وظایف و اختیارات ولی فقیه چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - '}}↵↵== منبع‌شناسی جامع مهدویت ==↵{{منبع‌ جامع}}↵* کتاب‌شناسی مهدویت؛↵* مقاله‌شناسی مهدویت؛↵* پایان‌نامه‌شناسی مهدویت. ↵{{پایان منبع جامع}}' به '}}'
جز (جایگزینی متن - '\ر\s=\s(.*)\.jpg\|' به 'ر = $1.jpg|تپس|')
جز (جایگزینی متن - '}}↵↵== منبع‌شناسی جامع مهدویت ==↵{{منبع‌ جامع}}↵* کتاب‌شناسی مهدویت؛↵* مقاله‌شناسی مهدویت؛↵* پایان‌نامه‌شناسی مهدویت. ↵{{پایان منبع جامع}}' به '}}')
 
(۲۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{پرسش غیرنهایی}}
{{جعبه اطلاعات پرسش
{{جعبه اطلاعات پرسش
| موضوع اصلی       = [[مهدویت (پرسش)|بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت]]
| موضوع اصلی = [[مهدویت (پرسش)|بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت]]
| موضوع فرعی        = وظایف و اختیارات ولی فقیه چیست؟
| تصویر = 7626626268.jpg
| تصویر             = 7626626268.jpg
| مدخل بالاتر = [[مهدویت]] / [[غیبت امام مهدی]] / [[عصر غیبت کبری]] / [[ولایت فقیه در عصر غیبت]]  
| اندازه تصویر      = 200px
| مدخل اصلی =  
| مدخل بالاتر     = [[مهدویت]] / [[غیبت امام مهدی]] / [[عصر غیبت کبری]] / [[ولایت فقیه در عصر غیبت]]  
| مدخل وابسته =  
| مدخل اصلی   =  
| پاسخ‌دهندگان = ۳ پاسخ  
| مدخل وابسته   =
| پاسخ‌دهنده        =
| پاسخ‌دهندگان       = ۳ پاسخ  
}}
}}
'''وظایف و اختیارات ولی فقیه چیست؟''' یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث '''[[مهدویت (پرسش)|مهدویت]]''' است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی '''[[مهدویت]]''' مراجعه شود.
'''وظایف و اختیارات ولی فقیه چیست؟''' یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث '''[[مهدویت (پرسش)|مهدویت]]''' است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی '''[[مهدویت]]''' مراجعه شود.


==عبارت‌های دیگری از این پرسش==
== پاسخ نخست ==
[[پرونده:Pic259.jpg|100px|راست|بندانگشتی|[[عبدالمجید زهادت]]]]
حجت الاسلام و المسلمین '''[[عبدالمجید زهادت]]'''، در کتاب ''«[[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید ۵ ج۲]]»'' در این‌باره گفته است:


== پاسخ نخست ==
«در [[زمان غیبت]]، [[مرجع]] [[مردم]] در مسائل گوناگون فردی و [[اجتماعی]]، [[فقیه جامع الشرائط]] است و [[امام]] [[معصوم]]، او را [[حاکم]] بر [[مردم]] قرار داده است. و مطابق فرموده [[امام]] [[معصوم]] سمت‌های سه‌گانه افتاء، [[قضا]] و [[حکومت]]، [[حق]] [[فقیه جامع الشرائط]] و بلکه [[وظیفه]] اوست. پس در [[زمان غیبت]]، [[فقیه]] به [[نیابت]] از [[امام]] در همه مسائل شرعی [[فتوا]] می‌دهد و در نزاع‌ها، بین طرفین [[قضاوت]] و [[داوری]] می‌کند و همگان موظفند [[داوری]] او را بپذیرند و براساس آن عمل کنند. همچنین [[قضاوت]] و [[داوری]] می‌کند و همگان موظفند [[داوری]] او را بپذیرند و براساس آن عمل کنند. همچنین در امر [[حکومت]] و [[تدبیر امور]] [[جامعه]]، [[سرپرستی]] [[مردم]] به عهده اوست و از سوی [[امام]]، [[جامعه]] را [[رهبری]] می‌کند و در همه امور که به اجتماع و [[جامعه اسلامی]] مربوط است، [[حکم]] او [[حکم]] [[امام]] است و باید پذیرفته شود<ref>برای مطالعۀ بیشتر ر.ک: حکومت اسلامی، ص ۲۱۴ به بعد.</ref>»<ref>[[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید ۵ ج۲]]، ص۲۱۸.</ref>.
