جهان‌بینی الحادی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-==منابع== * +==منابع== {{منابع}} * ))
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{مدخل مرتبط
| موضوع مرتبط = جهان‌بینی
| عنوان مدخل  =
| مداخل مرتبط = [[جهان‌بینی الحادی در فقه سیاسی]]
| پرسش مرتبط  =
}}


{{نبوت}}
== مقدمه ==
<div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث '''[[جهان‌بینی]]''' است. "'''[[جهان‌بینی الحادی]]'''" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
[[جهان‌بینی]] [[الحادی]]، وجود [[خالق]] [[حکیم]] و عادلی را در [[جهان]] [[نفی]] می‌کند، از این نوع [[جهان‌بینی]] عمومی، به طور منطقی، [[جهان‌بینی سیاسی]] مبتنی بر قاعدۀ "[[زور]] =[[حق]]" نتیجه گرفته می‌شود. با [[نفی]] وجود [[مدیریت]] و [[حاکمیت]] مبتنی بر [[عقل]] و [[حکمت]] در سراسر [[جهان]]، دلیلی برای تفکیک بین حقّانیت و [[قدرت]] وجود نخواهد داشت و حقّانیت، همواره تابع [[قدرت]] و [[زور]] خواهد بود؛ زیرا بنابر نظریۀ [[نفی]] [[خدای حکیم]]، آنچه در [[جهان]] [[حکومت]] می‌کند، [[قدرت]] غالب است که حقیقتی در [[جهان]]، [[برتر]] از آن نیست و هر قدرتی که بر قدرتی دیگر [[غلبه]] کند، نمایندۀ [[حقیقت]] [[حاکم]] بر [[جهان]] خواهد بود.
<div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[جهان‌بینی الحادی در قرآن]] - [[جهان‌بینی الحادی در حدیث]] - [[جهان‌بینی الحادی در نهج البلاغه]] - [[جهان‌بینی الحادی در کلام اسلامی]] - [[جهان‌بینی الحادی در فلسفه اسلامی]] - [[جهان‌بینی الحادی در فقه سیاسی]]</div>
<div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[جهان‌بینی الحادی (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>


