علائم و نشانههای ظهور چند قسم‌اند؟ (پرسش) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۴ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۳:۵۸
، ۲۴ نوامبر ۲۰۲۲وظیفهٔ شمارهٔ ۳، بخش دوم
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-:::::* +*)) |
HeydariBot (بحث | مشارکتها) |
||
| (۱۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات پرسش | {{جعبه اطلاعات پرسش | ||
| موضوع اصلی | | موضوع اصلی = [[مهدویت (پرسش)|بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت]] | ||
| تصویر = 7626626268.jpg | |||
| تصویر | | مدخل بالاتر = [[مهدویت]] / [[مقدمات ظهور امام مهدی]] / [[نشانههای ظهور امام مهدی]] | ||
| مدخل اصلی = [[اقسام نشانههای ظهور امام مهدی]] | |||
| مدخل بالاتر | | مدخل وابسته = | ||
| مدخل اصلی | | تعداد پاسخ = 17 | ||
| مدخل وابسته | |||
| | |||
}} | }} | ||
[[علائم ظهور]] به نشانه‌هایی گفته می‌شود که براساس [[روایات معصومین]]، [[قبل از ظهور]] واقع خواهد شد و نوید [[ظهور]] را می‌دهد و به دو دسته تقسیم شدهاند: [[نشانههای حتمی|حتمی]] و [[نشانههای غیر حتمی|غیر حتمی]]. «[[نشانههای حتمی ظهور]]» به علائمی گفته می‌شود که باید واقع شوند؛ مثل: «[[قیام یمانی]]»، «[[خروج سفیانی]]»، «[[قتل نفس زکیه]]»، «[[خسف بیدا]]» ([[فرو رفتن در زمین]]) و «[[ندای آسمانی]]». «[[نشانههای غیر حتمی ظهور]]» به علائمی گفته می‌شود که بسته به شرایط ممکن است واقع هم نشوند؛ مثل: «[[مردن حق و طرفداران آن]]»، «[[پیروزی اهل باطل بر اهل حق]]»، یا رخ دادن «[[زلزله‌ها]]»، «[[سیل‌ها]]» و «[[جنگها|جنگ‌های بسیار]]». | [[علائم ظهور]] به نشانه‌هایی گفته می‌شود که براساس [[روایات معصومین]]، [[قبل از ظهور]] واقع خواهد شد و نوید [[ظهور]] را می‌دهد و به دو دسته تقسیم شدهاند: [[نشانههای حتمی|حتمی]] و [[نشانههای غیر حتمی|غیر حتمی]]. «[[نشانههای حتمی ظهور]]» به علائمی گفته می‌شود که باید واقع شوند؛ مثل: «[[قیام یمانی]]»، «[[خروج سفیانی]]»، «[[قتل نفس زکیه]]»، «[[خسف بیدا]]» ([[فرو رفتن در زمین]]) و «[[ندای آسمانی]]». «[[نشانههای غیر حتمی ظهور]]» به علائمی گفته می‌شود که بسته به شرایط ممکن است واقع هم نشوند؛ مثل: «[[مردن حق و طرفداران آن]]»، «[[پیروزی اهل باطل بر اهل حق]]»، یا رخ دادن «[[زلزله‌ها]]»، «[[سیل‌ها]]» و «[[جنگها|جنگ‌های بسیار]]». | ||
در ذیل، پاسخ جامع اجمالی به | در ذیل، پاسخ جامع اجمالی به این پرسش و دیدگاه‌های متفرقه برخی از نویسندگان و دانشمندان، در این باره، به طور مفصل‌تری قابل بررسی است. | ||
==عبارت‌های دیگری از این پرسش== | == عبارت‌های دیگری از این پرسش == | ||
* [[نشانههای ظهور امام مهدی]] را بر چند قسم تقسیم می‌کنند؟ | * [[نشانههای ظهور امام مهدی]] را بر چند قسم تقسیم می‌کنند؟ | ||
* چگونه می‌توان [[نشانههای ظهور]] که در [[روایات]] آمده است را دسته‌بندی کرد؟ | * چگونه می‌توان [[نشانههای ظهور]] که در [[روایات]] آمده است را دسته‌بندی کرد؟ | ||
== پاسخ جامع اجمالی== | == پاسخ جامع اجمالی == | ||
* [[علائم]] به معنای [[نشانه‌ها]]، به اموری گفته می‌شود که نمایانگر مقصود و مطلوب هستند. و مراد از [[علائم ظهور]] آن دسته از حوادثی است که براساس [[بیان]] [[پیشوایان]] [[معصوم]] {{عم}}، قبل و یا در آستانۀ [[ظهور]] واقع خواهد شد و تحقق هر کدام نوید نزدیک شدن یا وقوع [[قیام]] [[امام مهدی]] {{ع}} را می‌دهد.<ref>ر.ک. [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص۵۴۹ -۵۵۲؛ [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید]]، ص۲۵۱ -۲۵۲؛ [[مهدی علی‌زاده|علی‌زاده، مهدی]]، [[نشانههای یار و چکامه انتظار (کتاب)|نشانههای یار و چکامه انتظار]]، ص۱۸ -۲۰؛ [[بهروز محمدی|محمدی، بهروز]]، [[چلچراغ حکمت ج۱۰ (کتاب)|مهدویت]]، ج ۱۰، ص۴۸</ref> البته باید دانست وقتی میتوانیم حوادث را علامت [[ظهور]] بدانیم که در [[روایات]] اسمی از آنها برده شده باشد و آنها را به عنوان نشانه و علامت ذکر کرده باشند؛ و الا نمی‌توان گفت ارتباطی با [[ظهور]] دارند.<ref>ر.ک. [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص۵۴۹ -۵۵۲</ref> | |||
* در [[جوامع]] روایی [[شیعه]] و [[سنی]]، از امور متعددی به عنوان "[[علائم ظهور]]" یاد شده است. [[نشانههای ظهور]] را از زوایای مختلفی می‌توان نگریست؛ مثلاً از لحاظ [[پیوستگی]] و گسستگی نسبت به [[ظهور]]، [[علائم]] منفصل و [[علائم]] متصل ـ و به تعبیر دیگر [[علائم]] پیش از [[ظهور]] و [[علائم]] مقارن با [[ظهور]] ـ را تشکیل می‌دهند و از نظر [[میزان]] قطعیت، به [[علائم]] محتوم (قطعی و حتمی) و [[علائم]] مشروط (غیر حتمی) انقسام می‌یابند و ... . <ref>ر.ک. [[مهدی علی‌زاده|علی‌زاده، مهدی]]، [[نشانههای یار و چکامه انتظار (کتاب)|نشانههای یار و چکامه انتظار]]، ص ۲۱ ـ ۲۸. </ref> برخی از این تقسیم‌ها عبارتند از: | |||
* '''تقسیم اول:''' با در نظر گرفتن ارتباط این [[علائم]] با [[برنامهریزی الهی]]، به دو قسم تقسیم می‌شود: | |||
# رویدادهایی که در [[برنامهریزی الهی]] دخالت دارند، همچون [[انحرافات]] که نشانه‌ای از [[ظهور]] نیز هستند. | |||
# حوادثی که در این برنامهریزی دخالتی ندارند، بلکه به خودی خود بدون ارتباط با وجود [[انسان]] وجودی مستقل دارند، مانند [[گرفتن ماه در شب‌های آخر ماه]]، و [[گرفتن خورشید در وسط ماه]] و دیگر رویدادهایی نظیر اینها که به عنوان [[علائم ظهور]] ذکر شدهاند.<ref>ر.ک. [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص۵۴۹ -۵۵۲</ref> | |||
* '''تقسیم دوم:''' [[علائم]] از جهت نزدیکی و دوری از [[زمان ظهور]]، به دو قسم متصل و منفصل تقسیم میشوند:<ref>ر.ک. [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص۵۴۹ -۵۵۲؛ [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید]]، ص۲۶۲</ref> | |||
# [[علائم متصل]]: رویدادهائی که نزدیک به [[زمان ظهور]] است، به طوری‌که از آخرین [[مقدمات ظهور]] شمرده می‌شود؛ همچون [[قتل نفس زکیه]].<ref>ر.ک. [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص۵۴۹ -۵۵۲؛ [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید]]، ص۲۶۲؛ [[سید حسن زمانی|زمانی، سید حسن]]، [[نشانههای قیام حضرت مهدی (کتاب)|نشانههای قیام حضرت مهدی]]، ص۱۰ -۱۲</ref> | |||
# [[علائم منفصل]]: علائمی که گویای وقوع حادثه‌ای پیش از [[ظهور]] هستند و لو اینکه با فاصله زمانی دور باشد<ref>ر.ک. [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص۵۴۹ -۵۵۲</ref> و تحقق و پیدایش آنها باعث [[اطمینان قلبی]] بیشتر [[مؤمنان]] شده و [[روحیه امید]] را در آنان زنده نگه می‌دارد.<ref>ر.ک. [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید]]، ص۲۶۲؛ [[سید حسن زمانی|زمانی، سید حسن]]، [[نشانههای قیام حضرت مهدی (کتاب)|نشانههای قیام حضرت مهدی]]، ص۱۰ -۱۲</ref> مانند [[اختلاف]] [[بنی عباس]] با [[اهل بیت]] {{ع}}، هنگامی که آنان در اوج [[قدرت]] بودند و [[شیعیان]] زیر فشارشان قرار داشتند، از [[اختلاف]] و نابودی آنان سخن می‌گفتند و آن را جزء علامت‌های [[قیام حضرت مهدی]] {{ع}} می‌شمردند،<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ۸، ص ۲۵۸، ح ۴۸۴</ref> اما اکنون صدها سال از زوال [[بنی عباس]] می‌گذرد.<ref>ر.ک. [[سید حسن زمانی|زمانی، سید حسن]]، [[نشانههای قیام حضرت مهدی (کتاب)|نشانههای قیام حضرت مهدی]]، ص ۱۰ ـ ۱۲</ref> | |||
* بنابراین مجموعه [[علائم]] را می‌توان به چهار گروه تقسیم کرد: | |||
# آنهائی که در [[برنامهریزی الهی]] داخل و نزدیک [[زمان ظهور]] هستند، مانند [[قتل نفس زکیه]]. | |||
# آنها که در [[برنامهریزی]] داخل و دور از زمان ظهورند، همچون وجود [[دولت]] [[بنی عباس]] و [[جنگ‌های صلیبی]].<ref>ر.ک. [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص۵۴۹ -۵۵۲؛ [[سید اسدالله هاشمی شهیدی|هاشمی شهیدی، سید اسدالله]]، [[زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی (کتاب)|زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی]]، ص۲۵ -۲۶</ref> | |||
# امور تکوینی نزدیک به [[زمان ظهور]]، همچون [[کسوف]] و [[خسوف]]. | |||
# امور تکوینی دور از [[زمان ظهور]]، همچون پیدایش آب‌های جاری و سیلاب‌ها، و [[هجوم]] گروه‌های ملخ و [[قحطی]] و [[خشکسالی]] در [[دوران غیبت]] کبری.<ref>ر.ک. [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص۵۴۹ -۵۵۲</ref> | |||
* '''تقسیم سوم:''' بر اساس [[روایات]] [[علائم ظهور]] در تقسیمی دیگر به حتمی و غیرحتمی تقسیم می شوند<ref>ر.ک. [[سید جعفر موسوی‌نسب|موسوی‌نسب، سید جعفر]]، [[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ج ۲، ص۳۳ -۴۳؛ [[سید اسدالله هاشمی شهیدی|هاشمی شهیدی، سید اسدالله]]، [[زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی (کتاب)|زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی]]، ص۲۵ -۲۶؛ [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید]]، ص۲۶۲؛ [[محمد باقری‌زاده اشعری|باقری زاده اشعری، محمد]]، [[از امام مهدی بیشتر بدانیم (کتاب)|از امام مهدی بیشتر بدانیم]]، ص۷۱ -۷۲؛ [[سید حسن زمانی|زمانی، سید حسن]]، [[نشانههای قیام حضرت مهدی (کتاب)|نشانههای قیام حضرت مهدی]]، ص۱۰ -۱۲</ref> (باید توجه داشت در [[روایات]] تنها تقسیم [[علائم]] به حتمی (محتوم). غیر حتمی (موقوف) وجود دارد.<ref>ر.ک. [[محمد باقری‌زاده اشعری|باقری زاده اشعری، محمد]]، [[از امام مهدی بیشتر بدانیم (کتاب)|از امام مهدی بیشتر بدانیم]]، ص ۷۱ ـ ۷۲؛ [[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[دانشنامهٔ امام مهدی ج۷ (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی]]، ج ۷، ص ۴۲۹ ـ ۴۳۱</ref>): | |||
*[[علائم]] به معنای [[نشانه‌ها]]، به اموری گفته می‌شود که نمایانگر مقصود و مطلوب هستند. و مراد از [[علائم ظهور]] آن دسته از حوادثی است که براساس [[بیان]] [[پیشوایان]] [[معصوم]]{{عم}}، قبل و یا در آستانۀ [[ظهور]] واقع خواهد شد و تحقق هر کدام نوید نزدیک شدن یا وقوع [[قیام]] [[امام مهدی]] {{ع}} را می‌دهد.<ref>ر.ک. [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص۵۴۹ -۵۵۲؛ [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید]]، ص۲۵۱ -۲۵۲؛ [[مهدی علی‌زاده|علی‌زاده، مهدی]]، [[نشانههای یار و چکامه انتظار (کتاب)|نشانههای یار و چکامه انتظار]]، ص۱۸ -۲۰؛ [[بهروز محمدی|محمدی، بهروز]]، [[چلچراغ حکمت ج۱۰ (کتاب)|مهدویت]]، ج ۱۰، ص۴۸</ref> البته باید دانست وقتی میتوانیم حوادث را علامت [[ظهور]] بدانیم که در [[روایات]] اسمی از آنها برده شده باشد و آنها را به عنوان نشانه و علامت ذکر کرده باشند؛ و الا نمی‌توان گفت ارتباطی با [[ظهور]] دارند.<ref>ر.ک. [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص۵۴۹ -۵۵۲</ref> | # [[علائم غیر حتمی]]: مقصود حوادثی است که به طور مطلق و حتم از [[نشانههای ظهور]] نیست، بلکه مشروط به شرطی است که اگر آن شرط تحقق یابد مشروط نیز متحقق می‌شود و اگر شرط مفقود شود مشروط نیز تحقق نمی‌یابد.<ref>ر.ک. [[سید جعفر موسوی‌نسب|موسوی‌نسب، سید جعفر]]، [[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ج ۲، ص۳۳ -۴۳؛ [[سید اسدالله هاشمی شهیدی|هاشمی شهیدی، سید اسدالله]]، [[زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی (کتاب)|زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی]]، ص۲۵ -۲۶؛ [[سید محمد کاظم قزوینی|قزوینی، سید محمد کاظم]]، [[امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور (کتاب)|امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور]]، ص 282 و 283</ref> برخی از این [[علائم]] در روایتی از [[امام صادق]] {{ع}} که به یکی از [[یاران]] خود فرمودند عبارتند از:<ref>مجلسى، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۵۲، ص۲۶۰ -۲۵۶: «فَإِذَا رَأَيْتَ الْحَقَّ قَدْ مَاتَ وَ ذَهَبَ أَهْلُهُ وَ رَأَيْتَ الْجَوْرَ قَدْ شَمِلَ الْبِلَادَ وَ رَأَيْتَ الْقُرْآنَ قَدْ خَلُقَ وَ أُحْدِثَ فِيهِ مَا لَيْسَ فِيهِ وَ وُجِّهَ عَلَى الْأَهْوَاءِ وَ رَأَيْتَ الدِّينَ قَدِ انْكَفَأَ كَمَا يَنْكَفِئُ الْإِنَاءُ وَ رَأَيْتَ أَهْلَ الْبَاطِلِ قَدِ اسْتَعْلَوْا عَلَى أَهْلِ الْحَقِّ وَ رَأَيْتَ الشَّرَّ ظَاهِراً لَا يُنْهَى عَنْهُ وَ يُعْذَرُ أَصْحَابُهُ وَ رَأَيْتَ الْفِسْقَ قَدْ ظَهَرَ و ... .»</ref> «هرگاه دیدی که [[حق]] بمیرد و طرفدارانش نابود شوند؛ و مشاهده کردی که [[ظلم]] و [[ستم]] فراگیر شده است؛ و دیدی که: کارهای بد آشکار شده و از آن [[نهی]] نمی‌شود و بدکاران بازخواست نمی‌شوند و ... .»<ref>ر.ک. [[سید جعفر موسوی‌نسب|موسوی‌نسب، سید جعفر]]، [[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ج ۲، ص۳۳ -۴۳</ref> | ||
*در [[جوامع]] روایی [[شیعه]] و [[سنی]]، از امور متعددی به عنوان "[[علائم ظهور]]" یاد شده است. [[نشانههای ظهور]] را از زوایای مختلفی می‌توان نگریست؛ مثلاً از لحاظ [[پیوستگی]] و گسستگی نسبت به [[ظهور]]، [[علائم]] منفصل و [[علائم]] متصل ـ و به تعبیر دیگر [[علائم]] پیش از [[ظهور]] و [[علائم]] مقارن با [[ظهور]] ـ را تشکیل می‌دهند و از نظر [[میزان]] قطعیت، به [[علائم]] محتوم (قطعی و حتمی) و [[علائم]] مشروط (غیر حتمی) انقسام می‌یابند و ... . <ref>ر.ک. [[مهدی علی‌زاده|علی‌زاده، مهدی]]، [[نشانههای یار و چکامه انتظار (کتاب)|نشانههای یار و چکامه انتظار]]، ص ۲۱ ـ ۲۸. </ref> برخی از این تقسیم‌ها عبارتند از: | # [[علائم حتمی]]: منظور از [[علائم حتمی]] آن است که به هیچ قید و شرطی مشروط نیست و قبل از [[ظهور]] باید واقع شود.<ref>ر.ک. [[سید جعفر موسوی‌نسب|موسوی‌نسب، سید جعفر]]، [[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ج ۲، ص۳۳ -۴۳؛ [[سید اسدالله هاشمی شهیدی|هاشمی شهیدی، سید اسدالله]]، [[زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی (کتاب)|زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی]]، ص۲۵ -۲۶؛ [[سید محمد کاظم قزوینی|قزوینی، سید محمد کاظم]]، [[امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور (کتاب)|امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور]]، ص 282 و 283</ref> باید توجه داشت معمول [[علایم حتمی]] از گروه علامت‌های متصّل می‌باشند که نزدیک [[ظهور]] محقق میشوند.<ref>ر.ک. [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید]]، ص۲۶۲</ref> در [[روایات]] مختلفی برخی از موارد جزء [[علائم حتمی ظهور]] معرفی شده اند،<ref>ر.ک. [[سید جعفر موسوی‌نسب|موسوی‌نسب، سید جعفر]]، [[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ج ۲، ص۳۳ -۴۳؛ [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید]]، ص۲۶۲</ref> مثلاً [[امام صادق]] {{ع}} فرمودند:<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین و تمام النعمة، ج 2، ص ۶۴۹: «خَمْسٌ قَبْلَ قِيَامِ الْقَائِمِ: خُرُوجُ الْيَمَانِيِ، وَ السُّفْيَانِيِ، وَ الْمُنَادِي يُنَادِي مِنَ السَّمَاءِ، وَ خَسْفٌ بِالْبَيْدَاءِ، وَ قَتْلُ النَّفْسِ الزَّكِيَّةِ»</ref> «پیش از [[ظهور قائم]] {{ع}} پنج نشانه حتمی است؛ [[یمانی]]، [[سفیانی]]، [[صیحه آسمانی]]، [[فرو رفتن در بیابان]] و [[قتل نفس زکیه]].»<ref>ر.ک. [[سید جعفر موسوی‌نسب|موسوی‌نسب، سید جعفر]]، [[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ج ۲، ص۳۳ -۴۳؛ [[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[دانشنامهٔ امام مهدی ج۷ (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی]]، ج ۷، ص ۴۲۹ ـ ۴۳۱</ref> | ||
*'''تقسیم اول:''' با در نظر گرفتن ارتباط این [[علائم]] با [[برنامهریزی الهی]]، به دو قسم تقسیم می‌شود: | * '''تقسیم چهارم:''' تقسیم [[علائم]] به [[خاصه]] و [[عامه]]: | ||
#رویدادهایی که در [[برنامهریزی الهی]] دخالت دارند، همچون [[انحرافات]] که نشانه‌ای از [[ظهور]] نیز هستند. | # [[علائم]] [[خاصه]]: علاماتی که خاص و مختص به وجود [[امام زمان]] {{ع}} است و کسی در این علامات با آن [[حضرت]] شریک نیست، و [[حضرت]] به این وسیله می‌داند [[خداوند]] او را [[اذن]] و اجازه [[ظهور]] داده است.<ref>ر.ک. [[سید اسدالله هاشمی شهیدی|هاشمی شهیدی، سید اسدالله]]، [[زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی (کتاب)|زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی]]، ص۲۵ -۲۶</ref> | ||
#حوادثی که در این برنامهریزی دخالتی ندارند، بلکه به خودی خود بدون ارتباط با وجود [[انسان]] وجودی مستقل دارند، مانند [[گرفتن ماه در شب‌های آخر ماه]]، و [[گرفتن خورشید در وسط ماه]] و دیگر رویدادهایی نظیر اینها که به عنوان [[علائم ظهور]] ذکر شدهاند.<ref>ر.ک. [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص۵۴۹ -۵۵۲</ref> | # [[علائم]] [[عامه]]: علاماتی که این علامات برای [[عامه]] عوام و [[خاصه]] [[خواص]] ظاهر خواهد شد و دانستن آن اختصاص به [[حضرت]] ندارد.<ref>ر.ک. [[سید اسدالله هاشمی شهیدی|هاشمی شهیدی، سید اسدالله]]، [[زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی (کتاب)|زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی]]، ص۲۵ -۲۶</ref> | ||
