بنی‌تیم: تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
برچسب‌ها: تغییر مسیر جدید پیوندهای ابهام‌زدایی
 
(یک نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
== مقدمه ==
#تغییر_مسیر [[بنی‌تیم (ابهام‌زدایی)]]
[[بنی‌تیم]] از [[نسل]] [[تیم بن مُرة بن کعب بن لُؤی]] (جد هفتم [[پیامبر]])، بودند که در [[مکه]] سکونت داشتند و قبل از [[اسلام]] [[بت‌پرست]] بودند و با [[ظهور اسلام]] بسیاری از آنان به [[شرک]] خود باقی ماندند ولی عهده‌ای از آنها [[مسلمان]] شدند و برخی از آنان جزء [[مهاجران به حبشه]] بودند و تا [[فتح مکه]] اکثرشان مسلمان شدند.
 
از اقدامات آنان قبل از اسلام بازسازی [[کعبه]] (۵ سال [[پیش از بعثت]]) همراه [[بنی‌مخزوم]]، و عهده‌داری ساخت دیوار میان رکن [[حجرالاسود]] و [[رکن یمانی]]، گزارش شده است، از نقش‌های آنان در [[زمان]] [[رسول اکرم]] {{صل}}، شرکت در [[غزوات پیامبر]]، حادثه فتح مکه و حضور در [[حجة الوداع]] را می‌توان نام برد. و اما از کارهای آنان بعد از پیامبر {{صل}} تشکیل [[سقیفه]] و [[انتخاب ابوبکر]]، چهره برجسته بنی‌تیم، به عنوان [[خلیفه پیامبر]] {{صل}} بود، و در زمان [[امام علی]] {{ع}}، عهده‌ای از آنان با اینکه با [[حضرت]] [[عهد]] و [[پیمان]] بسته بودند، سر از [[مخالف]] زدند و [[جنگ جمل]] را به [[راه]] انداختند.<ref>[[غلامرضا ملایی|ملایی، غلامرضا]]، [[بنی‌تیم (مقاله)|مقاله «بنی‌تیم»]]، [[دانشنامه حج و حرمین شریفین ج۴ (کتاب)|دانشنامه حج و حرمین شریفین]]، ج۴، ص:۳۲۳.</ref>
 
== [[نسب]] ==
بنی‌تیم، تبار [[تیم بن مُرة بن کعب بن لُؤی]] (جد هفتم پیامبر)، از تیره‌های مشهور [[قریش]] ساکن در مکه، معروف به تیم قریش<ref>نسب قریش، ج۱، ص۹۷؛ تاریخ طبری، ج۲، ص۲۵۵، ۲۷۲.</ref> بود که افراد آن "مُرّی" [[لقب]] یافتند.<ref>لب اللباب، ص۲۴۳.</ref>
 
در میان [[عرب]]، تیره‌هایی دیگر نیز به بنی‌تیم [[شهرت]] داشتند که از مشهورترین آنها می‌توان به تیم اللات از تیره‌های [[قبیله بکر بن وائل]]، تیم بن ثَعلبه و تیم الرُباب از [[قبیله]] [[بنی‌تمیم]]، از عرب [[عدنانی]] ساکن در نجد، اشاره کرد.<ref>الانساب، ج۱، ص۴۹۷-۴۹۸؛ معجم قبائل العرب، ج۱، ص۱۳۷-۱۳۸.</ref>
 
از سعد و احب و در برخی منابع نیز از شکامه به عنوان پسران [[تیم بن مره]] نام برده شده است. نسل تیم از سعد و شکامه ادامه یافت و نامدارترین افراد بنی‌تیم از نسل [[عمرو بن کعب بن سعد]] بودند.<ref>انساب الاشراف، ج۱۰، ص۵۱؛ الانشقاق، ج۱، ص۱۴۰، ۳۶۸.</ref>
 
خانه‌های آنها از جمله [[خانه]] [[عبدالله بن جُدعان]] و [[عبدالله بن مَعمَر بن عثمان]] در یکی از ورودی‌های [[شهر]] قرار داشت. از این‌رو، این ورودی با عنوان باب [[بنی‌تیم]] معروف شد<ref>اخبار مکه، ج۲، ص۹۰.</ref><ref>[[غلامرضا ملایی|ملایی، غلامرضا]]، [[بنی‌تیم (مقاله)|مقاله «بنی‌تیم»]]، [[دانشنامه حج و حرمین شریفین ج۴ (کتاب)|دانشنامه حج و حرمین شریفین]]، ج۴، ص:۳۲۳.</ref>
 
