آیا غلام احمدخان مدعی مهدویت‌ بود؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر

آیا غلام احمدخان مدعی مهدویت‌ بود؟ (پرسش) (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۴ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۱:۳۹

۸۵۴ بایت حذف‌شده ، ‏۲۴ نوامبر ۲۰۲۲

جز

وظیفهٔ شمارهٔ ۳، بخش دوم

دیداریویکی‌متن

HeydariBot

۱۱۸٬۲۸۱

ویرایش

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-{{پرسش غیرنهایی}}
 {{جعبه اطلاعات پرسش
-| موضوع اصلی        = [[مهدویت (پرسش)|بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت]]
+| موضوع اصلی = [[مهدویت (پرسش)|بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت]]
-| موضوع فرعی        = آیا [[غلام احمدخان]] مدعی [[مهدویت‌]] بود؟
+| تصویر = 7626626268.jpg
-| تصویر             = 7626626268.jpg
+| مدخل بالاتر = [[مهدویت]] /  [[آشنایی با معارف مهدویت]] / [[کلیاتی از مهدویت]] / [[مدعیان دروغین مهدویت]]
-| اندازه تصویر      = 200px
+| مدخل اصلی =   [[غلام احمدخان]]
-| مدخل بالاتر      = [[مهدویت]] / [[ آشنایی با معارف مهدویت]] / [[کلیاتی از مهدویت]] / [[مدعیان دروغین مهدویت]]
+| مدخل وابسته =
-| مدخل اصلی    =  [[ غلام احمدخان]]
+| تعداد پاسخ = ۴
-| مدخل وابسته    =
-| پاسخ‌دهنده     =
-| پاسخ‌دهندگان    = ۴ پاسخ
 }}
 '''آیا [[غلام احمدخان]] مدعی [[مهدویت‌]] بود؟''' یکی از سؤال‌های مصداقی پرسشی تحت عنوان ''«[[چه کسانی ادعای مهدویت کرده یا در حق آنها ادعای مهدویت شده است؟ (پرسش)|چه کسانی ادعای مهدویت کرده یا در حق آنها ادعای مهدویت شده است؟»]]'' است. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی '''[[مهدویت]]''' مراجعه شود.
-==عبارت‌های دیگری از این پرسش==
+== پاسخ نخست ==
+[[پرونده:11252.jpg|بندانگشتی|راست|100px|[[احمد عابدی]]]]
+حجت‌ الاسلام‌ و المسلمین دکتر '''[[احمد عابدی]]'''، در مقاله ''«[[مدعیان و منکران بابیت و مهدویت (مقاله)|مدعیان و منکران بابیت و مهدویت]]»'' در این‌باره گفته است:
-== پاسخ نخست==
+«'''[[غلام]] احمدخان:''' میرزا [[غلام احمد خان قادیانی]] در سال ۱۸۳۵ یا ۱۸۲۳ میلادی متولد شد<ref> احمد سروش، مدعیان [[مهدویت]]، ص ۷۵ </ref> و به سال ۱۹۰۸ میلادی در گذشت. او که مؤسس [[فرقه]] "[[احمدیه]]" یا "قادیانی" شمرده می‌شود، اهل [[پنجاب]] [[پاکستان]] بود. پدرش از [[مخالفان]] سرسخت [[انگلیس]] به شمار می‌آمد و با زبانهای فارسی، اردو و [[عربی]] آشنایی داشت. [[غلام]] [[احمد]] در [[چهل سالگی]] ادعای [[مهدویت]] کرد و جمعی از [[مردم]] [[پنجاب]] را پیرامون خویش گرد آورد. او که در اصول با اعتقادهای اسلامی موافق بود، ولی به جمع [[مسیحیت]] و [[مهدویت]] [[اعتقاد]] داشت و خود را [[مهدی موعود]] و مظهر [[عیسی]] {{ع}} و [[پیامبر خاتم|حضرت محمد]] {{صل}} می‌دانست. در نظر [[غلام]] [[احمد]]، [[حضرت عیسی]] {{ع}} پس از [[خاک]] سپاری از [[گور]] برون آمد، در کشمیر اقامت گزید و در ۱۲۰ سالگی در شهر سرینگر [[وفات]] یافت. [[غلام احمد خان]] [[جهاد]] با [[شمشیر]] را حتی علیه [[دشمنان اسلام]] [[حرام]] می‌دانست و مسالمت و [[صلح]] را شعار خود می‌شمرد. بدین سبب طرفدار [[دولت]] بریتانیا گردید و به تدریج پیروانش در لاهور، ایالت [[پنجاب]] و ربوه فزونی یافتند. آنها بیمارستان و مدرسه‌های بسیاری پدید آوردند و با کارهایی چنین نیک، شمار طرفداران خویش را فزونی بخشیدند. پس از [[مرگ]] [[غلام]] [[احمد]] خان، پیروانش به تدریج به فرقه‌های گونه‌گون تقسیم شدند.<ref> ر.ک: شهرستانی، الملل والنحل، ملحقات آخر جلد دوم.</ref>»<ref>[[احمد عابدی|عابدی، احمد]]؛ [[مدعیان و منکران بابیت و مهدویت (مقاله)|مدعیان و منکران بابیت و مهدویت]]، ص ۴۲۶.</ref>.