*'''تقسیم دوم:''' [[علائم]] از جهت نزدیکی و دوری از [[زمان ظهور]]، به دو قسم متصل و منفصل تقسیم میشوند:<ref>ر.ک. [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص۵۴۹ -۵۵۲؛ [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید]]، ص۲۶۲</ref> | * تقسیمات دیگری نیز [[بیان]] شده است مانند تقسیم به نشانههای آسمانی و زمینی؛<ref>ر.ک. [[سید حسن زمانی|زمانی، سید حسن]]، [[نشانههای قیام حضرت مهدی (کتاب)|نشانههای قیام حضرت مهدی]]، ص۱۰ -۱۲</ref> تقسیم به نشانههای عادی و غیر عادی<ref>ر.ک. [[سید حسن زمانی|زمانی، سید حسن]]، [[نشانههای قیام حضرت مهدی (کتاب)|نشانههای قیام حضرت مهدی]]، ص۱۰ -۱۲</ref> و ... .<ref>ر.ک. [[مهدی علی‌پور|علی‌پور، مهدی]]، [[ظهور (مقاله)|ظهور]]، ص 242 ـ 246؛ [[سید حسن زمانی|زمانی، سید حسن]]، [[نشانههای قیام حضرت مهدی (کتاب)|نشانههای قیام حضرت مهدی]]، ص 10 ـ 12؛ [[سید محمد کاظم قزوینی|قزوینی، سید محمد کاظم]]، [[امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور (کتاب)|امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور]]، ص 282 و 283</ref> اما همان‌گونه که اشاره شد در [[روایات]] تنها به تقسیم [[علائم]] به حتمی و غیر حتمی اشاره شده است و بیشتر تقسیمات دیگر ذوقی به نظر می‌رسند. | ||
#[[علائم متصل]]: رویدادهائی که نزدیک به [[زمان ظهور]] است، به طوری‌که از آخرین [[مقدمات ظهور]] شمرده می‌شود؛ همچون [[قتل نفس زکیه]].<ref>ر.ک. [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص۵۴۹ -۵۵۲؛ [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید]]، ص۲۶۲؛ [[سید حسن زمانی|زمانی، سید حسن]]، [[نشانههای قیام حضرت مهدی (کتاب)|نشانههای قیام حضرت مهدی]]، ص۱۰ -۱۲</ref> | |||
#[[علائم منفصل]]: علائمی که گویای وقوع حادثه‌ای پیش از [[ظهور]] هستند و لو اینکه با فاصله زمانی دور باشد<ref>ر.ک. [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص۵۴۹ -۵۵۲</ref> و تحقق و پیدایش آنها باعث [[اطمینان قلبی]] بیشتر [[مؤمنان]] شده و [[روحیه امید]] را در آنان زنده نگه می‌دارد.<ref>ر.ک. [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید]]، ص۲۶۲؛ [[سید حسن زمانی|زمانی، سید حسن]]، [[نشانههای قیام حضرت مهدی (کتاب)|نشانههای قیام حضرت مهدی]]، ص۱۰ -۱۲</ref> مانند [[اختلاف]] [[بنی عباس]] با [[اهل بیت]]{{ع}}، هنگامی که آنان در اوج [[قدرت]] بودند و [[شیعیان]] زیر فشارشان قرار داشتند، از [[اختلاف]] و نابودی آنان سخن می‌گفتند و آن را جزء علامت‌های [[قیام حضرت مهدی]]{{ع}} می‌شمردند،<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ۸، ص ۲۵۸، ح ۴۸۴</ref> اما اکنون صدها سال از زوال [[بنی عباس]] می‌گذرد.<ref>ر.ک. [[سید حسن زمانی|زمانی، سید حسن]]، [[نشانههای قیام حضرت مهدی (کتاب)|نشانههای قیام حضرت مهدی]]، ص ۱۰ ـ ۱۲</ref> | |||
*بنابراین مجموعه [[علائم]] را می‌توان به چهار گروه تقسیم کرد: | |||
#آنهائی که در [[برنامهریزی الهی]] داخل و نزدیک [[زمان ظهور]] هستند، مانند [[قتل نفس زکیه]]. | |||
#آنها که در [[برنامهریزی]] داخل و دور از زمان ظهورند، همچون وجود [[دولت]] [[بنی عباس]] و [[جنگ‌های صلیبی]].<ref>ر.ک. [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص۵۴۹ -۵۵۲؛ [[سید اسدالله هاشمی شهیدی|هاشمی شهیدی، سید اسدالله]]، [[زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی (کتاب)|زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی]]، ص۲۵ -۲۶</ref> | |||
#امور تکوینی نزدیک به [[زمان ظهور]]، همچون [[کسوف]] و [[خسوف]]. | |||
#امور تکوینی دور از [[زمان ظهور]]، همچون پیدایش آب‌های جاری و سیلاب‌ها، و [[هجوم]] گروه‌های ملخ و [[قحطی]] و [[خشکسالی]] در [[دوران غیبت]] کبری.<ref>ر.ک. [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص۵۴۹ -۵۵۲</ref> | |||
*'''تقسیم سوم:''' بر اساس [[روایات]] [[علائم ظهور]] در تقسیمی دیگر به حتمی و غیرحتمی تقسیم می شوند<ref>ر.ک. [[سید جعفر موسوی‌نسب|موسوی‌نسب، سید جعفر]]، [[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ج ۲، ص۳۳ -۴۳؛ [[سید اسدالله هاشمی شهیدی|هاشمی شهیدی، سید اسدالله]]، [[زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی (کتاب)|زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی]]، ص۲۵ -۲۶؛ [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید]]، ص۲۶۲؛ [[محمد باقری‌زاده اشعری|باقری زاده اشعری، محمد]]، [[از امام مهدی بیشتر بدانیم (کتاب)|از امام مهدی بیشتر بدانیم]]، ص۷۱ -۷۲؛ [[سید حسن زمانی|زمانی، سید حسن]]، [[نشانههای قیام حضرت مهدی (کتاب)|نشانههای قیام حضرت مهدی]]، ص۱۰ -۱۲</ref> (باید توجه داشت در [[روایات]] تنها تقسیم [[علائم]] به حتمی (محتوم). غیر حتمی (موقوف) وجود دارد.<ref>ر.ک. [[محمد باقری‌زاده اشعری|باقری زاده اشعری، محمد]]، [[از امام مهدی بیشتر بدانیم (کتاب)|از امام مهدی بیشتر بدانیم]]، ص ۷۱ ـ ۷۲؛ [[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[دانشنامهٔ امام مهدی ج۷ (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی]]، ج ۷، ص ۴۲۹ ـ ۴۳۱</ref>): | |||
#[[علائم غیر حتمی]]: مقصود حوادثی است که به طور مطلق و حتم از [[نشانههای ظهور]] نیست، بلکه مشروط به شرطی است که اگر آن شرط تحقق یابد مشروط نیز متحقق می‌شود و اگر شرط مفقود شود مشروط نیز تحقق نمی‌یابد.<ref>ر.ک. [[سید جعفر موسوی‌نسب|موسوی‌نسب، سید جعفر]]، [[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ج ۲، ص۳۳ -۴۳؛ [[سید اسدالله هاشمی شهیدی|هاشمی شهیدی، سید اسدالله]]، [[زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی (کتاب)|زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی]]، ص۲۵ -۲۶؛ [[سید محمد کاظم قزوینی|قزوینی، سید محمد کاظم]]، [[امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور (کتاب)|امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور]]، ص 282 و 283</ref> برخی از این [[علائم]] در روایتی از [[امام صادق]] {{ع}} که به یکی از [[یاران]] خود فرمودند عبارتند از:<ref>مجلسى، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۵۲، ص۲۶۰ -۲۵۶: «فَإِذَا رَأَيْتَ الْحَقَّ قَدْ مَاتَ وَ ذَهَبَ أَهْلُهُ وَ رَأَيْتَ الْجَوْرَ قَدْ شَمِلَ الْبِلَادَ وَ رَأَيْتَ الْقُرْآنَ قَدْ خَلُقَ وَ أُحْدِثَ فِيهِ مَا لَيْسَ فِيهِ وَ وُجِّهَ عَلَى الْأَهْوَاءِ وَ رَأَيْتَ الدِّينَ قَدِ انْكَفَأَ كَمَا يَنْكَفِئُ الْإِنَاءُ وَ رَأَيْتَ أَهْلَ الْبَاطِلِ قَدِ اسْتَعْلَوْا عَلَى أَهْلِ الْحَقِّ وَ رَأَيْتَ الشَّرَّ ظَاهِراً لَا يُنْهَى عَنْهُ وَ يُعْذَرُ أَصْحَابُهُ وَ رَأَيْتَ الْفِسْقَ قَدْ ظَهَرَ و ... .»</ref> «هرگاه دیدی که [[حق]] بمیرد و طرفدارانش نابود شوند؛ و مشاهده کردی که [[ظلم]] و [[ستم]] فراگیر شده است؛ و دیدی که: کارهای بد آشکار شده و از آن [[نهی]] نمی‌شود و بدکاران بازخواست نمی‌شوند و ... .»<ref>ر.ک. [[سید جعفر موسوی‌نسب|موسوی‌نسب، سید جعفر]]، [[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ج ۲، ص۳۳ -۴۳</ref> | |||
#[[علائم حتمی]]: منظور از [[علائم حتمی]] آن است که به هیچ قید و شرطی مشروط نیست و قبل از [[ظهور]] باید واقع شود.<ref>ر.ک. [[سید جعفر موسوی‌نسب|موسوی‌نسب، سید جعفر]]، [[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ج ۲، ص۳۳ -۴۳؛ [[سید اسدالله هاشمی شهیدی|هاشمی شهیدی، سید اسدالله]]، [[زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی (کتاب)|زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی]]، ص۲۵ -۲۶؛ [[سید محمد کاظم قزوینی|قزوینی، سید محمد کاظم]]، [[امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور (کتاب)|امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور]]، ص 282 و 283</ref> باید توجه داشت معمول [[علایم حتمی]] از گروه علامت‌های متصّل می‌باشند که نزدیک [[ظهور]] محقق میشوند.<ref>ر.ک. [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید]]، ص۲۶۲</ref> در [[روایات]] مختلفی برخی از موارد جزء [[علائم حتمی ظهور]] معرفی شده اند،<ref>ر.ک. [[سید جعفر موسوی‌نسب|موسوی‌نسب، سید جعفر]]، [[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ج ۲، ص۳۳ -۴۳؛ [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید]]، ص۲۶۲</ref> مثلاً [[امام صادق]] {{ع}} فرمودند:<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین و تمام النعمة، ج 2، ص ۶۴۹: «خَمْسٌ قَبْلَ قِيَامِ الْقَائِمِ: خُرُوجُ الْيَمَانِيِ، وَ السُّفْيَانِيِ، وَ الْمُنَادِي يُنَادِي مِنَ السَّمَاءِ، وَ خَسْفٌ بِالْبَيْدَاءِ، وَ قَتْلُ النَّفْسِ الزَّكِيَّةِ»</ref> «پیش از [[ظهور قائم]]{{ع}} پنج نشانه حتمی است؛ [[یمانی]]، [[سفیانی]]، [[صیحه آسمانی]]، [[فرو رفتن در بیابان]] و [[قتل نفس زکیه]].»<ref>ر.ک. [[سید جعفر موسوی‌نسب|موسوی‌نسب، سید جعفر]]، [[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ج ۲، ص۳۳ -۴۳؛ [[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[دانشنامهٔ امام مهدی ج۷ (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی]]، ج ۷، ص ۴۲۹ ـ ۴۳۱</ref> | |||
*'''تقسیم چهارم:''' تقسیم [[علائم]] به [[خاصه]] و [[عامه]]: | |||
#[[علائم]] [[خاصه]]: علاماتی که خاص و مختص به وجود [[امام زمان]] {{ع}} است و کسی در این علامات با آن [[حضرت]] شریک نیست، و [[حضرت]] به این وسیله می‌داند [[خداوند]] او را [[اذن]] و اجازه [[ظهور]] داده است.<ref>ر.ک. [[سید اسدالله هاشمی شهیدی|هاشمی شهیدی، سید اسدالله]]، [[زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی (کتاب)|زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی]]، ص۲۵ -۲۶</ref> | |||
#[[علائم]] [[عامه]]: علاماتی که این علامات برای [[عامه]] عوام و [[خاصه]] [[خواص]] ظاهر خواهد شد و دانستن آن اختصاص به [[حضرت]] ندارد.<ref>ر.ک. [[سید اسدالله هاشمی شهیدی|هاشمی شهیدی، سید اسدالله]]، [[زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی (کتاب)|زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی]]، ص۲۵ -۲۶</ref> | |||
*تقسیمات دیگری نیز [[بیان]] شده است مانند تقسیم به نشانههای آسمانی و زمینی؛<ref>ر.ک. [[سید حسن زمانی|زمانی، سید حسن]]، [[نشانههای قیام حضرت مهدی (کتاب)|نشانههای قیام حضرت مهدی]]، ص۱۰ -۱۲</ref> تقسیم به نشانههای عادی و غیر عادی<ref>ر.ک. [[سید حسن زمانی|زمانی، سید حسن]]، [[نشانههای قیام حضرت مهدی (کتاب)|نشانههای قیام حضرت مهدی]]، ص۱۰ -۱۲</ref> و ... .<ref>ر.ک. [[مهدی علی‌پور|علی‌پور، مهدی]]، [[ظهور (مقاله)|ظهور]]، ص 242 ـ 246؛ [[سید حسن زمانی|زمانی، سید حسن]]، [[نشانههای قیام حضرت مهدی (کتاب)|نشانههای قیام حضرت مهدی]]، ص 10 ـ 12؛ [[سید محمد کاظم قزوینی|قزوینی، سید محمد کاظم]]، [[امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور (کتاب)|امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور]]، ص 282 و 283</ref> اما همان‌گونه که اشاره شد در [[روایات]] تنها به تقسیم [[علائم]] به حتمی و غیر حتمی اشاره شده است و بیشتر تقسیمات دیگر ذوقی به نظر می‌رسند. | |||
==پاسخ‌ها ودیدگاه‌های متفرقه== | == پاسخ‌ها ودیدگاه‌های متفرقه == | ||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱. آیت‌الله شهید صدر؛ | | عنوان پاسخ‌دهنده = ۱. آیت‌الله شهید صدر؛ | ||
| خط ۶۴: | خط ۴۶: | ||
«علامت متضمن معنای [[کشف]]، دلالت، نشان دادن چیزی، که این شیء علامت آن است می‌باشد. و چون ما اکنون درباره [[ظهور]] [[حضرت]] [[بقیة الله]] بحث می‌کنیم، درباره سبب وجود این حالت در [[علائم ظهور]] صحبت خواهیم کرد. | «علامت متضمن معنای [[کشف]]، دلالت، نشان دادن چیزی، که این شیء علامت آن است می‌باشد. و چون ما اکنون درباره [[ظهور]] [[حضرت]] [[بقیة الله]] بحث می‌کنیم، درباره سبب وجود این حالت در [[علائم ظهور]] صحبت خواهیم کرد. | ||
[[علائم]] به این مفهوم و معنی از دو دیدگاه تقسیم می‌شود: | [[علائم]] به این مفهوم و معنی از دو دیدگاه تقسیم می‌شود: | ||
*'''تقسیم اول:'''<ref>صدر، محمد، تاریخ غیبت کبری (ترجمه)، ۱جلد، نیک معارف-تهران (ایران)، چاپ: ۲، ۱۳۸۲ ه.ش.</ref> | * '''تقسیم اول:'''<ref>صدر، محمد، تاریخ غیبت کبری (ترجمه)، ۱جلد، نیک معارف-تهران (ایران)، چاپ: ۲، ۱۳۸۲ ه.ش.</ref> | ||
با در نظر گرفتن ارتباط این [[علائم]] با [[برنامهریزی الهی]]، به دو قسم تقسیم می‌شود: | با در نظر گرفتن ارتباط این [[علائم]] با [[برنامهریزی الهی]]، به دو قسم تقسیم می‌شود: | ||
# رویدادهایی که در [[برنامهریزی الهی]] دخالت دارند، همچون [[انحرافات]] که نشانه‌ای از [[ظهور]] نیز هستند. | |||
# حوادثی که در این برنامهریزی دخالتی ندارند، بلکه به خودی خود بدون ارتباط با وجود [[انسان]] وجودی مستقل دارند، مانند [[گرفتن ماه در شب‌های آخر ماه]]، و [[گرفتن خورشید در وسط ماه]] و دیگر رویدادهایی نظیر اینها که به عنوان [[علائم ظهور]] ذکر شدهاند. | |||
*'''تقسیم دوم:''' [[علائم]] از جهت نزدیکی و دوری از زمان [[ظهور]]، به دو قسم تقسیم می‌شود: | * '''تقسیم دوم:''' [[علائم]] از جهت نزدیکی و دوری از زمان [[ظهور]]، به دو قسم تقسیم می‌شود: | ||
# رویدادهائی که نزدیک و چسبیده به زمان [[ظهور]] است، به‌طوری‌که از آخرین مقدمات [[ظهور]] شمرده می‌شود؛ همچون [[قتل نفس زکیه]]، چنانکه در [[اخبار]] و [[روایات]] آمده است. | |||
# روایاتی که گویای وقوع حادثه‌ای پیش از [[ظهور]] می‌باشند و لو اینکه با فاصله زمانی دور باشد. بنابراین مجموعه [[علائم]] را می‌توان به چهار گروه تقسیم کرد: | |||
## آنهائی که در [[برنامهریزی الهی]] داخل و نزدیک زمان [[ظهور]] می‌باشند، مانند [[قتل نفس زکیه]]؛ اگر [[دلیل نقلی]] آن ثابت شود. | |||
## آنها که در [[برنامهریزی]] داخل و دور از زمان [[ظهور]]ند، همچون وجود [[دولت]] [[بنی عباس]] و [[جنگ‌های صلیبی]]. | |||
## امور تکوینی نزدیک به زمان [[ظهور]]، همچون [[کسوف]] و خسوفی که بدان اشاره شد. | |||
## امور تکوینی دور از زمان [[ظهور]]، همچون پیدایش آب‌های جاری و سیلاب‌ها، و [[هجوم]] گروه‌های ملخ و [[قحطی]] و [[خشکسالی]] در دوران [[غیبت کبری]]. | |||
بررسی دقیق درباره خود این [[علائم]] از یک طرف و از طرف دیگر ارتباط و وابستگی اینها با [[ظهور]] و اینکه به چه جهت اینها را به عنوان علامت ذکر کرده‌اند در اینجا لازم و ضروری است. اما علائمی که به‌طور عموم مربوط به [[برنامهریزی الهی]] است، از آنجا که واضح است که [[هدف]] این برنامهریزی آماده ساختن و زمینهسازی دوران [[ظهور]] است، از این جهت وقتی یک [[انسان]] این مطلب را فهمید و روش این برنامهریزی را دانست، میتواند بفهمد که کدامیک از این رویدادها مربوط به [[ظهور]] است و کدامیک مربوط نیست، و حوادثی که بار مقدماتی [[ظهور]] را دارا است و زمینهساز [[ظهور]] [[حضرت]] [[بقیة الله]] می‌باشد از نظر [[اندیشه]] یک [[انسان]] متفکر بناچار همگی جزو نشانه‌ها و کاشف از روز [[ظهور]] خواهد بود. و این علامت با قواعد عمومی اولیه مطابق بوده و میبایست آن را پذیرفت؛ چه اینکه در [[روایات]] آمده باشد یا نیامده باشد، زیرا با [[دلیل]] و [[برهان]] صحت برنامهریزی [[الهی]] را فهمیدیم و این خود یک مزیت و [[ویژگی]] است در اینگونه [[روایات]] نسبت به دیگر [[روایات]]. بعلاوه که در [[احادیث]] هم عملا [[نقل]] شده و شامل [[اخبار]] و روایاتی است که دال بر [[انحراف]] زمان و [[مردم]] آن بود، چه آنها که در رابطه با زمان [[ظهور]] است و چه آنها که مربوط به [[قیامت]] است و یا اینکه بدون ارتباط به هیچیک ذکر شده است (چنانکه در جهت اول درباره آن بحث کردیم). | بررسی دقیق درباره خود این [[علائم]] از یک طرف و از طرف دیگر ارتباط و وابستگی اینها با [[ظهور]] و اینکه به چه جهت اینها را به عنوان علامت ذکر کرده‌اند در اینجا لازم و ضروری است. اما علائمی که به‌طور عموم مربوط به [[برنامهریزی الهی]] است، از آنجا که واضح است که [[هدف]] این برنامهریزی آماده ساختن و زمینهسازی دوران [[ظهور]] است، از این جهت وقتی یک [[انسان]] این مطلب را فهمید و روش این برنامهریزی را دانست، میتواند بفهمد که کدامیک از این رویدادها مربوط به [[ظهور]] است و کدامیک مربوط نیست، و حوادثی که بار مقدماتی [[ظهور]] را دارا است و زمینهساز [[ظهور]] [[حضرت]] [[بقیة الله]] می‌باشد از نظر [[اندیشه]] یک [[انسان]] متفکر بناچار همگی جزو نشانه‌ها و کاشف از روز [[ظهور]] خواهد بود. و این علامت با قواعد عمومی اولیه مطابق بوده و میبایست آن را پذیرفت؛ چه اینکه در [[روایات]] آمده باشد یا نیامده باشد، زیرا با [[دلیل]] و [[برهان]] صحت برنامهریزی [[الهی]] را فهمیدیم و این خود یک مزیت و [[ویژگی]] است در اینگونه [[روایات]] نسبت به دیگر [[روایات]]. بعلاوه که در [[احادیث]] هم عملا [[نقل]] شده و شامل [[اخبار]] و روایاتی است که دال بر [[انحراف]] زمان و [[مردم]] آن بود، چه آنها که در رابطه با زمان [[ظهور]] است و چه آنها که مربوط به [[قیامت]] است و یا اینکه بدون ارتباط به هیچیک ذکر شده است (چنانکه در جهت اول درباره آن بحث کردیم). | ||