== بنی‌تیم در دوران [[جاهلی]] ==
آنها چون دیگر تیره‌های [[قریش]]، [[بت]] [[هُبل]] را می‌پرستیدند.<ref>اخبار مکه، ج۱، ص۶۵، ۱۶۱؛ ج۲، ص۴۷.</ref>
 
از چگونگی حج‌گزاری آنان گزارشی در دست نیست. با توجه به [[قریشی بودن]] ایشان، می‌توان حج‌گزاری قریش و تیمیان را یکسان دانست.
 
از آنجا که برخی نخلستان‌ها و چاه‌های [[مکه]] و بیرون از آن همچون چاه‌های رُمّ، خُمّ، حَفَر و ثریا<ref>السیرة النبویه، ج۱، ص۱۴۹-۱۵۰؛ معجم البلدان، ج۲، ص۷۷، ۲۷۵، ۳۸۹-۳۹۰؛ ج۳، ص۷۰.</ref> به آنها منسوب بود، می‌توان [[حدس]] زد که آنها به باغداری و [[کشاورزی]] مشغول بودند.
 
از ایشان در برخی رویدادهای [[عصر جاهلی]] یاد شده که حاکی از [[جایگاه اجتماعی]] آنها است. آورده‌اند که در بازسازی [[کعبه]] (۵ سال [[پیش از بعثت]]) همراه [[بنی‌مخزوم]]، عهده‌دار ساخت دیوار میان رکن [[حجرالاسود]] و [[رکن یمانی]] شدند. در گزارشی دیگر آمده که ساخت دیوار پشتی [[خانه خدا]] (دُبر البیت) بر عهده آنها نهاده شد.<ref>اخبار مکه، ج۱، ص۱۶۱؛ المنمق، ص۲۷۳؛ تاریخ طبری، ج۲، ص۲۸۸.</ref>
 
همچنین در [[نبرد]] فِجار (نبرد در [[ماه‌های حرام]]) به [[رهبری]] [[عبدالله بن جُدعان]] با [[قبیله]] هَوازن جنگیدند.<ref>المحبر، ص۱۷۹-۱۸۰؛ المنمق، ص۱۷۳-۱۷۴.</ref>
 
بنی‌تیم در "حِلف المُطَیّبین" که پس از چالش قبیله‌ای میان [[بنی‌عبدالدار]] و بنی‌عبد مناف برای تصاحب [[مناصب]] مکه صورت گرفت، با بنی‌عبد مناف، [[بنی‌زهرة بن کلاب]]، [[بنی‌حارث بن فهر]] و [[بنی‌اسد بن عبدالعزی]] هم‌پیمان شدند.<ref>السیرة النبویه، ج۱، ص۱۳۰-۱۳۲؛ المنمق، ص۵۲-۵۳، ۱۸۹-۱۹۰؛ البدایة و النهایه، ج۲، ص۲۰۹-۲۱۰.</ref>
 
برجسته‌ترین نقش [[اجتماعی]] بنی‌تیم پنج سال پیش از بعثت در [[پیمان]] [[حلف الفضول]] تجلی یافت. این پیمان در [[حمایت از مظلومان]] میان برخی تیره‌های قریش و در [[خانه]] [[عبدالله بن جدعان]] تیمی منعقد شد.<ref>السیرة النبویه، ج۱، ص۱۳۱، ۱۳۳؛ الانشقاق، ج۱، ص۱۸۰؛ المنمق، ص۵۲-۵۳.</ref>
 
[[رسول خدا]] {{صل}} نیز در این پیمان حضور داشت و از آن به [[نیکی]] یاد کرده است.<ref>السیرة النبویه، ج۱، ص۱۳۱، ۱۳۳؛ المنمق، ص۵۲-۵۳.</ref>
 