==مقدمه==
این [[جهان‌بینی سیاسی]]، نظریۀ [[سیاسی]] مبتنی بر [[مشروعیت]] هر نوع تسلّط [[سیاسی]] را نتیجه می‌دهد و در حقیقت هر نوع نظریۀ [[سیاسی]] [[معتقد]] به تساوی حقّانیت و [[مشروعیت]] با [[قدرت]]، تنها با [[جهان‌بینی سیاسی]] برخاسته از [[جهان‌بینی الحادی]] قابل توجیه است.
*[[جهان‌بینی]] [[الحادی]]، وجود [[خالق]] [[حکیم]] و عادلی را در [[جهان]] [[نفی]] می‌کند، از این نوع [[جهان‌بینی]] عمومی، به طور منطقی، [[جهان‌بینی سیاسی]] مبتنی بر قاعدۀ "[[زور]] =[[حق]]" نتیجه گرفته می‌شود. با [[نفی]] وجود [[مدیریت]] و [[حاکمیت]] مبتنی بر [[عقل]] و [[حکمت]] در سراسر [[جهان]]، دلیلی برای تفکیک بین حقّانیت و [[قدرت]] وجود نخواهد داشت و حقّانیت، همواره تابع [[قدرت]] و [[زور]] خواهد بود؛ زیرا بنابر نظریۀ [[نفی]] [[خدای حکیم]]، آنچه در [[جهان]] [[حکومت]] می‌کند، [[قدرت]] غالب است که حقیقتی در [[جهان]]، [[برتر]] از آن نیست و هر قدرتی که بر قدرتی دیگر [[غلبه]] کند، نمایندۀ [[حقیقت]] [[حاکم]] بر [[جهان]] خواهد بود.
*این [[جهان‌بینی سیاسی]]، نظریۀ [[سیاسی]] مبتنی بر [[مشروعیت]] هر نوع تسلّط [[سیاسی]] را نتیجه می‌دهد و در حقیقت هر نوع نظریۀ [[سیاسی]] [[معتقد]] به تساوی حقّانیت و [[مشروعیت]] با [[قدرت]]، تنها با [[جهان‌بینی سیاسی]] برخاسته از [[جهان‌بینی الحادی]] قابل توجیه است.
*بر مبنای [[جهان‌بینی الهی]] است که در عالم [[سیاست]]، [[مشروعیت]] از [[قدرت]] قابل تفکیک است و تلازمی بین قدرت داشتن و مشروعیت داشتن وجود ندارد. و در این صورت است که در عالم [[سیاست]]، این بحث راه پیدا می‌کند که [[قدرت]] باید از [[مشروعیت]] و [[حقانیت]] برخوردار باشد و قدرتی که [[دلیل]] بر [[مشروعیت]] و [[حقانیت]] آن نیست، [[مشروعیت]] ندارد و از [[حقّ]] [[امر و نهی]] و اِعمال [[سیاست]] برخوردار نیست؛ زیرا به [[دلیل]] وجود خدای کاملی که [[حق]] [[سیاست]] [[مشروع]] یعنی [[امر و نهی]] عادلانه لازم ذاتی اوست، تنها قدرتی [[مشروع]] و از حقّانیت برخوردار است که [[مشروعیت]] [[امر و نهی]] خود را از او گرفته باشد؛ و هر نوع [[سیاست]] و [[امر و نهی]] غیر مستند به [[اذن]] او، [[اعمال]] قدرتی [[نامشروع]] و نا‌بحقّ خواهد بود؛ لکن بنا بر [[نفی]] وجود [[خدای حکیم]] و [[نفی]] [[جهان‌بینی سیاسی]] [[معتقد]] به وجود منبع اصلی و ذاتی برای [[مشروعیت]] [[سیاست]] و [[امر و نهی]]، معیار و ملاکی برای [[مشروعیت]] [[امر و نهی]] و [[سیاست]] وجود نخواهد داشت؛ زیرا همۀ [[انسان‌ها]] نسبت به [[حق]] [[امر و نهی]] و [[سیاست]]، در [[شأن]] و رتبۀ واحدی قرار دارند و تنها امتیازی که در این زمینه برای [[انسانی]] معین یا گروه [[انسانی]] معینی پدیدار می‌گردد، [[امتیاز]] برخورداری از [[قدرت]] و [[زور]] بیشتری است که بتواند به وسیلۀ آن، دیگران را در برابر خود وادار به [[فروتنی]] و [[فرمانبرداری]] و [[تبعیت]] کند. در این صورت است که [[مشروعیت]] و [[حقانیت]]، معنایی به جز [[زور]] و [[قدرت]] و تسلّط و [[قهر]] نخواهد داشت.
*بنابر آنچه گفتیم؛ [[جهان‌بینی الحادی]]، مبنای توجیه آن دسته از نظریه‌های [[سیاسی]] است که [[حاکمان]] زورگو و [[مستبد]] را [[خدایان]] و [[فرمانروایان]] مطلقی می‌دانند که هیچکس را [[حق]] [[سرکشی]] در برابر [[قدرت]] آنها نیست و هر چه را که آنان بخواهند و بپسندند، [[حق]] و خیر مطلق است و [[حق]] و [[خیر و خوبی]] و سعادتی فراتر از خواسته و ایده و [[پندار]] آنان نیست. این همان گفتاری است که [[خدای متعال]] از قول [[فرعون]] [[طغیانگر]] [[سبکسر]] [[مصر]] [[نقل]] می‌کند که به [[قوم]] خود می‌گفت: {{متن قرآن|مَا أُرِيكُمْ إِلَّا مَا أَرَى وَمَا أَهْدِيكُمْ إِلَّا سَبِيلَ الرَّشَادِ}}<ref>«آنچه به شما نشان می‌دهم همان است که می‌اندیشم و شما را جز به راه نیک و درست راهنمایی نمی‌کنم» سوره غافر، آیه ۲۹.</ref>.
*نظریه‌های [[سیاسی]] مبتنی بر [[نفی]] وجود [[خداوند]] حاکمی که [[حقانیت]] و [[مشروعیت حکومت]] و [[امر و نهی]]، ذاتی او باشد، همگی در این نتیجه که [[زور]]، مساوی با [[حق]] است یکسانند و تفاوت چندانی بین آنکه این [[زور]]، در دست یک فرد یا چند فرد قرار گیرد یا با [[رضایت]] دیگر افراد به دست آمده باشد یا بدون [[رضایت]] آنها، وجود ندارد؛ لهذا [[سرنوشت]] رژیم‌های [[استبدادی]] [[الحادی]]، با رژیم‌های [[دموکراسی]] [[الحادی]]، [[سرنوشت]] واحدی است و هر دو نوع رژیم و همۀ رژیم‌های [[سیاسی]] مبتنی بر [[جهان‌بینی سیاسی]] [[الحادی]] به یک نتیجه منتهی می‌شود و آن اینکه خواستۀ فرد یا افراد خاصی از [[جامعه]]، بدون وجود توجیه منطقی و معقول خاصی، بلکه تنها به [[دلیل]] چنگانداختن به [[قدرت]] و [[زور]] به گونه‌ای نامحدود، بر خواستۀ دیگران [[برتری]] می‌یابد و ملاک خوبی، [[خیر]]، [[خوشی]] و [[سعادت]] [[جامعه]] قرار می‌گیرد<ref>[[محسن اراکی|اراکی، محسن]]، [[فقه نظام سیاسی اسلام ج۱ (کتاب)|فقه نظام سیاسی اسلام]]، ج۱، ص۸۳-۸۵.</ref>.


