|
|
خط ۷: |
خط ۷: |
| }} | | }} |
|
| |
|
| ==نام و نسب== | | == نام و نسب == |
| غالب مورخین و [[نسب شناسان]] از او با نام و [[نسب]] مُستَورِد بن عُلَّفَة تیمی (از [[تیم الرباب]]) یاد کردهاند. <ref>بلاذری، انساب الاشراف، ج۵، ص۱۶۸؛ ابن کلبی، جمهرة النسب، ص۲۱۶؛ یعقوبی، تاریخ، ج۲، ص۲۲۱؛ طبری، تاریخ، ج۵، ص۱۸۲ و....</ref> لیکن در برخی منابع از او با نام [[مستورد بن علقمه]] <ref>ابن کثیر، البدایه و النهایه، ج۸، ص۲۴؛ ابن خلدون، تاریخ، ج۳، ص۲۱</ref>، [[مستورد بن علقه]]<ref>سمعانی، الانساب، ج۱۰، ص۲۱۲ و ترجمههای فارسی تاریخ طبری، ج۷، ص۲۷۳۰ و الکامل ابن اثیر، ج۱۰، ص۲۸۲</ref> و [[مستورد بن عقله]]<ref>ابن خلدون، تاریخ، ج۳، ص۱۷۹)</ref> نیز نام برده شده است که به نظر میرسد دست کم در بیشتر آنها تصحیف یا خطای نگارشی اتفاق افتاده باشد.
| | بیشتر مورخین و [[نسب شناسان]] از مستورد با نام و [[نسب]] مُستَورِد بن عُلَّفَة تیمی (از [[تیم الرباب]]) یاد کردهاند<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ج۵، ص۱۶۸؛ ابن کلبی، جمهرة النسب، ص۲۱۶؛ یعقوبی، تاریخ، ج۲، ص۲۲۱؛ طبری، تاریخ، ج۵، ص۱۸۲ و....</ref>. لیکن در برخی منابع از او با نام [[مستورد بن علقمه]]<ref>ابن کثیر، البدایه و النهایه، ج۸، ص۲۴؛ ابن خلدون، تاریخ، ج۳، ص۲۱</ref>، [[مستورد بن علقه]]<ref>سمعانی، الانساب، ج۱۰، ص۲۱۲ و ترجمههای فارسی تاریخ طبری، ج۷، ص۲۷۳۰ و الکامل ابن اثیر، ج۱۰، ص۲۸۲</ref> و [[مستورد بن عقله]]<ref>ابن خلدون، تاریخ، ج۳، ص۱۷۹)</ref> نیز نام برده شده است که به نظر میرسد دست کم در بیشتر آنها تصحیف یا خطای نگارشی اتفاق افتاده باشد. |
| در باب نسبت او نیز علاوه بر نظر مشهور که از او با نسبت تیمی از تیم الرباب<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ج۵، ص۱۶۸؛ ابن کلبی، جمهرة النسب، ص۲۱۶؛ یعقوبی، تاریخ، ج۲، ص۲۲۱؛ طبری، تاریخ، ج۵، ص۱۸۲؛ ابن اثیر، الکامل، ج۳، ص۴۲۱ و....</ref> و ضَباری تیمی<ref>از تیرههای پایینتر تیم الرباب. سمعانی، الانساب، ج۸، ص۳۷۵-۳۷۶</ref> یاد کردهاند برخی نیز او را از [[غطفان]] و از شاخههای [[قبیله]] قیس بن عیلان دانسته<ref>ابن اثیر، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۲، ص۳۵۲</ref> و برخی او را یربوعی -از شاخههای [[فروتر]] غطفان-<ref>ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج۵۹، ص۳۶۸</ref> خواندهاند. اما به نظر، نسبت تیمی [[مستورد بن علفه]] به واقع نزدیکتر مینماید.<ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، مکاتبه اختصاصی با [[دانشنامه مجازی امامت و ولایت]].</ref>
| |
|
| |
|
| ==قیام بر معاویه==
