علائم و نشانه‌های ظهور چیستند؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

| تعداد پاسخ = 19

«نشانه‌های عمومی، بسیار هستند و ما از مجموع [[احادیث]]، حدیثی را [[انتخاب]] می‌کنیم که همان کافی است؛ سپس جملاتی که در [[حدیث]] آمده است را شرح می‌دهیم: "[[نزال بن سبره]] گفت: [[امام علی|امیرالمومنین، علی بن ابی طالب]] {{ع}} برای ما [[خطبه]] خواند؛ پس [[خداوند عزوجل]] را [[ستایش]] کرد و بر او ثناء گفت و بر [[محمد]] و خاندانش [[درود]] فرستاد و فرمود: "ای [[مردم]]! از من بپرسید، قبل از اینکه مرا از دست بدهید". این را ۳ بار فرمود. [[صعصعه بن صوحان]] بلند شد و گفت:‌ ای [[امام علی|امیرالمؤمنین]] {{ع}}! [[دجال]] چه زمانی خواهد آمد؟[[امام]] {{ع}} به او فرمود: "بنشین، [[خدا]] سخنت را شنید و دانست که چه می‌خواهی؟" در ادامه فرمود: "برای آشکار شدن [[دجال]]، نشانه‌هایی وجود دارد که پشت سر هم می‌آید مثل پشت سرهم بودن قدم‌ها و اگر می‌خواهی از آن [[نشانه‌ها]] به تو خبر بدهم؟" گفت: بله. فرمود: "حفظ کن... نشانه‌های آن، این است: هنگامی که [[مردم]] [[نماز]] را از بین ببرند، [[امانت]] را ضایع کنند، [[دروغ]] را [[حلال]] بدانند، رباخوار شوند و [[رشوه]] بگیرند... دینشان را به [[دنیا]] بفروشند، کارهای سفیهانه بکنند و از [[خویشاوندان]] دور شوند و از [[هوای نفس]] [[پیروی]] کنند، خونریزی را آسان شمارند، [[بردباری]] در برابر [[گناهان]]، ضعف و [[ظلم]] کردن، مایه فخر و مباهات باشد، [[امیران]] بد کردار باشند، [[وزیران]] [[ظالم]]، عرفاء خائن و قاریان گنهکار وجود داشته باشند و [[شهادت]] دادن به [[دروغ]]، آشکار شود و [[گناه]] کاری، تهمت زدن و [[نافرمانی]] کردن، علنی شود و [[قرآن]]‌ها به صورت [[زیبایی]] چاپ شوند، مساجد تزیین گردند، مناره‌ها بلند شوند و به بدها [[احترام]] گذاشته شود، صفوف [[جماعت]] [[مسلمین]] زیاد شود؛ ولی دل‌ها از یکدیگر دور شود و پیمان‌ها شکسته شود و آنچه وعده داده شده، نزدیک شود. زنان برای [[دنیا]] در [[تجارت]] با شوهرانشان شریک شوند و صدای تبه کاران بلند شود و از آنها، حرف شنوی شود و [[رهبری]] [[مردم]] به دست پست‌ترین آنها بیفتد و از گنه کار برای [[ترس]] از شرش، دوری شود و [[دروغگو]]، [[تصدیق]] شود و خائن، [[امین]] شمرده شود، آواز خوانی و آلت موسیقی رواج یابد و نسل‌های آخر این [[امت]]، نسل‌های اولین را [[لعن]] کنند، زنان بر زین‌ها سوار شوند و زنان، شبیه مردان و مردان، شبیه زنان شوند و [[شاهد]]، بدون اینکه از او بخواهند، [[شهادت]] بدهد، بیاید و [[شهادت]] دهد و دیگری برای جبران کار دیگری و بدون اینکه [[حق]] را بداند، [[شهادت]] دهد. برای [[دین]]، [[علوم دینی]] را فرا نمی‌گیرند و عمل [[دنیا]] را بر [[آخرت]] ترجیح می‌دهند و با داشتن [[قلب]] گرگ، پوست میش می‌پوشند و [[قلب]] هایشان، بویی بدتر از مردار و مزه‌ای تلخ‌تر از صُبر (نوعی گیاه تلخ) می‌دهد؛ پس در این وضعیت، [[دجال]] به سرعت می‌آید"<ref>{{عربی|" عَنِ الضَّحَاكِ بْنِ مُزَاحِمٍ عَنِ النَّزَّالِ بْنِ سَبْرَةَ قَالَ: خَطَبَنَا أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ {{ع}} فَحَمِدَ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ وَ أَثْنَى عَلَيْهِ وَ صَلَّى عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ثُمَّ قَالَ سَلُونِي أَيُّهَا النَّاسُ قَبْلَ أَنْ تَفْقِدُونِي ثَلَاثاً فَقَامَ إِلَيْهِ صَعْصَعَةُ بْنُ صُوحَانَ فَقَالَ يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ مَتَى يَخْرُجُ الدَّجَّالُ فَقَالَ لَهُ عَلِيٌّ {{ع}} اقْعُدْ فَقَدْ سَمِعَ‏ اللَّهُ‏ كَلَامَكَ‏ وَ عَلِمَ‏ مَا أَرَدْتَ‏ وَ اللَّهِ مَا الْمَسْئُولُ عَنْهُ بِأَعْلَمَ مِنَ السَّائِلِ وَ لَكِنْ لِذَلِكَ عَلَامَاتٌ وَ هَيَئَاتٌ يَتْبَعُ بَعْضُهَا بَعْضاً كَحَذْوِ النَّعْلِ بِالنَّعْلِ وَ إِنْ شِئْتَ أَنْبَأْتُكَ بِهَا قَالَ نَعَمْ يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ فَقَالَ {{ع}} احْفَظْ فَإِنَّ عَلَامَةَ ذَلِكَ إِذَا أَمَاتَ النَّاسُ الصَّلَاةَ وَ أَضَاعُوا الْأَمَانَةَ وَ اسْتَحَلُّوا الْكَذِبَ وَ أَكَلُوا الرِّبَا وَ أَخَذُوا الرِّشَا وَ شَيَّدُوا الْبُنْيَانَ وَ بَاعُوا الدِّينَ بِالدُّنْيَا وَ اسْتَعْمَلُوا السُّفَهَاءَ وَ شَاوَرُوا النِّسَاءَ وَ قَطَعُوا الْأَرْحَامَ وَ اتَّبَعُوا الْأَهْوَاءَ وَ اسْتَخَفُّوا بِالدِّمَاءِ وَ كَانَ الْحِلْمُ ضَعْفاً وَ الظُّلْمُ فَخْراً وَ كَانَتِ الْأُمَرَاءُ فَجَرَةً وَ الْوُزَرَاءُ ظَلَمَةً وَ الْعُرَفَاءُ خَوَنَةً وَ الْقُرَّاءُ فَسَقَةً وَ ظَهَرَتْ شَهَادَةُ الزُّورِ وَ اسْتُعْلِنَ الْفُجُورُ وَ قَوْلُ الْبُهْتَانِ وَ الْإِثْمُ وَ الطُّغْيَانُ وَ حُلِّيَتِ الْمَصَاحِفُ وَ زُخْرِفَتِ الْمَسَاجِدُ وَ طُوِّلَتِ الْمَنَارَاتُ وَ أُكْرِمَتِ الْأَشْرَارُ وَ ازْدَحَمَتِ الصُّفُوفُ وَ اخْتَلَفَتِ الْقُلُوبُ وَ نُقِضَتِ الْعُهُودُ وَ اقْتَرَبَ الْمَوْعُودُ وَ شَارَكَ النِّسَاءُ أَزْوَاجَهُنَّ فِي التِّجَارَةِ حِرْصاً عَلَى الدُّنْيَا وَ عَلَتْ أَصْوَاتُ الْفُسَّاقِ وَ اسْتُمِعَ مِنْهُمْ وَ كَانَ زَعِيمُ الْقَوْمِ أَرْذَلَهُمْ وَ اتُّقِيَ الْفَاجِرُ مَخَافَةَ شَرِّهِ وَ صُدِّقَ الْكَاذِبُ وَ اؤْتُمِنَ الْخَائِنُ وَ اتُّخِذَتِ الْقِيَانُ وَ الْمَعَازِفُ‏ وَ لَعَنَ آخِرُ هَذِهِ الْأُمَّةِ أَوَّلَهَا وَ رَكِبَ ذَوَاتُ الْفُرُوجِ السُّرُوجَ وَ تَشَبَّهَ النِّسَاءُ بِالرِّجَالِ وَ الرِّجَالُ بِالنِّسَاءِ وَ شَهِدَ الشَّاهِدُ مِنْ غَيْرِ أَنْ يُسْتَشْهَدَ وَ شَهِدَ الْآخَرُ قَضَاءً لِذِمَامٍ بِغَيْرِ حَقٍّ عَرَفَهُ وَ تُفُقِّهَ لِغَيْرِ الدِّينِ وَ آثَرُوا عَمَلَ الدُّنْيَا عَلَى الْآخِرَةِ وَ لَبِسُوا جُلُودَ الضَّأْنِ عَلَى قُلُوبِ الذِّئَابِ وَ قُلُوبُهُمْ أَنْتَنُ مِنَ الْجِيَفِ وَ أَمَرُّ مِنَ الصَّبِرِ فَعِنْدَ ذَلِكَ الْوَحَا الْوَحَا  ثُمَّ الْعَجَلَ الْعَجَل‏‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"}}؛ کمال الدین؛ صدوق؛ ج ۲، صص ۵۲۵- ۵۲۶.</ref>.