[[پرونده:Pic259.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[عبدالمجید زهادت]]]]
::::::حجت الاسلام و المسلمین '''[[عبدالمجید زهادت]]'''، در کتاب  ''«[[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید ۵ ج۲]]»'' در این‌باره گفته است:
::::::«در [[زمان غیبت]]، [[مرجع]] [[مردم]] در مسائل گوناگون فردی و [[اجتماعی]]، [[فقیه جامع الشرائط]] است و [[امام]] [[معصوم]]، او را [[حاکم]] بر [[مردم]] قرار داده است. و مطابق فرموده [[امام]] [[معصوم]] سمت‌های سه‌گانه افتاء، [[قضا]] و [[حکومت]]، [[حق]] [[فقیه جامع الشرائط]] و بلکه [[وظیفه]] اوست. پس در [[زمان غیبت]]، [[فقیه]] به [[نیابت]] از [[امام]] در همه مسائل شرعی [[فتوا]] می‌دهد و در نزاع‌ها، بین طرفین [[قضاوت]] و [[داوری]] می‌کند و همگان موظفند [[داوری]] او را بپذیرند و براساس آن عمل کنند. همچنین [[قضاوت]] و [[داوری]] می‌کند و همگان موظفند [[داوری]] او را بپذیرند و براساس آن عمل کنند. همچنین در امر [[حکومت]] و [[تدبیر امور]] [[جامعه]]، [[سرپرستی]] [[مردم]] به عهده اوست و از سوی [[امام]]، [[جامعه]] را [[رهبری]] می‌کند و در همه امور که به اجتماع و [[جامعه اسلامی]] مربوط است، [[حکم]] او [[حکم]] [[امام]] است و باید پذیرفته شود<ref>برای مطالعۀ بیشتر ر.ک: حکومت اسلامی، ص ۲۱۴ به بعد.</ref>»<ref>[[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید ۵ ج۲]]، ص۲۱۸.</ref>.


==پاسخ‌های دیگر==
== پاسخ‌های دیگر ==
{{پاسخ پرسش  
{{پاسخ پرسش  
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱. نویسندگان کتاب [[نگین آفرینش ج۲ (کتاب)|نگین آفرینش]]؛
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱. نویسندگان کتاب نگین آفرینش؛
| تصویر = 991395.jpg|تپس|بندانگشتی|100px|right|]]
| تصویر = 991395.jpg
::::::نویسندگان کتاب ''«[[نگین آفرینش ج۲ (کتاب)|نگین آفرینش]]»'' در این باره گفته‌اند:
| پاسخ‌دهنده = نگین آفرینش ج۲ (کتاب)
::::::« در زمان [[غیبت]]، [[مرجع]] [[مردم]] در مسائل گوناگون فردی و [[اجتماعی]]، [[فقیه جامع الشرائط]] است و [[امام]]{{ع}}، او را [[حاکم]] بر [[مردم]] قرار داده است. و مطابق فرموده [[امام]]{{ع}} سمت‌های سه‌گانه افتاء، [[قضاء]] و [[حکومت]]، [[حق]] [[فقیه جامع الشرائط]] و بلکه [[وظیفه]] اوست. پس در زمان [[غیبت]]، [[فقیه]] به [[نیابت]] از [[امام]] در همه مسائل شرعی [[فتوا]] می‌دهد و در نزاع‌ها، بین طرفین [[قضاوت]] و [[داوری]] می‌کند و همگان موظفند [[داوری]] او را بپذیرند و بر اساس آن عمل کنند. همچنین در امر [[حکومت]] و [[تدبیر امور]] [[جامعه]]، [[سرپرستی]] [[مردم]] به عهده اوست و از سوی [[امام]]، [[جامعه]] را [[رهبری]] می‌کند و در همه امور که به اجتماع و [[جامعه]] [[اسلام]] مربوط است، [[حکم]] او [[حکم]] [[امام]] است و باید پذیرفته شود. از [[ولایت فقیه]] در این سه حوزه به "[[ولایت مطلقه]]" تعبیر می‌شود؛ یعنی محدوده‌ی [[ولایت فقیه]] تنها در بخش [[فتوا]] دادن و [[قضاوت]] کردن نیست، بلکه تمام امور [[جامعه]] و [[حکومت]] بر [[مردم]] را شامل می‌شود.<ref> برای مطالعۀ بیشتر ر.ک: حکومت اسلامی، ص ۲۱۴ به بعد.</ref>»<ref>[[محمد امین بالادستان|بالادستان، محمد امین]]؛ [[محمد مهدی حائری‌‎پور|حائری‌‎پور، محمد مهدی]]؛ [[مهدی یوسفیان|یوسفیان، مهدی]]، [[نگین آفرینش ج۲ (کتاب)|نگین آفرینش]]، ج۲، ص ۱۱۷ - ۱۱۸.</ref>.