| | در باب نسبت او نیز علاوه بر نظر مشهور که از او با نسبت تیمی از تیم الرباب<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ج۵، ص۱۶۸؛ ابن کلبی، جمهرة النسب، ص۲۱۶؛ یعقوبی، تاریخ، ج۲، ص۲۲۱؛ طبری، تاریخ، ج۵، ص۱۸۲؛ ابن اثیر، الکامل، ج۳، ص۴۲۱ و....</ref> و ضَباری تیمی<ref>از تیرههای پایینتر تیم الرباب. سمعانی، الانساب، ج۸، ص۳۷۵-۳۷۶</ref> یاد کردهاند، برخی نیز او را از [[غطفان]] و از شاخههای [[قبیله]] قیس بن عیلان دانسته<ref>ابن اثیر، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۲، ص۳۵۲</ref> و برخی او را یربوعی ـ از شاخههای فروتر غطفان ـ<ref>ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج۵۹، ص۳۶۸</ref> خواندهاند. اما به نظر، نسبت تیمی [[مستورد بن علفه]] به واقع نزدیکتر مینماید<ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، مکاتبه اختصاصی با [[دانشنامه مجازی امامت و ولایت]].</ref>. |
| در سال ۴۳، مستورد بن علقمه<ref>طبری نام پدر مستورد را، علفه و یعقوبی علقمه ضبط کردهاند.</ref> تَیْمی قیام کرد. وی از جمله مجروحان [[جنگ نهروان]] بود که پس از آن جنگ به [[ری]] رفته بود. یک سال پس از اینکه [[مغیرة بن شعبه]] [[حاکم کوفه]] یکی از همفکران وی به نام [[حیان بن ظبیان]] را همراه با بیست تن از یارانش در [[کوفه]] دستگیر کرد، مستورد به [[حیره]] آمد. در این هنگام [[مغیره]] از قیام قریب الوقوع خوارج [[آگاه]] شد و [[مردم]] را به مقابله آنها [[دعوت]] کرد. مغیره سه هزار نفر را که عمدتاً از [[شیعیان حضرت علی]]{{ع}} بودند به [[فرماندهی]] [[معقل بن قیس ریاحی]] - سردار معروف امیرالمؤمنین علی{{ع}} - به سوی آنها روانه کرد. [[خوارج]] از [[حیره]] بیرون آمده بودند و پس از مدتی [[سرگردانی]] به نزدیکی [[مدائن]] رسیدند. پس از زدوخورد شدید و تعقیب و [[گریز]] در حدود [[ساباط]] مدائن، درگیری تن به تن میان [[معقل بن قیس]] و [[مستورد]] صورت گرفت که طی آن مستورد با نیزه ضربتی بر سینه معقل بن قیس زد که از پشت او درآمد؛ [[معقل]] در همان حال با [[شمشیر]] بر سر مستورد ضربتی وارد آورد و او را به [[هلاکت]] رساند و خود نیز به [[شهادت]] رسید. پس از آن [[سپاه]] معقل حملهای سخت به خوارج بردند و همگی آنها را به [[قتل]] رساندند<ref>نک: تاریخ طبری، ج۴، ص۱۳۸-۱۶۱. باید دانست تعبیر «شیعیان» در این نقل طبری، به معنی شیعه اعتقادی که قائل به امامت بلافصل امیرمؤمنان{{ع}} پس از رحلت پیامبر اکرم{{صل}} است، نیست؛ بلکه تا مدتها به هر کس که با امیرمؤمنان{{ع}} به عنوان خلیفه چهارم بیعت کرده و نسبت به آن حضرت عناد نداشت، شیعه میگفتند.</ref>.<ref>[[محمد حسین رجبی دوانی|رجبی دوانی، محمد حسین]]، [[کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی (کتاب)|کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی]] ص ۳۱۵.</ref>
| |
|
| |
|
| ==مستورد بن علفه==
| | مستورد از سران و [[خطیبان]] و جنگاوران [[خوارج]]، از [[فرقه اباضیه]] بود<ref>[[سید غلام رضا تهامی|تهامی، سید غلام رضا]]، [[فرهنگ اعلام تاریخ اسلام ج۲ (کتاب)|فرهنگ اعلام تاریخ اسلام]]، ج۲، ص۱۹۱۰.</ref>. |