| خط ۹۰: | خط ۷۲: | ||
«برای [[نشانههای ظهور]]، تقسیم‌های گوناگونی ذکر کرده‌اند. از مهم‌ترین آنها، تقسیم به علامت متصل (نزدیک) و منفصل (دور)، همچنین تقسیم به حتمی و غیر حتمی است. تقسیمات دیگری مانند [[علائم]] طبیعی و [[غیر طبیعی]]، عادی و [[خارق العاده]]، کلی یا جزئی، [[عام و خاص]]، مجمل و کنایی، [[مقید]] یا مشروط، قطعی یا مشکوک، در کتابهایی که از [[نشانههای ظهور]] سخن گفته‌اند، به چشم می‌خورد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که از این همه تقسیمبندیها، فقط یک مورد آن در [[احادیث]] وجود دارد و آن حتمی بودن و غیر حتمی بودن است که از آن دو به محتوم و موقوف هم تعبیر می‌شود. | «برای [[نشانههای ظهور]]، تقسیم‌های گوناگونی ذکر کرده‌اند. از مهم‌ترین آنها، تقسیم به علامت متصل (نزدیک) و منفصل (دور)، همچنین تقسیم به حتمی و غیر حتمی است. تقسیمات دیگری مانند [[علائم]] طبیعی و [[غیر طبیعی]]، عادی و [[خارق العاده]]، کلی یا جزئی، [[عام و خاص]]، مجمل و کنایی، [[مقید]] یا مشروط، قطعی یا مشکوک، در کتابهایی که از [[نشانههای ظهور]] سخن گفته‌اند، به چشم می‌خورد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که از این همه تقسیمبندیها، فقط یک مورد آن در [[احادیث]] وجود دارد و آن حتمی بودن و غیر حتمی بودن است که از آن دو به محتوم و موقوف هم تعبیر می‌شود. | ||
'''[[علائم حتمی]] و غیر حتمی:''' در [[حدیثی]] از [[امام صادق]]{{ع}} چهار نشانه ذکر شده و آنها را محتوم دانسته است<ref>الغیبة، نعمانی، ص۲۷۲، ح ۲۶ باب ۱۴.</ref>. در دو [[حدیث]] دیگر، ایشان چندین نشانه ذکر کرده و در هر کدام، کلمه "محتوم" را تکرار فرموده است<ref>الغیبة، نعمانی، ص۲۶۲ و ۲۶۵، ح ۱۱ و ۱۵ باب ۱۴.</ref>. البته به [[نشانههای غیر حتمی]]، تصریح نشده، ولی می‌توان غیر از این موارد را جزء غیر حتمی‌ها دانست. | '''[[علائم حتمی]] و غیر حتمی:''' در [[حدیثی]] از [[امام صادق]] {{ع}} چهار نشانه ذکر شده و آنها را محتوم دانسته است<ref>الغیبة، نعمانی، ص۲۷۲، ح ۲۶ باب ۱۴.</ref>. در دو [[حدیث]] دیگر، ایشان چندین نشانه ذکر کرده و در هر کدام، کلمه "محتوم" را تکرار فرموده است<ref>الغیبة، نعمانی، ص۲۶۲ و ۲۶۵، ح ۱۱ و ۱۵ باب ۱۴.</ref>. البته به [[نشانههای غیر حتمی]]، تصریح نشده، ولی می‌توان غیر از این موارد را جزء غیر حتمی‌ها دانست. | ||
'''نشانههای حتمی:''' گفته شد که مهم‌ترین تقسیم [[علائم]]، مربوط به حتمی یا غیر حتمی بودن آنهاست. احادیثی وجود دارد که تعدادی از رویدادها را به عنوان نشانه حتمی [[ظهور]] قلمداد کرده و از آنها نام می‌برد. گویا تعبیر از حتمی بودن برخی [[علائم]]، برای اولین بار در [[احادیث]] [[امام باقر]]{{ع}} [[بیان]] شده است. از سوی دیگر، تا آن جا که جستجو شده، حتمی یا غیر حتمی بودن [[نشانه‌ها]] در منابع [[اهل سنت]] یافت نشد. نشانه‌هایی که در [[احادیث]] از حتمی بودن آنها خبر داده شده، فراوان نیستند. این موارد، عبارت اند از: [[ندای آسمانی]]، [[خروج سفیانی]]، [[خسف بیداء]] و [[قتل نفس زکیه|کشته شدن نفس زکیه]]<ref>الغیبة، طوسی، ص۴۳۵، کمال الدین، ص۶۸۰.</ref>. در بعضی [[احادیث]]، از [[طلوع خورشید از مغرب]]، آشکار شدن دستی در [[آسمان]]، [[ظهور]] [[یمانی]] و [[اختلاف]] [[بنی عباس]] هم به عنوان امری حتمی یاد شده است. نمونه‌ای از این [[روایات]] چنین است: [[امام صادق]]{{ع}} می‌فرمایند: "[[ندای آسمانی]]، از امور حتمی است و [[قیام سفیانی|خروج سفیانی]]، حتمی است و [[قیام یمانی|خروج یمانی]] هم حتمی است و [[قتل نفس زکیه|کشته شدن نفس زکیه]] نیز حتمی است، و پدیدار شدن کف دستی از [[آسمان]] نیز حتمی است و نیز [[آیه]] هراسناک و سهمگین ماه [[رمضان]] که خوابیده را بیدار می‌کند و بیدار را می‌ترساند و دخترکان را از پس پرده بیرون می‌کشد"<ref>{{متن حدیث|" عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ {{ع}} أَنَّهُ قَالَ النِّدَاءُ مِنَ الْمَحْتُومِ وَ السُّفْيَانِيُّ مِنَ الْمَحْتُومِ وَ قَتْلُ النَّفْسِ الزَّكِيَّةِ مِنَ الْمَحْتُومِ وَ كَفٌّ يَطْلُعُ مِنَ السَّمَاءِ مِنَ الْمَحْتُومِ قَالَ {{ع}} وَ فَزْعَةٌ فِي شَهْرِ رَمَضَانَ تُوقِظُ النَّائِمَ وَ تُفْزِعُ الْيَقْظَانَ وَ تُخْرِجُ الْفَتَاةَ مِنْ خِدْرِهَا "}}الغیبة، نعمانی، ص۲۶۲.</ref>»<ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[دانشنامهٔ امام مهدی ج۷ (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی]]، ج۷، ص۴۲۹-۴۳۱.</ref>. | '''نشانههای حتمی:''' گفته شد که مهم‌ترین تقسیم [[علائم]]، مربوط به حتمی یا غیر حتمی بودن آنهاست. احادیثی وجود دارد که تعدادی از رویدادها را به عنوان نشانه حتمی [[ظهور]] قلمداد کرده و از آنها نام می‌برد. گویا تعبیر از حتمی بودن برخی [[علائم]]، برای اولین بار در [[احادیث]] [[امام باقر]] {{ع}} [[بیان]] شده است. از سوی دیگر، تا آن جا که جستجو شده، حتمی یا غیر حتمی بودن [[نشانه‌ها]] در منابع [[اهل سنت]] یافت نشد. نشانه‌هایی که در [[احادیث]] از حتمی بودن آنها خبر داده شده، فراوان نیستند. این موارد، عبارت اند از: [[ندای آسمانی]]، [[خروج سفیانی]]، [[خسف بیداء]] و [[قتل نفس زکیه|کشته شدن نفس زکیه]]<ref>الغیبة، طوسی، ص۴۳۵، کمال الدین، ص۶۸۰.</ref>. در بعضی [[احادیث]]، از [[طلوع خورشید از مغرب]]، آشکار شدن دستی در [[آسمان]]، [[ظهور]] [[یمانی]] و [[اختلاف]] [[بنی عباس]] هم به عنوان امری حتمی یاد شده است. نمونه‌ای از این [[روایات]] چنین است: [[امام صادق]] {{ع}} می‌فرمایند: "[[ندای آسمانی]]، از امور حتمی است و [[قیام سفیانی|خروج سفیانی]]، حتمی است و [[قیام یمانی|خروج یمانی]] هم حتمی است و [[قتل نفس زکیه|کشته شدن نفس زکیه]] نیز حتمی است، و پدیدار شدن کف دستی از [[آسمان]] نیز حتمی است و نیز [[آیه]] هراسناک و سهمگین ماه [[رمضان]] که خوابیده را بیدار می‌کند و بیدار را می‌ترساند و دخترکان را از پس پرده بیرون می‌کشد"<ref>{{متن حدیث|" عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ {{ع}} أَنَّهُ قَالَ النِّدَاءُ مِنَ الْمَحْتُومِ وَ السُّفْيَانِيُّ مِنَ الْمَحْتُومِ وَ قَتْلُ النَّفْسِ الزَّكِيَّةِ مِنَ الْمَحْتُومِ وَ كَفٌّ يَطْلُعُ مِنَ السَّمَاءِ مِنَ الْمَحْتُومِ قَالَ {{ع}} وَ فَزْعَةٌ فِي شَهْرِ رَمَضَانَ تُوقِظُ النَّائِمَ وَ تُفْزِعُ الْيَقْظَانَ وَ تُخْرِجُ الْفَتَاةَ مِنْ خِدْرِهَا "}}الغیبة، نعمانی، ص۲۶۲.</ref>»<ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[دانشنامهٔ امام مهدی ج۷ (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی]]، ج۷، ص۴۲۹-۴۳۱.</ref>. | ||
}} | }} | ||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
| خط ۱۰۱: | خط ۸۳: | ||
«[[علایم ظهور]] [[امام زمان]] {{ع}} که در کتاب‌های [[احادیث]] وارد شده است را به ۳ قسمت تقسیم می‌کنیم: | «[[علایم ظهور]] [[امام زمان]] {{ع}} که در کتاب‌های [[احادیث]] وارد شده است را به ۳ قسمت تقسیم می‌کنیم: | ||
# نشانههای عمومی که درباره انحرافاتی که در [[سرزمین‌های اسلامی]] و غیره منتشر می‌شود و [[جامعه بشری]] به آن آلوده می‌گردند را خبر می‌دهد. این علایم از علایمی که نزدیک به [[ظهور امام زمان]] {{ع}} است، نمی‌باشد؛ بلکه ممکن است از ۲۰سال قبل از [[ظهور]] رخ دهد. | |||
# علایمی که نزدیک [[ظهور امام زمان]] {{ع}} (سال‌های نه خیلی زیاد) هستند؛ ولی نشانه وقوع [[ظهور]] [[امام]] {{ع}} در همان سال نیستند؛ بلکه از انواع [[سختی‌ها]] و آزمایش‌ها در قرن بعد از زمان صدور این [[احادیث]]، شمرده میشوند. | |||
# قسم سوم: به ۲ نوع دیگر تقسیم می‌شود: | |||
## علایم غیر حتمی- که [[علائم]] قطعی نیستند- و ممکن است، واقع شود و ممکن است، واقع نشود. | |||
## [[علایم حتمی]] که شکی در وقوع آنها وجود ندارد و قطعا اتفاق خواهند افتاد. | |||
در مجموع از این علایم، چنین به دست می‌آید که: بعضی از این علایم، روشن و منظور از آنها واضح است و بعضی در نهایت ابهام، اجمال و پیچیدگی هستند»<ref>[[سید محمد کاظم قزوینی|قزوینی، سید محمد کاظم]]، [[امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور (کتاب)|امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور]]، ص ۲۸۲-۲۸۳.</ref>. | در مجموع از این علایم، چنین به دست می‌آید که: بعضی از این علایم، روشن و منظور از آنها واضح است و بعضی در نهایت ابهام، اجمال و پیچیدگی هستند»<ref>[[سید محمد کاظم قزوینی|قزوینی، سید محمد کاظم]]، [[امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور (کتاب)|امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور]]، ص ۲۸۲-۲۸۳.</ref>. | ||
| خط ۱۱۵: | خط ۹۷: | ||
| پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین '''[[بهروز محمدی منفرد]]''' در کتاب ''«[[چلچراغ حکمت ج۱۰ (کتاب)|مهدویت]]»'' (ج۱۰ ''«[[چلچراغ حکمت ج۱۰ (کتاب)|چلچراغ حکمت]]»''؛ برگرفته از آثار [[شهید مطهری]]) در این‌باره گفته است: | | پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین '''[[بهروز محمدی منفرد]]''' در کتاب ''«[[چلچراغ حکمت ج۱۰ (کتاب)|مهدویت]]»'' (ج۱۰ ''«[[چلچراغ حکمت ج۱۰ (کتاب)|چلچراغ حکمت]]»''؛ برگرفته از آثار [[شهید مطهری]]) در این‌باره گفته است: | ||
«دو گونه [[نشانه برای ظهور]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} ذکر شده است: | «دو گونه [[نشانه برای ظهور]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} ذکر شده است: | ||
* برخی از آنها به‌عنوان '''[[نشانههای قطعی ظهور]]''' در [[روایت‌ها]] [[بیان]] شده است و [[مقید]] به هیچ قید و شرطی نیست و تحقق آنها پیش از [[ظهور]] بایسته است که از جملۀ آنها می‌توان به [[صیحه آسمانی]]، [[خروج سفیانی]]، [[خسف بیدا]]، [[خروج یمانی]] و [[قیام نفس زکیه]] اشاره کرد؛ چنانکه [[امام صادق]] {{ع}} فرمود: پنج چیز از علامت‌های [[قیام]] [[قائم]] است: [[صیحه آسمانی]]، [[خروج سفیانی]]، [[خسف بیدا]]، [[خروج یمانی]]، [[قتل نفس زکیه]]<ref>[[منتخب الاثر فی الامام الثانی عشر]]، لطف الله صافی گلپایگانی، ص۵۶۲.</ref>. | |||
* قسم دوم [[نشانههای ظهور]]، '''[[نشانههای غیرحتمی ظهور|نشانههای غیرحتمی‌اند]]''' که تحقق آنها در [[روایت‌ها]] آمده است، اما کیفیت و مقدار گستردگی آنها معلوم نیست، که از جملۀ آنها می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد: قبل از [[ظهور حضرت مهدی]] [[آشوب عجیب]] و [[جنگ‌های بسیار مهیب]] و خطرناکی در [[دنیا]] پدید می‌آید، [[جنگ]] روی پای خودش می‌ایستد، دندان‌های خود را نشان می‌دهد، مثل یک درنده دندان نشان می‌دهد، ستیزه‌جویان و آتش‌افروزان، بیش از هر زمانی خودنمایی می‌کنند<ref>مجموعه آثار، ج۱۸، ص۱۶۳.</ref>. بنابراین [[ظهور منجی]] [[مصلح]]، پس از [[سختی‌ها]]، شدت‌ها و [[جنگها]] و [[ناامنی‌ها]] و پریشانی‌هایی خواهد بود؛ زیرا همواره برق‌ها در ظلمت‌ها می‌جهند<ref>مجموعه آثار، ج۳، ص۳۶۲، ۴۴۸.</ref>»<ref>[[چلچراغ حکمت ج۱۰ (کتاب)|چلچراغ حکمت ج۱۰]]، ص۴۸، ۴۹.</ref>. | |||
}} | }} | ||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۵. | | عنوان پاسخ‌دهنده = ۵. حجت الاسلام و المسلمین کارگر؛ | ||
| تصویر = 1368119.jpg | | تصویر = 1368119.jpg | ||
| پاسخ‌دهنده = رحیم کارگر | | پاسخ‌دهنده = رحیم کارگر | ||
| پاسخ = | | پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین دکتر '''[[رحیم کارگر]]'''، در کتاب ''«[[مهدویت دوران ظهور (کتاب)|مهدویت دوران ظهور]]»'' در این‌باره گفته است: | ||
[[احادیث]] [[اهل بیت]]{{عم}} [[علایم ظهور]] را به دو قسم تقسیم کرده‌اند: | [[احادیث]] [[اهل بیت]] {{عم}} [[علایم ظهور]] را به دو قسم تقسیم کرده‌اند: | ||
*یکی از آنها [[علایم حتمی]] است که به هیچ قید و شرطی مشروط نیست و قبل از [[ظهور]] باید واقع شود. | * یکی از آنها [[علایم حتمی]] است که به هیچ قید و شرطی مشروط نیست و قبل از [[ظهور]] باید واقع شود. | ||
*قسم دوم؛ یعنی، علایم غیر حتمی، حوادثی است که به طور مطلق و حتم از نشانههای [[ظهور]] نیست؛ بلکه مشروط به شرطی است که اگر آن شرط تحقق یابد، مشروط نیز محقق می‌شود»<ref>[[رحیم کارگر|کارگر، رحیم]]؛ [[مهدویت دوران ظهور (کتاب)|مهدویت دوران ظهور]]، ص ۱۹ - ۲۳.</ref>. | * قسم دوم؛ یعنی، علایم غیر حتمی، حوادثی است که به طور مطلق و حتم از نشانههای [[ظهور]] نیست؛ بلکه مشروط به شرطی است که اگر آن شرط تحقق یابد، مشروط نیز محقق می‌شود»<ref>[[رحیم کارگر|کارگر، رحیم]]؛ [[مهدویت دوران ظهور (کتاب)|مهدویت دوران ظهور]]، ص ۱۹ - ۲۳.</ref>. | ||
}} | }} | ||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۶. | | عنوان پاسخ‌دهنده = ۶. حجت الاسلام و المسلمین رضایی اصفهانی؛ | ||
| تصویر = 11538.jpg | | تصویر = 11538.jpg | ||
| پاسخ‌دهنده = محمد علی رضایی اصفهانی | | پاسخ‌دهنده = محمد علی رضایی اصفهانی | ||
| پاسخ = | | پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین '''[[محمد علی رضایی اصفهانی]]'''، در کتاب ''«[[مهدویت ۱ (کتاب)|مهدویت]]»'' در این‌باره گفته است: | ||
*«'''[[نشانههای ظهور]]''': آنچه از [[روایات]] استفاده می‌شود این است که نشانههای [[ظهور]] [[حضرت]] بر دو قسم است: [[نشانههای حتمی]] و غیرحتمی: | *«'''[[نشانههای ظهور]]''': آنچه از [[روایات]] استفاده می‌شود این است که نشانههای [[ظهور]] [[حضرت]] بر دو قسم است: [[نشانههای حتمی]] و غیرحتمی: | ||
*'''[[نشانههای حتمی]]:''' منظور از این [[نشانه‌ها]] آن است که تحقق و پدیدار شدن آنها بدون هیچ قید و شرطی، قطعی و الزامی خواهد بود به گونه‌ای که تا آنها واقع نگردد، [[حضرت مهدی]] {{ع}} [[ظهور]] نخواهد کرد و اگر کسی پیش از واقع شدن این [[نشانه‌ها]] ادعای [[ظهور]] نماید، ادعای نادرستی کرده است. | * '''[[نشانههای حتمی]]:''' منظور از این [[نشانه‌ها]] آن است که تحقق و پدیدار شدن آنها بدون هیچ قید و شرطی، قطعی و الزامی خواهد بود به گونه‌ای که تا آنها واقع نگردد، [[حضرت مهدی]] {{ع}} [[ظهور]] نخواهد کرد و اگر کسی پیش از واقع شدن این [[نشانه‌ها]] ادعای [[ظهور]] نماید، ادعای نادرستی کرده است. | ||
چند نمونه از این [[علائم]] به شرح ذیل می‌باشد: | چند نمونه از این [[علائم]] به شرح ذیل می‌باشد: | ||
'''۱. [[قیام سفیانی]]''': [[امام صادق]] {{ع}} می‌فرمایند: "[[خروج]] [[سفیانی]] از [[علائم حتمی]] است و [[قیام]] او در [[ماه رجب]] خواهد بود."<ref>غیبت نعمانی، ص ۴۱۶ ترجمه محمد جواد غفاری، نشر، صدوق. {{متن حدیث|"أَخْبَرَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ سَعِيدٍ بْنِ عُقْدَةَ قَالَ حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ الْمُفَضَّلِ بْنِ إِبْرَاهِيمَ بْنِ قَيْسِ بْنِ رُمَّانَةَ مِنْ كِتَابِهِ فِي رَجَبٍ سَنَةَ خَمْسٍ وَ سِتِّينَ وَ مِائَتَيْنِ قَالَ حَدَّثَنَا الْحَسَنُ بْنُ عَلِيِّ بْنِ فَضَّالٍ قَالَ حَدَّثَنَا ثَعْلَبَةُ بْنُ مَيْمُونٍ أَبُو إِسْحَاقَ عَنْ عِيسَى بْنِ أَعْيَنَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ{{ع}} أَنَّهُ قَالَ: السُّفْيَانِيُّ مِنَ الْمَحْتُومِ وَ خُرُوجُهُ فِي رَجَبٍ..."}}؛ درباره وثاقت احمد بن محمد، معجم رجال الحدیث، ج ۲، ص ۲۹۶؛ درباره وثاقت محمد بن فضل، معجم رجال الحدیث، ج ۷، ص ۲۶۸؛ درباره وثاقت حسن بن علی، معجم رجال الحدیث، ج ۵، ص ۴۴؛ درباره وثاقت ثعلبة بن میمون، معجم رجال الحدیث، ج۴، ص ۴۰۸؛ درباره وثاقت عیسی بن اعین، معجم رجال الحدیث، ج ۱۳، ص ۱۷۹.</ref> | '''۱. [[قیام سفیانی]]''': [[امام صادق]] {{ع}} می‌فرمایند: "[[خروج]] [[سفیانی]] از [[علائم حتمی]] است و [[قیام]] او در [[ماه رجب]] خواهد بود."<ref>غیبت نعمانی، ص ۴۱۶ ترجمه محمد جواد غفاری، نشر، صدوق. {{متن حدیث|"أَخْبَرَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ سَعِيدٍ بْنِ عُقْدَةَ قَالَ حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ الْمُفَضَّلِ بْنِ إِبْرَاهِيمَ بْنِ قَيْسِ بْنِ رُمَّانَةَ مِنْ كِتَابِهِ فِي رَجَبٍ سَنَةَ خَمْسٍ وَ سِتِّينَ وَ مِائَتَيْنِ قَالَ حَدَّثَنَا الْحَسَنُ بْنُ عَلِيِّ بْنِ فَضَّالٍ قَالَ حَدَّثَنَا ثَعْلَبَةُ بْنُ مَيْمُونٍ أَبُو إِسْحَاقَ عَنْ عِيسَى بْنِ أَعْيَنَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ {{ع}} أَنَّهُ قَالَ: السُّفْيَانِيُّ مِنَ الْمَحْتُومِ وَ خُرُوجُهُ فِي رَجَبٍ..."}}؛ درباره وثاقت احمد بن محمد، معجم رجال الحدیث، ج ۲، ص ۲۹۶؛ درباره وثاقت محمد بن فضل، معجم رجال الحدیث، ج ۷، ص ۲۶۸؛ درباره وثاقت حسن بن علی، معجم رجال الحدیث، ج ۵، ص ۴۴؛ درباره وثاقت ثعلبة بن میمون، معجم رجال الحدیث، ج۴، ص ۴۰۸؛ درباره وثاقت عیسی بن اعین، معجم رجال الحدیث، ج ۱۳، ص ۱۷۹.</ref> | ||
