جهاد ابتدایی در فقه سیاسی: تفاوت میان نسخه‌ها

حال در راه اجرای این [[وظیفه]]، اگر [[دولت‌ها]] ممانعت ایجاد کنند، [[جنگ]] برای رفع این موانع شکل می‌گیرد. [[قرآن کریم]] این [[هدف]] را این‌گونه بیان می‌کند: {{متن قرآن|وَقَاتِلُوهُمْ حَتَّى لَا تَكُونَ فِتْنَةٌ وَيَكُونَ الدِّينُ لِلَّهِ فَإِنِ انْتَهَوْا فَلَا عُدْوَانَ إِلَّا عَلَى الظَّالِمِينَ}}<ref>«و با آنان نبرد کنید تا آشوبی برجا نماند و تنها دین خداوند بر جای ماند، پس اگر دست از (جنگ) بازداشتند (شما نیز دست باز دارید که) جز با ستمگران دشمنی نباید کرد» سوره بقره، آیه ۱۹۳.</ref>. {{متن قرآن|وَيَكُونَ الدِّينُ لِلَّهِ}} به معنای [[انقیاد]] [[امر الهی]] و [[اطاعت از خداوند]] بیان شده است<ref>ر. ک: مجلسی، بحارالانوار لدرر الاخبار الائمة الاطهار {{عم}}، ج۱، ص۳۲۱؛ همچنین طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۲، ص۵۱۳.</ref>. نکته در خور توجه تأکید [[آیه]] بر [[جنگ]] تا زمانی است که [[کفار]] دست از [[اعمال]] ظالمانه خویش بردارند. در این آیه، هیچ تأکیدی به [[لزوم]] جنگ تا [[ایمان آوردن]] کفار و دیگران نشده است. ممانعت از [[اقامه دین]] یکی از موارد فتنه‌گری کفار است. [[شهید مطهری]] ذیل آیه فوق می‌نویسد: اما [[جهاد]] تهاجمی، اول باید دید محیط تهاجم چه محیطی است. یک وقت هست خود محیا محیط [[آزادی]] است برای عرضه داشتن هرگونه [[ایدئولوژی]].... یک وقت بر خود آن محیط یک [[قدرت]] اهریمنی حکم‌فرماست که مانع آزادی و عرض [[عقیده]] است. اینجاست که جهاد تهاجمی برای کوبیدن قدرت اهریمنی و بسط آزادی و ایجاد محیط [[آزاد]] تجویز می‌شود. شاید منظور [[آیه کریمه]] {{متن قرآن|وَقَاتِلُوهُمْ حَتَّى لَا تَكُونَ فِتْنَةٌ وَيَكُونَ الدِّينُ كُلُّهُ لِلَّهِ}}، همین باشد که موجبات [[فتنه]] و قوه‌های اهریمنی را از بین ببرید و محیط را آزاد کنید<ref>مطهری، یادداشت‌ها، ج۱، ص۸۸.</ref>. [[سید طباطبایی]] (۱۲۳۱ق) [[صاحب ریاض]] المسائل نیز یکی از اغراض جهاد ابتدایی را [[امر به معروف]] می‌داند که با کشته شدن سران [[کفر]] محقق می‌شود<ref>حائری طباطبایی، ریاض المسائل فی تحقیق الأحکام بالدلائل، ج۸، ص۷.</ref>.

توجه به اصل عدم [[ولایت]]، یکی دیگر از استناداتی است که برای تبیین غرض و هدف از جهاد ابتدایی مورد توجه قرار می‌گیرد<ref>ر. ک: مجلسی، مرآة العقول فی شرح اخبار آل الرسول، ج۱۷، ص۷۴. همچنین برای آگاهی از این اصل، به فصل چهارم کتاب حاضر رجوع کنید.</ref>. نداشتن [[حق حکومت]]، جز آنان که از جانب [[خدای متعال]] [[مشروع]] دانسته شده‌اند، سبب می‌شود که [[حاکم اسلامی]] [[اقدام]] به از میان بردن حکومتهای غیرمشروع کند؛ زیرا آن [[حکومت‌ها]] جواز [[اعمال]] [[ولایت]] ندارند. این اقدام پس از [[دعوت]] [[حاکمان جور]] به [[اسلام]] و استنکاف ایشان از پذیرش آن است؛ چراکه شرط جهاد ابتدایی دعوت کردن به اسلام و استنکاف از آن است.

[[محقق حلی]] نیز [[وجوب جهاد]] پس از تحقق همه شروط دیگر را در گرو اذن امام معصوم یا نایب خاص وی می‌داند و تأکید می‌کند که این لزوم البته در [[جهاد دفاعی]] وجود ندارد<ref>حلی (محقق)، المختصر المنافع فی فقه الامامیه، ج۸، ص۱۰۹.</ref>. علت صدور این فتوا وجود [[روایات]] متعدد در انحصار جواز جهاد به اذن امام عادل یا الامام المفترض طاعته است<ref>در ادبیات روایی شیعه، امام مفترض الطاعه امام معصوم دانسته می‌شود. همچنین در بسیاری موارد، ظهور امام عادل را در امام معصوم {{عم}} دانسته‌اند. از دیگر الفاظی که بر امام معصوم دلالت می‌کند، لفظ «امام اصل یا امام اصلا» است.</ref>؛ برای نمونه در روایتی از [[امام صادق]] {{ع}} [[جنگ]] با غیر [[امام]] [[مفترض الطاعه]] (امامی که اطاعتش [[واجب]] است) مانند [[خون]] و گوشت خوک [[حرام]] دانسته شده است<ref>ر. ک: حر عاملی، وسائل الشیعه، کتاب الجهاد، ابواب جهاد العدو وما یناسبه، باب ۱۲، ص۴۵، اشتراط وجوب الجهاد بأمر الامام و تحریم الجهاد مع غیر الامام العادل.</ref>.