# فرو رفتن زمینی در [[مغرب]] و فرو رفتن زمینی در [[مشرق]].

# را کد ماندن (عدم حرکت) [[خورشید]] از ظهر تا عصر.

# بریده شدن سر مردی [[هاشمی]] بین [[رکن و مقام]].

# خرابی دیوارهای [[مسجد کوفه]].

# آمدن [[پرچم‌های سیاه]] از سمت [[خراسان]].

# استقرار ترکان در جزیره (بین دجله و [[فرات]]).

# طلوع ستاره‌ای در [[مشرق]] که مانند ماه [[نور]] می‌دهد و سپس هلالی‌شکل می‌شود.

# آشکار شدن [[سرخی در آسمان]].

# آتشی که به طور عمودی در [[مشرق]] ظاهر می‌شود و سه یا هفت روز در [[آسمان]] می‌ماند.

# کشته شدن فرمان‌روای [[مصر]] به دست [[مصریان]].

# ورود پرچم‌های [[قیس]] و [[عرب]] به [[مصر]] و پرچم‌های [[کنده]] به [[خراسان]].

# ورود لشکری از سمت [[مغرب]] تا آستانه [[حیره]].

# آمدن [[پرچم‌های سیاه از مشرق]] همانند آن.

# شکاف در رودخانه [[فرات]] و جاری شدن [[آب]] در کوچه‌های [[کوفه]].

# ساخته شدن پلی در [[بغداد]] نزدیکی [[کرخ]].

# بادی سیاه و زلزله‌ای در [[بغداد]].

# ترسی که همه [[مردم]] [[عراق]] را فرا می‌گیرد.

# مرگی وحشتناک در [[عراق]].

# هجوم ملخ‌ها.

# کمی محصول.

# خارج شدن [[بندگان]] از [[اطاعت]] صاحبان خود و کشتن آنان.

# تبدیل شدن گروهی از بدعت‌گزاران به بوزینه و خوک.

# تسلط [[بندگان]] بر شهرهای بزرگ.

# آشکار شدن صورت و دستی از [[آسمان]].

# برگشت برخی مردگان به [[دنیا]].

*«[[شیخ مفید]] می‌فرمایند: "روایاتی در دست است که نشانه‌های [[قیام مهدی]] {{ع}} و رویدادهایی را که پیش از آن به وقوع خواهد پیوست بیان نموده است. از جمله آن علایم است:

# قتل [[حسنی]]؛

# بروز حادثه "[[خسف]]" در [[بیداء]]<ref>خسف به این معنی است که زمین مردم رادر خود فرو برد. گفته شده که سپاهیان سفیانی در بیداء که بین مکه و مدینه در نزدیکی ذوالحُلَیفه است به خسف مبتلا می‌شوند.</ref>. و در [[مغرب]] و [[مشرق]]؛