==منابع==
بر مبنای [[جهان‌بینی الهی]] است که در عالم [[سیاست]]، [[مشروعیت]] از [[قدرت]] قابل تفکیک است و تلازمی بین قدرت داشتن و مشروعیت داشتن وجود ندارد. و در این صورت است که در عالم [[سیاست]]، این بحث راه پیدا می‌کند که [[قدرت]] باید از [[مشروعیت]] و [[حقانیت]] برخوردار باشد و قدرتی که [[دلیل]] بر [[مشروعیت]] و [[حقانیت]] آن نیست، [[مشروعیت]] ندارد و از [[حقّ]] [[امر و نهی]] و اِعمال [[سیاست]] برخوردار نیست؛ زیرا به [[دلیل]] وجود خدای کاملی که [[حق]] [[سیاست]] [[مشروع]] یعنی [[امر و نهی]] عادلانه لازم ذاتی اوست، تنها قدرتی [[مشروع]] و از حقّانیت برخوردار است که [[مشروعیت]] [[امر و نهی]] خود را از او گرفته باشد؛ و هر نوع [[سیاست]] و [[امر و نهی]] غیر مستند به [[اذن]] او، [[اعمال]] قدرتی [[نامشروع]] و نا‌بحقّ خواهد بود؛ لکن بنا بر [[نفی]] وجود [[خدای حکیم]] و [[نفی]] [[جهان‌بینی سیاسی]] [[معتقد]] به وجود منبع اصلی و ذاتی برای [[مشروعیت]] [[سیاست]] و [[امر و نهی]]، معیار و ملاکی برای [[مشروعیت]] [[امر و نهی]] و [[سیاست]] وجود نخواهد داشت؛ زیرا همۀ [[انسان‌ها]] نسبت به [[حق]] [[امر و نهی]] و [[سیاست]]، در [[شأن]] و رتبۀ واحدی قرار دارند و تنها امتیازی که در این زمینه برای [[انسانی]] معین یا گروه [[انسانی]] معینی پدیدار می‌گردد، [[امتیاز]] برخورداری از [[قدرت]] و [[زور]] بیشتری است که بتواند به وسیلۀ آن، دیگران را در برابر خود وادار به [[فروتنی]] و [[فرمانبرداری]] و [[تبعیت]] کند. در این صورت است که [[مشروعیت]] و [[حقانیت]]، معنایی به جز [[زور]] و [[قدرت]] و تسلّط و [[قهر]] نخواهد داشت.
 
