همام بن غالب: تفاوت میان نسخه‌ها

| موضوع مرتبط =  

| مداخل مرتبط = [[همام بن غالب در حدیث]] - [[همام بن غالب در تاریخ اسلامی]] - [[همام بن غالب در معارف و سیره حسینی]]

| پرسش مرتبط  = امام حسین (پرسش)

'''همام بن غالب''' ([[فرزدق]]) [[شاعری]] بزرگ و [[هوادار]] [[اهل بیت پیامبر]] بود که در [[مدح]] [[امام سجّاد]] {{ع}}، قصیدۀ بلند خویش را در [[مکّه]] سرود ({{عربی|هَذا الَّذي تَعرِفُ البَطحاءُ وَطأَتَهُ...}}) و به دنبال آن به زندان افتاد و [[حضرت سجاد]] {{ع}} برایش صله‌ای فرستاد. [[امام حسین]] {{ع}} هنگام [[سفر]] به سوی [[عراق]]، در محلّی به نام صفاح (یا در منزلی دیگر) با [[فرزدق]] برخورد کرد که از [[کوفه]] می‌آمد. اوضاع [[کوفه]] را پرسید، وی جواب داد: دل‌های [[مردم]] با تو ولی شمشیرهایشان علیه توست. [[امام]] در آنجا بود که این ابیات را خواند: {{متن حدیث|فان تكن الدّنيا تعدّ نفيسة * فانّ [[ثواب]] اللَّه اعلا و انبل و ان تكن الابدان للموت أنشئت * فقتل امرء بالسّيف في اللَّه افضل‏...}}<ref>حیاة الامام الحسین، ج۳، ص۶۱.</ref>. [[فرزدق]]، سال‌های پس از [[عاشورا]] زنده بود و به خانۀ سکینه دختر [[امام حسین]] {{ع}} نیز رفت و آمد داشت و از او [[صله]] دریافت می‌کرد. در بادیۀ [[بصره]]، در سال ۱۱۰ [[هجری]] در [[صد]] سالگی از [[دنیا]] رفت<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، ص ۳۷۱.</ref>.

[[ابوفراس همام بن غالب کوفی]]، شاعر نامدار که به گفته [[سیوطی]]، [[جریر]]، شاعر معاصرش او را «اشعر شعرای اسلام» دانسته است. [[فرزدق]] از [[اصحاب امیرالمؤمنین]]{{ع}} بود. وی هنگام عزیمت [[امام حسین]]{{ع}} به [[کوفه]] - که به [[کربلا]] ختم شد - در راه، آن [[حضرت]] را [[ملاقات]] کرده است. قصیده‌اش در [[مدح]] [[امام زین العابدین]]{{ع}} مشهور است. فرزدق در سال ۱۱۰ یا ۱۱۳ درگذشت<ref>تأسیس الشیعه، ص۱۸۶.</ref>.<ref>[[محمد حسین رجبی دوانی|رجبی دوانی، محمد حسین]]، [[کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی (کتاب)|کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی]] ص ۴۸۱.</ref>

==[[ابوفراس همام بن غالب بن صعصعة بن ناجیه فرزدق تمیمی بصری دارمی]]==

در حدود<ref>تاریخ التراث العربی ج۳، ص۷۲</ref> ۲۰ یا ۳۸ ه<ref>کشف الظنون ج۶، ص۵۱۰</ref> در یمامه زاده شد و در [[بصره]]، [[دمشق]] و [[مدینه]] سکونت داشت.<ref>کشف الظنون ج۶، ص۵۱۰</ref> وی از [[اصحاب امام سجاد]]{{ع}} بود<ref>تاریخ التراث العربی ج۳، ص۷۲</ref> و از [[حضرت علی]]{{ع}} و [[ابن عمر]] [[حدیث]] نقل کرده است.<ref>رجال الطوسی ص۱۰۰</ref> کمیت، [[خالد حذاء]] و [[اشعث]] حمرانی از او [[روایت]] نقل کرده‌اند.<ref>المنتظم ج۷، ص۱۴۹</ref> ایشان از [[شاعران]] برجسته [[شیعی]] و از [[خانواده]] ای [[کریم]] و بزرگوار<ref>سیر اعلام النبلاء ج۴، ص۵۹۰</ref> و معاصر [[جریر بن عطیه بصری]]، از شعرای [[بنی امیه]]<ref>الامالی (سید مرتضی) ج۱، ص۶۲</ref> بود. او از [[کودکی]] [[شعر]] می‌‌سرود و در پی فرمایش علی{{ع}} که او را به [[حفظ قرآن]] فراخوانده بود، [[قرآن]] را از بر کرد.<ref>الاغانی ج۲۱، ص۲۷۶</ref> اشعار فرزدق افزون بر هفت هزار [[بیت]]<ref>همان</ref> حاوی بسیاری از لغات [[عرب]] و [[تاریخ]] است. اگر اشعارش نبود، بخش مهمی از لغت عرب و تاریخ از میان می‌‌رفت.<ref>تاریخ التراث العربی ج۳، ص۷۲</ref> وی پس از خارج شدن [[امام حسین]]{{ع}} از [[مکه]]، در میان راه با آن [[حضرت]] [[ملاقات]] کرد و درباره [[همراهی]] دل‌های [[مردم کوفه]] و [[دشمنی]] شمشیرهای آنان با [[امام]]{{ع}} سخن گفت.<ref>خزانة الادب ج۱، ص۳۰۷</ref> وی کنار [[کعبه]] و در حضور [[هشام بن عبدالملک]] ([[حکومت]] ۱۰۵ ـ ۱۲۵ﻫ) قصیده ای [[زیبا]] در [[مدح]] [[امام سجاد]]{{ع}}سرود و آن حضرت را به [[مردم]] معرفی کرد. سروده فرزدق [[خشم]] هشام را برانگیخت، از این رو هشام او را در [[عسفان]]، بین مکه و مدینه [[زندانی]] کرد. او با [[دعای امام]]{{ع}}از [[حبس]] [[رهایی]] یافت و [[دوازده]] هزار درهم [[پاداش]] دریافت کرد.<ref>الاغانی ج۲۱، ص۲۷۶</ref> امام{{ع}}همچنین تا چهل سال برایش مقرری تعیین فرمود.<ref>الامالی (سید مرتضی) ج۱، ص۶۲</ref> وی سرانجام در بصره درگذشت.<ref>تنقیح المقال ج۲، ص۴</ref> [[دیوان]] شعر،<ref>وفیات الاعیان ج۶، ص۸۶ الاغانی ج۲۱، ص۲۷۶</ref> قصیده فرزدق یا [[تخمیس]] الفرزدقیة<ref>کشف الظنون ج۶، ص۵۱۰</ref> و قصائد الفراء فی الرثاء و الفخر و الهجو و المدیح<ref>الذریعه ج۱۷، ص۱۲۳ و ج۴، ص۱۰</ref> از آثار اوست. وفاتش را بین سال‌های ۱۱۰ تا ۱۱۴ هـ آورده‌اند.<ref>وفیات الاعیان ج۶، ص۸۶</ref>.<ref>[[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی]]، ج۱ ص ۸۲۸.</ref>.

[[رده:همام بن غالب]]