# بی‌حرکت شدن [[خورشید]] از هنگام [[ظهر]] تا عصر و طلوع آن از غرب؛

# سر بریدن مردی [[هاشمی]] بین [[رکن و مقام]] (در [[مسجد الحرام]])؛

# ویران شدن حصار [[کوفه]]؛

# روی آوردن پرچمهای سیاه از [[خراسان]]؛

# پیاده شدن ترکان در جزیره؛

# پیاده شدن [[رومیان]] در [[رمله]]؛

# طلوع ستاره پرنوری در [[مشرق]] که همچون ماه می‌درخشد و بعد به گونه‌ای انحنا پیدا می‌کند که دو سر آن به هم می‌رسند؛

# پیدا شدن [[سرخی در آسمان]] که در سرتاسر افق‌های آن گسترده می‌شود؛

# آتشی که به صورت طولی در شرق آشکار می‌شود و سه یا هفت روز در [[آسمان]] باقی می‌ماند؛

# لجام گسیخته شدن [[عرب]] و [[خروج]] آنها از [[سلطه]] [[عجم]] و گرفته شدن شهرهای [[عجم]] به دست آنها؛

# کشته شدن [[امیر]] [[مصر]] به دست [[مصریان]]؛

# ویران شدن [[شام]] و [[اختلاف]] سه [[پرچم]] در آن؛

# داخل شدن [[سپاهیان]] [[قیس]] و [[عرب]] به [[مصر]] و [[سپاهیان]] [[کنده]] به [[خراسان]]؛

# وارد شدن سوارانی از جانب [[مغرب]] تا آنجا که به حصار [[حیره]] می‌رسند و روی آوردن پرچمهای سیاه از جانب شرق به سمت آن؛

# طغیان رود [[فرات]] به گونه‌ای که [[آب]] آن کوچه‌های [[کوفه]] را فرامی‌گیرد؛

# پیدا شدن شصت [[دروغگو]] که همه [[مدعی پیامبری]] هستند؛

# [[سوزاندن]] مردی جلیل‌القدر از [[شیعه]] [[بنی عباس]] در مکانی بین جلولا و خانقین؛

# پل بستن در مدینة السلام به سوی [[کرخ]] و برخاستن بادی سیاه در آن شهر در ابتدای روز و وقوع زلزله‌ای که بیشتر شهر را فرو می‌برد؛

# ترسی که [[مردم]] [[عراق]] را فرا می‌گیرد و فراگیر شدن [[مرگ]] در [[عراق]] و کاهش در جانها، [[اموال]] و میوجات؛

# پیدا شدن ملخ در وقت یا در غیر وقت به گونه‌ای که زراعت و [[غلات]] را از بین می‌برند؛

# کم شدن محصول [[کشاورزی]] [[مردم]]؛

# درگیر شدن دو گروه از [[عجم]] که منجر به خونریزی بسیاری در میان آنان می‌شود.

# خارج شدن بردگان از [[اطاعت]] مالکان و کشته شدن مالکان به دست آنها؛

# آمدن ندایی از [[آسمان]] که همه [[مردم]] [[زمین]] آن را به زبان خود می‌شنوند؛

# سینه و صورتی که در عین الشمس در [[آسمان]] برای [[مردم]] دیده می‌شود؛

# مردگانی که از گورها به پا می‌خیزند و به [[دنیا]] باز می‌گردند و به [[دیدار]] آشنایان خود می‌روند.

# سپس - چنانکه در [[روایات]] آمده است - این [[نشانه‌ها]] با بیست و چهار [[باران]] متوالی پایان می‌پذیرد که [[زمین]] به واسطه آن، پس از [[مرگ]]، زنده شده برکت‌هایش آشکار می‌گردد، از آن پس، هر ناملایمی از معتقدان به [[حق]] و [[شیعیان]] [[مهدی]] {{ع}} زایل گشته در می‌یابند که هنگام [[ظهور]] آن [[حضرت]] در [[مکه]] فرا رسیده است، و برای [[یاری]] او به سمت [[مکه]] حرکت می‌کنند. البته بعضی از این رویدادها حتمی بوده و بعضی دیگر مشروط به بعضی از شرایط می‌باشند، و [[خداوند]] به آنچه پیش خواهد آمد داناتر است. ما این مطالب را تنها بدین جهت که در کتاب‌ها و اصول معتبر آمده و از [[معصومان]] [[روایت]] شده بود، ذکر کردیم و از [[خداوند متعال]] [[یاری]] و [[توفیق]] می‌خواهیم"<ref>شیخ مفید، ارشاد ۲، ۳۶۸- ۳۷۰.</ref>»<ref>[[سید منذر حکیم|حکیم، سید منذر]]، [[پیشوایان هدایت ج۱۴ (کتاب)|پیشوایان هدایت، ج۱۴]]، ص ۲۷۰ - ۲۷۲.</ref>.

* تکمیل فرآیند [[آزمایش]] و [[گزینش]] [[مؤمنین]] و گرد آمدن تعداد لازم از [[یاوران]] [[وفادار]] در رتبه‌های مختلف که ضمن بحث از [[علل غیبت]] به آن اشاره نمودیم؛ [[یاوران]] عالی رتبه‌ای که دارای شایستگی‌های [[سیاسی]] لازم برای همکاری با [[حضرت مهدی]] {{ع}} در برپا کردن [[حکومت عدل]] اسلامی جهانی و اداره [[شئون]] مختلف آن، و پیش از آن، [[شایستگی]] اداره [[نهضت]] ضد [[کفر]] و [[شرک]] و عبودیت‌های طاغوتی و محو کامل آن‌ها را داشته باشد.

* فراهم آمدن پایگاه‌های گسترده اسلامی که [[آمادگی]] تعامل مثبت با اهداف [[نهضت]] بزرگ [[مهدوی]] را داشته باشند اگرچه از لحاظ کیفیت کمک رسانی عملی به [[نهضت]] دارای درجات متفاوتی باشند<ref>ر.ک: توضیحات شهید سید محمد صدر در باره مراتب این پایگاه‌ها: تاریخ الغیبة الکبری، ۲۴۷ به بعد.</ref>.