-[[پرونده:11252.jpg|بندانگشتی|right|100px|[[احمد عابدی]]]]
-::::::حجت‌ الاسلام‌ و المسلمین دکتر '''[[احمد عابدی]]'''، در مقاله ''«[[مدعیان و منکران بابیت و مهدویت (مقاله)|مدعیان و منکران بابیت و مهدویت]]»'' در این‌باره گفته است:
-::::::«'''[[غلام]] احمدخان:''' میرزا [[غلام احمد خان قادیانی]] در سال ۱۸۳۵ یا ۱۸۲۳ میلادی متولد شد<ref> احمد سروش، مدعیان [[مهدویت]]، ص ۷۵ </ref> و به سال ۱۹۰۸ میلادی در گذشت. او که مؤسس [[فرقه]] "[[احمدیه]]" یا "قادیانی" شمرده می‌شود، اهل [[پنجاب]] [[پاکستان]] بود. پدرش از [[مخالفان]] سرسخت [[انگلیس]] به شمار می‌آمد و با زبانهای فارسی، اردو و [[عربی]] آشنایی داشت. [[غلام]] [[احمد]] در [[چهل سالگی]] ادعای [[مهدویت]] کرد و جمعی از [[مردم]] [[پنجاب]] را پیرامون خویش گرد آورد. او که در اصول با اعتقادهای اسلامی موافق بود، ولی به جمع [[مسیحیت]] و [[مهدویت]] [[اعتقاد]] داشت و خود را [[مهدی موعود]] و مظهر [[عیسی]]{{ع}} و [[پیامبر خاتم|حضرت محمد]]{{صل}} می‌دانست. در نظر [[غلام]] [[احمد]]، [[حضرت عیسی]]{{ع}} پس از [[خاک]] سپاری از [[گور]] برون آمد، در کشمیر اقامت گزید و در ۱۲۰ سالگی در شهر سرینگر [[وفات]] یافت. [[غلام احمد خان]] [[جهاد]] با [[شمشیر]] را حتی علیه [[دشمنان اسلام]] [[حرام]] می‌دانست و مسالمت و [[صلح]] را شعار خود می‌شمرد. بدین سبب طرفدار [[دولت]] بریتانیا گردید و به تدریج پیروانش در لاهور، ایالت [[پنجاب]] و ربوه فزونی یافتند. آنها بیمارستان و مدرسه‌های بسیاری پدید آوردند و با کارهایی چنین نیک، شمار طرفداران خویش را فزونی بخشیدند. پس از [[مرگ]] [[غلام]] [[احمد]] خان، پیروانش به تدریج به فرقه‌های گونه‌گون تقسیم شدند.<ref> ر.ک: شهرستانی، الملل والنحل، ملحقات آخر جلد دوم.</ref>»<ref>[[احمد عابدی|عابدی، احمد]]؛ [[مدعیان و منکران بابیت و مهدویت (مقاله)|مدعیان و منکران بابیت و مهدویت]]، ص ۴۲۶.</ref>.