یکی از [[علائم حتمی]] که [[پیشوایان]] [[معصوم]] ما بر آن بسیار تأکید کرده و به طور صریح [[بیان]] فرموده‌اند [[خروج]] [[سفیانی]] است این شخص، که طبق پارهای از [[روایات]] مردی [[اموی]] و از [[نسل]] [[یزید]] بن [[معاویه]] بن [[ابی‌سفیان]] است و از پلیدترین [[مردم]] است با [[خاندان]] [[نبوت]] و [[امامت]] و [[شیعیان]] [[دشمنی]] ویژه‌ای دارد و در شهرهای [[عراق]] به ویژه در [[نجف]] و [[کوفه]]، جنایات بزرگی مرتکب می‌شود... [[سفیانی]] بعد از مدتی از [[عراق]] به [[شام]] و [[دمشق]] فرار می‌کند؛ [[امام]] سپاهی را به تعقیب او می‌فرستد و سرانجام او را در "[[بیت المقدس]]" هلاک کرده و سرش را جدا می‌کنند<ref>سیمای آفتاب، حجت‌الاسلام دکتر طاهری، انتشارات زائر، ص ۲۷۷.</ref>. | |||
'''۲. [[خسف بیداء]]''': از جمله [[علائم حتمی]]، فرو رفتن لشگر [[سفیانی]] در "[[بیداء]]" است. بعد از [[قتل]] و [[غارت]] در [[مدینه]]، سپاهی از طرف [[سفیانی]] به سوی [[مکه]] می‌رود و در بین راه [[مکه]] و [[مدینه]] به [[فرمان]] [[خدای متعال]] به [[زمین]] فرو می‌روند<ref>سیمای آفتاب، حجت‌الاسلام دکتر طاهری، انتشارات زائر، ص ۲۷۸.</ref>. | '''۲. [[خسف بیداء]]''': از جمله [[علائم حتمی]]، فرو رفتن لشگر [[سفیانی]] در "[[بیداء]]" است. بعد از [[قتل]] و [[غارت]] در [[مدینه]]، سپاهی از طرف [[سفیانی]] به سوی [[مکه]] می‌رود و در بین راه [[مکه]] و [[مدینه]] به [[فرمان]] [[خدای متعال]] به [[زمین]] فرو می‌روند<ref>سیمای آفتاب، حجت‌الاسلام دکتر طاهری، انتشارات زائر، ص ۲۷۸.</ref>. | ||
[[امام باقر]] {{ع}} در [[حدیث]] معتبری می‌فرمایند: به [[فرمانده]] لشگر [[سفیانی]] گزارش می‌رسد که [[امام مهدی|مهدی]] {{ع}} به سوی [[مکه]] حرکت کرده است. او سپاهی را به دنبال آن [[حضرت]] روانه می‌کند. آنها به وی دست نمی‌یابند و [[امام مهدی|مهدی]] {{ع}} داخل [[مکه]] می‌شود... [[فرمانده]] [[سپاه]] [[سفیانی]] با سپاهش در "[[بیداء]]" فرود می‌آیند. در این هنگام، ندا دهنده‌ای از [[آسمان]] ندا می‌دهد: "ای زمینِ "[[بیداء]]" اینان را نابود کن!" پس [[زمین]] آنها را در خود فرو می‌برد...<ref>غیبت نعمانی، ص ۳۹۲، باب ۱۴، ح ۶۷. درباره وثاقت این حدیث احمد بن محمد، معجم رجال‌الحدیث، ج۲، ص ۲۹۶، احمد بن حسین، معجم رجال‌الحدیث، ج۲، ص۹۷، حسن بن محبوب معجم رجال الحدیث، ج ۱۳، ص ۷۲، عمرو بن ابی القوام، جابر بن یزید جعفی، ج ۴، ص ۱۷.</ref> و همچنین از [[امام صادق]] {{ع}} حکایت شده: "از [[علائم حتمی]] که پیش از [[قیام]] اتفاق خواهد افتاد [[قیام]] [[سفیانی]] و فرو رفتن در [[زمین]] "[[بیداء]]" است."<ref>غیبت نعمانی، ص ۳۷۲.</ref> | [[امام باقر]] {{ع}} در [[حدیث]] معتبری می‌فرمایند: به [[فرمانده]] لشگر [[سفیانی]] گزارش می‌رسد که [[امام مهدی|مهدی]] {{ع}} به سوی [[مکه]] حرکت کرده است. او سپاهی را به دنبال آن [[حضرت]] روانه می‌کند. آنها به وی دست نمی‌یابند و [[امام مهدی|مهدی]] {{ع}} داخل [[مکه]] می‌شود... [[فرمانده]] [[سپاه]] [[سفیانی]] با سپاهش در "[[بیداء]]" فرود می‌آیند. در این هنگام، ندا دهنده‌ای از [[آسمان]] ندا می‌دهد: "ای زمینِ "[[بیداء]]" اینان را نابود کن!" پس [[زمین]] آنها را در خود فرو می‌برد...<ref>غیبت نعمانی، ص ۳۹۲، باب ۱۴، ح ۶۷. درباره وثاقت این حدیث احمد بن محمد، معجم رجال‌الحدیث، ج۲، ص ۲۹۶، احمد بن حسین، معجم رجال‌الحدیث، ج۲، ص۹۷، حسن بن محبوب معجم رجال الحدیث، ج ۱۳، ص ۷۲، عمرو بن ابی القوام، جابر بن یزید جعفی، ج ۴، ص ۱۷.</ref> و همچنین از [[امام صادق]] {{ع}} حکایت شده: "از [[علائم حتمی]] که پیش از [[قیام]] اتفاق خواهد افتاد [[قیام]] [[سفیانی]] و فرو رفتن در [[زمین]] "[[بیداء]]" است."<ref>غیبت نعمانی، ص ۳۷۲.</ref> | ||
'''۳. [[صیحه]] و [[ندای آسمانی]]''': براساس [[روایات]] متعدد، پس از [[ظهور]] [[امام]] در [[مکه]] بانگی بسیار مهیب و رسا از [[آسمان]] شنیده می‌شود که [[امام]] را با اسم و [[نسب]] به همگان معرفی می‌کند و به [[مردم]] توصیه می‌کند که با [[امام]] [[بیعت]] کنند تا [[هدایت]] یابند و با او [[مخالفت]] نکنند که [[گمراه]] میشوند. در روایتی از [[امام صادق]] {{ع}} [[نقل]] شده که می‌فرمایند: {{متن حدیث|"عَنْ عُمَرَ بْنِ حَنْظَلَةَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ {{ع}} يَقُولُ قَبْلَ قِيَامِ الْقَائِمِ خَمْسُ عَلَامَاتٍ مَحْتُومَاتٍ الْيَمَانِيُّ وَ السُّفْيَانِيُّ وَ الصَّيْحَةُ وَ قَتْلُ النَّفْسِ الزَّكِيَّةِ وَ الْخَسْفُ بِالْبَيْدَاءِ. "}}؛ "قبل از [[قیام]] [[امام مهدی|قائم]] پنج علامت حتمی است: [[یمانی]]، [[سفیانی]]، [[صیحه]] و [[ندای آسمانی]] و [[قتل]] [[نفس زکیه]] و [[خسف]] [[بیداء]]"<ref>کافی، ج۸، ص ۲۱۰؛ کمال الدین، صدوق، ص ۶۵۰، ج ۲، عربی؛ غیبت نعمانی، ص ۲۵۲، باب ۱۴، ح ۹؛ غیبت طوسی، ص ۲۶۷ ناشر مکتبه بصیرتی قم، چاپ غدیر، مضمون روایت.</ref>. | |||
'''۴. [[قتل نفس زکیه]]''': [[انسان]] [[جوان]] و [[پاکی]] بین [[رکن و مقام]] توسط اهل [[مکه]] کشته می‌شود. | '''۴. [[قتل نفس زکیه]]''': [[انسان]] [[جوان]] و [[پاکی]] بین [[رکن و مقام]] توسط اهل [[مکه]] کشته می‌شود. | ||
'''۵. [[خروج یمانی]]''': [[قیام]] سرداری از سرزمین [[یمن]] یکی از [[علائم حتمی]] است که اندکی پیش از [[ظهور]] رخ خواهد داد وی که مردی [[صالح]] و [[مؤمن]] است علیه [[بدی‌ها]] و [[انحرافات]] [[قیام]] می‌کند و با تمام توان با [[بدی‌ها]] و [[تباهی‌ها]] [[مبارزه]] می‌کند. از [[امام باقر]] {{ع}} در این باره حکایت شده: در میان بیرق‌هایی [که قبل از [[قیام]] [[امام مهدی|مهدی]] {{ع}} بلند می‌شود] پرچمی هدایت‌کننده‌تر از [[پرچم]] [[یمانی]] وجود ندارد که آن [[پرچم هدایت]] است<ref>غیبت نعمانی، ج ۱۳، ص ۲۶۴ ناشر مدین؛ نگین آفرینش، ص ۱۵۷؛ تاریخ غیبت کبری، سید محمد، صدر، ص ۶۵۳ ترجمه افتخارزاده.</ref>. | '''۵. [[خروج یمانی]]''': [[قیام]] سرداری از سرزمین [[یمن]] یکی از [[علائم حتمی]] است که اندکی پیش از [[ظهور]] رخ خواهد داد وی که مردی [[صالح]] و [[مؤمن]] است علیه [[بدی‌ها]] و [[انحرافات]] [[قیام]] می‌کند و با تمام توان با [[بدی‌ها]] و [[تباهی‌ها]] [[مبارزه]] می‌کند. از [[امام باقر]] {{ع}} در این باره حکایت شده: در میان بیرق‌هایی [که قبل از [[قیام]] [[امام مهدی|مهدی]] {{ع}} بلند می‌شود] پرچمی هدایت‌کننده‌تر از [[پرچم]] [[یمانی]] وجود ندارد که آن [[پرچم هدایت]] است<ref>غیبت نعمانی، ج ۱۳، ص ۲۶۴ ناشر مدین؛ نگین آفرینش، ص ۱۵۷؛ تاریخ غیبت کبری، سید محمد، صدر، ص ۶۵۳ ترجمه افتخارزاده.</ref>. | ||
*'''[[نشانههای غیر حتمی]]:''' اموری هستند که در صورت فراهم بودن شرایط به عنوان نشانه پدید می‌آید»<ref>[[محمد علی رضایی اصفهانی|رضایی اصفهانی، محمد علی]]، [[مهدویت ۱ (کتاب)|مهدویت]]، ص ۱۰۱-۱۰۹.</ref>. | * '''[[نشانههای غیر حتمی]]:''' اموری هستند که در صورت فراهم بودن شرایط به عنوان نشانه پدید می‌آید»<ref>[[محمد علی رضایی اصفهانی|رضایی اصفهانی، محمد علی]]، [[مهدویت ۱ (کتاب)|مهدویت]]، ص ۱۰۱-۱۰۹.</ref>. | ||
}} | }} | ||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۷. | | عنوان پاسخ‌دهنده = ۷. حجت الاسلام و المسلمین سلیمیان؛ | ||
| تصویر = 136863.JPG | | تصویر = 136863.JPG | ||
| پاسخ‌دهنده = خدامراد سلیمیان | | پاسخ‌دهنده = خدامراد سلیمیان | ||
| پاسخ = | | پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین '''[[خدامراد سلیمیان]]'''، در کتاب ''«[[پرسمان مهدویت (کتاب)|پرسمان مهدویت]]»'' در این‌باره گفته است: | ||
«[[ظهور]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} به عنوان عظیم‌ترین حادثه‌ای که در دوران [[زندگی]] [[انسان]] رخ خواهد داد، بدون [[تردید]] دارای نشانه‌هایی است که از آنها در سخنان [[معصومین]]{{عم}} فراوان به آنها اشاره شده است. آنچه از [[کلام]] این بزرگان استفاده می‌شود اینکه آنها عبارتند از: آن رخدادهایی که در آستانه [[ظهور]]، یا همزمان و یا پس از [[ظهور]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} پدید می‌آیند و تحقّق هریک از آن [[نشانه‌ها]]، نویدی از [[ظهور]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} و نزدیکتر شدن [[قیام]] جهانی آن [[حضرت]] است. | «[[ظهور]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} به عنوان عظیم‌ترین حادثه‌ای که در دوران [[زندگی]] [[انسان]] رخ خواهد داد، بدون [[تردید]] دارای نشانه‌هایی است که از آنها در سخنان [[معصومین]] {{عم}} فراوان به آنها اشاره شده است. آنچه از [[کلام]] این بزرگان استفاده می‌شود اینکه آنها عبارتند از: آن رخدادهایی که در آستانه [[ظهور]]، یا همزمان و یا پس از [[ظهور]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} پدید می‌آیند و تحقّق هریک از آن [[نشانه‌ها]]، نویدی از [[ظهور]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} و نزدیکتر شدن [[قیام]] جهانی آن [[حضرت]] است. | ||
*بنابراین از یک نگاه می‌توان گفت: [[نشانههای ظهور]] از نگاه وقوع زمانی به چهار دسته تقسیم می‌شود: | * بنابراین از یک نگاه می‌توان گفت: [[نشانههای ظهور]] از نگاه وقوع زمانی به چهار دسته تقسیم می‌شود: | ||
# نشانه‌هایی که با فاصله زمانی پیش از [[ظهور]] رخ می‌دهند. | |||
# نشانه‌هایی که با فاصله بسیار اندک پیش از [[ظهور]] اتفاق می‌افتند "[[در آستانه ظهور]]". | |||
# نشانه‌هایی که همزمان با حادثه بزرگ [[ظهور]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} رخ می‌دهند. | |||
# نشانه‌هایی که با فاصله‌ای اندک پس از [[ظهور]] و پیش از [[قیام]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} اتفاق می‌افتند. | |||
*در مراجعه به [[روایات]] مربوط در خواهیم یافت که از انبوهی از رخ دادهای طبیعی و [[غیر طبیعی]] و دگرگونی‌های سیاسی- [[اجتماعی]]، به عنوان [[نشانههای ظهور]] یاد شده است. روشن است که [[میزان]] اعتبار و درستی همه این [[نشانه‌ها]] یکسان نخواهد بود. برخی در منابع معتبر آمده و از جهت [[سند]] و دلالت [[استوار]] است. بعضی نیز در کتاب‌های غیر معتبر و به وسیله افراد [[غیر موثق]] یاد شده است. برخی از این [[نشانه‌ها]]، فقط نشانه [[ظهور]] است و بعضی هم نشانه [[ظهور]] و هم نشانه برپایی [[قیامت]] می‌باشد. برخی [[نشانه‌ها]]، کلی و محوری است و بعضی بیانگر مسائل ریز و جزئی است که گاه، همه آنها را می‌توان در عنوان واحدی گرد آورد. اگرچه در کتاب‌های مفصل به بسیاری از این [[نشانه‌ها]] بدون اینکه روشن شود چه مقدار دارای اعتبار است، پرداخته شده است. امّا در اینجا به خاطر اینکه پرداختن به انبوه آنها خالی از فائده است، فقط به بررسی اجمالی [[نشانههای حتمی]] می‌پردازیم. از این‌رو نخست لازم است توضیح کوتاهی درباره [[نشانههای حتمی]] و غیر حتمی داده شود. | * در مراجعه به [[روایات]] مربوط در خواهیم یافت که از انبوهی از رخ دادهای طبیعی و [[غیر طبیعی]] و دگرگونی‌های سیاسی- [[اجتماعی]]، به عنوان [[نشانههای ظهور]] یاد شده است. روشن است که [[میزان]] اعتبار و درستی همه این [[نشانه‌ها]] یکسان نخواهد بود. برخی در منابع معتبر آمده و از جهت [[سند]] و دلالت [[استوار]] است. بعضی نیز در کتاب‌های غیر معتبر و به وسیله افراد [[غیر موثق]] یاد شده است. برخی از این [[نشانه‌ها]]، فقط نشانه [[ظهور]] است و بعضی هم نشانه [[ظهور]] و هم نشانه برپایی [[قیامت]] می‌باشد. برخی [[نشانه‌ها]]، کلی و محوری است و بعضی بیانگر مسائل ریز و جزئی است که گاه، همه آنها را می‌توان در عنوان واحدی گرد آورد. اگرچه در کتاب‌های مفصل به بسیاری از این [[نشانه‌ها]] بدون اینکه روشن شود چه مقدار دارای اعتبار است، پرداخته شده است. امّا در اینجا به خاطر اینکه پرداختن به انبوه آنها خالی از فائده است، فقط به بررسی اجمالی [[نشانههای حتمی]] می‌پردازیم. از این‌رو نخست لازم است توضیح کوتاهی درباره [[نشانههای حتمی]] و غیر حتمی داده شود. | ||
*'''[[نشانههای حتمی]]:''' مقصود از "[[نشانههای حتمی]]"- در مقابل نشانههای غیر حتمی- آن است که پدیدار شدن آنها- بدون هیچ قید و شرطی- قطعی و الزامی خواهد بود. البته باید توجه کرد که حتمی و یا مسلم و قطعی بودن وقوع این [[نشانه‌ها]]، به این معنا نیست که پدید نیامدن آنها، محال است؛ بلکه به حسب فراهم بودن شرایط و مقتضیات و نبودن بازدارنده‌ها، پدید آمدن آنها- اگر [[خداوند]] [[اراده]] کند- قطعی خواهد بود. | * '''[[نشانههای حتمی]]:''' مقصود از "[[نشانههای حتمی]]"- در مقابل نشانههای غیر حتمی- آن است که پدیدار شدن آنها- بدون هیچ قید و شرطی- قطعی و الزامی خواهد بود. البته باید توجه کرد که حتمی و یا مسلم و قطعی بودن وقوع این [[نشانه‌ها]]، به این معنا نیست که پدید نیامدن آنها، محال است؛ بلکه به حسب فراهم بودن شرایط و مقتضیات و نبودن بازدارنده‌ها، پدید آمدن آنها- اگر [[خداوند]] [[اراده]] کند- قطعی خواهد بود. | ||
*از [[روایات]] فراوانی که در میان آنها [[روایات]] صحیح نیز وجود دارد، حتمی بودن نشانههای پنجگانه استفاده می‌شود: [[خروج سفیانی]]، [[قیام یمانی]]، [[صیحه آسمانی]]، [[قتل نفس زکیه]] و [[خسف در بیداء]]<ref> [[امام صادق]]{{ع}} می‌فرماید: {{متن حدیث|" خَمْسٌ قَبْلَ قِيَامِ الْقَائِمِ: خُرُوجُ الْيَمَانِيِ، وَ السُّفْيَانِيِ، وَ الْمُنَادِي يُنَادِي مِنَ السَّمَاءِ، وَ خَسْفٌ بِالْبَيْدَاءِ، وَ قَتْلُ النَّفْسِ الزَّكِيَّةِ "}}؛ [[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ج۲، ص ۶۴۹؛ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۴۳۶، ح ۴۲۷.</ref>. | * از [[روایات]] فراوانی که در میان آنها [[روایات]] صحیح نیز وجود دارد، حتمی بودن نشانههای پنجگانه استفاده می‌شود: [[خروج سفیانی]]، [[قیام یمانی]]، [[صیحه آسمانی]]، [[قتل نفس زکیه]] و [[خسف در بیداء]]<ref> [[امام صادق]] {{ع}} می‌فرماید: {{متن حدیث|" خَمْسٌ قَبْلَ قِيَامِ الْقَائِمِ: خُرُوجُ الْيَمَانِيِ، وَ السُّفْيَانِيِ، وَ الْمُنَادِي يُنَادِي مِنَ السَّمَاءِ، وَ خَسْفٌ بِالْبَيْدَاءِ، وَ قَتْلُ النَّفْسِ الزَّكِيَّةِ "}}؛ [[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ج۲، ص ۶۴۹؛ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۴۳۶، ح ۴۲۷.</ref>. | ||
*'''[[نشانههای غیر حتمی]]:''' در برابر [[نشانههای حتمی]]، نشانههای انبوهی در شمار [[نشانههای غیر حتمی]] قرار دارد؛ یعنی، [[مقید]] و مشروط به اموری است که در صورت تحقق آنها، به عنوان نشانه پدید می‌آید. به عبارت دیگر [[نشانههای غیر حتمی]] شاید پدید آید و شاید پدید نیاید و [[امام مهدی|امام زمان]]{{ع}} [[ظهور]] کند. پارهای از نشانه‌هایی که به حتمی بودن آنها تصریح نشده، از این قرار است: | * '''[[نشانههای غیر حتمی]]:''' در برابر [[نشانههای حتمی]]، نشانههای انبوهی در شمار [[نشانههای غیر حتمی]] قرار دارد؛ یعنی، [[مقید]] و مشروط به اموری است که در صورت تحقق آنها، به عنوان نشانه پدید می‌آید. به عبارت دیگر [[نشانههای غیر حتمی]] شاید پدید آید و شاید پدید نیاید و [[امام مهدی|امام زمان]] {{ع}} [[ظهور]] کند. پارهای از نشانه‌هایی که به حتمی بودن آنها تصریح نشده، از این قرار است: | ||
# بارش [[باران‌های فراوان]] در آستانه [[ظهور]]. | |||
# [[خسوف]] و [[کسوف]] نابه‌هنگام پیش از [[ظهور]]. | |||
# [[مرگ]] ومیرها، [[زلزله‌ها]] و جنگها و آشوب‌های فراگیر. | |||
*در پایان گفتنی است که حدیث‌های فراوانی درباره [[نشانههای غیر حتمی ظهور]]، در [[منابع روایی]] وجود دارد. اسناد این [[روایات]]، بیشتر ضعیف و غیر قابل [[اعتماد]] است. از نگاه دلالت نیز، هماهنگی و [[انسجام]] لازم بین آنها نیست و پارهای از آنها دارای اعتبار لازم نیست. | * در پایان گفتنی است که حدیث‌های فراوانی درباره [[نشانههای غیر حتمی ظهور]]، در [[منابع روایی]] وجود دارد. اسناد این [[روایات]]، بیشتر ضعیف و غیر قابل [[اعتماد]] است. از نگاه دلالت نیز، هماهنگی و [[انسجام]] لازم بین آنها نیست و پارهای از آنها دارای اعتبار لازم نیست. | ||
*ذکر آن لازم است که اهمیت بسیار مسأله "[[مهدویت]]" از یک سو و علاقه‌مندی شدید [[مسلمانان]] به [[آگاهی]] از چگونگی رخدادهای آینده و پدیدار شدن [[نشانههای ظهور]] [[امام مهدی|مهدی]]{{ع}}، از سوی دیگر، سبب شده تا [[دشمنان]] و بدخواهان- به ویژه [[حاکمان]] ستمگر- [[وسوسه]] شوند و در جهت برآوردن [[منافع]] [[سیاسی]] خویش، تغییراتی در [[روایات]] پدید آورند<ref> ر. ک: جمعی از نویسندگان، نور مهدی علیه السّلام، مقاله علی دوانی، ص ۷۰.</ref> | * ذکر آن لازم است که اهمیت بسیار مسأله "[[مهدویت]]" از یک سو و علاقه‌مندی شدید [[مسلمانان]] به [[آگاهی]] از چگونگی رخدادهای آینده و پدیدار شدن [[نشانههای ظهور]] [[امام مهدی|مهدی]] {{ع}}، از سوی دیگر، سبب شده تا [[دشمنان]] و بدخواهان- به ویژه [[حاکمان]] ستمگر- [[وسوسه]] شوند و در جهت برآوردن [[منافع]] [[سیاسی]] خویش، تغییراتی در [[روایات]] پدید آورند<ref> ر. ک: جمعی از نویسندگان، نور مهدی علیه السّلام، مقاله علی دوانی، ص ۷۰.</ref> | ||
