حفیظ (اسم الهی): تفاوت میان نسخه‌ها

[[خدا]] برای همیشه خود متکفّل [[حفظ قرآن]] است و آن را تا [[قیامت]] در میان نسل‌های [[امت اسلامی]] یکی پس از دیگری از هرگونه [[تحریف]]، تبدیل، [[تغییر]]، افزودن و کاستن حفظ می‌کند: {{متن قرآن|إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَإِنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ}}<ref>«بی‌گمان ما خود قرآن را فرو فرستاده‌ایم و به یقین ما نگهبان آن خواهیم بود» سوره حجر، آیه ۹.</ref>.<ref>مجمع‌البیان، ج ۶، ص۵۰۸؛ جامع البیان، ج ۱۴، ص۱۱؛ المیزان، ج ۱۲، ص۱۰۱ ـ ۱۰۲.</ref> به گفته برخی خدا [[تورات]] را فروفرستاد و حفظ آن را به [[بنی‌اسرائیل]] را واگذارد: {{متن قرآن|إِنَّا أَنْزَلْنَا التَّوْرَاةَ فِيهَا هُدًى وَنُورٌ يَحْكُمُ بِهَا النَّبِيُّونَ الَّذِينَ أَسْلَمُوا لِلَّذِينَ هَادُوا وَالرَّبَّانِيُّونَ وَالْأَحْبَارُ بِمَا اسْتُحْفِظُوا مِنْ كِتَابِ اللَّهِ وَكَانُوا عَلَيْهِ شُهَدَاءَ فَلَا تَخْشَوُا النَّاسَ وَاخْشَوْنِ وَلَا تَشْتَرُوا بِآيَاتِي ثَمَنًا قَلِيلًا وَمَنْ لَمْ يَحْكُمْ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ فَأُولَئِكَ هُمُ الْكَافِرُونَ}}<ref>«ما تورات را که در آن رهنمود و روشنایی بود، فرو فرستادیم؛ پیامبران که تسلیم (خداوند) بودند و (نیز) دانشوران ربّانی و دانشمندان (تورات‌شناس) بنابر آنچه از کتاب خداوند به آنان سپرده شده بود و بر آن گواه بودند برای یهودیان داوری می‌کردند؛ پس، از مردم نهراسید و از من بهراسید و آیات مرا ارزان مفروشید؛ و آن کسان که بنابر آنچه خداوند فرو فرستاده است داوری نکنند کافرند» سوره مائده، آیه ۴۴.</ref>؛ ولی آنان به تحریف و تبدیل آن [[همت]] گماشتند: {{متن قرآن|مِنَ الَّذِينَ هَادُوا يُحَرِّفُونَ الْكَلِمَ عَنْ مَوَاضِعِهِ وَيَقُولُونَ سَمِعْنَا وَعَصَيْنَا وَاسْمَعْ غَيْرَ مُسْمَعٍ وَرَاعِنَا لَيًّا بِأَلْسِنَتِهِمْ وَطَعْنًا فِي الدِّينِ وَلَوْ أَنَّهُمْ قَالُوا سَمِعْنَا وَأَطَعْنَا وَاسْمَعْ وَانْظُرْنَا لَكَانَ خَيْرًا لَهُمْ وَأَقْوَمَ وَلَكِنْ لَعَنَهُمُ اللَّهُ بِكُفْرِهِمْ فَلَا يُؤْمِنُونَ إِلَّا قَلِيلًا}}<ref>«برخی از یهودیان کلمات را از جایگاه (راستین) آن جابه‌جا می‌کنند و با پیچاندن زبانشان و از سر طعنه بر دین می‌گویند: «شنفتیم و نپذیرفتیم» و (یا): «بشنو و باور مکن» و (یا) «راعنا» و اگر می‌گفتند: «شنیدیم و فرمان بردیم» و «بشنو و ما را بنگر» برای آنان بهتر و استوارتر می‌بود اما خداوند آنان را برای کفرشان لعنت کرده است پس جز اندکی، ایمان نخواهند آورد» سوره نساء، آیه ۴۶.</ref>.<ref>مجمع البیان، ج ۳، ص۸۶.</ref>، از این رو [[حفظ قرآن]] را پس از [[نزول]] خود به عهده گرفت و پیداست وقتی خود [[خدا]] متوّلی حفظ قرآن باشد، هیچ‌گاه باطلی به آن راه نمی‌یابد: {{متن قرآن|إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا بِالذِّكْرِ لَمَّا جَاءَهُمْ وَإِنَّهُ لَكِتَابٌ عَزِيزٌ}}<ref>«به یقین آنان که این یادکرد را چون بر آنان فرود آمد انکار کردند (کیفر خواهند دید) و به راستی آن کتابی است ارجمند» سوره فصلت، آیه ۴۱.</ref>، {{متن قرآن|لَا يَأْتِيهِ الْبَاطِلُ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَلَا مِنْ خَلْفِهِ تَنْزِيلٌ مِنْ حَكِيمٍ حَمِيدٍ}}<ref>«در حال و آینده آن، باطل راه ندارد، فرو فرستاده (خداوند) فرزانه ستوده‌ای است» سوره فصلت، آیه ۴۲.</ref>