-==پاسخ‌های دیگر==
+== پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه ==
-{{یادآوری پاسخ}}
+{{پاسخ پرسش
-{{جمع شدن|۱. حجت الاسلام و المسلمین سلیمیان؛}}
+| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱. حجت الاسلام و المسلمین سلیمیان؛
-[[پرونده:136863.JPG|بندانگشتی|right|100px|[[خدامراد سلیمیان]]]]
+| تصویر = 136863.JPG
-::::::[[حجت الاسلام و المسلمین]] '''[[خدامراد سلیمیان]]'''، در کتاب ''«[[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|فرهنگنامه مهدویت]]»'' در این‌باره گفته است:
+| پاسخ‌دهنده = خدامراد سلیمیان
-::::::«[[قادیانیه]] یا [[احمدیه]] [[مذهب]] جدیدی است که به میرزا [[غلام احمد خان قادیانی]] منسوب است. وی [[حدود]] سال ۱۲۵۵ ق "۱۸۳۹ م" در [[قادیان]]، متولد شد. و سال ۱۹۰۸ م، درگذشت<ref>  ر.ک: محمد جواد مشکور، فرهنگ فرق اسلامی، ص ۳۸</ref>. او که مؤسس [[فرقه]] [[احمدیه]] یا [[قادیانیه]] شمرده می‌‏شود، اهل [[پنجاب]] [[پاکستان]] بود.
+| پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین '''[[خدامراد سلیمیان]]'''، در کتاب ''«[[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|فرهنگنامه مهدویت]]»'' در این‌باره گفته است:
-::::::[[غلام احمد خان قادیانی]]، [[حدود]] [[چهل]] سالگی کتاب مذهبی خود را که "[[براهین]] [[احمدیه]]" نام دارد منتشر کرد که با استقبال [[مردم]] روبه‏ رو شد. [[حدود]] پنجاه سالگی به [[دعوت]] [[بشارت]] خود پرداخت و ادعا کرد از جانب [[خدا]] به او [[وحی]] می‌‏رسد و اجازه دارد [[بیعت]] بپذیرد. در سال ۱۰۹۴ م خود را [[حضرت مسیح|مسیح]]، [[امام مهدی|مهدی موعود]] و [[تاراکریشنا]] خواند<ref>ر.ک: محمد جواد مشکور، فرهنگ فرق اسلامی، ص ۳۹</ref>.
-::::::او در اصول، با اعتقادهای اسلامی موافق بود؛ ولی به جمع بین [[مسیحیت]] و [[مهدویت]] [[اعتقاد]] داشت و خود را [[امام مهدی|مهدی موعود]] و مظهر [[حضرت عیسی|عیسی]] و [[پیامبر خاتم|حضرت محمد]] می‌‏دانست. در نظر [[غلام احمد خان قادیانی]]، [[حضرت عیسی]]{{ع}} پس از [[خاک‏سپاری]] از [[گور]] برون آمد؛ در کشمیر اقامت گزید و در ۱۲۰ سالگی در شهر سری‏نگر [[وفات]] یافت.
-::::::[[غلام احمد خان قادیانی]]، [[جهاد]] با [[شمشیر]] را حتی بر ضد [[دشمنان اسلام]] [[حرام]] می‏‌دانست و مسالمت و [[صلح]] را شعار خود می‏‌شمرد. بدین ‏سبب طرفدار [[دولت]] بریتانیا شد و به تدریج پیروانش در لاهور، ایالت [[پنجاب]] و ربوه فزونی یافتند. آن‏ها بیمارستان و مدرسه‌‏های بسیاری پدید آوردند و با کارهایی چنین، شمار طرفداران خویش را فزونی بخشیدند. پس از [[مرگ]] [[غلام احمد خان قادیانی]]، پیروانش به تدریج به فرقه‌‏های گوناگون تقسیم شدند<ref>  ر.ک: شهرستانی، ملل و نحل، ملحقات آخر جلد دوم</ref>»<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|فرهنگنامه مهدویت]]، ص ۳۴۴ - ۳۴۵.</ref>.
-{{پایان جمع شدن}}
-{{جمع شدن|۲. آقای شانه‌چی؛}}
+«[[قادیانیه]] یا [[احمدیه]] [[مذهب]] جدیدی است که به میرزا [[غلام احمد خان قادیانی]] منسوب است. وی [[حدود]] سال ۱۲۵۵ ق "۱۸۳۹ م" در [[قادیان]]، متولد شد. و سال ۱۹۰۸ م، درگذشت<ref>  ر.ک: محمد جواد مشکور، فرهنگ فرق اسلامی، ص ۳۸</ref>. او که مؤسس [[فرقه]] [[احمدیه]] یا [[قادیانیه]] شمرده می‌‏شود، اهل [[پنجاب]] [[پاکستان]] بود.