| پاسخ = نویسندگان کتاب ''«[[نگین آفرینش ج۲ (کتاب)|نگین آفرینش]]»'' در این باره گفته‌اند:
{{پایان جمع شدن}}


«در زمان [[غیبت]]، [[مرجع]] [[مردم]] در مسائل گوناگون فردی و [[اجتماعی]]، [[فقیه جامع الشرائط]] است و [[امام]] {{ع}}، او را [[حاکم]] بر [[مردم]] قرار داده است. و مطابق فرموده [[امام]] {{ع}} سمت‌های سه‌گانه افتاء، [[قضاء]] و [[حکومت]]، [[حق]] [[فقیه جامع الشرائط]] و بلکه [[وظیفه]] اوست. پس در زمان [[غیبت]]، [[فقیه]] به [[نیابت]] از [[امام]] در همه مسائل شرعی [[فتوا]] می‌دهد و در نزاع‌ها، بین طرفین [[قضاوت]] و [[داوری]] می‌کند و همگان موظفند [[داوری]] او را بپذیرند و بر اساس آن عمل کنند. همچنین در امر [[حکومت]] و [[تدبیر امور]] [[جامعه]]، [[سرپرستی]] [[مردم]] به عهده اوست و از سوی [[امام]]، [[جامعه]] را [[رهبری]] می‌کند و در همه امور که به اجتماع و [[جامعه]] [[اسلام]] مربوط است، [[حکم]] او [[حکم]] [[امام]] است و باید پذیرفته شود. از [[ولایت فقیه]] در این سه حوزه به "[[ولایت مطلقه]]" تعبیر می‌شود؛ یعنی محدوده‌ی [[ولایت فقیه]] تنها در بخش [[فتوا]] دادن و [[قضاوت]] کردن نیست، بلکه تمام امور [[جامعه]] و [[حکومت]] بر [[مردم]] را شامل می‌شود.<ref> برای مطالعۀ بیشتر ر.ک: حکومت اسلامی، ص ۲۱۴ به بعد.</ref>»<ref>[[محمد امین بالادستان|بالادستان، محمد امین]]؛ [[محمد مهدی حائری‌‎پور|حائری‌‎پور، محمد مهدی]]؛ [[مهدی یوسفیان|یوسفیان، مهدی]]، [[نگین آفرینش ج۲ (کتاب)|نگین آفرینش]]، ج۲، ص ۱۱۷ - ۱۱۸.</ref>.
}}
{{پاسخ پرسش  
{{پاسخ پرسش  
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۲. حجت الاسلام و المسلمین ایزدهی؛
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۲. حجت الاسلام و المسلمین ایزدهی؛
| تصویر = 1100678.jpg|تپس|بندانگشتی|right|100px|[[سید سجاد ایزدهی]]]]
| تصویر = 1100678.jpg
::::::حجت
| پاسخ‌دهنده = سید سجاد ایزدهی
| پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین دکتر '''[[سید سجاد ایزدهی]]'


مطابق این معنا از بیانات [[امام خمینی]]، حکومت از [[احکام اولیه]] بوده و [[مصلحت]] از اساسی‌ترین عناصر در [[تصمیم‌گیری‌ها]] تلقی می‌شود. بلکه “مصلحت نظام” فراتر از [[احکام]] فرعی [[نماز]] و [[روزه]] و حج قرار گرفته و حکومت با امکان [[خروج]] از چارچوب [[احکام شرعی]] اولی و ثانوی، با مجوز [[مصلحت جامعه اسلامی]] توان تازه‌ای می‌یابد.