*تأکید بر این مسئله ضروری است که در کتاب‌ها با انبوهی از [[روایات]] صحیح و غیر صحیح در زمینه [[نشانههای ظهور]]، روبه‌رو هستیم که دستکم شماری از آنها از آفت [[جعل]] و [[تحریف]] مصون نمانده است. بدبختانه کتابهایی نیز وجود دارد که در آنها از سر [[جهل]] و یا [[دلسوزی]] و یا به عمد و از روی غرض، به این امر دامن زده شده است. | * تأکید بر این مسئله ضروری است که در کتاب‌ها با انبوهی از [[روایات]] صحیح و غیر صحیح در زمینه [[نشانههای ظهور]]، روبه‌رو هستیم که دستکم شماری از آنها از آفت [[جعل]] و [[تحریف]] مصون نمانده است. بدبختانه کتابهایی نیز وجود دارد که در آنها از سر [[جهل]] و یا [[دلسوزی]] و یا به عمد و از روی غرض، به این امر دامن زده شده است. | ||
*بنابراین [[التزام]] به درستی همه این [[روایات]] مشکل است و در بررسی [[نشانههای ظهور]]، احتمال [[جعل]] و [[تحریف]] و دسیسه‌های دست‌های پنهان [[سیاست]] را نباید نادیده گرفت. | * بنابراین [[التزام]] به درستی همه این [[روایات]] مشکل است و در بررسی [[نشانههای ظهور]]، احتمال [[جعل]] و [[تحریف]] و دسیسه‌های دست‌های پنهان [[سیاست]] را نباید نادیده گرفت. | ||
*ناگفته نماند که وجود مواردی از [[جعل]] و [[تحریف]]، در [[نشانههای ظهور]] و یا وجود [[مدعیان دروغین]] به عنوان نمونه [[نشانه‌ها]]، هرگز [[دلیل]] این نمی‌شود که همه [[روایات]] از اعتبار بیفتد و یا اصل همه [[نشانه‌ها]] زیر سؤال برود؛ زیرا دست‌های از این [[نشانه‌ها]] مسلّم و قطعی است. و نیز اینکه وجود پارهای اشکالات و ضعف‌ها در [[نشانههای ظهور]] و احتمال [[تحریف]] و تغییر در آنها از سوی [[دشمنان]] و یا ادعاهای واهی برخی شیادان درباره اصل [[مهدویت]]، هرگز به اصل [[مهدویت]] و [[اعتقاد]] به [[ظهور]] [[امام مهدی|قائم]]{{ع}} آسیبی نمی‌رساند؛ زیرا [[اعتقاد]] به [[مهدویت]] و [[ظهور]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} [[مورد اتفاق]] [[فریقین]] است و با [[تواتر]] ثابت شده است و هرگز خدشه‌ای در آن وارد نمی‌گردد<ref> ر. ک: چشم به راه مهدی{{ع}}، ص ۲۵۸.</ref>. | * ناگفته نماند که وجود مواردی از [[جعل]] و [[تحریف]]، در [[نشانههای ظهور]] و یا وجود [[مدعیان دروغین]] به عنوان نمونه [[نشانه‌ها]]، هرگز [[دلیل]] این نمی‌شود که همه [[روایات]] از اعتبار بیفتد و یا اصل همه [[نشانه‌ها]] زیر سؤال برود؛ زیرا دست‌های از این [[نشانه‌ها]] مسلّم و قطعی است. و نیز اینکه وجود پارهای اشکالات و ضعف‌ها در [[نشانههای ظهور]] و احتمال [[تحریف]] و تغییر در آنها از سوی [[دشمنان]] و یا ادعاهای واهی برخی شیادان درباره اصل [[مهدویت]]، هرگز به اصل [[مهدویت]] و [[اعتقاد]] به [[ظهور]] [[امام مهدی|قائم]] {{ع}} آسیبی نمی‌رساند؛ زیرا [[اعتقاد]] به [[مهدویت]] و [[ظهور]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} [[مورد اتفاق]] [[فریقین]] است و با [[تواتر]] ثابت شده است و هرگز خدشه‌ای در آن وارد نمی‌گردد<ref> ر. ک: چشم به راه مهدی {{ع}}، ص ۲۵۸.</ref>. | ||
*در پایان گفتنی است که از آنجایی که در منابع [[دینی]]، [[قیام]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}}، به عنوان یکی از نشانههای برپایی [[قیامت]] شمرده شده است؛ پارهای از [[نشانههای ظهور]] به عنوان نشانههای [[قیامت]] نیز شمرده می‌شود. [[امام علی]]{{ع}} در این باره فرموده است: "[[پیامبر گرامی اسلام]]{{صل}} فرمود: به ناگزیر ده چیز پیش از برپایی [[قیامت]] خواهد بود: [[سفیانی]]، [[دجال]]، [[دود در آسمان|دود]]، [[خروج دابة الارض|دابه]] "[[جنبنده]]"، [[خروج قائم]]{{ع}}، [[طلوع خورشید از مغرب]] خود، فرود آمدن [[حضرت عیسی]]{{ع}}، فرو رفتن در [[مشرق]] و فرو رفتن در جزیره العرب و آتشی که از قعر عدن بیرون خواهد آمد تا [[مردم]] را به سوی [[محشر]] سوق دهد"<ref>[[شیخ طوسی]]، کتاب الغیبة، ص ۴۳۶، ح ۴۲۶.</ref>»<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[پرسمان مهدویت (کتاب)|پرسمان مهدویت]]، ص ۲۲۶- ۲۲۹.</ref>. | * در پایان گفتنی است که از آنجایی که در منابع [[دینی]]، [[قیام]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}}، به عنوان یکی از نشانههای برپایی [[قیامت]] شمرده شده است؛ پارهای از [[نشانههای ظهور]] به عنوان نشانههای [[قیامت]] نیز شمرده می‌شود. [[امام علی]] {{ع}} در این باره فرموده است: "[[پیامبر گرامی اسلام]] {{صل}} فرمود: به ناگزیر ده چیز پیش از برپایی [[قیامت]] خواهد بود: [[سفیانی]]، [[دجال]]، [[دود در آسمان|دود]]، [[خروج دابة الارض|دابه]] "[[جنبنده]]"، [[خروج قائم]] {{ع}}، [[طلوع خورشید از مغرب]] خود، فرود آمدن [[حضرت عیسی]] {{ع}}، فرو رفتن در [[مشرق]] و فرو رفتن در جزیره العرب و آتشی که از قعر عدن بیرون خواهد آمد تا [[مردم]] را به سوی [[محشر]] سوق دهد"<ref>[[شیخ طوسی]]، کتاب الغیبة، ص ۴۳۶، ح ۴۲۶.</ref>»<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[پرسمان مهدویت (کتاب)|پرسمان مهدویت]]، ص ۲۲۶- ۲۲۹.</ref>. | ||
}} | }} | ||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۸. | | عنوان پاسخ‌دهنده = ۸. حجت الاسلام و المسلمین رجالی تهرانی؛ | ||
| تصویر = 1368299.jpg | | تصویر = 1368299.jpg | ||
| پاسخ‌دهنده = علی رضا رجالی تهرانی | | پاسخ‌دهنده = علی رضا رجالی تهرانی | ||
| پاسخ = | | پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین '''[[علی رضا رجالی تهرانی]]'''، در کتاب ''«[[یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]»'' در این‌باره گفته است: | ||
«چنانکه پیشتر [[بیان]] شد، [[وقت ظهور]] [[امام مهدی]] {{ع}} برای هیچکس جز [[خداوند متعال]] معلوم نیست، و کسانی که [[وقت ظهور]] را تعیین نمایند، [[دروغگو]] شمرده شدهاند. ولی علایم و نشانههای بسیاری برای [[ظهور]] آن [[حضرت]] در کتاب‌های [[حدیث]] ثبت شده است که ذکر تمام آنها از حوصله این کتاب خارج می‌باشد. | «چنانکه پیشتر [[بیان]] شد، [[وقت ظهور]] [[امام مهدی]] {{ع}} برای هیچکس جز [[خداوند متعال]] معلوم نیست، و کسانی که [[وقت ظهور]] را تعیین نمایند، [[دروغگو]] شمرده شدهاند. ولی علایم و نشانههای بسیاری برای [[ظهور]] آن [[حضرت]] در کتاب‌های [[حدیث]] ثبت شده است که ذکر تمام آنها از حوصله این کتاب خارج می‌باشد. | ||
| خط ۱۸۹: | خط ۱۷۱: | ||
}} | }} | ||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۹. | | عنوان پاسخ‌دهنده = ۹. حجت الاسلام و المسلمین صادقی؛ | ||
| تصویر = Pic2496.jpg | | تصویر = Pic2496.jpg | ||
| پاسخ‌دهنده = مصطفی صادقی | | پاسخ‌دهنده = مصطفی صادقی | ||
| پاسخ = | | پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین '''[[مصطفی صادقی]]'''، در کتاب ''«[[تحلیل تاریخی نشانههای ظهور (کتاب)|تحلیل تاریخی نشانههای ظهور]]»'' در این‌باره گفته است: | ||
«در کتابهایی که از [[نشانههای ظهور]] بحث می‌شود، اقسام گوناگونی برای [[علائم]] ذکر می‌شود که غیر از یک مورد، در [[روایات]] به آن تصریح نشده است؛ مثلا یکی از تقسیم‌های رایج همان متصل یا نزدیک و منفصل یا دور است. تقسیم دیگر به [[نشانههای حتمی|حتمی]] و [[نشانههای غیر حتمی|غیرحتمی]] بودن نشانه‌هاست که این در [[روایات]] آمده است. تقسیم دیگر به طبیعی و [[غیر طبیعی]] یا عادی و [[خارق العاده]] است. تقسیم‌های دیگری که در کتاب‌ها به چشم می‌خورد، عبارت‌اند از: کلی و جزئی یا [[عام و خاص]]، مجمل و کنایی، [[مقید]] یا مشروط، قطعی یا مشکوک، واقع شده یا غیر آن و تقسیم به لحاظ زمان و نوع رویداد<ref>درباره این تقسیمبندیها بنگرید به کتابهایی که درباره نشانههای ظهور نوشته شده یا فصلی از آنها که مربوط به علائم است، مانند: [[سید محمد صدر]]، تاریخ الغیبة الکبری، ص ۵۲۷ به بعد، مقاله بررسی نشانههای ظهور در کتاب چشم به راه مهدی، ص ۲۶۳.</ref>. بسیاری از این تقسیمبندیها پرورده افکار و سلیقه نویسندگان است که به مرور زمان افزوده شده است. البته برخی از آنها مانند طبیعی و [[غیر طبیعی]] قابل توجه و بعضی از اقسام قابل نقد است؛ مانند نشانههای نزدیک و دور که بعضی، حوادثی از زمان [[ائمه]] {{عم}} را به عنوان [[علائم ظهور]] معرفی کرده می‌گویند اینها از نشانههای دور است<ref>علت اینگونه تقسیمبندی آن است که در روایات زیادی از سقوط بنی امیه یا بنی عباس یا اختلاف آنان یا حوادث دیگری سخن به میان آمده و این رویدادها جزء علائم ظهور معرفی میشوند؛ به خصوص که در منابع قدیمی ذیل عنوان علامات ظهور ذکر شدهاند.</ref>. چون علامت نمی‌تواند با فاصله دور واقع شود و خواهیم گفت که اینگونه [[نشانه‌ها]] در [[اخبار]] [[اهل بیت]] {{عم}} به عنوان علامت [[ظهور]] معرفی نشده است، بلکه در صورت درستی [[روایت]]، بر [[پیشگویی]] حمل می‌شود. تنها تقسیمی که در [[روایات]] به آن تصریح شده [[نشانههای حتمی|حتمی]] بودن و [[نشانههای غیر حتمی|غیر حتمی]] بودن نشانه‌هاست که از آن دو به [[محتوم]] و [[موقوف]] تعبیر می‌شود. در روایتی از [[امام صادق]] {{ع}} چهار نشانه ذکر شده و فرموده اینها [[محتوم]] است<ref>نعمانی، الغیبة، ص ۲۷۲، باب ۱۴، ح ۲۶.</ref>. در دو [[روایت]] دیگر، آن [[امام صادق|حضرت]] چندین نشانه ذکر کرده و در هرکدام کلمه "[[محتوم]]" را تکرار فرموده است<ref>نعمانی، الغیبة، ص ۲۶۲ و ۲۶۵، باب ۱۴، ح ۱۱ و ۱۵.</ref>. البته به [[نشانههای غیر حتمی]] تصریح نشده است ولی می‌توان غیر از این موارد را جزء [[نشانههای غیر حتمی|غیر | «در کتابهایی که از [[نشانههای ظهور]] بحث می‌شود، اقسام گوناگونی برای [[علائم]] ذکر می‌شود که غیر از یک مورد، در [[روایات]] به آن تصریح نشده است؛ مثلا یکی از تقسیم‌های رایج همان متصل یا نزدیک و منفصل یا دور است. تقسیم دیگر به [[نشانههای حتمی|حتمی]] و [[نشانههای غیر حتمی|غیرحتمی]] بودن نشانه‌هاست که این در [[روایات]] آمده است. تقسیم دیگر به طبیعی و [[غیر طبیعی]] یا عادی و [[خارق العاده]] است. تقسیم‌های دیگری که در کتاب‌ها به چشم می‌خورد، عبارت‌اند از: کلی و جزئی یا [[عام و خاص]]، مجمل و کنایی، [[مقید]] یا مشروط، قطعی یا مشکوک، واقع شده یا غیر آن و تقسیم به لحاظ زمان و نوع رویداد<ref>درباره این تقسیمبندیها بنگرید به کتابهایی که درباره نشانههای ظهور نوشته شده یا فصلی از آنها که مربوط به علائم است، مانند: [[سید محمد صدر]]، تاریخ الغیبة الکبری، ص ۵۲۷ به بعد، مقاله بررسی نشانههای ظهور در کتاب چشم به راه مهدی، ص ۲۶۳.</ref>. بسیاری از این تقسیمبندیها پرورده افکار و سلیقه نویسندگان است که به مرور زمان افزوده شده است. البته برخی از آنها مانند طبیعی و [[غیر طبیعی]] قابل توجه و بعضی از اقسام قابل نقد است؛ مانند نشانههای نزدیک و دور که بعضی، حوادثی از زمان [[ائمه]] {{عم}} را به عنوان [[علائم ظهور]] معرفی کرده می‌گویند اینها از نشانههای دور است<ref>علت اینگونه تقسیمبندی آن است که در روایات زیادی از سقوط بنی امیه یا بنی عباس یا اختلاف آنان یا حوادث دیگری سخن به میان آمده و این رویدادها جزء علائم ظهور معرفی میشوند؛ به خصوص که در منابع قدیمی ذیل عنوان علامات ظهور ذکر شدهاند.</ref>. چون علامت نمی‌تواند با فاصله دور واقع شود و خواهیم گفت که اینگونه [[نشانه‌ها]] در [[اخبار]] [[اهل بیت]] {{عم}} به عنوان علامت [[ظهور]] معرفی نشده است، بلکه در صورت درستی [[روایت]]، بر [[پیشگویی]] حمل می‌شود. تنها تقسیمی که در [[روایات]] به آن تصریح شده [[نشانههای حتمی|حتمی]] بودن و [[نشانههای غیر حتمی|غیر حتمی]] بودن نشانه‌هاست که از آن دو به [[محتوم]] و [[موقوف]] تعبیر می‌شود. در روایتی از [[امام صادق]] {{ع}} چهار نشانه ذکر شده و فرموده اینها [[محتوم]] است<ref>نعمانی، الغیبة، ص ۲۷۲، باب ۱۴، ح ۲۶.</ref>. در دو [[روایت]] دیگر، آن [[امام صادق|حضرت]] چندین نشانه ذکر کرده و در هرکدام کلمه "[[محتوم]]" را تکرار فرموده است<ref>نعمانی، الغیبة، ص ۲۶۲ و ۲۶۵، باب ۱۴، ح ۱۱ و ۱۵.</ref>. البته به [[نشانههای غیر حتمی]] تصریح نشده است ولی می‌توان غیر از این موارد را جزء [[نشانههای غیر حتمی|غیر حتمی‌ها]] دانست. [[امام باقر]] {{ع}} درباره [[تفسیر]] [[آیه]]: {{متن قرآن|هُوَ الَّذِي خَلَقَكُم مِّن طِينٍ ثُمَّ قَضَى أَجَلاً وَأَجَلٌ مُّسَمًّى عِندَهُ ثُمَّ أَنتُمْ تَمْتَرُونَ}}<ref> اوست که شما را از گل آفرید سپس اجلی مقرر داشت و اجل معیّن نزد اوست آنگاه شما تردید می‌کنید؛ سوره انعام، آیه: ۲.</ref> می‌فرماید: مقصود از [[آیه]]، اجل [[محتوم]] و [[موقوف]] است. [[محتوم]] آن است که غیر آن نمی‌شود و [[موقوف]] آن است که به [[مشیت]] [[الهی]] بستگی دارد<ref>نعمانی، الغیبة، باب ۱۸، ح ۵؛ این حدیث در چاپ موردنظر ما کامل چاپ نشده است. بنابراین بنگرید به چاپ‌‌های دیگر یا بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۲۴۹ و معجم احادیث المهدی، ج ۵، ص ۹۶.</ref>. | ||
گروهی از نویسندگان معتقدند که بعضی از نشانههای ذکر شده برای [[ظهور]] معنای ظاهری خود را ندارند بلکه [[مظهر]] یک پدیده و سمبل آن هستند. [[سید محمد صدر]] در کتاب دوم و سوم از موسوعه [[غیبت]] این بحث را مطرح کرده و درباره احتمال رمزی بودن [[دجال]]، [[سفیانی]] و [[یأجوج و مأجوج]] سخن گفته است. وی [[دجال]] را سمبل حرکت‌های ضد [[اسلامی]] و [[انحرافات]] عمومی از جمله مظاهر [[فریبنده]] [[تمدن]] غربی، [[سفیانی]] را سمبل [[انحراف]] در میان [[مسلمانان]] و [[یأجوج و مأجوج]] را گونه‌هایی از همان [[دجال]] یا [[تمدن]] مادی می‌داند<ref>ر.ک: سید محمد صدر، تاریخ الغیبة الکبری، ص ۶۴۰ تا ۶۴۷؛ همو، تاریخ ما بعد الظهور، ص ۱۴۹ و ۱۷۳ و ر.ک: اسماعیلی، مقاله "بررسی نشانههای ظهور".</ref>. از آنجا که در [[روایات]] متعدد، [[نشانههای ظهور]] غالبا با تعبیر واحدی آمده است سمبلیک دانستن آنها به راحتی ممکن نیست؛ مثلا اگر قرار بود مراد از [[سفیانی]]، طرز [[تفکر]] [[اموی]] و [[ابوسفیان]] و مقابله با [[اسلام]] باشد می‌توانست از آن تعبیرهای دیگری هم بشود یا دستکم در یکی دو [[روایت]] ردپایی از رمزی بودن و سمبل بودن آن باشد و حال آن‌که چنین نیست. علاوه بر این، اگر قرار باشد همه [[نشانه‌ها]] را سمبل [[انحراف]]، [[رفتار]] [[اجتماعی]] یا ... بدانیم راه برای چنین برداشتی در سایر موضوعات هم باز خواهد شد. این دیدگاه با اشکال‌های دیگری نیز روبه‌روست از جمله آن‌که: حمل [[نشانه‌ها]] به رمز بودن خلاف ظاهر [[روایات]] و ذهنیت عرفی مخاطبان آن است؛ تعبیر [[یأجوج و مأجوج]] در [[قرآن]] هم به کار رفته و معنای ظاهری آن مراد است؛ حمل بسیاری از [[نشانههای ظهور]] به معنای سمبلیک امکان‌پذیر نیست ضمن اینکه نیاز به قرینه دارد، یعنی از معنای اصلی خارج و مجاز خواهد شد؛ اگر چنین باشد هرکس طبق سلیقه خود [[علائم]] را [[تفسیر]] و توجیه خواهد کرد و به‌طور کلی مفهوم علامت و این [[ویژگی]] که موجب [[شناخت]] موضوع دیگر می‌شود، با سمبلیک بودن نمی‌سازد»<ref>[[مصطفی صادقی|صادقی، مصطفی]]؛ [[تحلیل تاریخی نشانههای ظهور (کتاب)|تحلیل تاریخی نشانههای ظهور]]، ص ۵۶- ۵۹.</ref>. | گروهی از نویسندگان معتقدند که بعضی از نشانههای ذکر شده برای [[ظهور]] معنای ظاهری خود را ندارند بلکه [[مظهر]] یک پدیده و سمبل آن هستند. [[سید محمد صدر]] در کتاب دوم و سوم از موسوعه [[غیبت]] این بحث را مطرح کرده و درباره احتمال رمزی بودن [[دجال]]، [[سفیانی]] و [[یأجوج و مأجوج]] سخن گفته است. وی [[دجال]] را سمبل حرکت‌های ضد [[اسلامی]] و [[انحرافات]] عمومی از جمله مظاهر [[فریبنده]] [[تمدن]] غربی، [[سفیانی]] را سمبل [[انحراف]] در میان [[مسلمانان]] و [[یأجوج و مأجوج]] را گونه‌هایی از همان [[دجال]] یا [[تمدن]] مادی می‌داند<ref>ر.ک: سید محمد صدر، تاریخ الغیبة الکبری، ص ۶۴۰ تا ۶۴۷؛ همو، تاریخ ما بعد الظهور، ص ۱۴۹ و ۱۷۳ و ر.ک: اسماعیلی، مقاله "بررسی نشانههای ظهور".</ref>. از آنجا که در [[روایات]] متعدد، [[نشانههای ظهور]] غالبا با تعبیر واحدی آمده است سمبلیک دانستن آنها به راحتی ممکن نیست؛ مثلا اگر قرار بود مراد از [[سفیانی]]، طرز [[تفکر]] [[اموی]] و [[ابوسفیان]] و مقابله با [[اسلام]] باشد می‌توانست از آن تعبیرهای دیگری هم بشود یا دستکم در یکی دو [[روایت]] ردپایی از رمزی بودن و سمبل بودن آن باشد و حال آن‌که چنین نیست. علاوه بر این، اگر قرار باشد همه [[نشانه‌ها]] را سمبل [[انحراف]]، [[رفتار]] [[اجتماعی]] یا ... بدانیم راه برای چنین برداشتی در سایر موضوعات هم باز خواهد شد. این دیدگاه با اشکال‌های دیگری نیز روبه‌روست از جمله آن‌که: حمل [[نشانه‌ها]] به رمز بودن خلاف ظاهر [[روایات]] و ذهنیت عرفی مخاطبان آن است؛ تعبیر [[یأجوج و مأجوج]] در [[قرآن]] هم به کار رفته و معنای ظاهری آن مراد است؛ حمل بسیاری از [[نشانههای ظهور]] به معنای سمبلیک امکان‌پذیر نیست ضمن اینکه نیاز به قرینه دارد، یعنی از معنای اصلی خارج و مجاز خواهد شد؛ اگر چنین باشد هرکس طبق سلیقه خود [[علائم]] را [[تفسیر]] و توجیه خواهد کرد و به‌طور کلی مفهوم علامت و این [[ویژگی]] که موجب [[شناخت]] موضوع دیگر می‌شود، با سمبلیک بودن نمی‌سازد»<ref>[[مصطفی صادقی|صادقی، مصطفی]]؛ [[تحلیل تاریخی نشانههای ظهور (کتاب)|تحلیل تاریخی نشانههای ظهور]]، ص ۵۶- ۵۹.</ref>. | ||
