مراد از عدالت فردی چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۱۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{پرسش غیرنهایی}}
{{جعبه اطلاعات پرسش
{{جعبه اطلاعات پرسش
| موضوع اصلی       = [[فقه سیاسی (پرسش)|بانک جامع پرسش و پاسخ فقه سیاسی]]
| موضوع اصلی = [[فقه سیاسی (پرسش)|بانک جامع پرسش و پاسخ فقه سیاسی]]
| موضوع فرعی        = مراد از عدالت فردی چیست؟
| تصویر = 110062.jpg
| تصویر             = 110062.jpg
| نمایه وابسته = [[کلیاتی از فقه سیاسی (نمایه)|کلیاتی از فقه سیاسی]]
| اندازه تصویر      = 200px
| مدخل اصلی = [[عدالت فردی]]
| نمایه وابسته     = [[کلیاتی از فقه سیاسی (نمایه)|کلیاتی از فقه سیاسی]]
| موضوعات وابسته =  
| مدخل اصلی         = [[عدالت فردی]]
| تعداد پاسخ = ۱
| موضوعات وابسته   =  
| پاسخ‌دهنده        = ۱ پاسخ
| پاسخ‌دهندگان      =
}}
}}
'''مراد از عدالت فردی چیست؟''' یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث '''[[فقه سیاسی (پرسش)|فقه سیاسی]]''' است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی '''[[فقه سیاسی]]''' مراجعه شود.
'''مراد از عدالت فردی چیست؟''' یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث '''[[فقه سیاسی (پرسش)|فقه سیاسی]]''' است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی '''[[فقه سیاسی]]''' مراجعه شود.


==عبارت‌های دیگری از این پرسش==
== پاسخ نخست ==
[[پرونده:13681332.jpg|بندانگشتی|راست|100px|[[سید کاظم سیدباقری]]]]
حجت الاسلام و المسلمین دکتر '''[[سید کاظم سیدباقری]]''' در کتاب ''«[[عدالت سیاسی در قرآن کریم (کتاب)|عدالت سیاسی در قرآن کریم]]»'' در این‌باره گفته‌ است:


