فَهُوَ الْإِلْهَامُ وَ النَّقْرُ فِي الْأَسْمَاعِ حَدِيثُ الْمَلَائِكَةِ نَسْمَعُ كَلَامَهُمْ وَ لَا نَرَى أَشْخَاصَهُمْ...}}؛ مفید، الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج۲، ص۱۸۶.</ref>.<ref>[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱ (کتاب)|دانشنامه علمی کلمات امام حسین]]، ج۱، ص ۳۴۰.</ref> | # '''اشراقات [[الهی]] ([[الهام]]):''' یکی دیگر از مصادر [[علوم اهل بیت]]{{عم}} اشراقات و [[الهامات]] الهی است که در [[قلوب]] آن ذوات مقدسه وارد میشده است، اشراقاتی که برای عموم مردم نیز دارای بهره بوده است و این مسئله امر بعیدی به نظر نمیرسد؛ زیرا در قرآن و [[احادیث]] به مواردی از این قبیل اشاره شده است. [[شیخ مفید]] از [[امام صادق]]{{ع}} نقل کرده که فرمود: [[علم]] ما غابر و مزبور و زدن در قلبها و کوبیدن در گوشها است؛ و همانا نزد ما است [[جفر]] قرمز و سفید و [[مصحف فاطمه]]{{س}}؛ و نزد ما است [[جامعه]] که در آن تمام مسائلی است که [[مردم]] به آنها احتیاج پیدا میکنند. از [[تفسیر]] این [[کلام]] از [[حضرت]] سؤال شد؟ فرمود: اما غابر، [[علم به آینده]] است و اما مزبور، [[علم به گذشته]] است و اما مقصود از زدن در [[قلوب]]، همان [[الهام]] است و مقصود از کوبیدن در گوشها، [[حدیث]] [[ملائکه]]-[[درود]] [[خداوند]] بر آنها - است، ما سخنانشان را میشنویم ولی آنان را نمیبینیم...<ref>{{متن حدیث|عِلْمُنَا غَابِرٌ وَ مَزْبُورٌ وَ نَكْتٌ فِي الْقُلُوبِ وَ نَقْرٌ فِي الْأَسْمَاعِ وَ إِنَّ عِنْدَنَا الْجَفْرَ الْأَحْمَرَ وَ الْجَفْرَ الْأَبْيَضَ وَ مُصْحَفَ فَاطِمَةَ{{س}} وَ إِنَّ عِنْدَنَا الْجَامِعَةَ فِيهَا جَمِيعُ مَا يَحْتَاجُ النَّاسُ إِلَيْهِ فَسُئِلَ عَنْ تَفْسِيرِ هَذَا الْكَلَامِ فَقَالَ أَمَّا الْغَابِرُ فَالْعِلْمُ بِمَا يَكُونُ وَ أَمَّا الْمَزْبُورُ فَالْعِلْمُ بِمَا كَانَ وَ أَمَّا النَّكْتُ فِي الْقُلُوبِ فَهُوَ الْإِلْهَامُ وَ النَّقْرُ فِي الْأَسْمَاعِ حَدِيثُ الْمَلَائِكَةِ نَسْمَعُ كَلَامَهُمْ وَ لَا نَرَى أَشْخَاصَهُمْ...}}؛ مفید، الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج۲، ص۱۸۶.</ref>.<ref>[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱ (کتاب)|دانشنامه علمی کلمات امام حسین]]، ج۱، ص ۳۴۰.</ref> | ||
# '''[[علم غیب]]:''' میدانیم که همه موقعیتها برای [[رسول خدا]]{{صل}} فراهم نگشت تا [[شریعت]] را به طور کامل تبیین نماید. [[عمر رسول]] [[خدا]]{{صل}} محدود بود و لذا ضروری به نظر میرسید که برای بعد از خود، [[خلیفه]] و [[جانشین]] معین کند تا ادامه دهنده راه او در تبیین و تطبیق شریعت باشد و به همان دلیل که [[پیامبر]]{{صل}} در موضوعات خارجی و موضوعات [[احکام الهی]] احتیاج به علم غیب دارد، همچنین امام و جانشین او نیز به بهرهبرداری از این علم احتیاج دارد. [[امام صادق]]{{ع}} به [[ابوبصیر]] فرمود: ای [[ابابصیر]]! ما [[اهل بیتی]] هستیم که [[علم]] خوابها و [[بلاها]] و نسبها و وصیتها و فصل الخطابها به ما داده شده است. [[شیعیان]] خود را میشناسیم، همانگونه که هر مردی، [[اهل بیت]] خود را میشناسد<ref>{{متن حدیث|يَا أَبَا بَصِيرٍ إِنَّا أَهْلُ بَيْتٍ أُوتِينَا عِلْمَ الْمَنَايَا وَ الْبَلَايَا وَ الْوَصَايَا وَ فَصْلَ الْخِطَابِ وَ عَرَفْنَا شِيعَتَنَا كَعِرْفَانِ الرَّجُلِ أَهْلَ بَيْتِهِ}}؛ صفار، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد{{عم}}، ص۲۶۷، حدیث ۹.</ref>.<ref>[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱ (کتاب)|دانشنامه علمی کلمات امام حسین]]، ج۱، ص ۳۴۲.</ref> | # '''[[علم غیب]]:''' میدانیم که همه موقعیتها برای [[رسول خدا]]{{صل}} فراهم نگشت تا [[شریعت]] را به طور کامل تبیین نماید. [[عمر رسول]] [[خدا]]{{صل}} محدود بود و لذا ضروری به نظر میرسید که برای بعد از خود، [[خلیفه]] و [[جانشین]] معین کند تا ادامه دهنده راه او در تبیین و تطبیق شریعت باشد و به همان دلیل که [[پیامبر]]{{صل}} در موضوعات خارجی و موضوعات [[احکام الهی]] احتیاج به علم غیب دارد، همچنین امام و جانشین او نیز به بهرهبرداری از این علم احتیاج دارد. [[امام صادق]]{{ع}} به [[ابوبصیر]] فرمود: ای [[ابابصیر]]! ما [[اهل بیتی]] هستیم که [[علم]] خوابها و [[بلاها]] و نسبها و وصیتها و فصل الخطابها به ما داده شده است. [[شیعیان]] خود را میشناسیم، همانگونه که هر مردی، [[اهل بیت]] خود را میشناسد<ref>{{متن حدیث|يَا أَبَا بَصِيرٍ إِنَّا أَهْلُ بَيْتٍ أُوتِينَا عِلْمَ الْمَنَايَا وَ الْبَلَايَا وَ الْوَصَايَا وَ فَصْلَ الْخِطَابِ وَ عَرَفْنَا شِيعَتَنَا كَعِرْفَانِ الرَّجُلِ أَهْلَ بَيْتِهِ}}؛ صفار، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد{{عم}}، ص۲۶۷، حدیث ۹.</ref>.<ref>[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱ (کتاب)|دانشنامه علمی کلمات امام حسین]]، ج۱، ص ۳۴۲.</ref> |