* از دیگر مقدمات، فراهم آمدن ابزار ارتباطی پیشرفته‌ای است که امکان [[شناخت]] همگانی حقایق و در نتیجه رسیدن [[حق]] به همه [[مردم]] را فراهم نموده بطلان و ناکارآمدی دیگر مکاتب و [[حقانیت]] و [[برتری]] [[رسالت]] اسلامی را که [[حضرت مهدی]] {{ع}} [[پرچمدار]] آن است بر همگان آشکار سازد. در نتیجه افرادی که در طول [[تاریخ]] وابسته به مکاتب دیگر بودند، جریان [[فکری]] و اهداف [[اسلام]] را که [[مهدی]] {{ع}} حامل آن است پذیرفته و در عمل به صف [[یاران]] آن [[حضرت]] می‌پیوندند. روایاتی که [[علل غیبت]] را بیان کرده‌اند با عنوان خارج شدن "ودائع [[الله]]" یعنی امانت‌های [[مؤمن]] [[خداوند]] از نسل [[کافران]] از این پدیده یاد کرده‌اند»<ref>[[سید منذر حکیم|حکیم، سید منذر]]، [[پیشوایان هدایت ج۱۴ (کتاب)|پیشوایان هدایت، ج۱۴]]، ص ۲۷۴-۲۷۵.</ref>.

# خراب شدن دیوار [[مسجد کوفه]]؛

# جاری شدن نهری از شط [[فرات]] در کوچه‌های [[کوفه]]؛

# آباد شدن شهر [[کوفه]] بعد از خراب شدن آن؛

# جاری شدن نهری از [[فرات]] به [[غری]] که [[نجف اشرف]] باشد؛

# ظاهر شدن [[ستاره دنباله‌دار]] در نزدیکی ستاره جدی؛

# ظاهر شدن [[قحطی]] شدید پیش از [[ظهور]]؛

# وقوع [[زلزله]] و [[طاعون]] شدید در بسیاری از [[شهرها]]؛

# خراب شدن [[مسجد براثا]]؛

# ظاهر شدن [[آتش]] در سمت [[مشرق]] [[زمین]] که تا سه یا هفت روز، در میان [[آسمان]] دیده می‌شود که باعث تعجب و [[ترس]] باشد؛

# اهر شدن سرخی شدیدی که در [[آسمان]] پهن می‌شود؛

# آمدن [[باران]] شدید در ماه [[جمادی الثانی]] و [[رجب]] که مانند آن دیده نشده؛

# طلوع ستاره‌ای از [[مشرق]] که مانند ماه درخشش داشته و چشم‌ها را خیره کند؛

# فرو گرفتن [[ظلمت]] [[کفر]] و فسوق و [[گناهان]] که تمام [[جهان]] را به کام خود می‌گیرد"<ref>منتهی الامال، ج ۲، ص ۴۹۷ با اندکی تصرف و تلخیص.</ref>‏‌</small>»<ref>[[بامداد بشریت (کتاب)|بامداد بشریت]]، ص ۷۳-۷۶.</ref>.

'''۱. [[قیام سفیانی]]''' : [[امام صادق]] {{ع}} می‌فرمایند: "[[خروج]] [[سفیانی]] از [[علائم حتمی]] است و [[قیام]] او در [[ماه رجب]] خواهد بود."<ref>غیبت نعمانی، ص ۴۱۶ ترجمه محمد جواد غفاری، نشر، صدوق. {{عربی|"أَخْبَرَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ سَعِيدٍ بْنِ عُقْدَةَ قَالَ حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ الْمُفَضَّلِ بْنِ إِبْرَاهِيمَ بْنِ قَيْسِ بْنِ رُمَّانَةَ مِنْ كِتَابِهِ فِي رَجَبٍ سَنَةَ خَمْسٍ وَ سِتِّينَ وَ مِائَتَيْنِ قَالَ حَدَّثَنَا الْحَسَنُ بْنُ عَلِيِّ بْنِ فَضَّالٍ قَالَ حَدَّثَنَا ثَعْلَبَةُ بْنُ مَيْمُونٍ أَبُو إِسْحَاقَ عَنْ عِيسَى بْنِ أَعْيَنَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ {{ع}} أَنَّهُ قَالَ: السُّفْيَانِيُّ مِنَ الْمَحْتُومِ وَ خُرُوجُهُ فِي رَجَبٍ..."}}؛ درباره وثاقت احمد بن محمد، معجم رجال الحدیث، ج ۲، ص ۲۹۶؛ درباره وثاقت محمد بن فضل، معجم رجال الحدیث، ج ۷، ص ۲۶۸؛ درباره وثاقت حسن بن علی، معجم رجال الحدیث، ج ۵، ص ۴۴؛ درباره وثاقت ثعلبة بن میمون، معجم رجال الحدیث، ج۴، ص ۴۰۸؛ درباره وثاقت عیسی بن اعین، معجم رجال الحدیث، ج ۱۳، ص ۱۷۹.</ref>  