== پاسخ نخست==
«[[عدالت فردی]] زیربنای [[عدالت اجتماعی]] است و عدالت اجتماعی نمی‌تواند مفهومی مغایر با عدالت فردی داشته باشد<ref>ر.ک: مرتضی مطهری، بررسی اجمالی مبانی اقتصاد اسلامی، ص۱۶.</ref>. غالباً عدالت فردی در [[دانش]] [[فقه]]، این‌گونه تعریف می‌شود: {{عربی|العدالة عبارة عن ملكة راسخة باعثة على ملازمة التقوى من ترك المحرمات و فعل الواجبات}}<ref>سیدروح الله موسوی خمینی، تحریر الوسیله، جزء اول، ص۱۰.</ref>.
[[پرونده:13681332.jpg|بندانگشتی|right|100px|[[سید کاظم سیدباقری]]]]
::::::حجت الاسلام و المسلمین دکتر '''[[سید کاظم سیدباقری]]''' در کتاب ''«[[عدالت سیاسی در قرآن کریم (کتاب)|عدالت سیاسی در قرآن کریم]]»'' در این‌باره گفته‌ است:
::::::«[[عدالت فردی]] زیربنای [[عدالت اجتماعی]] است و عدالت اجتماعی نمی‌تواند مفهومی مغایر با عدالت فردی داشته باشد<ref>ر.ک: مرتضی مطهری، بررسی اجمالی مبانی اقتصاد اسلامی، ص۱۶.</ref>. غالباً عدالت فردی در [[دانش]] [[فقه]]، این‌گونه تعریف می‌شود: {{عربی|العدالة عبارة عن ملكة راسخة باعثة على ملازمة التقوى من ترك المحرمات و فعل الواجبات}}<ref>سیدروح الله موسوی خمینی، تحریر الوسیله، جزء اول، ص۱۰.</ref>.
::::::[[عدالت]]، ملکه‌ای [[پایدار]] در [[جان آدمی]] است که باعث می‌شود تا [[رفتار]] او با [[پرهیزکاری]]، همراه گردد که عبارت است از ترک [[حرام]] و انجام امور [[واجب]].
::::::برخی دیگر، عدالت را به عنوان یک [[فضیلت]]، [[پایداری]] در راه [[حق]] و [[درستی]] و دوری از امور ناروا و برتری‌دادن [[عقل]] بر [[هوس]] می‌دانند. این صفت در جنبه فردی، بر صفتی پایدار در [[روان انسان]] دلالت دارد که [[اعمال شایسته]] و حق از آن نشئت می‌گیرد<ref>جمیل صلیبا، فرهنگ فلسفی، ص۴۶۱.</ref>. در دانش فقه و [[اخلاق]]، غالباً که از عدالت سخن به میان می‌آید، معنای فردی و حصول [[ملکه]] [[تقوا]] و پرهیزکاری مورد نظر است، هرچند به برخی ساحت‌های [[اجتماعی]] آن نیز توجه می‌شود، اما نگاه اصلی و اولی به جنبه فردی عدالت است. به تعبیر [[علامه طباطبایی]]، عدالت [[فقهی]]، هیئتی [[نفسانی]] است که [[انسان]] را از انجام [[گناهان]] باز می‌دارد و در دانش اخلاق، ملکه‌ای است که به [[حقیقت]] در وجود انسان، [[راسخ]] و [[استوار]] است که انسان را از [[گناه]] باز می‌دارد<ref>ر.ک: سیدمحمدحسین طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن (مؤسسة الأعلمی للمطبوعات)، ج۶، ص۲۰۶.</ref>. در [[عدل]] [[اعتقادی]] نیز این بحث مطرح است که فرد به آنچه حق است، [[باور]] داشته باشد<ref>سیدمحمدحسین طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن (مؤسسة الأعلمی للمطبوعات)، ج۱۲، ص۳۳۱.</ref>. در [[روایت]] نیز آمده است که [[امام صادق]]{{ع}}، در پاسخ راویی که پرسید با چه معیارهایی عدالت فرد بین [[مسلمین]] شناخته می‌شود تا [[شهادت]] او پذیرش گردد. [[امام]]{{ع}} فرمود، عدالت او را با [[پوشش]] [[عفاف]]، [[خویشتن‌داری]] در شکم، [[شهوت]] و در دست و زبان بشناسید؛ سپس امام{{ع}} معیاری برای این موارد بیان می‌کند که این امور با [[دوری از گناهان]] [[کبیره]] که [[خداوند]] برای انجام آنها، [[وعده]] [[آتش]] داده است؛ مانند می‌گساری، [[زنا]]، [[ربا]]، [[عاق والدین]] و فرار از میدان [[جنگ]] و غیره، شناخته می‌شود و همچنین رعایت نمازهای پنج‌گانه و حضور در [[جماعت]]<ref>شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ج۳، ص۲۴؛ شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه، ج۲۷، ص۳۹۱، باب ۴۱، ح۱: {{متن حدیث|رُوِيَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِي يَعْفُورٍ قَالَ‏ قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ{{ع}} بِمَ تُعْرَفُ‏ عَدَالَةُ الرَّجُلِ‏ بَيْنَ‏ الْمُسْلِمِينَ‏ حَتَّى‏ تُقْبَلَ‏ شَهَادَتُهُ‏ لَهُمْ وَ عَلَيْهِمْ فَقَالَ أَنْ تَعْرِفُوهُ بِالسِّتْرِ وَ الْعَفَافِ- وَ كَفِّ الْبَطْنِ وَ الْفَرْجِ وَ الْيَدِ وَ اللِّسَانِ وَ تُعْرَفُ بِاجْتِنَابِ الْكَبَائِرِ الَّتِي أَوْعَدَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَيْهَا النَّارَ مِنْ شُرْبِ الْخُمُورِ وَ الزِّنَا وَ الرِّبَا وَ عُقُوقِ الْوَالِدَيْنِ وَ الْفِرَارِ مِنَ الزَّحْفِ وَ غَيْرِ ذَلِكَ وَ الدَّلَالَةُ عَلَى ذَلِكَ كُلِّهِ أَنْ يَكُونَ سَاتِراً لِجَمِيعِ عُيُوبِهِ حَتَّى يَحْرُمَ عَلَى الْمُسْلِمِينَ مَا وَرَاءَ ذَلِكَ مِنْ عَثَرَاتِهِ وَ عُيُوبِهِ وَ تَفْتِيشُ مَا وَرَاءَ ذَلِكَ وَ يَجِبَ عَلَيْهِمْ تَزْكِيَتُهُ وَ إِظْهَارُ عَدَالَتِهِ فِي النَّاسِ...‏}}. سپس امام{{ع}} به نکته‌ای اشاره می‌کند که به نظر می‌رسد در بحث عدالت فردی و البته اجتماعی، راهگشاست و آن بسنده کردن به این نکته است که معیار تشخیص عدالت، دوری فرد از همه این گناهان، آن است که عیب‌های خود را بپوشاند و بر بقیه مسلمانان، حرام است که تفتیش سایر معایب و لغزش‌های وی کنند و ستودن وی به پاکی و اظهار عدالتش بین مردم واجب است.</ref>.
::::::پس [[عدالت]] در عرصه فردی، رسیدن به ملکه‌ای است که شخص را در گام اول از [[تجاوز]] به خود و سپس [[حقوق]] دیگران باز می‌دارد»<ref>[[سید کاظم سیدباقری|سیدباقری، سید کاظم]]، [[عدالت سیاسی در قرآن کریم (کتاب)|عدالت سیاسی در قرآن کریم]]، ص ۴۵.</ref>