نیز [[بنی‌تیم]] در دوران [[جاهلی]] [[منصب]] اشناق ([[تعیین]] [[میزان]] دیات) را بر عهده داشتند. [[در آستانه ظهور]] [[اسلام]]، [[ابوبکر]] این [[مسؤولیت]] را بر عهده داشت<ref>الاستیعاب، ج۳، ص۹۶۶؛ اسد الغابه، ج۳، ص۲۰۶.</ref><ref>[[غلامرضا ملایی|ملایی، غلامرضا]]، [[بنی‌تیم (مقاله)|مقاله «بنی‌تیم»]]، [[دانشنامه حج و حرمین شریفین ج۴ (کتاب)|دانشنامه حج و حرمین شریفین]]، ج۴، ص:۳۲۳-۳۲۴.</ref>
 
== بنی‌تیم در دوران [[نبوی]] ==
با [[ظهور اسلام]]، بسیاری از بنی‌تیم به [[شرک]] خود باقی ماندند و به [[مخالفت]] و یا [[سکوت]] در برابر [[آیین جدید]] پرداختند. در این میان، می‌توان از [[ابی‌قحافه]] [[پدر]] ابوبکر نام برد که تا [[فتح مکه]] اسلام نیاورد.<ref>اسد الغابه، ج۳، ص۳۷۴.</ref> [[عبدالرحمن]] پسر ابوبکر نیز در [[نبرد]] [[بدر]] [[لشکر]] [[قریش]] را [[همراهی]] کرد.<ref>سیر اعلام النبلاء، ج۲، ص۴۷۱.</ref> او در صحنه نبرد [[اُحد]] با پدرش روبه‌رو شد؛ ولی آن دو با هم نجنگیدند.<ref>المغازی، ج۱، ص۲۵۷؛ السیرة النبویه، ج۱، ص۶۳۸؛ انساب الاشراف، ج۱، ص۳۹۲.</ref>
 
از [[عمیر بن عثمان بن عمرو]] و [[عثمان بن مالک بن عبیدالله]] به عنوان کشتگان بدر و از [[مالک بن عبیدالله]]، [[برادر]] [[طلحه]]، و [[عمرو بن عبدالله بن جدعان]] و [[مسافع بن عیاض بن صخر بن عامر]] و [[جابر بن زبیر]] که از [[هم‌پیمانان]] [[تیم]] بودند، به عنوان [[اسیران]] بدر یاد شده است.<ref>السیرة النبویه، ج۱، ص۷۱۰، ۷۱۵؛ ج۲، ص۳، ۸؛ سیر اعلام النبلاء، ج۲، ص۴۷۱.</ref>
 
از نقش بنی‌تیم در دیگر رویدادهای [[مدینه]] تا فتح مکه گزارشی در دست نیست. آنها در این سال همانند دیگر قریش [[مسلمان]] شدند.<ref>اسد الغابه، ج۳، ص۳۷۴.</ref>
 
برخی از بنی‌تیم چون ابوبکر، [[طلحة بن عبیدالله]] و [[بلال]]، از [[موالی]] بنی‌تیم، در سال‌های نخست [[دعوت پیامبر]] مسلمان شدند و بعضی در [[سال پنجم بعثت]] به [[حبشه]] [[هجرت]] کردند. [[عمر بن عثمان بن عمرو]]<ref>انساب الاشراف، ج۱۰، ص۱۱۵-۱۱۶، ۱۱۹؛ السیرة النبویه، ج۱، ص۳۲۶.</ref> و [[حارث بن خالد بن صخر]]، پسر دایی ابوبکر، همراه همسرش [[ریطه بنت حارث بن جبله]] تیمی از جمله آنها هستند. [[فرزندان]] او [[موسی]]، [[عایشه]]، [[زینب]] و [[فاطمه]] در همان‌جا زاده شدند.<ref>انساب الاشراف، ج۱۰، ص۱۶۵-۱۶۶؛ اسد الغابه، ج۱، ص۳۲۵-۳۲۶.</ref>
 