}} | }} | ||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱۰. | | عنوان پاسخ‌دهنده = ۱۰. حجت الاسلام و المسلمین علی‌پور؛ | ||
| تصویر = 9030760879.jpg | | تصویر = 9030760879.jpg | ||
| پاسخ‌دهنده = مهدی علی‌پور | | پاسخ‌دهنده = مهدی علی‌پور | ||
| پاسخ = | | پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین '''[[مهدی علی‌پور]]'''، در مقاله ''«[[ظهور (مقاله)|ظهور]]»'' در این‌باره گفته است: | ||
«نشانههای یاد شده در [[روایات]]، به گونه‌های مختلف قابل دسته بندی است؛ مفاد پارهای از این [[روایات]] ویژگی‌های جسمانی [[امام مهدی|امام منتظر]]{{ع}} است. پارهای دیگر به اوصاف و امتیازات [[روحانی]] و نفسانی آن [[حضرت]]{{ع}} اشاره دارد. دسته سوم، به حوادث تكوینی [[زمان ظهور]] یا نزدیک آن دلالت می‌کند. گروه چهارم به اوضاع [[اجتماعی]]، [[فرهنگی]]، [[دینی]]، [[سیاسی]] و [[اقتصادی]] [[جامعه]] و [[مردم]] می‌پردازد. جمعی از [[روایات]] نشانههای نزدیک [[ظهور]] یا [[هنگام ظهور]] را مطرح می‌کنند و دسته ای [[علائم]] بعيد [[ظهور]] را می‌شمارند. پاره ای از [[نشانه‌ها]] قطعی و حتمی‌اند و دسته ای دیگر غیر قطعی؛ یعنی امکان عدم تحقق آنها وجود دارد، زیرا قضای حتمی [[الهی]] بر وقوع آنها تعلق نگرفته است. | «نشانههای یاد شده در [[روایات]]، به گونه‌های مختلف قابل دسته بندی است؛ مفاد پارهای از این [[روایات]] ویژگی‌های جسمانی [[امام مهدی|امام منتظر]] {{ع}} است. پارهای دیگر به اوصاف و امتیازات [[روحانی]] و نفسانی آن [[حضرت]] {{ع}} اشاره دارد. دسته سوم، به حوادث تكوینی [[زمان ظهور]] یا نزدیک آن دلالت می‌کند. گروه چهارم به اوضاع [[اجتماعی]]، [[فرهنگی]]، [[دینی]]، [[سیاسی]] و [[اقتصادی]] [[جامعه]] و [[مردم]] می‌پردازد. جمعی از [[روایات]] نشانههای نزدیک [[ظهور]] یا [[هنگام ظهور]] را مطرح می‌کنند و دسته ای [[علائم]] بعيد [[ظهور]] را می‌شمارند. پاره ای از [[نشانه‌ها]] قطعی و حتمی‌اند و دسته ای دیگر غیر قطعی؛ یعنی امکان عدم تحقق آنها وجود دارد، زیرا قضای حتمی [[الهی]] بر وقوع آنها تعلق نگرفته است. | ||
*[[شیخ مفید]]، بعد از شمارش بسیاری از [[علائم]] [[قیام]] [[امام مهدی|حضرت حجت]]{{ع}} می‌گوید: این حوادث و [[نشانه‌ها]] دو دسته‌اند: محتوم و مشروط.<ref> ر.ک: مجموعه مصنفات، ج ۱۱ ( الارشاد)، ص ۳۷۰.</ref>. [[سید محمد کاظم قزوینی]] به علام [[ظهور]] را دقیق‌تر دسته بندی می‌کند و می‌گوید: [[نشانههای ظهور]] یا خاصند و یا عام؛ یعنی [[انحراف]] گسترده در [[جهان]] را می‌نمایانند. افزون بر این، یا دور از [[زمان ظهور]] رخ می‌دهند و یا نزدیک آن. هر یک از این [[علائم]]، خود یا قطعی‌اند و یا غیر قطعی و نامحتوم. او می‌افزاید: به طور کلی این [[علائم]]، از نظر مفهوم و [[پیام]]، یا روشن آشکارند و یا بسیار مبهم و مجمل. نشانههای مبهم و پیچیده را نمی‌توان به لحاظ علمی یا [[تاریخ]] ثابت کرد. در این موارد، باید از توجيه‌ها و تأویل‌های ناصواب دوری جست و [[علم]] به آنها را به [[خدا]]، [[پیامبر]]{{صل}} و [[اهل بیت]]{{عم}} واگذارد.<ref> .ک: [[امام مهدی]]{{ع}} از ولادت تا ظهور، ص ۴۸۳ - ۴۸۵ </ref>. مؤلف يوم الخلاص نیز دیدگاهی چون آية [[الله]] [[قزوینی]] دارد، اما در تقسیم [[روایات]] بسیار دقیق‌تر عمل می‌کند.<ref> کامل سليمان، يوم الخلاص، ترجمه علی اکبر مهدی پور، ص ۶۸۰ به بعد </ref>. | * [[شیخ مفید]]، بعد از شمارش بسیاری از [[علائم]] [[قیام]] [[امام مهدی|حضرت حجت]] {{ع}} می‌گوید: این حوادث و [[نشانه‌ها]] دو دسته‌اند: محتوم و مشروط.<ref> ر.ک: مجموعه مصنفات، ج ۱۱ (الارشاد)، ص ۳۷۰.</ref>. [[سید محمد کاظم قزوینی]] به علام [[ظهور]] را دقیق‌تر دسته بندی می‌کند و می‌گوید: [[نشانههای ظهور]] یا خاصند و یا عام؛ یعنی [[انحراف]] گسترده در [[جهان]] را می‌نمایانند. افزون بر این، یا دور از [[زمان ظهور]] رخ می‌دهند و یا نزدیک آن. هر یک از این [[علائم]]، خود یا قطعی‌اند و یا غیر قطعی و نامحتوم. او می‌افزاید: به طور کلی این [[علائم]]، از نظر مفهوم و [[پیام]]، یا روشن آشکارند و یا بسیار مبهم و مجمل. نشانههای مبهم و پیچیده را نمی‌توان به لحاظ علمی یا [[تاریخ]] ثابت کرد. در این موارد، باید از توجيه‌ها و تأویل‌های ناصواب دوری جست و [[علم]] به آنها را به [[خدا]]، [[پیامبر]] {{صل}} و [[اهل بیت]] {{عم}} واگذارد.<ref> .ک: [[امام مهدی]] {{ع}} از ولادت تا ظهور، ص ۴۸۳ - ۴۸۵ </ref>. مؤلف يوم الخلاص نیز دیدگاهی چون آية [[الله]] [[قزوینی]] دارد، اما در تقسیم [[روایات]] بسیار دقیق‌تر عمل می‌کند.<ref> کامل سليمان، يوم الخلاص، ترجمه علی اکبر مهدی پور، ص ۶۸۰ به بعد </ref>. | ||
*محقق گرانقدر [[سید محمد صدر]]، نیز درباره [[علائم ظهور]] نگاهی نو ارائه می دهد و می‌گوید: | * محقق گرانقدر [[سید محمد صدر]]، نیز درباره [[علائم ظهور]] نگاهی نو ارائه می دهد و می‌گوید: | ||
# [[علائم ظهور]]، با توجه به ارتباط آنها در تخطيط [[الهی]] و [[نظام]] [[علی]] - معلولی [[جهان]]، دوگونه‌اند: | |||
## حوادثی که تحت تخطيط [[الهی]] <ref> منظور از «تخليط الهی» حرکت تحت نظام علی و معلولی جهان است به گونه ای که پدیده های مختلف معلول وقوع علت یا عللی هستند که تحت اراده الهی بر جهان حاکم می باشند، ولو اینکه معلول امری مطلوب نباشد (توضیح از پژوهشکده [[مهدویت]] و آینده پژوهی).</ref> جای دارند، مانند [[انحراف]] [[جهان]] و [[انسان‌ها]] و ...؛ | |||
## حوادثی که تحت تخطيط [[الهی]] جای نمی‌گیرند، تکوینی‌اند و به وجود [[آدمیان]] بستگی ندارند، مانند [[خسوف و کسوف]]. | |||
# [[علائم ظهور]]، با توجه به نزدیکی یا دوری از [[ظهور]]، دو گونه‌اند: | |||
## به [[زمان ظهور]] نزدیکند و از مقدمات اخير ان شمرده میشوند، مانند [[قتل نفس زکیه]]؛ | |||
## از [[زمان ظهور]] دورند، مثل از میان رفتن [[دولت]] [[بنی عباس]]. | |||
*از ترکیب موارد یاد شده چهار صورت پیش می‌آید: | * از ترکیب موارد یاد شده چهار صورت پیش می‌آید: | ||
# [[علائم]] مندرج در تخطيط [[الهی]] و نزدیک به [[ظهور]]، مثل [[قتل نفس زکیه]]؛ | |||
# نشانههای مندرج در تخطيط [[الهی]] و دور از [[ظهور]]، مانند نابودی [[دولت]] [[بنی عباس]] و [[جنگ‌های صلیبی]]؛ | |||
# [[علائم]] تکوینی نزدیک به [[ظهور]]، مثل [[کسوف]] و [[خسوف]]؛ | |||
# نشانههای تکوینی دور از [[ظهور]]، مانند آفت ملخ و برداشت اندک محصولات زراعی.<ref> تاریخ الغيبة الكبرى، ص ۵۲۷ –۵۲۹ </ref>. او در ادامه می‌افزاید: پارهای از این [[علائم]] خارق العاده‌اند و نوعی [[معجزه]] به شمار می‌آیند؛ یعنی تحقق آن به طور طبیعی ممکن نیست، مثل [[خسوف و کسوف]] در غیر زمان خود یا صيحه آسمانی. البته بسیاری از [[علائم]] طبیعی‌اند و در پرتو [[نظام]] على و معلولی [[جهان]] رخ می‌نمایند. [[علائم ظهور]]، نشانه‌هایی هستند که از حوادثی از آینده خبر می‌دهند و تنها به این [[دلیل]] که [[خداوند]] از طریق [[وحی]] به وسیله [[معصومان]] {{عم}} برایمان [[بیان]] کرده است، [[صادق]] شمرده میشوند.<ref> تاریخ الغيبة الكبرى، ص ۵۳۱ به بعد </ref> [[سید محمد صدر]] درباره [[احادیث]] مربوط به [[علائم ظهور]] می‌نویسد: "غالب [[احادیث]] این باب باید بر رمز و [[تمثیل]] و کنایه حمل شود، زیرا مدلول‌های لفظی و مطابقی آنها که به وقایعی مشخص اشاره دارد، مراد نیست، این [[روایات]] به مسائلی که قبل از [[ظهور]] تحقق می‌یابند، اشاره‌ای کنایی دارند. [[معصومان]] {{عم}} به سبب مصالحی خاص، از زبان رمز بهره گرفته‌اند، در این جا پارهای از این مسائل را ذکر می‌کنیم به صراحت در [[بیان]] این حوادث [[اجتماعی]]، با سطح [[فکری]] [[مردم]] آن عصر سازگار نبود؛ - [[بیان]] غیررمزی حوادث، به موضع گیری‌های نادرست [[دشمنان]] [[ظهور]] می‌انجامید. بر اساس بسیاری از [[روایات]]، این حوادث به طریق [[اعجاز]] رخ می‌دهد. از آنجا که تحقق [[اعجازآمیز]] این وقایع با [[قانون]] [[برهان]] پذیر بودن [[معجزات]] ناسازگار است، پژوهشگر خود را در دوراهی طرح یا کنایه و رازآمیز شماردن آنها می‌یابد. بی [[تردید]]، حمل کردن [[روایات]] بر رمز و [[تأویل]]، از طرح آنها بهتر است؛ به ویژه در مواردی که حوادث با [[اخبار]] بسیار و طرق متعدد [[نقل]] شده و به لحاظ [[سند]] مشکل ندارد.<ref> تاریخ مابعد الظهور، ص ۱۵۳ - ۱۵۴.</ref>. | |||
*این تحلیل درخور دقت است، اما با واقعیات موجود ناسازگار می نماید، زیرا: | * این تحلیل درخور دقت است، اما با واقعیات موجود ناسازگار می نماید، زیرا: | ||
# براساس گفتار نویسنده محترم، بسیاری از [[روایات]] قابل [[فهم]] و [[تفسیر]]؛ | |||
# توجیه این [[روایات]] در دو طریقی که نویسنده [[گمان]] برده است، منحصر نیست، زیرا می‌توان آنها را بر معنای مطابقی حمل کرده، امکان وقوعشان را به همان شکل که در [[روایات]] [[بیان]] شده تعبدا پذیرفت و [[علم]] به چگونگی وقوع آنها را به اهلش واگذار کرد. به هر حال، قسمتی از [[نشانههای ظهور]] تا کنون محقق شده است و برخی از آنها در حال و آینده به تدریج رخ می‌نماید»<ref>[[مهدی علی‌پور|علی‌پور، مهدی]]، [[ظهور (مقاله)|ظهور]]، ص ۲۴۲-۲۴۶.</ref>. | |||
}} | }} | ||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱۱. | | عنوان پاسخ‌دهنده = ۱۱. حجت الاسلام و المسلمین اسماعیلی؛ | ||
| تصویر = 13681131.jpg | | تصویر = 13681131.jpg | ||
| پاسخ‌دهنده = اسماعیل اسماعیلی | | پاسخ‌دهنده = اسماعیل اسماعیلی | ||
| پاسخ = [[حجت]] الاسلام و المسمین '''[[اسماعیل اسماعیلی]]'''، در مقاله ''«[[بررسی نشانههای ظهور (مقاله)|بررسی نشانههای ظهور]]»'' در این‌باره گفته است: | | پاسخ = [[حجت]] الاسلام و المسمین '''[[اسماعیل اسماعیلی]]'''، در مقاله ''«[[بررسی نشانههای ظهور (مقاله)|بررسی نشانههای ظهور]]»'' در این‌باره گفته است: | ||
«آن دسته از رخدادها، که بر اساس پیشبینی [[معصومان]] {{ع}} پیش و یا در آستانه [[ظهور]] [[حضرت مهدی]]{{ع}}، پدید خواهند آمد، نشانههای ظهورند. تحقق هریک از این [[نشانه‌ها]]، نویدی از نزدیکتر شدن [[ظهور]] [[قائم]]{{ع}} است، به گونه‌ای که با تحقق مجموعه رخدادهای [[پیشگویی]] شده و به دنبال آخرین نشانه [[ظهور]]، [[حضرت مهدی]]{{ع}} [[قیام]] خواهد کرد. پس پدیدار شدن یک و یا چند نشانه از مجموعه [[نشانههای ظهور]]، چیزی جز نزدیکتر شدن [[زمان ظهور]] را نمی‌رساند. البته بسیاری از حوادث و تحولاتی را که [[امامان]]{{عم}} وقوع آنها را در دوران [[غیبت کبری]] پیشبینی کرده‌اند، یا شماری از آنها را به عنوان نشانه [[ظهور]] معرفی کرده‌اند، به وقوع پیوسته‌اند. مثلاً، در [[روایات]]، از [[اختلاف]] در میان [[امت اسلام]]<ref>کتاب الغیبة، محمد بن ابراهیم نعمانی، ۲۵۱، مکتبة الصدوق، تهران.</ref>، [[انحراف]] [[بنی عباس]] و از هم گسستن [[حکومت]] آنان<ref>کتاب الغیبة، محمد بن ابراهیم نعمانی، ۲۵۵.</ref>، [[جنگ‌های صلیبی]]<ref>سنن ابو داود، سلیمان بن الأشعث السجستانی ج ۴، ۱۰۹ حدیث ۴۲۹۲، دار احیاء السنة النبویة، بیروت.</ref>، [[فتح قسطنطنیه]] به دست [[مسلمانان]]<ref>سنن ابو داود، سلیمان بن الأشعث السجستانی ج ۴، ۱۰۹ حدیث ۴۲۹۲، دار احیاء السنة النبویة، بیروت.</ref>، درآمدن [[پرچم‌های سیاه]] از [[ناحیه]] [[خراسان]]<ref>بحار الأنوار، ج، ۵۲.</ref>، [[خروج]] [[مغربی]] در [[مصر]] و تشکیل [[دولت]] فاطمیان<ref>تاریخ الغیبة الکبری، سید محمد صدر، ج ۲، ۴۷۲، مکتبة الأمام امیر المؤمنین {{ع}}، اصفهان.</ref>، وارد شدن [[ترک‌ها]] در منطقه جزیره، واقع در [[بین النهرین]] و [[عراق]] امروزی<ref>تاریخ الغیبة الکبری، سید محمد صدر، ج ۲، ۴۷۲، مکتبة الأمام امیر المؤمنین {{ع}}، اصفهان.</ref>، وارد شدن [[رومیان]] در منطقه [[رمله]] و [[شام]]<ref>تاریخ الغیبة الکبری، سید محمد صدر، ج ۲، ۴۷۲، مکتبة الأمام امیر المؤمنین {{ع}}، اصفهان.</ref>، رها شدن کشورهای [[عرب]] از قید [[استعمار]]<ref>تاریخ الغیبة الکبری، سید محمد صدر، ج ۲، ۴۷۲، مکتبة الأمام امیر المؤمنین {{ع}}، اصفهان.</ref>، بالا آمدن [[آب]] دجله و سرازیر شدن آن به کوچههای [[کوفه]]<ref>تاریخ الغیبة الکبری، سید محمد صدر، ج ۲، ۴۷۴.</ref>، بسته شدن پل بر روی دجله، بین [[بغداد]] و [[کرخ]]<ref>تاریخ الغیبة الکبری، سید محمد صدر، ج ۲، ۴۷۴.</ref>، [[اختلاف]] بین شرق و غرب و [[جنگ]] و [[خونریزی]] فراوان<ref>تاریخ الغیبة الکبری، سید محمد صدر، ج ۲، ۴۵۹.</ref> بین آنان و...<ref>کتاب الغیبة، ۲۴۷- ۲۸۳.</ref> خبر داده شده که ظاهرا همه، یا بسیاری از آنها تابه کنون، رخ داده‌اند. اما باید توجه داشت که: | «آن دسته از رخدادها، که بر اساس پیشبینی [[معصومان]] {{ع}} پیش و یا در آستانه [[ظهور]] [[حضرت مهدی]] {{ع}}، پدید خواهند آمد، نشانههای ظهورند. تحقق هریک از این [[نشانه‌ها]]، نویدی از نزدیکتر شدن [[ظهور]] [[قائم]] {{ع}} است، به گونه‌ای که با تحقق مجموعه رخدادهای [[پیشگویی]] شده و به دنبال آخرین نشانه [[ظهور]]، [[حضرت مهدی]] {{ع}} [[قیام]] خواهد کرد. پس پدیدار شدن یک و یا چند نشانه از مجموعه [[نشانههای ظهور]]، چیزی جز نزدیکتر شدن [[زمان ظهور]] را نمی‌رساند. البته بسیاری از حوادث و تحولاتی را که [[امامان]] {{عم}} وقوع آنها را در دوران [[غیبت کبری]] پیشبینی کرده‌اند، یا شماری از آنها را به عنوان نشانه [[ظهور]] معرفی کرده‌اند، به وقوع پیوسته‌اند. مثلاً، در [[روایات]]، از [[اختلاف]] در میان [[امت اسلام]]<ref>کتاب الغیبة، محمد بن ابراهیم نعمانی، ۲۵۱، مکتبة الصدوق، تهران.</ref>، [[انحراف]] [[بنی عباس]] و از هم گسستن [[حکومت]] آنان<ref>کتاب الغیبة، محمد بن ابراهیم نعمانی، ۲۵۵.</ref>، [[جنگ‌های صلیبی]]<ref>سنن ابو داود، سلیمان بن الأشعث السجستانی ج ۴، ۱۰۹ حدیث ۴۲۹۲، دار احیاء السنة النبویة، بیروت.</ref>، [[فتح قسطنطنیه]] به دست [[مسلمانان]]<ref>سنن ابو داود، سلیمان بن الأشعث السجستانی ج ۴، ۱۰۹ حدیث ۴۲۹۲، دار احیاء السنة النبویة، بیروت.</ref>، درآمدن [[پرچم‌های سیاه]] از [[ناحیه]] [[خراسان]]<ref>بحار الأنوار، ج، ۵۲.</ref>، [[خروج]] [[مغربی]] در [[مصر]] و تشکیل [[دولت]] فاطمیان<ref>تاریخ الغیبة الکبری، سید محمد صدر، ج ۲، ۴۷۲، مکتبة الأمام امیر المؤمنین {{ع}}، اصفهان.</ref>، وارد شدن [[ترک‌ها]] در منطقه جزیره، واقع در [[بین النهرین]] و [[عراق]] امروزی<ref>تاریخ الغیبة الکبری، سید محمد صدر، ج ۲، ۴۷۲، مکتبة الأمام امیر المؤمنین {{ع}}، اصفهان.</ref>، وارد شدن [[رومیان]] در منطقه [[رمله]] و [[شام]]<ref>تاریخ الغیبة الکبری، سید محمد صدر، ج ۲، ۴۷۲، مکتبة الأمام امیر المؤمنین {{ع}}، اصفهان.</ref>، رها شدن کشورهای [[عرب]] از قید [[استعمار]]<ref>تاریخ الغیبة الکبری، سید محمد صدر، ج ۲، ۴۷۲، مکتبة الأمام امیر المؤمنین {{ع}}، اصفهان.</ref>، بالا آمدن [[آب]] دجله و سرازیر شدن آن به کوچههای [[کوفه]]<ref>تاریخ الغیبة الکبری، سید محمد صدر، ج ۲، ۴۷۴.</ref>، بسته شدن پل بر روی دجله، بین [[بغداد]] و [[کرخ]]<ref>تاریخ الغیبة الکبری، سید محمد صدر، ج ۲، ۴۷۴.</ref>، [[اختلاف]] بین شرق و غرب و [[جنگ]] و [[خونریزی]] فراوان<ref>تاریخ الغیبة الکبری، سید محمد صدر، ج ۲، ۴۵۹.</ref> بین آنان و...<ref>کتاب الغیبة، ۲۴۷- ۲۸۳.</ref> خبر داده شده که ظاهرا همه، یا بسیاری از آنها تابه کنون، رخ داده‌اند. اما باید توجه داشت که: | ||
# معلوم نیست که مراد از این حوادث، همان حوادثی باشد که در [[روایات]] آمده است. | |||
# پیشبینی چنین اموری، به معنای آن نیست که اینها نشانه حتمی ظهورند، بلکه همه و یا بسیاری از آنها، صرفا، رخدادهایی هستند که [[امامان]] {{عم}} از وقوع آنها در آینده خبر داده‌اند. | |||
# برفرض، در [[روایات]] از برخی از اینها به عنوان نشانه [[ظهور]] یاد شده باشد، از کجا معلوم که منظور [[ظهور]] [[حضرت مهدی]] {{ع}} باشد؟»[[اسماعیل اسماعیلی|اسماعیلی، اسماعیل]]، [[بررسی نشانههای ظهور (مقاله)|بررسی نشانههای ظهور]]، [[چشم به راه مهدی (کتاب)|چشم به راه مهدی]]، ص ۲۴۵-۲۴۶.</ref>. | |||
}} | }} | ||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
| خط ۲۳۷: | خط ۲۱۹: | ||
| تصویر = 151937.jpg | | تصویر = 151937.jpg | ||
| پاسخ‌دهنده = سید اسدالله هاشمی شهیدی | | پاسخ‌دهنده = سید اسدالله هاشمی شهیدی | ||
| پاسخ = | | پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین '''[[سید اسدالله هاشمی شهیدی]]'''، در کتاب ''«[[زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی (کتاب)|زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی]]»'' در این‌باره گفته است: | ||
«[[علائم ظهور]] بر شش قسم است: | «[[علائم ظهور]] بر شش قسم است: | ||