==پرسش‌های وابسته==
[[عدالت]]، ملکه‌ای [[پایدار]] در [[جان آدمی]] است که باعث می‌شود تا [[رفتار]] او با [[پرهیزکاری]]، همراه گردد که عبارت است از ترک [[حرام]] و انجام امور [[واجب]].


==[[:رده:آثار فقه سیاسی|منبع‌شناسی جامع فقه سیاسی]]==
برخی دیگر، عدالت را به عنوان یک [[فضیلت]]، [[پایداری]] در راه [[حق]] و [[درستی]] و دوری از امور ناروا و برتری‌دادن [[عقل]] بر [[هوس]] می‌دانند. این صفت در جنبه فردی، بر صفتی پایدار در [[روان انسان]] دلالت دارد که [[اعمال شایسته]] و حق از آن نشئت می‌گیرد<ref>جمیل صلیبا، فرهنگ فلسفی، ص۴۶۱.</ref>. در دانش فقه و [[اخلاق]]، غالباً که از عدالت سخن به میان می‌آید، معنای فردی و حصول [[ملکه]] [[تقوا]] و پرهیزکاری مورد نظر است، هرچند به برخی ساحت‌های [[اجتماعی]] آن نیز توجه می‌شود، اما نگاه اصلی و اولی به جنبه فردی عدالت است. به تعبیر [[علامه طباطبایی]]، عدالت [[فقهی]]، هیئتی [[نفسانی]] است که [[انسان]] را از انجام [[گناهان]] باز می‌دارد و در دانش اخلاق، ملکه‌ای است که به [[حقیقت]] در وجود انسان، [[راسخ]] و [[استوار]] است که انسان را از [[گناه]] باز می‌دارد<ref>ر.ک: سیدمحمدحسین طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن (مؤسسة الأعلمی للمطبوعات)، ج۶، ص۲۰۶.</ref>. در [[عدل]] [[اعتقادی]] نیز این بحث مطرح است که فرد به آنچه حق است، [[باور]] داشته باشد<ref>سیدمحمدحسین طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن (مؤسسة الأعلمی للمطبوعات)، ج۱۲، ص۳۳۱.</ref>. در [[روایت]] نیز آمده است که [[امام صادق]] {{ع}}، در پاسخ راویی که پرسید با چه معیارهایی عدالت فرد بین [[مسلمین]] شناخته می‌شود تا [[شهادت]] او پذیرش گردد. [[امام]] {{ع}} فرمود، عدالت او را با [[پوشش]] [[عفاف]]، [[خویشتن‌داری]] در شکم، [[شهوت]] و در دست و زبان بشناسید؛ سپس امام {{ع}} معیاری برای این موارد بیان می‌کند که این امور با [[دوری از گناهان]] [[کبیره]] که [[خداوند]] برای انجام آنها، [[وعده]] [[آتش]] داده است؛ مانند می‌گساری، [[زنا]]، [[ربا]]، [[عاق والدین]] و فرار از میدان [[جنگ]] و غیره، شناخته می‌شود و همچنین رعایت نمازهای پنج‌گانه و حضور در [[جماعت]]<ref>شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ج۳، ص۲۴؛ شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه، ج۲۷، ص۳۹۱، باب ۴۱، ح۱: {{متن حدیث|رُوِيَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِي يَعْفُورٍ قَالَ‏ قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ {{ع}} بِمَ تُعْرَفُ‏ عَدَالَةُ الرَّجُلِ‏ بَيْنَ‏ الْمُسْلِمِينَ‏ حَتَّى‏ تُقْبَلَ‏ شَهَادَتُهُ‏ لَهُمْ وَ عَلَيْهِمْ فَقَالَ أَنْ تَعْرِفُوهُ بِالسِّتْرِ وَ الْعَفَافِ- وَ كَفِّ الْبَطْنِ وَ الْفَرْجِ وَ الْيَدِ وَ اللِّسَانِ وَ تُعْرَفُ بِاجْتِنَابِ الْكَبَائِرِ الَّتِي أَوْعَدَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَيْهَا النَّارَ مِنْ شُرْبِ الْخُمُورِ وَ الزِّنَا وَ الرِّبَا وَ عُقُوقِ الْوَالِدَيْنِ وَ الْفِرَارِ مِنَ الزَّحْفِ وَ غَيْرِ ذَلِكَ وَ الدَّلَالَةُ عَلَى ذَلِكَ كُلِّهِ أَنْ يَكُونَ سَاتِراً لِجَمِيعِ عُيُوبِهِ حَتَّى يَحْرُمَ عَلَى الْمُسْلِمِينَ مَا وَرَاءَ ذَلِكَ مِنْ عَثَرَاتِهِ وَ عُيُوبِهِ وَ تَفْتِيشُ مَا وَرَاءَ ذَلِكَ وَ يَجِبَ عَلَيْهِمْ تَزْكِيَتُهُ وَ إِظْهَارُ عَدَالَتِهِ فِي النَّاسِ...‏}}. سپس امام {{ع}} به نکته‌ای اشاره می‌کند که به نظر می‌رسد در بحث عدالت فردی و البته اجتماعی، راهگشاست و آن بسنده کردن به این نکته است که معیار تشخیص عدالت، دوری فرد از همه این گناهان، آن است که عیب‌های خود را بپوشاند و بر بقیه مسلمانان، حرام است که تفتیش سایر معایب و لغزش‌های وی کنند و ستودن وی به پاکی و اظهار عدالتش بین مردم واجب است.</ref>.
{{پرسش‌های وابسته}}
 