یکی از [[علائم حتمی]] که [[پیشوایان]] [[معصوم]] ما بر آن بسیار تأکید کرده و به طور صریح بیان فرموده‌اند [[خروج]] [[سفیانی]] است این شخص، که طبق پاره‌ای از [[روایات]] مردی [[اموی]] و از نسل [[یزید]] بن [[معاویه]] بن ابی‌سفیان است و از پلیدترین [[مردم]] است با [[خاندان]] [[نبوت]] و [[امامت]] و [[شیعیان]] [[دشمنی]] ویژه‌ای دارد و در شهرهای [[عراق]] به ویژه در [[نجف]] و [[کوفه]]، جنایات بزرگی مرتکب می‌شود... [[سفیانی]] بعد از مدتی از [[عراق]] به [[شام]] و [[دمشق]] فرار می‌کند؛ [[امام]] سپاهی را به تعقیب او می‌فرستد و سرانجام او را در "[[بیت المقدس]]" هلاک کرده و سرش را جدا می‌کنند<ref>سیمای آفتاب، حجت‌الاسلام دکتر طاهری، انتشارات زائر، ص ۲۷۷.</ref>.

'''۳. [[صیحه]] و [[ندای آسمانی]]''': براساس [[روایات]] متعدد، پس از [[ظهور]] [[امام]] در [[مکه]] بانگی بسیار مهیب و رسا از [[آسمان]] شنیده می‌شود که [[امام]] را با اسم و [[نسب]] به همگان معرفی می‌کند و به [[مردم]] توصیه می‌کند که با [[امام]] [[بیعت]] کنند تا [[هدایت]] یابند و با او [[مخالفت]] نکنند که [[گمراه]] می‌شوند. در روایتی از [[امام صادق]] {{ع}} [[نقل]] شده که می‌فرمایند: {{عربی|"عَنْ عُمَرَ بْنِ حَنْظَلَةَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ {{ع}} يَقُولُ قَبْلَ قِيَامِ الْقَائِمِ خَمْسُ عَلَامَاتٍ مَحْتُومَاتٍ الْيَمَانِيُّ وَ السُّفْيَانِيُّ وَ الصَّيْحَةُ وَ قَتْلُ النَّفْسِ الزَّكِيَّةِ وَ الْخَسْفُ بِالْبَيْدَاءِ. "}}؛ "قبل از [[قیام]] [[امام مهدی|قائم]] پنج علامت حتمی است: [[یمانی]]، [[سفیانی]]، [[صیحه]] و [[ندای آسمانی]] و قتل [[نفس زکیه]] و [[خسف بیداء]]"<ref>کافی، ج۸، ص ۲۱۰؛ کمال الدین، صدوق، ص ۶۵۰، ج ۲، عربی؛ غیبت نعمانی، ص ۲۵۲، باب ۱۴، ح ۹؛ غیبت طوسی، ص ۲۶۷ ناشر مکتبه بصیرتی قم، چاپ غدیر، مضمون روایت.</ref>

# کارهای بد آشکار شده و از آن [[نهی]] نمی‌شود و بدکاران بازخواست نمی‌شوند؛

# بچه‌ها به بزرگترها [[احترام]] نمی‌گذارند؛

# نوجوانان پسر، همان کنند که زنان می‌کنند؛

# کسی که [[امر به معروف]] می‌کند خوار و ذلیل است؛

# در [[مکه]] و [[مدینه]] کارهایی می‌کنند که [[خدا]] [[دوست]] ندارد؛

# سال به سال [[بدعت‌ها]] و بدی‌ها بیشتر شود؛

# زن‌ها بر مسند [[حکومت]] بنشینند و هیچ کاری جز خواسته آنها برای آنها پیش نرود؛

# و دیدی که نشانه‌های [[حق]] ویران شده است، در این وقت خود را حفظ کن و از [[خدا]] بخواه که از خطرات [[گناه]] نجاتت بدهد!<ref>بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۲۶۰، ۲۵۶.</ref>

* و نیز در روایتی دیگر برخی [[نشانه‌های غیر حتمی]] را اینگونه برشمرده‌اند:

# خراب شدن دیوار [[مسجد کوفه]]؛

# جاری شدن نهری از شط [[فرات]] در کوچه‌های [[کوفه]]؛

# وقوع [[زلزله]] و [[طاعون]] در کثیری از بلاد؛

# حرکت [[پرچم‌های سیاه از خراسان]]؛

# خراب شدن [[بصره]]؛

# فرا گرفتن [[ظلمت]] و [[کفر]] و [[معاصی]] در تمام عالم<ref>بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۲۷۵... و کتاب نشانه‌های شگفت‌آور آخرالزمان.</ref>‏‌

* '''یادآوری:''' این [[نشانه‌ها]] بدان معنا نیست که ما به [[گناه]] و [[ستم]] کمک کنیم تا نشانه‌های [[ظهور]] تحقق یابد (چنانچه برخی کوته‌فکران می‌پندارند) بلکه ما باید با [[تلاش]] فردی ([[خودسازی]]) و [[تلاش]] [[اجتماعی]] (کوشش در راه [[اصلاح جامعه]] و توسعه‌ [[عدل]] و...) زمینه ساز [[ظهور]] [[حضرت]] گردیم و ان‌شاءالله از [[یاران]] [[امام زمان]] {{ع}} قرار گیریم»<ref>[[محمد علی رضایی اصفهانی|رضایی اصفهانی، محمد علی]]، [[مهدویت ۱ (کتاب)|مهدویت]]، ص ۱۰۱-۱۰۹.</ref>.

# جنبش ارتجاعی [[سفیانی]].

# قتل [[سید حسنی]].

# شکافته شدن [[زمین]] و فرورفتن تجاوزکاران.

# فرورفتن [[زمین]] در [[مشرق]] و [[مغرب]].

# توقف [[خورشید]] به هنگام نیم روز در وسط [[آسمان]].

# بریده شدن سر مردی از [[بنی هاشم]] در میان [[رکن و مقام]].

# ویران شدن دیوار [[مسجد کوفه]].

# حرکت [[پرچم‏‌های سیاه]] از طرف [[خراسان]].

# آشکار شدن مرد [[مغربی]] و [[تصرف]] سرزمین [[شام]] به وسیله لشگر او.

# فروآمدن ترک‏‌ها در جزیره.

# فروآمدن [[رومیان]] در [[رمله]].

# طلوع ستاره‏‌ای درخشان و نورانی بسان ماه و آن‏‌گاه انعطاف خاص آن.

# پدیدار شدن [[سرخی در آسمان]] و گسترش آن در آفاق [[آسمان]].

# پیدایش ستون آتشی در [[مشرق]] به مدت سه تا هفت روز.

# کشته شدن [[رهبر]] [[مصر]] به دست [[مردم]].

# انهدام [[شام]] و [[اختلاف]] سه جریان [[سیاسی]] در آن.

# ورود پرچم‏‌های [[قیس]] و [[عرب]] به [[مصر]] و پرچم‏‌های "[[کنده]]" به [[خراسان]].

# ورود سپاهی از سوی [[مغرب]] و رسیدن به آنها به دروازه شهر [[حیره]].

# شکستن دیوار [[فرات]] و جریان یافتن [[آب]] در کوچه‏‌های [[کوفه]].

# ایجاد پل ارتباط میان [[کوفه]] و [[بغداد]].

# وزش بادی سیاه در آغاز روز.

# آفت ملخ نابهنگام و بهنگام [[کشاورزی]].

# برداشت کم محصولات زراعی.

# تسلط کشورهای عقب مانده به کشورهای زورمندتر و ثروتمند.

# طنین‏‌افکن شدن ندایی از [[آسمان]] و رسیدن آن به گوش جهانیان به زبان‏‌های گوناگون.

# پدیدار شدن چهره و سینه‏‌ای در کره [[خورشید]].

# زنده شدن گروهی از مردگان و بازگشت آنان به [[دنیا]] به گونه‏‌ای که [[مردم]] آنان را شناخته و با آنان [[دیدار]] می‏‌کنند <ref>‏‌ الارشاد، ص ۳۵۶؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۲۰.</ref>

* آن‏‌گاه است که "[[مردم]]" از [[ظهور]] آن [[امام]] [[موعود]] در [[مکه مکرمه]] و [[بیت اللّه]] [[آگاه]] می‏‌گردند و با شور و [[شوق]] و [[اخلاص]] به [[یاری]] او می‏‌شتابند <ref>‏‌ ر. ک: محمد کاظم قزوینی، امام مهدی از ولادت تا ظهور، ص ۲۹۳ و ۲۹۴.</ref>‏‌»<ref>[[رحیم کارگر|کارگر، رحیم]]؛ [[مهدویت دوران ظهور (کتاب)|مهدویت دوران ظهور]]، ص ۱۹ - ۲۳.</ref>.