بنابر آنچه گفتیم؛ [[جهان‌بینی الحادی]]، مبنای توجیه آن دسته از نظریه‌های [[سیاسی]] است که [[حاکمان]] زورگو و [[مستبد]] را [[خدایان]] و [[فرمانروایان]] مطلقی می‌دانند که هیچکس را [[حق]] [[سرکشی]] در برابر [[قدرت]] آنها نیست و هر چه را که آنان بخواهند و بپسندند، [[حق]] و خیر مطلق است و [[حق]] و [[خیر و خوبی]] و سعادتی فراتر از خواسته و ایده و [[پندار]] آنان نیست. این همان گفتاری است که [[خدای متعال]] از قول [[فرعون]] [[طغیانگر]] [[سبکسر]] [[مصر]] [[نقل]] می‌کند که به [[قوم]] خود می‌گفت: {{متن قرآن|مَا أُرِيكُمْ إِلَّا مَا أَرَى وَمَا أَهْدِيكُمْ إِلَّا سَبِيلَ الرَّشَادِ}}<ref>«آنچه به شما نشان می‌دهم همان است که می‌اندیشم و شما را جز به راه نیک و درست راهنمایی نمی‌کنم» سوره غافر، آیه ۲۹.</ref>.
 
نظریه‌های [[سیاسی]] مبتنی بر [[نفی]] وجود [[خداوند]] حاکمی که [[حقانیت]] و [[مشروعیت حکومت]] و [[امر و نهی]]، ذاتی او باشد، همگی در این نتیجه که [[زور]]، مساوی با [[حق]] است یکسانند و تفاوت چندانی بین آنکه این [[زور]]، در دست یک فرد یا چند فرد قرار گیرد یا با [[رضایت]] دیگر افراد به دست آمده باشد یا بدون [[رضایت]] آنها، وجود ندارد؛ لهذا [[سرنوشت]] رژیم‌های [[استبدادی]] [[الحادی]]، با رژیم‌های [[دموکراسی]] [[الحادی]]، [[سرنوشت]] واحدی است و هر دو نوع رژیم و همۀ رژیم‌های [[سیاسی]] مبتنی بر [[جهان‌بینی سیاسی]] [[الحادی]] به یک نتیجه منتهی می‌شود و آن اینکه خواستۀ فرد یا افراد خاصی از [[جامعه]]، بدون وجود توجیه منطقی و معقول خاصی، بلکه تنها به [[دلیل]] چنگانداختن به [[قدرت]] و [[زور]] به گونه‌ای نامحدود، بر خواستۀ دیگران [[برتری]] می‌یابد و ملاک خوبی، [[خیر]]، [[خوشی]] و [[سعادت]] [[جامعه]] قرار می‌گیرد<ref>[[محسن اراکی|اراکی، محسن]]، [[فقه نظام سیاسی اسلام ج۱ (کتاب)|فقه نظام سیاسی اسلام]]، ج۱، ص۸۳-۸۵.</ref>.
 
== منابع ==
{{منابع}}
{{منابع}}
* [[پرونده:11123.jpg|22px]] [[محسن اراکی|اراکی، محسن]]، [[فقه نظام سیاسی اسلام ج۱ (کتاب)|'''فقه نظام سیاسی اسلام ج۱''']]
# [[پرونده:11123.jpg|22px]] [[محسن اراکی|اراکی، محسن]]، [[فقه نظام سیاسی اسلام ج۱ (کتاب)|'''فقه نظام سیاسی اسلام ج۱''']]
{{پایان منابع}}
{{پایان منابع}}
==جستارهای وابسته==


== پانویس ==
== پانویس ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}


[[رده:مدخل]]
[[رده:جهان‌شناسی]]
[[رده:جهان‌بینی]]
[[رده:جهان‌بینی الحادی]]
۱۱۷٬۶۳۳

ویرایش