{{ستون-شروع|3}}
پس [[عدالت]] در عرصه فردی، رسیدن به ملکه‌ای است که شخص را در گام اول از [[تجاوز]] به خود و سپس [[حقوق]] دیگران باز می‌دارد»<ref>[[سید کاظم سیدباقری|سیدباقری، سید کاظم]]، [[عدالت سیاسی در قرآن کریم (کتاب)|عدالت سیاسی در قرآن کریم]]، ص ۴۵.</ref>
 
== [[:رده:آثار فقه سیاسی|منبع‌شناسی جامع فقه سیاسی]] ==
{{منبع‌ جامع}}
* [[:رده:کتاب‌شناسی کتاب‌های فقه سیاسی|کتاب‌شناسی فقه سیاسی]]؛
* [[:رده:کتاب‌شناسی کتاب‌های فقه سیاسی|کتاب‌شناسی فقه سیاسی]]؛
* [[:رده:مقاله‌شناسی مقاله‌های فقه سیاسی|مقاله‌شناسی فقه سیاسی]]؛
* [[:رده:مقاله‌شناسی مقاله‌های فقه سیاسی|مقاله‌شناسی فقه سیاسی]]؛
* [[:رده:پایان‌نامه‌شناسی پایان‌نامه‌های فقه سیاسی|پایان‌نامه‌شناسی فقه سیاسی]].
* [[:رده:پایان‌نامه‌شناسی پایان‌نامه‌های فقه سیاسی|پایان‌نامه‌شناسی فقه سیاسی]].
{{پایان}}
{{پایان منبع‌ جامع}}
{{پایان}}


==پانویس==
== پانویس ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}


[[رده:پرسش‌]]
[[رده:پرسش]]
[[رده:پرسمان فقه سیاسی]]
[[رده:پرسمان فقه سیاسی]]
[[رده:(اا): پرسش‌هایی با ۱ پاسخ]]
 
[[رده:(اا): پرسش‌های فقه سیاسی با ۱ پاسخ]]
[[رده:(اا): پرسش‌های فقه سیاسی با ۱ پاسخ]]
۱۱۸٬۲۸۱

ویرایش