در [[هجرت پیامبر به مدینه]]، ابوبکر، از چهره‌های برجسته [[بنی‌تیم]]، همراه او بود و سپس [[خاندان]] [[ابوبکر]] به او پیوستند.<ref>الطبقات، ج۸، ص۲۱۶؛ انساب الاشراف، ج۲، ص۴۴.</ref> اینان و دیگر تیمیان [[مهاجر]] در [[غزوه‌ها]] و رویدادهای عصر [[مدنی]] [[پیامبر]] نقش داشتند. در [[فتح مکه]] گروهی از بنی‌تیم همراه او بودند.<ref>اسد الغابه، ج۳، ص۳۷۴.</ref> برخی از بنی‌تیم مانند ابوبکر، [[طلحه]] و [[عایشه]] در [[حجة الوداع]] حضور داشتند و از [[شاهدان]] و [[راویان رخداد غدیر]] بودند<ref>الغدیر، ج۱، ص۴۶، ۱۱۰-۱۱۱، ۱۱۷.</ref><ref>[[غلامرضا ملایی|ملایی، غلامرضا]]، [[بنی‌تیم (مقاله)|مقاله «بنی‌تیم»]]، [[دانشنامه حج و حرمین شریفین ج۴ (کتاب)|دانشنامه حج و حرمین شریفین]]، ج۴، ص:۳۲۴-۳۲۵.</ref>
 
== بنی‌تیم پس از پیامبر ==
در جریان [[سقیفه]] که برخی از [[انصار]] در شکل‌گیری آن پیش قدم بودند، ابوبکر چهره برجسته بنی‌تیم به عنوان [[خلیفه]] [[انتخاب]] شد. پس از این رخداد "[[تیم]]" کنار "[[عدی]]"، کنایه‌ای از ابوبکر و [[عمر]] شد.<ref>الامامة و السیاسه، ج۲، ص۱۲۷؛ الطبقات، ج۴، ص۳۳۸؛ الکامل، ج۲، ص۳۲۵.</ref>
 
بنی‌تیم در دوران خلفای بعد نیز کم و بیش دارای نقش سیاسی و اجتماعی بودند. در [[فتوحات]] و پس از آن، برخی از آنها در دیگر مناطق ساکن شدند. به گفته [[مستوفی]] [[نسل]] ابوبکر در [[قزوین]] سلسله حکومت‌گر افتخاریان را پدید آوردند و زیر [[حاکمیت]] مغولان از دوره منگوقاآن تا دوره اولجایتو در بیشتر اوقات [[حکومت]] کردند.<ref>تاریخ‏ گزیده، ص۷۹۶-۷۹۹.</ref>
 
با آغاز خلافت [[امام علی]] {{ع}}، به رغم [[بیعت]] نخست برخی از تیمیان مانند طلحه با [[امام]]، برخی از چهره‌های سرشناس آنها همچون عایشه و طلحه که خود از محرکان [[شورش]] بر ضد [[عثمان]] بودند، به بهانه [[خون‌خواهی عثمان]] به [[مخالفت با امام]] پرداختند و نخستین [[نبرد]] را در دوره حکومت او به راه‌انداختند. طلحه و پسرش [[محمد]] از کشته شدگان این نبرد بودند.<ref>تاریخ طبری، ج۴، ص۴۲۸-۴۲۹، ۴۳۴-۴۳۵؛ الجمل، ص۲۲۶-۲۲۹.</ref> [[عبدالرحمن]]، [[برادر]] طلحه، نیز در این نبرد کشته شد.<ref>الاستیعاب، ج۲، ص۸۳۹.</ref>
 
در برابر این گروه از [[مخالفان]] تیمی، [[محمد بن ابی‌بکر]] دیگر چهره برجسته این [[قبیله]] در صف [[یاران امام]] بود و پس از [[نبرد جمل]]، از سوی امام به استانداری [[مصر]] [[برگزیده]] شد و در [[حمله]] [[سپاهیان]] [[معاویه]] به [[مصر]]، به گونه‌ای دلخراش به [[شهادت]] رسید. [[سخنان امام]] در سوگ [[محمد]]، بیانگر [[دلبستگی]] [[امام]] به او است<ref>اسد الغابه، ج۴، ص۳۲۴-۳۲۵.</ref><ref>[[غلامرضا ملایی|ملایی، غلامرضا]]، [[بنی‌تیم (مقاله)|مقاله «بنی‌تیم»]]، [[دانشنامه حج و حرمین شریفین ج۴ (کتاب)|دانشنامه حج و حرمین شریفین]]، ج۴، ص:۳۲۵-۳۲۶.</ref>
 