# [[علائم حتمیه]] که البته خواه ناخواه باید واقع شود مانند "[[خروج دجال]]" و "[[سفیانی]]" و "[[صیحه آسمانی]]" و این هر "سه" علاماتی است که مقارن با [[ظهور]] خواهد بود. | |||
# [[علائم]] معلقه و شرطیه که این [[علائم]]، منوط و مشروط و معلق است به [[اراده]] و [[مشیت]] [[خداوند]] عالم، که اگر [[اراده]] [[خدا]] به آن تعلق گرفته باشد واقع می‌شود و اگر [[خدا]] نخواهد واقع نخواهد شد و چه بسا می‌شود که به جهت [[حکمت]] و [[مصلحت]] و مقتضیات و موانعی که [[خداوند]] عالمیان می‌داند واقع نشود، و یا بر اثر [[طاعات]] و دعاهای [[مردم]] رفع گردد و یا تغییر داده شود. | |||
# علاماتی است که قبلا و در زمان‌های گذشته تاکنون واقع شده و زمان آنها گذشته است، و آنها را علامات واقعه می‌گویند. | |||
# علاماتی است که تا هنوز واقع نشده و [[امید]] می‌رود که (بعدها) واقع شود، و اینها را علامات غیر واقعه می‌گویند. | |||
# علاماتی است [[خاصه]]، که این علامات، خاص و مختص به وجود پربرکت خود [[حضرت]] [[صاحب الامر]] {{ع}} است و کسی در این علامات با آن [[حضرت]] شریک نیست، و حضرتش به این وسیله می‌داند که [[خداوند]] او را [[اذن]] و اجازه [[ظهور]] داده است، زیرا [[علم]] [[ظهور]] [[حضرت]] را به جز [[خدا]] کسی نمی‌داند. | |||
# علاماتی است [[عامه]]، که این علامات از برای [[عامه]] عوام و [[خاصه]] [[خواص]] ظاهر خواهد شد و دانستن آن اختصاص به [[حضرت]] ندارد. بلکه برای همه و [[عامه]] [[مردم]] است و هرکس از عوام و [[خواص]]، آنها را (کم و بیش در طول مدت [[عمر]] خود اگرچه خیلی کوتاه) خواهد دید»<ref>[[سید اسدالله هاشمی شهیدی|هاشمی شهیدی، سید اسدالله]]، [[زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی (کتاب)|زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی]]، ص۲۵، ۲۶.</ref>. | |||
}} | }} | ||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
| خط ۲۵۱: | خط ۲۳۳: | ||
| تصویر = Pic259.jpg | | تصویر = Pic259.jpg | ||
| پاسخ‌دهنده = عبدالمجید زهادت | | پاسخ‌دهنده = عبدالمجید زهادت | ||
| پاسخ = | | پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین '''[[عبدالمجید زهادت]]'''، در کتاب ''«[[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید ۵ ج۲]]»'' در این‌باره گفته است: | ||
«برای علایم تقسیمات متعدّدی [[بیان]] شده است که به برخی از آنها اشاره می‌شود: | «برای علایم تقسیمات متعدّدی [[بیان]] شده است که به برخی از آنها اشاره می‌شود: | ||
# '''حتمی و غیرحتمی''': این تقسیمبندی برگرفته از [[روایات]] است؛ بدین معنی که در [[روایات]] موجود بعضی علایم، از امور محتومه دانسته شده است که مراد از آن حتمیت وقوع آنها است و بعضی از علایم دیگر غیر حتمی معرفی شده است که مراد از آن امکان واقع نشدن و تحقّق پیدا نکردن آنهاست. [[امام باقر]] {{ع}} فرمود: {{متن حدیث|"إِنَّ مِنَ الْأُمُورِ أُمُوراً مَوْقُوفَةً وَ أُمُوراً مَحْتُومَةً وَ إِنَّ السُّفْيَانِيَّ مِنَ الْمَحْتُومِ الَّذِي لَا بُدَّ مِنْهُ"}}<ref>غیبة نعمانی، ص۳۰۱، ح ۶.</ref> به درستی که بعضی از امور، امور موقوف (غیر حتمی) هستند و بعضی امور حتمی و به درستی [[سفیانی]] از امور حتمی است که چاره‌ای از آن نیست. | |||
# '''متصل و منفصل''': <ref>از این علامت به قریب و بعید نیز می‌توان تعبیر کرد.</ref> مراد از علایم متصل، علایمی است که نزدیک به [[ظهور]] و همراه با آن تحقق می‌یابند و به گونه‌ای که فاصلۀ زمانی زیادی بین آنها و [[ظهور]] نیست و پیدایش این علایم به معنای قریب الوقوع بودن [[ظهور]] است، و مراد از علایم منفصل، علایمی است که با زمان [[ظهور]] فاصله زمانی دارد و تحقق و پیدایش آنها باعث [[اطمینان قلبی]] بیشتر [[مؤمنان]] شده و [[روحیه امید]] را در آنان زنده نگه می‌دارد. از [[امام صادق]] {{ع}} [[نقل]] شده است: {{متن حدیث|" لَيْسَ بَيْنَ قِيَامٍ الْقَائِمِ وَ بَيْنَ قَتْلِ النَّفْسِ الزَّكِيَّةِ إِلَّا خَمْسَ عَشْرَةَ لَيْلَةً"}}<ref>غیبة طوسی، ص۴۴۵، ش ۴۴۰.</ref>. البته باید توجه داشت که معمول [[علایم حتمی]] از گروه علامت‌های متصّل می‌باشند که نزدیک [[ظهور]] محقق میشوند. تقسیمات دیگر نیز گفته شده است مانند عادی و غیرعادی، آسمانی و زمینی، که عموماً ذوقی است<ref>[[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید ۵ ج۲]]، ص۲۶۲.</ref>. | |||
}} | }} | ||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱۴. | | عنوان پاسخ‌دهنده = ۱۴. حجت الاسلام و المسلمین علی‌زاده؛ | ||
| تصویر = 1100794.jpg | | تصویر = 1100794.jpg | ||
| پاسخ‌دهنده = مهدی علی‌زاده | | پاسخ‌دهنده = مهدی علی‌زاده | ||
| پاسخ = | | پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین دکتر '''[[مهدی علی‌زاده]]'''، در کتاب ''«[[نشانههای یار و چکامه انتظار (کتاب)|نشانههای یار و چکامه انتظار]]»'' در این‌باره گفته است: | ||
«در [[جوامع]] روایی [[شیعه]] و [[سنی]]، از امور متعددی به عنوان "[[علائم ظهور]]" یاد شده است. منظم ساختن این [[نشانه‌ها]] در ضمنِ تقسیم و دسته‌بندی آنها، فوایدی را در پی دارد که بر اهل دقت پوشیده نیست. [[نشانههای ظهور]] را از زوایای مختلفی می‌توان نگریست؛ مثلاً از لحاظ [[پیوستگی]] و گسستگی نسبت به [[ظهور]]، [[علائم]] منفصل و [[علائم]] متصل - و به تعبیر دیگر [[علائم]] پیش از [[ظهور]] و [[علائم]] مقارن با [[ظهور]] - را تشکیل می‌دهند و از نظر [[میزان]] قطعیت، به [[علائم]] محتوم و [[علائم]] مشروط انقسام می‌یابند و از جهت طبیعی و انسانی بودن و شخصی یا عمومی بودن سه دسته "حوادث [[خارق العاده]]"، "اوضاع عمومی اجتماعات بشری" و "متخاصمان؛ نیروها و چهره ها" را تشکیل می‌دهند. پیش از ذکر [[علائم]]، دو نکته را خاطر نشان می‌کنیم: | «در [[جوامع]] روایی [[شیعه]] و [[سنی]]، از امور متعددی به عنوان "[[علائم ظهور]]" یاد شده است. منظم ساختن این [[نشانه‌ها]] در ضمنِ تقسیم و دسته‌بندی آنها، فوایدی را در پی دارد که بر اهل دقت پوشیده نیست. [[نشانههای ظهور]] را از زوایای مختلفی می‌توان نگریست؛ مثلاً از لحاظ [[پیوستگی]] و گسستگی نسبت به [[ظهور]]، [[علائم]] منفصل و [[علائم]] متصل - و به تعبیر دیگر [[علائم]] پیش از [[ظهور]] و [[علائم]] مقارن با [[ظهور]] - را تشکیل می‌دهند و از نظر [[میزان]] قطعیت، به [[علائم]] محتوم و [[علائم]] مشروط انقسام می‌یابند و از جهت طبیعی و انسانی بودن و شخصی یا عمومی بودن سه دسته "حوادث [[خارق العاده]]"، "اوضاع عمومی اجتماعات بشری" و "متخاصمان؛ نیروها و چهره ها" را تشکیل می‌دهند. پیش از ذکر [[علائم]]، دو نکته را خاطر نشان می‌کنیم: | ||
*'''نکته اول:''' مأخذ برخی از [[علائم]]، [[خبر واحد]] یا [[احادیث]] مجهول و [[روایات]] مقطوعه و مرفوعه می‌باشد، هرچند نگارنده در این مکتوب، همه [[علائم]] را ذکر نمی‌کند و به ذکر علائمی که اکثراً در کتب متعدد و معتبر روایی وارد شده، بسنده می‌کند ولی به هر روی تضمینی برای عدم راهیابی نشانههای ضعیف السند وجود ندارد؛ البته [[قدر]] متیقن از نشانههای محتوم در میان مجموعه [[علائم]]، قابل تحصیل و تشخیص است. | * '''نکته اول:''' مأخذ برخی از [[علائم]]، [[خبر واحد]] یا [[احادیث]] مجهول و [[روایات]] مقطوعه و مرفوعه می‌باشد، هرچند نگارنده در این مکتوب، همه [[علائم]] را ذکر نمی‌کند و به ذکر علائمی که اکثراً در کتب متعدد و معتبر روایی وارد شده، بسنده می‌کند ولی به هر روی تضمینی برای عدم راهیابی نشانههای ضعیف السند وجود ندارد؛ البته [[قدر]] متیقن از نشانههای محتوم در میان مجموعه [[علائم]]، قابل تحصیل و تشخیص است. | ||
*'''نکته دوم:''' لسان [[روایات]] در پارهای از [[علائم]] به احتمال زیاد، زبان نمادین یا به اصطلاح سمبلیک است. بر این اساس، مدلول مطابقی برخی از واژگان مراد نیست، بلکه معنای کنایی و استعاری مقصود [[معصوم]]{{ع}} بوده است که در قست پایانی این فصل و ضمن نکته پنجم نمونه برجسته‌ای از آن ارائه خواهد شد. | * '''نکته دوم:''' لسان [[روایات]] در پارهای از [[علائم]] به احتمال زیاد، زبان نمادین یا به اصطلاح سمبلیک است. بر این اساس، مدلول مطابقی برخی از واژگان مراد نیست، بلکه معنای کنایی و استعاری مقصود [[معصوم]] {{ع}} بوده است که در قست پایانی این فصل و ضمن نکته پنجم نمونه برجسته‌ای از آن ارائه خواهد شد. | ||
*'''[[علائم متصل]] و نشانههای منفصل:''' نخست به ذکر [[علائم]] متصل که همان نشانههای مقارن [[ظهور]] هستند می‌پردازیم و سپس [[علائم]] منفصل را در قالب سه دسته [[بیان]] می‌کنیم. | * '''[[علائم متصل]] و نشانههای منفصل:''' نخست به ذکر [[علائم]] متصل که همان نشانههای مقارن [[ظهور]] هستند می‌پردازیم و سپس [[علائم]] منفصل را در قالب سه دسته [[بیان]] می‌کنیم. | ||
*'''الف)[[علائم]] پسینی (نشانههای متصل)''' | * '''الف)[[علائم]] پسینی (نشانههای متصل)''' | ||
# علامت سال [[ظهور]] آن است که عدد آن فرد (یعنی مختوم به ۱، ۳، ۵، ۷ یا ۹) می‌باشد و علامت روز [[ظهور]] آن است که شنبه مصادف با [[عاشورا]] (دهم [[محرم]]) خواهد بود<ref>الارشاد، مفید، ج ۲، ص ۳۷۹؛ اِعلام الوری بأعلام الهدی، طبرسی، ص ۴۲۹؛ الغیبة، طوسی، صص ۴۵۲ و ۴۵۳؛ کشف الغمه، ج ۲، صص ۳۶۰ و ۴۵۹؛ القطر الشهدی فی اوصاف المهدی، الحلوانی، ص ۵۰؛ الفصول المهمه، ابن صباغ مالکی، ص ۲۹۱؛ نوادر الاخبار فی ما یتعلق باصول الدین، فیض کاشانی، ص ۲۹۹؛ بحارالانوار، مجلسی، ج ۵۲، ص ۲۹۱؛ العطر الوردی، بلبیسی، ص ۵۱.</ref>. | |||
# صبح روز [[ظهور]]، افراد زیر بالش خود صحیفه‌ای می‌یابند که بر آن نوشته شده: {{متن حدیث|طاعَةٌ مَعْرُوفَة}}<ref>اکمال الدین، صدوق، ج ۲، ص ۶۵۴؛ نوادر الاخبار، ص ۳۰۰؛ العدد القویه، علی بن یوسف الحلی، ص ۶۶؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۰۵؛ منتخب الانوارالمضیئه، ص ۳۱۱.</ref>. | |||
# هنگام [[ظهور]]، ملکی (یا تکه ابری) بر فراز وجود شریف [[حضرت]] [[بقیة الله|بقیة الله الاعظم]] {{ع}} ندا در می‌دهد: "این است [[امام مهدی|مهدی]] ([[خلیفة الله]]) او را [[تبعیت]] کنید"<ref>کشف الغمه، الأربلی، ج ۳، صص ۳۷۳ و ۳۷۹ و ۳۸۹؛ نوادر الاخبار، ص ۳۰۰ و در منابع [[اهل سنت]]: القطر الشهدی، ص ۵۳؛ العطر الوردی، ص ۵۴؛ تاریخ الخمیس، ج ۲، ص ۲۸۸؛ جواهر العقدین، ص ۴۳۵؛ لسان المیزان، ج ۱، ص ۱۰۵؛ البیان، ص ۹۳؛ الفصول المهمه، ص ۲۸۸؛ اسعاف الراغبین، ص ۱۳۷؛ ینابیع الموده، ص ۴۷۶.</ref>. | |||
# [[حضرت عیسی|عیسی بن مریم]] {{عم}} از [[آسمان]] فرود آمده و پشت سر [[امام مهدی|امام]] {{ع}} [[نماز]] می‌گذارد<ref>ا[[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ج ۱، صص ۲۵۱ و ۳۳۱؛ اعلام الوری، ص ۴۶۳؛ بشاره المصطفی، طبری، ص ۳۸۱؛ تفسیر القمی، ج ۱، ص ۱۹۸؛ مختصر البصائر، ص ۳۲؛ کشف الغمه، ج ۳، ص ۳۷۸؛ الملاحم و الفتن، سید بن طاووس، باب ۱۸۶ و ۱۸۷، صص ۸۲ - ۸۴ و در منابع [[اهل سنت]]: صحیح مسلم، ج ۱، ص ۹۵؛ سنن ابن ماجه، ج ۹، ص ۵۱۹؛ البیان، صص ۷۶ و ۸۶؛ تیسیر الوصول، ج ۲، ص ۲۳۷؛ عقد الدرر، صص ۲۹۱ - ۲۹۷؛ الصواعق المحرقه، ص ۹۸؛ مصابیح السنه، ج ۲، ص ۱۴۱؛ الحاوی للفتاوی، ج ۲، ص ۶۴؛ روح المعانی، ج ۲۵، ص ۹۵؛ غایه المأمول، ج ۵، ص ۳۶۵؛ العطر الوردی، ص ۴۵.</ref>. | |||
# [[جبرئیل]] {{ع}} از سمت راست و [[میکائیل]] {{ع}} از چپ، [[حضرت]] را مشایعت می‌کنند<ref>ا[[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ج ۱، ۲۶۸؛ الارشاد، ج ۲، ص ۳۸۰؛ اعلام الوری، ص ۴۶۰؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۳۶؛ نوادر الاخبار، ص ۳۰۱ و ۳۰۸ و در منابع [[اهل سنت]] با اختلافی اندک: القطر الشهدی، ص ۶۴؛ العطر الوردی، ص ۶۴؛ عقد الدرر، صص ۱۳۶ و ۱۵۷.</ref>.و [[جبرئیل]] خروش بر می‌آورد: {{متن حدیث|البیعه لله}}<ref>الارشاد، ج ۲، ص ۳۷۹؛ اعلام الوری، ص ۴۲۹؛ کشف الغمه، ج ۲، ص ۴۶۰؛ نوادر الاخبار، ص ۲۹۹؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۹۱.</ref>. | |||
# همزمان با سال [[ظهور]]، [[مردمان]] [[شاهد]] بیست و چهار نوبت بارش [[باران]] و [[رحمت]] [[الهی]] و سرسبزی و طراوت [[زمین]] و پدید آمدن [[برکات]] بیشمار خواهند بود<ref>الارشاد، ج ۲، ص ۳۷۰؛ اعلام الوری، ص ۴۲۹؛ بشاره المصطفی، ص ۳۸۳؛ کشف الغمه، ج ۳، ص ۳۵۶؛ الغیبة، طوسی، ص ۴۴۳؛ نوادر الاخبار، ص ۲۹۰ و ظهور برکات بیشمار: القول المختصر، ابن حجر هیتمی، ص ۵۶؛ تذکره الحفاظ، الذهبی، ج ۳، ص ۸۳۸؛ ینابیع الموده، ص ۴۶۷؛ منتخب کنزالعمال، ج ۶، ص ۳۲؛ مشکاه المصابیح، خطیب تبریزی، ج ۳، ص ۲۴؛ الصواعق المحرقه، ابن حجرهیتمی، ص ۹۷؛ المستدرک علی الصیحین، حاکم نیشابوری، ج ۴، صص ۵۵۷ و ۵۵۸؛ البیان، کنجی، ص ۳۱۶؛ مشارق الأنوار، حمزاوی، ص ۱۵۲؛ اسعاف الراغبین، صبان، ص ۱۴۸؛ مصابیح السنه، بغوی، ج ۲، ص ۱۳۴؛ عقد الدرر، صص ۷۳ و ۹۲؛ الفصول المهمه، صص ۲۸۸ و ۲۸۹ و ۳۰۰.</ref>. | |||
*'''ب) [[علائم]] پیشینی (نشانههای منفصل):'''[[علائم منفصل]] یا پیشینی [[ظهور]] خود به سه دسته "حوادث [[خارق العاده]]"، "اوضاع عمومی اجتمات بشری" و "متخاصمان؛ نیروها و چهره‌ها" انقسام می‌یابد که در اینجا بخشی از [[علائم]] هر دسته را ذکر می‌کنیم: | * '''ب) [[علائم]] پیشینی (نشانههای منفصل):'''[[علائم منفصل]] یا پیشینی [[ظهور]] خود به سه دسته "حوادث [[خارق العاده]]"، "اوضاع عمومی اجتمات بشری" و "متخاصمان؛ نیروها و چهره‌ها" انقسام می‌یابد که در اینجا بخشی از [[علائم]] هر دسته را ذکر می‌کنیم: | ||
*'''حوادث [[خارق العاده]]''' | * '''حوادث [[خارق العاده]]''' | ||
# [[کسوف]] [[خورشید]] در نیمه [[رمضان]] و [[خسوف]] ماه در آخر آن (بر خلاف [[قوانین]] حرکات طبیعی اجرام آسمانی)<ref>الارشاد، ج ۲، ص ۳۶۸؛ اعلام الوری، ص ۴۲۹؛ الکافی، کلینی، ج ۸، صص ۱۷۹ و ۱۸۰؛ الغیبة، نعمانی، ص ۱۸۱؛ الغیبة، طوسی، ص ۴۴۴؛ العدد القویه، ص ۶۶؛ الخرائج، ج ۳، ص ۱۱۵۸؛ الصراط المستقیم، زین الدین نباطی، ج ۲، ص ۲۴۹؛ نوادر الاخبار، ص ۲۸۸؛ منتخب الانوار المضیئه، ص ۳۱۲؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۱۳ و در منابع [[اهل سنت]] قریب به آن: القطر الشهدی، ص ۶۳؛ العطر الوردی، ص ۶۳؛ عقد الدرر، ص ۹۸ و در برخی نصوص [[اهل سنت]] به جای ماه رمضان، ماه شعبان ذکر شده است: العرائس الواضحه، ص ۱۰۶؛ جالیه الکدر، ص ۲۰۸.</ref>. | |||
# فرو رفتن [[زمین]] در سرزمین "[[بیداء|البیداء]]" (میان [[مکه]] و [[مدینه]]) و قریه "[[جابیه]]"<ref>الارشاد، ج ۲ ص ۳۶۸؛ اعلام الوری، ص ۴۲۹؛ الغیبة، نعمانی، صص ۱۷۵ و ۱۸۷؛ مجمع البیان، طبرسی، ج ۴، ص ۳۹۸؛ الخرائج، ج ۳، ص ۱۱۵۶؛ ا[[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ج ۲، صص ۶۴۹ و ۶۵۰؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۲۲۱ و در منابع [[اهل سنت]]: عقد الدرر، مقدسی، صص ۸۵ و ۱۱۷ و ۱۱۸ و ۱۲۴ و ۱۲۹؛ سنن ابن ماجه، ج ۲، ص ۱۳۵۱؛ القول المختصر، ص ۵۶؛ سنن ابی داود، ج ۴، ص ۱۵۲؛ مسند احمد بن حنبل، ج ۶، ص ۳۱۶؛ منتخب کنز العمال، ج ۶، ص ۳۱؛ جالیه الکدر، ص ۲۰۸؛ العرائس الواضحه، ص ۱۰۶؛ مجمع الزوائد، ج ۷، ص ۳۱۶؛ اشعه اللمعات، ج ۴، ص ۳۳۸.</ref> و قریه "[[حرستا|حَرَسْتا]]"<ref>الغیبة، طوسی، ص ۴۶۱؛ الخرائج، ج ۳، ص ۱۱۵۱ و در منابع [[اهل سنت]]: القطر الشهدی، الحلوانی، ص ۶۱؛ العطر الوردی، بلبیسی، ص ۶۱ به نقل از: القول المختصر هیمتی؛ عقد الدرر، ص ۱۲۷.</ref>. | |||
# [[توقف سیر خورشید در آسمان از هنگام ظهر تا نیمه‌های عصر]]<ref>الارشاد، ج ۲، ص ۳۷۳؛ اعلام الوری، ص ۴۲۸؛ کشف الغمه، ج ۳، ص ۳۵۲؛ اثبات الهداه، ج ۳، ص ۷۳۲؛ منتخب الانوار المضیئه، ص ۳۰۶؛ نوادر الاخبار، ص ۲۸۹؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۲۱؛ عقد الدرر، ص ۱۵۶.</ref>. | |||
# [[ظهور سرخی آفاق گستری در آسمان]]<ref>الارشاد، ج ۲، ص ۳۶۸، اعلام الوری، ص ۴۲۹؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۲۱؛ نوادر الاخبار، ص ۲۸۹ و در منابع [[اهل سنت]]: القطر الشهدی، ص ۶۰؛ جالیه الکدر، ص ۲۰۸؛ العرائس الواضحه، ص ۱۰۶؛ عقد الدرر، ص ۱۴۵.</ref>. | |||
# [[ظاهر شدن تصویر صورت و سینه‌ای در قرص خورشید]]<ref>الارشاد، ج ۲، ص ۳۷۳؛ اعلام الوری، ص ۴۲۸؛ کشف الغمه، ج ۳، ص ۳۵۶؛ منتخب الأنوار المضیئه، ص ۳۰۶؛ إثبات الهداه، شیخ حر عاملی، ج ۳، ص ۷۳۲؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۲۱؛ إلزام الناصب فی إثبات الحجه الغائب، حائری، ص ۱۸۵.</ref>. | |||
# [[صیحه آسمانی]] در ماه [[رمضان]] و ندای غیبی هاتفی که نام [[حضرت]] و نام [[پدر]] بزرگوارشان را فریاد می‌کند<ref>الارشاد، ج ۲، ص ۳۷۲؛ ا[[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ج ۱، ص ۳۲۸؛ اعلام الوری، ص ۴۲۶؛ الغیبة، نعمانی، ص ۱۷۰؛ الغیبة، طوسی، صص ۴۳۳ و ۴۳۴؛ کشف الغمه، ج ۳، صص ۳۵۵ و ۳۶۰؛ اثبات الهداه، ج ۳، ص ۴۲۸؛ الکافی، ج ۸، صص ۲۰۹ و ۲۵۸؛ تفسیر العیاشی، ج ۱، ص ۶۴؛ الاختصاص، مفید ص ۲۵۵؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۸۸ و در منابع [[اهل سنت]]: الفصول المهمه، ص ۳۱۰؛ عقد الدرر، صص ۱۳۹ و ۱۴۰ و ۱۴۴ و ۱۴۵.</ref>. | |||
# [[مرگ‌های سرخ]] و سپیدی که پیش از [[ظهور]] [[حضرت]] بسیاری از [[مردمان]] را هلاک می‌سازد<ref>ا[[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ج ۲، ص ۶۵۵؛ اعلام الوری، ص ۴۲۷؛ العدد القویه، ص ۶۱؛ الغیبة، نعمانی، ص ۱۸۵؛ اثبات الهداه، ج ۳، ص ۷۲۳؛ الغیبة، طوسی، ص ۴۳۸؛ بحار الانوار، ج ۲، ص ۲۱۱؛ و در منابع [[اهل سنت]]: الفصول المهمه، ص ۳۰۱.</ref>. | |||
*'''اوضاع عمومی [[جوامع بشری]]:'''[[احادیث]] بسیاری در کتب روایی [[شیعی]] و [[سنی]] وارد شده که اوضاع و احوال [[حاکم]] بر حیات عمومی نوع [[بشر]] را در سطح بین‌المللی، تیره و نابسامان و اسفناک ترسیم می‌کند. به گوشه‌ای از آنها اشاره می‌کنیم: | * '''اوضاع عمومی [[جوامع بشری]]:'''[[احادیث]] بسیاری در کتب روایی [[شیعی]] و [[سنی]] وارد شده که اوضاع و احوال [[حاکم]] بر حیات عمومی نوع [[بشر]] را در سطح بین‌المللی، تیره و نابسامان و اسفناک ترسیم می‌کند. به گوشه‌ای از آنها اشاره می‌کنیم: | ||