با توجه به آنچه بیان شد باید گفت گرچه [[فقیهان]] پیشین، گامی فراتر از محدوده محدود [[امور فردی]] و [[حسبه]] نهاده و [[ولایت]] فقیهان را به امور عمومی و مسائل [[سیاسی]] [[جامعه]] توسعه داده‌اند، اما آنچه امام خمینی را در این خصوص از سایر فقیهان متمایز می‌کند، توسعه [[اختیارات ولی فقیه]] به اموری فراتر از احکام اولیه و ثانویه و گره زدن آن به [[مصلحت نظام]] است. این حوزه وسیع از اختیارات را نه تنها نمی‌توان به فقیهان پیشین نسبت داد، بلکه در آثار [[فقهی]] و مکتوب خود [[امام]] همچنین حوزه اختیاری یافت نمی‌شود. بلکه این [[اندیشه]] در خط [[سیر]] [[تاریخی]] خود مراحل [[تکوین]] و [[تکامل]] را پیموده و به نظر می‌رسد [[پیروزی]] [[انقلاب اسلامی]]، به دست گرفتن [[قدرت]] توسط [[فقها]] و مواجهه مستقیم با [[مشکلات]]، در این [[تحول]] نقش اساسی داشته است<ref>[[سید سجاد ایزدهی|ایزدهی، سید سجاد]]، [[فقه سیاسی امام خمینی (کتاب)|فقه سیاسی امام خمینی]]، ص ۲۵۲-۲۶.</ref>(...)
امام خمینی در فقه استدلالی، نامه‌ها و سخنرانی‌های خود اختیارات وسیعی برای ولی فقیه در خارج و داخل مرزها قائل است که برای نمونه به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:
# '''اجرای حدود مجرمان''': پیامبر {{صل}} زانی را صد تازیانه می‌زند، امام {{ع}} همچنین و فقیه نیز همچنین<ref>ر.ک: کتاب البیع، ج۲، ص۶۲۶.</ref>.
# '''تنفیذ ریاست جمهوری''': امام خمینی تنفیذ حکم ریاست جمهوری را به عهده ولی فقیه دانسته و در غیر این صورت آن را غیر مشروع و طاغوتی معرفی می‌نماید<ref>ر.ک: صحیفه امام، ج۱۰، ص۲۲۱.</ref>.
# '''طلاق زن در موارد خاص''': امام خمینی در موردی که مردی با زن خویش رفتار ناشایست داشته باشد و با نصیحت و تأدیب هدایت نگردد، طلاق زن را با شرط توجه به مصلحت اسلام و مسلمین، به عهده فقیه قرار می‌دهد<ref>ر.ک: صحیفه امام، ج۱۰، ص۴۰۷.</ref>.
# '''مقابله با کفار و دفاع از اسلام''': اصلاح جامعه از وظایف و اختیاراتی است که امام خمینی آن را از مصادیق ولایت حاکم اسلامی دانسته است<ref>ر.ک: ولایت فقیه، ص۱۳۸.</ref>.
# '''اخذ و تصرف در مالیات‌های اسلامی''': حاکم اسلامی می‌تواند بلکه می‌بایست مالیات‌های اسلامی از قبیل خمس، زکات، جزیه و... را از مردم اخذ کرده و در موارد مصلحت اسلام و جامعه اسلامی صرف نماید: دیگر از شئون رسول اکرم {{صل}}... اخذ مالیات، خمس، زکات، جزیه و خراج اراضی خراجیه است... آیا در این امور ولایت رسول اکرم {{صل}} با حضرت امیر المؤمنین {{ع}} و فقیه فرق دارد<ref>ولایت فقیه، ص۵۲.</ref>.