-[[پرونده:9030760879.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[محسن مدیر شانه‌چی]]]]
-::::::آقای '''[[محسن مدیر شانه‌چی]]'''، در مقاله ''«[[نگاهى به جنبش‌‏هاى مهدوى در تاريخ اسلام و بازتاب آن در جوامع اسلامى‏ (مقاله)|نگاهى به جنبش‌‏هاى مهدوى در تاريخ اسلام و بازتاب آن در جوامع اسلامى‏]]»'' در این‌باره گفته است:
-::::::«[[غلام احمد قادیانی]] در حدود سال 1839 میلادی در [[قادیان]] به [[دنیا]] آمد. در پنجاه سالگی مدعی [[ارسال وحی]] از جانب [[خداوند]] به خود شد و در سال 1904 میلادی خود را [[مسیح]] و [[مهدی]] و [[تاراکریشنا]] خواند. پیروانش را [[احمدیه]] یا [[قادیانیه]] یا میرزایی می‏‌خوانند<ref>فرهنگ فرق اسلامی، ص 39. </ref> [[احمدیه]] با وجود چنین مشابهتی با روشنیه، برخلاف آنان به [[خروج]] یا [[قیام]] دست نیازید و به‌‏ویژه برخلاف [[محمدیه]]، نه تنها به حرکت ضد استعماری و استقلال‌‏طلبانه هندیان علیه انگلیسی‌‏ها نپیوست، بلکه به [[تبلیغ]] [[پذیرش]] [[سلطه]] انگلیسی‌‏ها بر شبه‌‏قاره [[هند]] نیز پرداخت. پس از چندی، گروهی از جمعیت [[احمدیه]] منشعب شدند و غلام احمد را مجدد و نه [[پیامبر]] خواندند و تأکید کردند که او هرگز [[ادعای پیامبری]] نداشته است. این [[جماعت]]، [[مردم]] را به [[اسلام]] [[دعوت]] می‏‌کرده‏‌اند و انجمن اشاعه [[اسلام]] [[احمدیه]] نام دارند<ref>فرهنگ فرق اسلامی، ص۴۰. </ref>>»<ref>[[محسن مدیر شانه‌چی|مدیر شانه‌چی، محسن]]، [[نگاهى به جنبش‌‏هاى مهدوى در تاريخ اسلام و بازتاب آن در جوامع اسلامى‏ (مقاله)|نگاهى به جنبش‌‏هاى مهدوى در تاريخ اسلام و بازتاب آن در جوامع اسلامى‏]]، [[مجموعه آثار دومین همایش بین‏‌المللی دکترین مهدویت (کتاب)|مجموعه آثار دومین همایش بین‏‌المللی دکترین مهدویت]]، ج‏4، ص۱۵۱.</ref>.
-{{پایان جمع شدن}}
-{{جمع شدن|۳. [[مجتبی تونه‌ای|آقای تونه‌ای]] (پژوهشگر معارف مهدویت)؛}}
+[[غلام احمد خان قادیانی]]، [[حدود]] چهل سالگی کتاب مذهبی خود را که "[[براهین]] [[احمدیه]]" نام دارد منتشر کرد که با استقبال [[مردم]] روبه‏ رو شد. [[حدود]] پنجاه سالگی به [[دعوت]] [[بشارت]] خود پرداخت و ادعا کرد از جانب [[خدا]] به او [[وحی]] می‌‏رسد و اجازه دارد [[بیعت]] بپذیرد. در سال ۱۰۹۴ م خود را [[حضرت مسیح|مسیح]]، [[امام مهدی|مهدی موعود]] و [[تاراکریشنا]] خواند<ref>ر.ک: محمد جواد مشکور، فرهنگ فرق اسلامی، ص ۳۹</ref>.