== مشاهیر [[بنی‌تیم]] ==
از چهره‌های برجسته بنی‌تیم پیش از [[اسلام]] می‌توان از [[عبدالله بن جُدعان]] نام برد که [[پیمان]] [[حلف الفضول]] در [[خانه]] او منعقد شد. او به [[بخشندگی]]، [[سخاوت]] و [[مردم‌داری]] [[شهرت]] داشت.<ref>انساب الاشراف، ج۱۰، ص۱۵۷؛ الانشقاق، ج۱، ص۱۴۱-۱۴۲؛ المنمق، ص۱۴۷.</ref> گروهی از [[تاریخ‌نگاران]] از [[دیدار]] او با [[سیف بن ذی یزن]] در [[یمن]]<ref>المنمق، ص۴۲۷؛ دلائل النبوه، ج۲، ص۹؛ المنتظم، ج۲، ص۲۷۷.</ref> و نیز [[کسری]] [[پادشاه ایران]] یاد کرده‌اند.<ref>انساب الاشراف، ج۱۰، ص۱۵۵-۱۵۶؛ الاغانی، ج۸، ص۴۵۱.</ref>
 
در عصر [[اسلامی]] نیز برخی از [[صحابه پیامبر]] و [[تابعین]] و [[والیان]] [[سرزمین‌های اسلامی]] از تیره بنی‌تیم بودند. [[ابوبکر بن ابی‌قحافه]] که در سال‌های نخست [[دعوت]]، [[مسلمان]] شد، پس از [[رحلت پیامبر]] {{صل}} در [[سقیفه بنی‌ساعده]] به [[خلافت]] رسید.<ref>السیرة النبویه، ج۲، ص۶۵۶-۶۵۸؛ الاستیعاب، ج۳، ص۹۶۳، ۹۷۳.</ref> وی را از دانایان به [[نسب]] [[عرب]] به شمار آورده‌اند.<ref>السیرة النبویه، ج۱، ص۲۵۰.</ref>
 
[[عایشه دختر ابوبکر]] از [[همسران رسول خدا]] {{صل}} و [[طلحة بن عبیدالله تیمی]] نیز از [[نخستین مسلمانان]]<ref>اسد الغابه، ج۳، ص۵۳-۶۰.</ref> و از اعضای [[شورای شش نفره]] [[عمر]] بودند.<ref>المحبر، ص۱۵۱؛ الامامة و السیاسه، ج۱، ص۴۲؛ البدء و التاریخ، ج۵، ص۱۸۹-۱۹۰.</ref> وی به رغم [[بیعت با امام علی]] {{ع}} بر خلاف سوگندش [[بیعت]] خود را [[شکست]] و در [[نبرد جمل]] برابر امام قرار گرفت.<ref>تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۱۷۸، ۱۸۰-۱۸۱؛ تاریخ طبری، ج۴، ص۴۲۷-۴۲۸، ۵۰۹.</ref> [[بلال بن رباح]] از [[موالیان]] بنی‌تیم، از نخستین مسلمانان و [[مؤذن]] [[رسول خدا]] {{صل}} بود.<ref>انساب الاشراف، ج۲، ص۱۸۱.</ref>
 