براساس [[آیات قرآن]]، پس از [[بعثت]] [[پیامبر اکرم]] {{صل}} هیچ یک از [[شیاطین]] و جنّیان به سوی [[آسمان]] و شنیدن [[اخبار]] [[فرشتگان]] راهی نداشته و براساس آیات قرآن، شیاطین از شنیدن [[اخبار آسمان‌ها]] منع شده‌اند: {{متن قرآن|إِنَّهُمْ عَنِ السَّمْعِ لَمَعْزُولُونَ}}<ref>«آنان از شنیدن (وحی) برکنارند» سوره شعراء، آیه ۲۱۲.</ref> و اگر یکی از شیاطین یا [[جنیان]] بخواهد سخنان فرشتگان را دزدانه به گوش بشنود، با شهاب رانده می‌شود: {{متن قرآن|وَأَنَّا لَمَسْنَا السَّمَاءَ فَوَجَدْنَاهَا مُلِئَتْ حَرَسًا شَدِيدًا وَشُهُبًا}}<ref>«و اینکه ما آسمان را وارسیدیم و آن را پر از نگهبانان توانمند و شهاب‌ها یافتیم» سوره جن، آیه ۸.</ref>؛ {{متن قرآن|وَلَقَدْ جَعَلْنَا فِي السَّمَاءِ بُرُوجًا وَزَيَّنَّاهَا لِلنَّاظِرِينَ}}<ref>«و بی‌گمان در آسمان کوشک هایی آفریده‌ایم و آن را برای بینندگان آراسته‌ایم» سوره حجر، آیه ۱۶.</ref>، {{متن قرآن|وَحَفِظْنَاهَا مِنْ كُلِّ شَيْطَانٍ رَجِيمٍ}}<ref>«و آن را از هر شیطان رانده‌ای نگه داشته‌ایم» سوره حجر، آیه ۱۷.</ref>، {{متن قرآن|إِلَّا مَنِ اسْتَرَقَ السَّمْعَ فَأَتْبَعَهُ شِهَابٌ مُبِينٌ}}<ref>«مگر آن کس که (بخواهد از آسمان، چیزی) دزدانه بشنود که شهابی روشن در پی او می‌افتد» سوره حجر، آیه ۱۸.</ref> گفته شده است: در این [[آیه]] نمی‌توان {{متن قرآن|إِلَّا}} را بر ظاهر معنای آن یعنی استثنا حمل کرد و نتیجه گرفت که اگر [[شیطانی]] [[استراق سمع]] کند، می‌تواند وارد [[آسمان]] شود، بلکه «الاّ» به معنای «لکن» است؛ زیرا به هیچ‌یک از [[شیاطین]] برای ورود به آسمان اجازه داده نمی‌شود و مفاد آیه این است که اگر شیطانی بکوشد خود را به آسمان نزدیک کند، با شهاب رانده می‌شود.<ref> التفسیر الکبیر، ج ۱۹، ص۱۶۹.</ref> [[امام صادق]] {{ع}} فرمود: شیاطین از استراق سمع منع شدند، تا روی [[زمین]] چیزی از خبرهای آسمانی که شبیه [[وحی]] است نباشد و در آنچه از جانب [[خدا]] برای [[مردم]] آمده [[اشتباه]] رخ ندهد،<ref>الاحتجاج، ج ۲، ص۸۱؛ کنزالدقائق، ج ۱۳، ص۴۷۷.</ref> بنابراین هرگاه شیاطین قصد مشتبه ساختن [[حق]] را در سر داشته باشند، [[فرشتگان]] آنها را می‌رانند. خدا در [[آیات]] {{متن قرآن|وَالصَّافَّاتِ صَفًّا}}<ref>«سوگند به آن فرشتگان که نیک صف بسته‌اند» سوره صافات، آیه ۱.</ref>، {{متن قرآن|فَالزَّاجِرَاتِ زَجْرًا}}<ref>«آنگاه به آنها که (ابرها را) تند می‌رانند،» سوره صافات، آیه ۲.</ref>، {{متن قرآن|فَالتَّالِيَاتِ ذِكْرًا}}<ref>«و به آن خوانندگان (کتاب آسمانی) که نیک یادآوری می‌کنند،» سوره صافات، آیه ۳.</ref> نخست به [[فرشتگان وحی]] [[سوگند]] یاد کرده و سپس در آیات پسین به [[حفظ وحی]] به دست آنان اشاره کرده و بیان داشته است که شیاطین از شنیدن سخن ساکنان عالم بالا که همان فرشتگان گرامی هستند، منع شده‌اند و از هر سو [[هدف]] قرار گرفته و به عقب رانده می‌شوند: {{متن قرآن|وَحِفْظًا مِنْ كُلِّ شَيْطَانٍ مَارِدٍ}}<ref>«و (آن را) از هر شیطان سرکشی نیک نگاه داشته‌ایم» سوره صافات، آیه ۷.</ref>، {{متن قرآن|لَا يَسَّمَّعُونَ إِلَى الْمَلَإِ الْأَعْلَى وَيُقْذَفُونَ مِنْ كُلِّ جَانِبٍ}}<ref>«که به (گفتار) گروه (فرشتگان) فراتر گوش نمی‌توانند داد و از هر سو هدف (تیرهای شهاب) قرار می‌گیرند» سوره صافات، آیه ۸.</ref>.<ref>التبیان، ج ۶، ص۳۲۵.</ref>.<ref>[[سید رضا اسحاق‌نیا تربتی|اسحاق‌نیا تربتی، سید رضا]]، [[حفیظ - اسحاق‌نیا تربتی (مقاله)|مقاله «حفیظ»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۱ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۱۱، ص ۱۴۰ - ۱۴۲</ref>