# زوال [[علم]] و [[معرفت]] و [[خردورزی]] و انتشار [[جهالت]] و [[تقلید]]<ref>الکافی، ج ۱، صص ۳۱ - ۳۶؛ الملاحم والفتن، سید ابن طاووس، صص ۱۰۵ و ۱۵۷؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۲۱۲ و ج ۵۳، صص ۱۴۰ و ۱۴۱؛ الزام الناصب، ص ۶۴؛ و درمنابع [[اهل سنت]]: صحیح مسلم، ج ۸، ص ۵۷.</ref>. | |||
# شیوع [[فساد]] [[مالی]] و جنسی و [[قتل]] و [[غارت]] و [[شهادت]] به [[دروغ]]<ref>الکافی، ج ۸، صص ۳۱ - ۳۶؛ تحف العقول، حرانی، ص ۴۳؛ اعلام الوری، ص ۴۳۱؛ کشف الغمه، ج ۳، ص ۳۲۴؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۹۲ و در منابع [[اهل سنت]]: العطر الوردی، ص ۵۸؛ عقد الدرر، ص ۱۵۵؛ مسند احمد بن حنبل، ج ۲، ص ۴۱۸؛ نور الابصار، شبلنجی، ص ۱۷۲.</ref>. | |||
# افزایش قیمت‌ها و صعوبت معاش و فراوانی [[مرگ]] و میر<ref>الارشاد، ج ۲، ص ۳۷۸؛ دلائل الامامه، طبری، ص ۲۵۹؛ ا[[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ج ۲، ص ۶۴۹؛ الغیبة، نعمانی، صص ۱۶۷ و ۱۷۸؛ اعلام الوری، ص ۴۲۷؛ تحف العقول، ص ۴۳؛ العدد القویه، ص ۶۶؛ منتخب الانوار المضیئه، ص ۳۱۳ و در منابع [[اهل سنت]]: العطر الوردی، صص ۵۴ و ۵۵.</ref>. | |||
# تکیه زدن [[حاکمان]] [[فاجر]] و [[ظالم]] بر اریکه [[قدرت]]<ref>الخرائج، ج ۳، ص ۱۱۳۴؛ تحف العقول، ص ۴۳؛ المحجه البیضاء، فیض کاشانی، ج ۱، ص ۱۲۵؛ بشارة الاسلام، الکاظمی، صص ۷۶ و ۷۷؛ الزام الناصب، ص ۱۹۵؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۶۳؛ الملاحم و الفتن، باب ۱۷۱، ص ۷۷؛ و در منابع [[اهل سنت]]: عقد الدرر، ص ۱۵۵؛ الحاوی للفتاوی، جلال الدین سیوطی، ج ۲، ص ۱۳۵.</ref>. | |||
# بی‌رونقی [[نماز]] و [[عبادت]] و رونق یافتن [[دروغگویی]] و بی‌ثباتی [[مردم]] در [[دین]] خود<ref>الغیبة، نعمانی، ص ۱۳۸؛ بحار الانوار، ج ۵۲، صص ۱۰۱ و ۲۵۷ و ۲۶۴؛ الکافی، ج ۸، ص ۳۴؛ و در منابع [[اهل سنت]]: العطر الوردی، ص ۵۵؛ الحاوی للفتاوی، ج ۲، ص ۱۵۹؛ عقد الدرر، ص ۱۵۵.</ref>. | |||
# تشبه زنان به مردان و مردان به زنان<ref>اعلام الوری، ص ۴۳۳؛ المحجه البیضاء، ج ۳، ص ۳۴۲؛ الکافی، ج ۸، ص ۳۳؛ نهج الفصاحه، ج ۲، ص ۴۷۴؛ مثیر الأحزان، الجواهری، ص ۲۹۸؛ الزام الناصب، ص ۱۸۰؛ بشارة الاسلام، صص ۲۶ و ۴۴؛ بحار الانوار، ج ۵۲، صص ۲۶۳ و ۲۶۴؛ الخرائج، ج ۳، ص ۱۱۳۴.</ref>. | |||
*'''متخاصمان (نیروها و چهره‌ها):''' در [[احادیث]] باب [[علائم ظهور]]، بخشی از نشانههای آغاز [[قیام]] [[امام مهدی|حضرت حجت]] {{ع}} به [[تبیین]] و ترسیم چهره‌های دو اردوگاه [[حق]] و [[باطل]] و [[رهبران]] برجسته [[سیاسی]] و [[فکری]] آنها و عملکرد [[سپاهیان]] این دو [[جبهه]] اختصاص یافته است. پارهای از آنها را [[بیان]] می‌کنیم: | * '''متخاصمان (نیروها و چهره‌ها):''' در [[احادیث]] باب [[علائم ظهور]]، بخشی از نشانههای آغاز [[قیام]] [[امام مهدی|حضرت حجت]] {{ع}} به [[تبیین]] و ترسیم چهره‌های دو اردوگاه [[حق]] و [[باطل]] و [[رهبران]] برجسته [[سیاسی]] و [[فکری]] آنها و عملکرد [[سپاهیان]] این دو [[جبهه]] اختصاص یافته است. پارهای از آنها را [[بیان]] می‌کنیم: | ||
# [[خروج سفیانی]]<ref>ا[[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ج ۲، صص ۶۵۰ و ۶۵۱؛ الکافی، ج ۸، صص ۲۲۰ و ۲۵۸ و ۲۷۲؛ الخرائج، ج ۳، صص ۱۱۵۰ و ۱۱۵۵ و ۱۱۵۹؛ تفسیر القمی، ج ۲، ص ۱۱۸؛ تفسیر العیاشی، ج ۱، ص ۶۴ و ج ۲، ص ۵۲؛ الاختصاص، ص ۲۵۶؛ الغیبة، نعمانی، صص ۱۷۵ و ۱۷۶ و ۱۸۰ و ۱۸۷؛ الغیبة، طوسی، صص ۴۴۴ و ۴۴۹ و ۴۵۰ و ۴۶۲ و ۴۶۳؛ الارشاد، ج ۲، صص ۳۶۸ و ۳۷۱ و ۳۷۳؛ منتخب الانوار المضیئه، صص ۳۰۶ و ۳۱۰؛ اعلام الوری، ص ۴۲۸؛ کشف الغمه، ج ۳، صص ۳۵۵ و ۳۵۷؛ بحار الانوار، ج ۵۲، صص ۲۲۱ و ۲۷۱ و ۲۷۵؛ اثبات الهداه، ج ۳، صص ۷۲۰ - ۷۲۳ و ۷۲۵ - ۷۳۳ و ۷۳۵؛ نوادرالاخبار، ص ۲۹۰؛ الملاحم و الفتن، ابواب ۸۶ و ۸۷ و ۸۸ و ۹۱، صص ۵۰ و ۵۱ و ۶۴ و ۶۵ و در منابع [[اهل سنت]]: مستدرک الحاکم، ج ۴، ص ۵۲۰؛ الحاوی للفتاوی، ج ۲، صص ۶۷ و ۱۳۴ و ۱۳۵؛ ینابع الموده، ص ۴۴۰؛ عقد الدرر، صص ۱۰۶ - ۱۰۸ و ۱۱۲ - ۱۳۷.</ref>؛ نام این فرد پلید که [[رهبری]] [[جبهه]] [[باطل]] و نیروهای مهدی‌ستیز را به عهده خواهد داشت، [[عثمان بن عنبسه بن ابی سفیان]] است که از [[ابوسفیان]] [[مشرک]] معروف صدر [[اسلام]] نَسَب می‌برد. و همو لشکری را تجهیز نموده برای مقابله با [[امام مهدی|امام]] به سوی [[مکه]] روانه می‌کند که [[زمین]] در صحرای [[بیداء|البیداء]]، آنان را در کام خود می‌کشد. به مدت ۹ ماه بر نواحی پنجگانه [[دمشق]]، [[حمص]]، [[اردن]]، [[حلب]] و قنسرین [[حکومت]] خواهد کرد و خون‌های زیادی را خواهد ریخت تا این که سرانجام در منطقه [[فلسطین]] شرقی به دست [[سپاهیان]] [[امام زمان|صاحب الزمان]] {{ع}} [[اسیر]] شده و در کنار دریاچه "طبریه" چونان گوسفندی سر از بدنش جدا می‌گردد. | |||
# [[ظهور]] شصت [[کذاب]] که مدعی نبوت‌اند<ref>الارشاد، ج ۲، ص ۳۶۹؛ الغیبة، طوسی، ج ۴، ص ۴۳۴؛ اعلام الوری، ص ۴۲۶؛ الخرائج، ج ۳، ص ۱۱۴۹؛ نوادر الاخبار، ص ۲۸۹؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۰۹ و در منابع [[اهل سنت]]: جالیه الکدر، ص ۲۰۸؛ العرائس الواضحه، ص ۱۰۶؛ عقد الدرر، ص ۱۵۴.</ref>. | |||
# [[قیام]] دوزاده تن از آل ابی طالب که [[مردم]] را به خود می‌خوانند و سودای [[پیشوایی]] دارند<ref>الارشاد، ج ۲، ص ۳۷۲؛ اعلام الوری، ص ۴۲۶؛ الغیبة، طوسی، ص ۴۳۷؛ نوادر الاخبار، ص ۲۹۳؛ الخرائج، ج ۳، ص ۱۱۶۲؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۰۹.</ref>. | |||
# [[قتل نفس زکیه]]<ref>الارشاد، ج ۲، ص ۳۶۸؛ ا[[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ج ۲، ص ۶۴۹؛ الغبیه، طوسی، صص ۴۳۶ و ۴۳۷ و ۴۴۵؛ اعلام الوری، ص ۴۲۷؛ الغیبة، نعمانی، صص ۱۶۹ و ۱۷۲ و ۱۷۶؛ الکافی، ج ۱، ص ۳۳۷ و ج ۸، ص ۲۵۸؛ الخصال، ص ۳۰۳؛ الخرائج، ج ۳، صص ۱۱۵۴ و ۱۱۶۲؛ منتخب الانوار المضیئه، ص ۳۱۰؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۲۰۳؛ و در منابع [[اهل سنت]]: عقد الدرر، ص ۱۰۰.</ref>(درباره او توضیحی در پایان این فصل ارائه می‌شود). | |||
# [[قیام یمانی]]<ref>ا[[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ج ۲، ص ۶۴۹؛ الکافی، ج ۸، صص ۱۸۹ و ۲۵۸؛ الخصال، ص ۳۰۳؛ الخرائج، ج ۳، ص ۱۱۶۳؛ الغیبة، نعمانی، صص ۱۷۱ و ۱۸۰؛ الغیبة، طوسی، ص ۴۴۶؛ اعلام الوری، ص ۴۲۹؛ الارشاد، ج ۲، ص ۳۷۵؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۲۱۰ و در منابع [[اهل سنت]]: عقد الدرر، ص ۱۵۱؛ البیان، ص ۷۷؛ جالیه الکدر، ص ۲۰۸؛ نورالابصار، ص ۱۷۲؛ العرائس الواضحه، ص ۱۰۶.</ref>(در پایان این قسمت، توضیحی درباره وی خواهد آمد). | |||
# [[قیام سید خراسانی]] ([[شعیب بن صالح]]) و [[خروج]] [[پرچم‌های سیاه از خراسان]] در [[حمایت]] از [[موعود]] امم<ref>الارشاد، ج ۲، ص ۳۷۵؛ الملاحم و الفتن، ابواب ۹۲ و ۹۳ و ۹۴ و ۹۵، صص ۵۲ و ۵۳؛ الغیبة، نعمانی، صص ۱۷۱ و ۱۷۳؛ الغیبة، طوسی، صص ۴۴۴ و ۴۵۲؛ کشف الغمه، ج ۳، صص ۳۷۵ - ۳۷۷؛ الحجه البیضاء، ج ۴، صص ۲۴۳ و ۳۴۳؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۲۱۰؛ اعلام الوری، ص ۴۲۹ و در منابع [[اهل سنت]]: سنن ترمذی، ج ۳، ص ۳۶۲؛ البیان، ص ۱۷؛ الصواعق المحرقه، ص ۱۶۳؛ منتخب کنزالعمال، ج ۶، ص ۲۹؛ ذخائر العقبی، محب الدین طبری، ص ۱۱۷؛ الحاوی للفتاوی، ج ۲، صص ۱۳۹ و ۱۴۱ و ۱۴۵؛ عقد الدرر، صص ۹۰ و ۱۶۶ - ۱۷۴.</ref>. | |||
# [[ظهور]] مرد [[مغربی]] از [[مصر]] و تسلط وی بر [[شام]]<ref>الارشاد، ج ۲، ص ۳۶۸؛ فلاح السائل، سید ابن طاووس، ص ۳۰۹؛ الغیبة، طوسی، ص ۴۶۳؛ الملاحم و الفتن، ص ۷۷؛ المحجه البیضاء، ج ۴، ص ۳۴۲؛ بحارالانوار، ج ۵۲، صص ۲۱۴ و ۲۳۷ و در منابع [[اهل سنت]]: الحاوی للفتاوی، ج ۲، صص ۱۴۰ و ۱۴۴؛ العرائس الواضحه، ۱۰۶؛ جالیه الکدر، ص ۲۰۸؛ عقد الدرر، ص ۱۵۶.</ref>. | |||
# ورود پرچم‌های [[قیس]] و [[عرب]] به [[مصر]]<ref>الارشاد، ج ۲، صص ۳۶۹ و ۳۷۶ و ۳۷۷؛ اعلام الوری، ص ۴۲۹؛ الغیبة، طوسی، صص ۴۴۸ و ۴۴۹؛ الخرائج، ج ۳، ص ۱۱۶۵؛ کشف الغمه، ج ۳، ۳۵۸؛ منتخب الانوار المضیئه، ص ۶۶؛ اثبات الهداه، ج ۳، ص ۷۲۸؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۲۱۴ و در منابع [[اهل سنت]]: عقد الدرر، ۸۳؛ الفصول المهمه، ص ۲۹۰؛ جالیه الکدر، ص ۲۰۸؛ العرائس الواضحه، ص ۱۰۶.</ref>. | |||
# [[ورود پرچم‌های کنده به خراسان]]<ref>پیشین.</ref>. | |||
# پیاده شدن برادران ترک در "[[الجزیره]]"<ref>علامه سید محمد صدر معتقد است که مقصود از جزیره، سرزمین مابین النهرین در عراق است که در متون کهن بدین اسم نامیده می‌شده است.</ref> و پیاده شدن [[رومیان]] در "الرمله"<ref>آنچنان که یاقوت حموی در معجم البلدان، ج ۳، ص ۶۹ آورده است، الرمله شهر بزرگ و مرکزی منطقه فلسطین بوده که از بین رفته است.</ref><ref>الارشاد، ج ۲، صص ۳۶۸ و ۳۷۲؛ الاختصاص، صص ۲۵۵ و ۲۵۶؛ اعلام الوری، ص ۴۲۷؛ تفسیرالعیاشی، ج ۱، ص ۶۴؛ الغیبة، طوسی، صص ۴۴۱ و ۴۴۲؛ الخرائج، ج ۳، صص ۱۱۵۶ و ۱۱۵۷؛ الغیبة، نعمانی، ص ۱۸۷؛ کشف الغمه، ج ۳، ص ۳۵۶؛ الصراط المستقیم، ج ۲، ص ۲۴۹؛ منتخب الانوار المضیئه، صص ۶۲ و ۳۰۵؛ نوادر الاخبار، ص ۲۸۹؛ بحارالانوار، ج ۵۲، صص ۲۱۲ و ۲۲۲ و ۲۳۷ و در منابع [[اهل سنت]]: الفصول المهمه، ص ۲۹۰؛ عقد الدرر، ص ۱۲۴.</ref><ref>[[مهدی علی‌زاده|علی‌زاده، مهدی]]، [[نشانههای یار و چکامه انتظار (کتاب)]]، ص۲۱-۲۸.</ref>. | |||
}} | }} | ||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
| خط ۳۱۲: | خط ۲۹۴: | ||
بررسی‌ها نشان می‌دهد که فقط تقسیمبندی [[نشانههای ظهور]] به حتمی (محتوم) و غیر حتمی (موقوف) در [[احادیث]] وجود دارد. | بررسی‌ها نشان می‌دهد که فقط تقسیمبندی [[نشانههای ظهور]] به حتمی (محتوم) و غیر حتمی (موقوف) در [[احادیث]] وجود دارد. | ||
گویا تعبیر از حتمی بودن برخی [[نشانه‌ها]]، برای اولین بار در [[احادیث]] [[امام باقر]]{{ع}} [[بیان]] شده است. | گویا تعبیر از حتمی بودن برخی [[نشانه‌ها]]، برای اولین بار در [[احادیث]] [[امام باقر]] {{ع}} [[بیان]] شده است. | ||
مهم‌ترین نشانه‌هایی که حتمی شمرده شدهاند، عبارت‌اند از: [[ندای آسمانی]]، [[خروج دجال]]، [[خروج سفیانی]]، [[قتل نفس زکیه|کشته شدن نفس زکیه]]، [[خسف در بیداء]]، [[خروج یمانی]]، [[خروج خراسانی]] و [[خروج]] [[سید حسنی|حسنی]]<ref>یادآور می‌شویم که شهرت این نشانه‌ها به "نشانههای حتمی"، به معنای صحت همه آنها نیست، چنان که خروج خراسانی، نشانه‌ای است که اگر چه در دوره معاصر، شهرت یافته و زبانزد خاص و عام شده است و به عنوان نشانه‌ای قطعی برای [[ظهور]] شمرده می‌شود؛ ولی احادیث چندانی برای آن موجود نیست.</ref> | مهم‌ترین نشانه‌هایی که حتمی شمرده شدهاند، عبارت‌اند از: [[ندای آسمانی]]، [[خروج دجال]]، [[خروج سفیانی]]، [[قتل نفس زکیه|کشته شدن نفس زکیه]]، [[خسف در بیداء]]، [[خروج یمانی]]، [[خروج خراسانی]] و [[خروج]] [[سید حسنی|حسنی]]<ref>یادآور می‌شویم که شهرت این نشانه‌ها به "نشانههای حتمی"، به معنای صحت همه آنها نیست، چنان که خروج خراسانی، نشانه‌ای است که اگر چه در دوره معاصر، شهرت یافته و زبانزد خاص و عام شده است و به عنوان نشانه‌ای قطعی برای [[ظهور]] شمرده می‌شود؛ ولی احادیث چندانی برای آن موجود نیست.</ref> | ||
البته در [[احادیث]]، به [[نشانههای غیر حتمی]]، تصریح نشده است؛ ولی می‌توان نشانه‌هایی را که حتمی خوانده نشده‌اند، جزو [[نشانههای غیر حتمی]] شمرد<ref>ر.ک: [[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[دانشنامهٔ امام مهدی ج۷ (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی]]، ج ۷، ص۴۲۹–۴۳۱.</ref>»<ref>[[محمد باقری‌زاده اشعری|باقری‌زاده اشعری، محمد]]، [[از امام مهدی بیشتر بدانیم (کتاب)|از امام مهدی بیشتر بدانیم]]، ص۷۱، ۷۲.</ref>. | |||
}} | }} | ||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱۶. | | عنوان پاسخ‌دهنده = ۱۶. حجت الاسلام و المسلمین زمانی؛ | ||
| تصویر = 13681083.jpg | | تصویر = 13681083.jpg | ||
| پاسخ‌دهنده = سید حسن زمانی | | پاسخ‌دهنده = سید حسن زمانی | ||
| پاسخ = | | پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین '''[[سید حسن زمانی]]'''، در کتاب ''«[[نشانههای قیام حضرت مهدی (کتاب)|نشانههای قیام حضرت مهدی]]»'' در این‌باره گفته است: | ||
*«در کتاب‌های مختلف، تقسیم‌هایی برای نشانههای [[قیام]] [[حضرت مهدی]]{{ع}} مطرح شده است که به طور خلاصه [[بیان]] می‌شود: | *«در کتاب‌های مختلف، تقسیم‌هایی برای نشانههای [[قیام]] [[حضرت مهدی]] {{ع}} مطرح شده است که به طور خلاصه [[بیان]] می‌شود: | ||
# '''نشانههای حتمی و غیر حتمی'''؛ | |||
# '''نشانههای متصل و منفصل:''' نشانههای متصل، علامت‌هایی است که نزدیک [[قیام]] [[حضرت مهدی]] {{ع}} واقع میشوند؛ به صورتی که فاصله زمانی میان آنها و [[قیام]] [[حضرت]]، مشخص است. مانند [[قتل نفس زکیه]] که پانزده شب با [[قیام]] فاصله دارد؛ چنانچه [[امام صادق]] {{ع}} فرمود: {{متن حدیث|" لَيْسَ بَيْنَ قِيَامٍ الْقَائِمِ وَ بَيْنَ قَتْلِ النَّفْسِ الزَّكِيَّةِ إِلَّا خَمْسَ عَشْرَةَ لَيْلَةً "}}<ref>بین قیام قائم {{ع}} و کشته شدن نفس زکیه، فاصله‌ای نیست مگر پانزده شب؛ غیبت، طوسی، ص۴۴۵، ح۴۴.</ref>. [[علائم]] منفصل، نشانه‌هایی است که فاصله زمانی آنها با [[قیام]] [[امام مهدی]] {{ع}} مشخص نیست؛ اما تحقق آنها باعث [[اطمینان]] قبلی [[مؤمنان]] و ایجاد [[روحیه امید]] در میان آنان می‌شود؛ مانند [[اختلاف]] [[بنی عباس]] [[اهل بیت]] {{ع}} در هنگامی که آنان در اوج [[قدرت]] بودند و [[شیعیان]] زیر فشارشان قرار داشتند، از [[اختلاف]] و نابودی آنان سخن می‌گفتند و آن را جزء علامت‌های [[قیام]] [[حضرت مهدی]] {{ع}} می‌شمردند<ref>کافی، ج۸، ص۲۵۸، ح۴۸۴.</ref> اما اکنون صدها سال از زوال [[بنی عباس]] می‌گذرد. | |||
# '''نشانههای عادی و غیر عادی:''' نشانههای عادی، نشانه‌هایی هستند که واقع شدن آنها، مانند پیدایش سایر پدیده‌ها، روال عادی و طبیعی دارد؛ مانند [[خروج سفیانی]] و [[قتل نفس زکیه]]. اما نشانههای غیر عادی، نشانه‌هایی می‌باشند که واقع شدن آنها از راه عادی و طبیعی ممکن نیست و برای محقق شدن، نیازمند [[معجزه]] هستند؛ مانند [[ندای آسمانی]] و [[خسف بیداء]]. | |||
# '''نشانههای آسمانی و زمینی:''' برخی [[نشانه‌ها]] در [[آسمان]] پدید می‌آیند؛ مانند [[خورشید و ماه]] گرفتگی در ماه [[رمضان]] یا [[ندای آسمانی]]. اما محل وقوع برخی علامت‌ها، [[زمین]] است؛ مانند [[خسف بیداء]] و [[قتل نفس زکیه]]. | |||
# '''نشانههای [[عام و خاص]]:''' نشانههای عام به [[بیان]] اوضاع عمومی‌قبل از [[ظهور]] می‌پردازد؛ مانند [[افزایش فساد]]، [[ناامنی]]، بیماری‌ها و واقع شدن زلزله‌های ویران‌گر. درمقابل، برخی از [[نشانه‌ها]] مواردی خاص را مطرح می‌کنند که قبل از [[ظهور]] یا [[قیام]] [[حضرت مهدی]] {{ع}} رخ خواهند داد. به این نوع [[نشانه‌ها]]، نشانههای خاص و موردی گفته می‌شود؛مانند [[خروج سفیانی]] و [[ندای آسمانی]]»<ref>[[سید حسن زمانی|زمانی، سید حسن]]، [[نشانههای قیام حضرت مهدی (کتاب)|نشانههای قیام حضرت مهدی]]، ص۱۰-۱۲.</ref>. | |||
}} | }} | ||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
| خط ۳۳۹: | خط ۳۲۲: | ||
}} | }} | ||
== پرسش‌های وابسته == | |||
{{پرسمان نشانههای ظهور امام مهدی}} | {{پرسمان نشانههای ظهور امام مهدی}} | ||
== منبع‌شناسی جامع مهدویت == | == منبع‌شناسی جامع مهدویت == | ||
{{ | {{منبع جامع}} | ||
* [[:رده:کتاب‌شناسی کتاب‌های مهدویت|کتاب‌شناسی مهدویت]]؛ | * [[:رده:کتاب‌شناسی کتاب‌های مهدویت|کتاب‌شناسی مهدویت]]؛ | ||
* [[:رده:مقاله‌شناسی مقاله‌های مهدویت|مقاله‌شناسی مهدویت]]؛ | * [[:رده:مقاله‌شناسی مقاله‌های مهدویت|مقاله‌شناسی مهدویت]]؛ | ||
* [[:رده:پایان‌نامه‌شناسی پایان‌نامه‌های مهدویت|پایان‌نامه‌شناسی مهدویت]]. | * [[:رده:پایان‌نامه‌شناسی پایان‌نامه‌های مهدویت|پایان‌نامه‌شناسی مهدویت]]. | ||
{{پایان | {{پایان منبع جامع}} | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده: | [[رده:پرسش]] | ||
[[رده:پرسمان مهدویت]] | [[رده:پرسمان مهدویت]] | ||
[[رده:(اظ): پرسش‌هایی با ۱۷ پاسخ]] | [[رده:(اظ): پرسش‌هایی با ۱۷ پاسخ]] | ||