| از سران و [[خطیبان]] و جنگاوران [[خوارج]]، از [[فرقه اباضیه]]. وی پس از [[جنگ نهروان]] با گروهی از یارانش در [[نخیله]] خروج کرد اما از [[سپاه امام علی]]{{ع}} [[شکست]] خورد و گریخت و پنهان میزیست تا آنکه در سال ۴۲ [[مغیرة بن شعبه]] از سوی [[معاویه]] به [[حکومت کوفه]] [[منصوب]] شد. در این هنگام [[مستورد]] بار دیگر [[قیام]] کرد و ۳۰۰ تن از خوارج به گرویدند. [[مغیره]] نیز [[معقل بن قیس]] را با سه هزار سپاهی به [[جنگ]] او فرستاد و نبردهایی سخت میان دو طرف در گرفت و سرانجام مستورد و [[معقل]] هر دو در یک [[جنگ تن به تن]] در نزدیک [[نهر]] دجله کشته شدند.<ref>اعلام، ج ۷، ص۲۱۵.</ref>.<ref>[[سید غلام رضا تهامی|تهامی، سید غلام رضا]]، [[فرهنگ اعلام تاریخ اسلام ج۲ (کتاب)|فرهنگ اعلام تاریخ اسلام]]، ج۲، ص ۱۹۱۰.</ref> | | |
| | == قیام بر معاویه == |
| | در سال ۴۳، مستورد<ref>طبری نام پدر مستورد را، علفه و یعقوبی علقمه ضبط کردهاند.</ref> قیام کرد. وی از جمله مجروحان [[جنگ نهروان]] بود که پس از آن جنگ، به [[ری]] رفته بود. یک سال پس از اینکه [[مغیرة بن شعبه]] [[حاکم کوفه]] یکی از همفکران وی به نام [[حیان بن ظبیان]] را همراه با بیست تن از یارانش در [[کوفه]] دستگیر کرد، مستورد به [[حیره]] آمد. در این هنگام [[مغیره]] از قیام قریب الوقوع خوارج [[آگاه]] شد و [[مردم]] را به مقابله آنها [[دعوت]] کرد. مغیره سه هزار نفر را که عمدتاً از [[شیعیان حضرت علی]]{{ع}} بودند به [[فرماندهی]] [[معقل بن قیس ریاحی]] ـ سردار معروف امیرالمؤمنین علی{{ع}} ـ به سوی آنها روانه کرد. [[خوارج]] از [[حیره]] بیرون آمده بودند و پس از مدتی [[سرگردانی]] به نزدیکی [[مدائن]] رسیدند. پس از زد و خورد شدید و تعقیب و [[گریز]] در حدود [[ساباط]] مدائن، درگیری تن به تن میان [[معقل بن قیس]] و [[مستورد]] صورت گرفت که طی آن مستورد با نیزه ضربتی بر سینه معقل بن قیس زد که از پشت او درآمد؛ [[معقل]] در همان حال با [[شمشیر]] بر سر مستورد ضربتی وارد آورد و او را به [[هلاکت]] رساند و خود نیز به [[شهادت]] رسید. پس از آن [[سپاه]] معقل حملهای سخت به خوارج بردند و همگی آنها را به [[قتل]] رساندند<ref>نک: تاریخ طبری، ج۴، ص۱۳۸-۱۶۱. باید دانست تعبیر «شیعیان» در این نقل طبری، به معنی شیعه اعتقادی که قائل به امامت بلافصل امیرمؤمنان{{ع}} پس از رحلت پیامبر اکرم{{صل}} است، نیست؛ بلکه تا مدتها به هر کس که با امیرمؤمنان{{ع}} به عنوان خلیفه چهارم بیعت کرده و نسبت به آن حضرت عناد نداشت، شیعه میگفتند.</ref>.<ref>[[محمد حسین رجبی دوانی|رجبی دوانی، محمد حسین]]، [[کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی (کتاب)|کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی]] ص۳۱۵؛ [[سید غلام رضا تهامی|تهامی، سید غلام رضا]]، [[فرهنگ اعلام تاریخ اسلام ج۲ (کتاب)|فرهنگ اعلام تاریخ اسلام]]، ج۲، ص۱۹۱۰.</ref> |
|
| |
|
| == منابع == | | == منابع == |
خط ۲۶: |
خط ۲۶: |
| == پانویس == | | == پانویس == |
| {{پانویس}} | | {{پانویس}} |
| | |
| | [[رده:خوارج]] |