از دیگر شخصیت‌های بنی‌تیم می‌توان به افراد زیر اشاره کرد:
# [[قنفذ بن عمیر بن جدعان تیمی]] از والیان [[مکه]] در [[روزگار]] [[خلیفه دوم]].<ref>تاریخ خلیفه، ص۸۷؛ الاستیعاب، ج۴، ص۱۴۶۱.</ref>
# [[صبیحة بن حارث بن جبله]] از [[مهاجران]] که عمر او را همراه شماری مأمور [[تعیین]] اعلام (نشانه‌های) [[حرم]] کرد.<ref>الاستیعاب، ج۲، ص۷۳۵.</ref>
# [[عبدالله بن عبدالرحمن بن قاسم]] [[قاضی]] [[مدینه]] در دوران خلافت [[منصور عباسی]] و [[حکمرانی]] [[حسن بن زید]] بر [[مدینه]].<ref>انساب الاشراف، ج۱۰، ص۱۱۲؛ تاریخ خلیفه، ص۲۸۶؛ جمهرة انساب العرب، ص۱۳۸.</ref>
# [[عبدالله بن عثمان تیمی]] [[قاضی]] مدینه از سوی [[عمرو بن سعید اموی]] در [[روزگار]] [[خلافت یزید]].<ref>تاریخ خلیفه، ص۱۵۹.</ref>
# [[قاسم بن محمد بن ابوبکر]] از [[فقیهان]] هفت‌گانه مدینه<ref>انساب الاشراف، ج۱۰، ص۱۱۰.</ref> دخترش‌ [[ام‌فروه]] [[مادر امام صادق]] {{ع}}.<ref>تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۳۸۱؛ تاریخ طبری، ج۱۱، ص۶۵۲؛ الانساب، ج۸، ص۲۵۰.</ref>
# [[عبدالله بن محمد]] از [[نوادگان]] [[طلحه]]، از قاضیان مدینه و [[مکه]] در دوران خلافت‌ [[هارون الرشید]]. <ref>تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۴۰۱؛ تاریخ طبری، ج۸، ص۱۳۲؛ المنتظم، ج۹، ص۱۶۸.</ref>
# [[محمد بن منکدر بن عبدالله تیمی]] از [[تابعان]] و [[محدثان]] که بیش از ۲۰۰ [[حدیث]] از [[صحابه]] گزارش کرده است.<ref>الانساب، ج۱، ص۴۹۹؛ انساب الاشراف، ج۱۰، ص۱۶۱.</ref>
# [[علی بن زید بن جدعان]] از [[راویان]] مشهور که بعضی از اسناد [[روایی]] تراجم به او ختم می‌شوند.<ref>انساب الاشراف، ج۲، ص۳۵۵؛ ج۱۰، ص۱۶۰.</ref>
# [[ابوعثمان ربیعة بن ابی‌عبدالرحمن]]، مشهور به [[ربیعة الرای]]، از [[اصحاب]] رأی در [[استنباط]] [[فقهی]].<ref>الانساب، ج۶، ص۶۰؛ المعارف، ص۴۹۶؛ تاریخ الاسلام، ج۸، ص۴۱۷.</ref>
# [[سلیمان بن قتّه]] از [[موالیان]] [[تیم]] و از [[شاعران]] [[شیعی]] و سراینده اشعاری در [[رثای امام حسین]] {{ع}} و [[شهدای کربلا]].<ref>المعارف، ص۵۹۸؛ مقتل الحسین، ص۱۶۷؛ انساب الاشراف، ج۵، ص۱۴۷.</ref>
# [[عبدالله بن قنفذ بن عمیر]]، نخستین صاحب [[شرطه]] در روزگار [[عثمان]].<ref>تاریخ خلیفه، ص۱۰۶؛ المحبر، ص۳۷۳.</ref>
# [[اسحق بن طلحة بن عبیدالله]] از [[مسؤولان]] [[دیوان]] [[خراج]] [[خراسان]] در روزگار [[معاویه]].<ref>المعارف، ص۲۳۲؛ تاریخ الاسلام، ج۴، ص۱۷۸.</ref>
# [[محمد بن طلحة بن محمد]] که او را از [[داناترین]] افراد به [[دانش]] [[نسب]] دانسته‌اند.<ref>الاستیعاب، ج۳، ص۱۰۳۷.</ref>
# [[اسماعیل بن یسار نسائی]] و [[ابوعبیده مُعمَّر بن مُثنی]] نحوی شعوبی از موالیان [[بنی‌تیم]]. ابوعبیده در [[نکوهش]] [[عرب]] کتابی نگاشت<ref>المعارف، ص۵۴۳؛ الاغانی، ج۴، ص۵۳۶؛ الفهرست، ص۵۸-۶۰.</ref><ref>[[غلامرضا ملایی|ملایی، غلامرضا]]، [[بنی‌تیم (مقاله)|مقاله «بنی‌تیم»]]، [[دانشنامه حج و حرمین شریفین ج۴ (کتاب)|دانشنامه حج و حرمین شریفین]]، ج۴، ص:۳۲۵-۳۲۷.</ref>
 
== منابع ==
{{منابع}}
* [[پرونده:54567.jpg|22px]] [[غلامرضا ملایی|ملایی، غلامرضا]]، [[بنی‌تیم (مقاله)|مقاله «بنی‌تیم»]]، [[دانشنامه حج و حرمین شریفین ج۴ (کتاب)|'''دانشنامه حج و حرمین شریفین ج۴''']]
{{پایان منابع}}
 
== پانویس ==
{{پانویس}}
 
[[رده:بنی‌تیم]]
{{قبایل عرب}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۲ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۹:۲۹