# '''تحدید مالکیت خصوصی''': امام خمینی در قبض و بسط مالکیت و تحدید آن نیز به اختیارات ولی فقیه اشاره می‌کند و می‌فرماید: مالکیت را در عین حال که شارع مقدس محترم شمرده است، لکن ولی امر می‌تواند همین مالکیت محدودی که ببیند خلاف صلاح مسلمین و اسلام است، همین مالکیت مشروع را محدودش کند به یک حد معینی و با حکم فقیه از او مصادره بشود<ref>صحیفه امام، ج۱۰، ص۴۸۱.</ref>.
# '''احکام سلطانیه''': امام خمینی این احکام را به عنوان حکم اولی مطرح نموده و در پاسخ به این سؤال که: “برای اداره امور کشور قوانینی در مجلس تصویب می‌شود، مانند قانون قاچاق، گمرکات و تخلفات رانندگی، قوانین شهرداری و به طور کلی احکام سلطانیه و برای این که مردم به این قوانین عمل کنند برای متخلفین مجازات‌هایی در قانون تعیین می‌کنند، آیا این مجازات‌ها از باب تعزیر شرعی است و احکام شرعی تعزیرات از نظر کم و کیف بر این‌ها بار است یا قسم دیگر است؟...” می‌فرمایند: در احکام سلطانیه که خارج است از تعزیرات شرعیه، در حکم اولی است. متخلفین را به مجازات‌های بازدارنده به امر حاکم یا وکیل او می‌توانند مجازات کنند<ref>صحیفه امام، ج۱۹، ص۴۷۲ – ۴۷۳.</ref>.
# '''اختیار فقیه در عفو مجرمان''': مذهب اسلام عفو دارد. در موقعش گذشت‌های زیادی دارد. در موقعش برای مجرم‌هایی که جرمشان ثابت بشود حدود دارد. از آن طرف عفو دارد... لکن بر ولی امر است که در بعضی وقت‌ها که صلاح می‌داند عفو بکند.... همچنین اختیاری از طرف شارع داریم به این که عفو بکنیم و ممکن است عفوشان بکنیم<ref>صحیفه امام، ج۱۱، ص۱۴۹.</ref>.
# '''کنترل موالید''': امام خمینی در مورد این که آیا از لحاظ شرعی می‌توان قائل به کنترل جمعیت شد یا خیر این گونه اظهار داشته است: راجع به موالید، تابع آن است که حکومت چه تصمیمی بگیرد<ref>صحیفه امام، ج۵، ص۱۸۳.</ref><ref>[[سید سجاد ایزدهی|ایزدهی، سید سجاد]]، [[فقه سیاسی امام خمینی (کتاب)|فقه سیاسی امام خمینی]]، ص ۲۵۲-۲۶.</ref>
}}
== پرسش‌های وابسته ==
{{پرسمان ولایت فقیه در عصر غیبت}}
{{پرسمان ولایت فقیه در عصر غیبت}}
== منبع‌شناسی جامع مهدویت ==
{{منبع‌شناسی جامع}}
* [[:رده:کتاب‌شناسی کتاب‌های مهدویت|کتاب‌شناسی مهدویت]]؛
* [[:رده:مقاله‌شناسی مقاله‌های مهدویت|مقاله‌شناسی مهدویت]]؛
* [[:رده:پایان‌نامه‌شناسی پایان‌نامه‌های مهدویت|پایان‌نامه‌شناسی مهدویت]].
{{پایان}}
{{پایان}}


== پانویس ==
== پانویس ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}


[[رده:پرسش‌]]
[[رده:پرسش]]
[[رده:پرسمان مهدویت]]
[[رده:پرسمان مهدویت]]
[[رده:(اب): پرسش‌هایی با ۲ پاسخ]]
[[رده:(اب): پرسش‌هایی با ۲ پاسخ]]
[[رده:(اب): پرسش‌های مهدویت با ۲ پاسخ]]
[[رده:(اب): پرسش‌های مهدویت با ۲ پاسخ]]
[[رده:پرسش‌های مربوط به ولایت فقیه در عصر غیبت]]
[[رده:پرسش‌های مربوط به ولایت فقیه در عصر غیبت]]