-[[پرونده:13681078.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[مجتبی تونه‌ای]]]]
-::::::آقای '''[[مجتبی تونه‌ای]]'''، در کتاب ''«[[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]»'' در این‌باره گفته است:
-::::::«یکی از [[فرق]] [[مبتدعه]] است که [[میرزا غلام احمد قادیانی]] آن را بنیان نهاد. وی دعوی نمود که [[مهدی موعود]] و مظهر [[رجعت]]، [[مسیح]] است. سپس در روز چهارم مارس ۱۸۸۹ م ادعا کرد که [[وحی]] بر او نازل شده و [[پیامبر]] است. چون مردی عالم و زباندان بود، جمعی از [[مردم]] [[قادیان]] به او گرویدند و با او [[بیعت]] کردند. [[پیروان]] این [[مذهب]] تازه را قادیانی یا میرزائی و به‌طوری که خودشان می‌نویسند "احمدی" نام نهادند. بعدها این [[فرقه]]، دو گروه شدند که مجموع [[پیروان]] [[مذهب]] احمدی از دو گروه، از یک میلیون متجاوز است که بیشتر در [[پنجاب]] و بمبئی و افغانستان و [[عربستان]] و [[ایران]] و [[مصر]] سکونت دارند<ref>معارف و معاریف، ج ۱، ص ۶۰۷. </ref>»<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۴۱.</ref>.
-{{پایان جمع شدن}}
+او در اصول، با اعتقادهای اسلامی موافق بود؛ ولی به جمع بین [[مسیحیت]] و [[مهدویت]] [[اعتقاد]] داشت و خود را [[امام مهدی|مهدی موعود]] و مظهر [[حضرت عیسی|عیسی]] و [[پیامبر خاتم|حضرت محمد]] می‌‏دانست. در نظر [[غلام احمد خان قادیانی]]، [[حضرت عیسی]] {{ع}} پس از [[خاک‏سپاری]] از [[گور]] برون آمد؛ در کشمیر اقامت گزید و در ۱۲۰ سالگی در شهر سری‏نگر [[وفات]] یافت.
+[[غلام احمد خان قادیانی]]، [[جهاد]] با [[شمشیر]] را حتی بر ضد [[دشمنان اسلام]] [[حرام]] می‏‌دانست و مسالمت و [[صلح]] را شعار خود می‏‌شمرد. بدین ‏سبب طرفدار [[دولت]] بریتانیا شد و به تدریج پیروانش در لاهور، ایالت [[پنجاب]] و ربوه فزونی یافتند. آن‏ها بیمارستان و مدرسه‌‏های بسیاری پدید آوردند و با کارهایی چنین، شمار طرفداران خویش را فزونی بخشیدند. پس از [[مرگ]] [[غلام احمد خان قادیانی]]، پیروانش به تدریج به فرقه‌‏های گوناگون تقسیم شدند<ref>  ر.ک: شهرستانی، ملل و نحل، ملحقات آخر جلد دوم</ref>»<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|فرهنگنامه مهدویت]]، ص ۳۴۴ - ۳۴۵.</ref>.
+}}
+{{پاسخ پرسش
+| عنوان پاسخ‌دهنده = ۲. آقای شانه‌چی؛
+| تصویر = 9030760879.jpg
+| پاسخ‌دهنده = محسن مدیر شانه‌چی
+| پاسخ = آقای '''[[محسن مدیر شانه‌چی]]'''، در مقاله ''«[[نگاهى به جنبش‌‏هاى مهدوى در تاريخ اسلام و بازتاب آن در جوامع اسلامى‏ (مقاله)|نگاهى به جنبش‌‏هاى مهدوى در تاريخ اسلام و بازتاب آن در جوامع اسلامى‏]]»'' در این‌باره گفته است:
+«[[غلام احمد قادیانی]] در حدود سال 1839 میلادی در [[قادیان]] به [[دنیا]] آمد. در پنجاه سالگی مدعی [[ارسال وحی]] از جانب [[خداوند]] به خود شد و در سال 1904 میلادی خود را [[مسیح]] و [[مهدی]] و [[تاراکریشنا]] خواند. پیروانش را [[احمدیه]] یا [[قادیانیه]] یا میرزایی می‏‌خوانند<ref>فرهنگ فرق اسلامی، ص 39. </ref> [[احمدیه]] با وجود چنین مشابهتی با روشنیه، برخلاف آنان به خروج یا [[قیام]] دست نیازید و به‌‏ویژه برخلاف [[محمدیه]]، نه تنها به حرکت ضد استعماری و استقلال‌‏طلبانه هندیان علیه انگلیسی‌‏ها نپیوست، بلکه به [[تبلیغ]] [[پذیرش]] [[سلطه]] انگلیسی‌‏ها بر شبه‌‏قاره [[هند]] نیز پرداخت. پس از چندی، گروهی از جمعیت [[احمدیه]] منشعب شدند و غلام احمد را مجدد و نه [[پیامبر]] خواندند و تأکید کردند که او هرگز [[ادعای پیامبری]] نداشته است. این [[جماعت]]، [[مردم]] را به [[اسلام]] [[دعوت]] می‏‌کرده‏‌اند و انجمن اشاعه [[اسلام]] [[احمدیه]] نام دارند<ref>فرهنگ فرق اسلامی، ص۴۰. </ref>>»<ref>[[محسن مدیر شانه‌چی|مدیر شانه‌چی، محسن]]، [[نگاهى به جنبش‌‏هاى مهدوى در تاريخ اسلام و بازتاب آن در جوامع اسلامى‏ (مقاله)|نگاهى به جنبش‌‏هاى مهدوى در تاريخ اسلام و بازتاب آن در جوامع اسلامى‏]]، [[مجموعه آثار دومین همایش بین‏‌المللی دکترین مهدویت (کتاب)|مجموعه آثار دومین همایش بین‏‌المللی دکترین مهدویت]]، ج‏4، ص۱۵۱.</ref>.
+}}
+{{پاسخ پرسش
+| عنوان پاسخ‌دهنده = ۳. مجتبی تونه‌ای؛
+| تصویر = 13681078.jpg
+| پاسخ‌دهنده = مجتبی تونه‌ای
+| پاسخ = آقای '''[[مجتبی تونه‌ای]]'''، در کتاب ''«[[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]»'' در این‌باره گفته است:
+«یکی از [[فرق]] [[مبتدعه]] است که [[میرزا غلام احمد قادیانی]] آن را بنیان نهاد. وی دعوی نمود که [[مهدی موعود]] و مظهر [[رجعت]]، [[مسیح]] است. سپس در روز چهارم مارس ۱۸۸۹ م ادعا کرد که [[وحی]] بر او نازل شده و [[پیامبر]] است. چون مردی عالم و زباندان بود، جمعی از [[مردم]] [[قادیان]] به او گرویدند و با او [[بیعت]] کردند. [[پیروان]] این [[مذهب]] تازه را قادیانی یا میرزائی و به‌طوری که خودشان می‌نویسند "احمدی" نام نهادند. بعدها این [[فرقه]]، دو گروه شدند که مجموع [[پیروان]] [[مذهب]] احمدی از دو گروه، از یک میلیون متجاوز است که بیشتر در [[پنجاب]] و بمبئی و افغانستان و [[عربستان]] و [[ایران]] و [[مصر]] سکونت دارند<ref>معارف و معاریف، ج ۱، ص ۶۰۷. </ref>»<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۴۱.</ref>.
+}}
+== پرسش‌های وابسته ==
 {{پرسمان مدعیان دروغین مهدویت}}
-==منبع‌شناسی جامع مهدویت==
-{{پرسش‌های وابسته}}
-{{ستون-شروع|3}}
-* [[:رده:کتاب‌شناسی کتاب‌های مهدویت|کتاب‌شناسی مهدویت]]؛
-* [[:رده:مقاله‌شناسی مقاله‌های مهدویت|مقاله‌شناسی مهدویت]]؛
-* [[:رده:پایان‌نامه‌شناسی پایان‌نامه‌های مهدویت|پایان‌نامه‌شناسی مهدویت]].
-{{پایان}}
-{{پایان}}
-==پانویس==
-{{پانویس2}}
+== پانویس ==
+{{پانویس}}
-[[رده:پرسش‌]]
+[[رده:پرسش]]
 [[رده:پرسمان مهدویت]]
 [[رده:(اث): پرسش‌هایی با ۴ پاسخ]]
 [[رده:(اث): پرسش‌های مهدویت با ۴ پاسخ]]
 [[رده:پرسش‌های مربوط به مدعیان مهدویت]]