# هرگاه دیدی که: [[حق]] بمیرد و طرفدارانش نابود شوند.

# و دیدی که: [[ظلم و ستم]] فراگیر شده است.

# و دیدی که: [[قرآن]] فرسوده و بدعت‏‌هایی از روی [[هوا و هوس]]، در مفاهیم آن آمده است.

# و دیدی که: [[دین خدا]] (عملا) توخالی شده، همانند ظرفی که آن را واژگون سازند!

# و دیدی که: طرفداران و [[اهل باطل]] بر [[اهل حق]] پیشی گرفته‏‌اند.

# و دیدی که: کارهای بد آشکار شده و از آن [[نهی]] نمی‌‏‏شود و بدکاران بازخواست نمی‌‏‏شوند.

# و دیدی که: مردان به مردان و زنان به زنان اکتفا کنند.

# و دیدی که: افراد (به ظاهر) باایمان [[سکوت]] کرده و سخنشان را نمی‌‏پذیرند.

# و دیدی که: شخص [[بدکار]] [[دروغ]] گوید، و کسی [[دروغ]] و نسبت ناروای او را رد نمی‌‏‏کند.

# و دیدی که: بچه‌‏ها، به بزرگان [[احترام]] نمی‌‏گذارند.

# و دیدی که: قطع پیوند خویشاوندی شود.

# و دیدی که: [[بدکار]] را [[ستایش]] کنند و او شاد شود و سخن بدش به او برنگردد.

# و دیدی که: نوجوانان پسر، همان کنند که زنان می‌‏‏کنند.

# و دیدی که: زنان با زنان [[ازدواج]] نمایند.

# و دیدی که: [[انسان‌ها]] [[اموال]] خود را در غیر [[اطاعت]] [[خدا]] [[مصرف]] می‌‏کنند و کسی مانع نمی‌‏‏شود.

# و دیدی که: افراد با دیدن کار و [[تلاش]] نامناسب [[مؤمن]]، به [[خدا]] [[پناه]] می‌‏‏برند.

# و دیدی که: مدّاحی دروغین از اشخاص، زیاد شود.

# و دیدی که: [[همسایه]] [[همسایه]] خود را اذیت می‌‏کند و از آن جلوگیری نمی‌‏‏شود.

# و دیدی که: [[کافر]] به خاطر [[سختی]] [[مؤمن]]، شاد است.

# و دیدی که: شراب را آشکارا می‌‏آشامند و برای نوشیدن آن کنار هم می‌‏نشینند و از [[خداوند متعال]] نمی‌‏‏ترسند.

# و دیدی: کسی که [[امر به معروف]] می‌‏کند خوار و ذلیل است.

# و دیدی که: [[آدم]] [[بدکار]] در آنچه آن را [[خداوند]] [[دوست]] ندارد، نیرومند و مورد [[ستایش]] است.

# و دیدی که: [[اهل قرآن]] و [[دوستان]] آنها خوارند.

# و دیدی که: راه نیک بسته و راه بد باز است.

# و دیدی که: خانه [[کعبه]] تعطیل شده، و به تعطیلی آن [[دستور]] داده می‌‏‏شود.

# و دیدی که: [[انسان]] به زبان می‌‏گوید ولی عمل نمی‌‏‏کند.

# و دیدی که: [[مؤمن]]، خوار و ذلیل شمرده شود.

# و دیدی که: [[بدعت]] و زنا آشکار شود.

# و دیدی که: [[مردم]] به [[شهادت]] و گواهی ناحق اعتماد کنند.

# و دیدی که: [[حلال]]، [[حرام]] شود و [[حرام]]، [[حلال]] گردد.

# و دیدی که: [[دین]] براساس میل اشخاص معنی شود، و [[کتاب خدا]] و [[احکام]] آن تعطیل گردد.

# و دیدی که: جرأت بر [[گناه]] آشکار شود و دیگر کسی برای انجام آن [[منتظر]] [[تاریکی]] شب نگردد.

# و دیدی که: [[مؤمن]] نتواند [[نهی از منکر]] کند مگر در قلبش.

# و دیدی که: [[ثروت]] بسیار زیاد در راه [[خشم]] [[خدا]] خرج گردد.

# و دیدی که: سردمداران به [[کافران]] نزدیک شوند و از [[نیکوکاران]] دور شوند.

# و دیدی که: [[والیان]] در [[قضاوت]] [[رشوه]] بگیرند.

# و دیدی که: پست‌های مهمّ [[والیان]] براساس مزایده است نه براساس [[شایستگی]].

# و دیدی که: [[مردم]] را از روی تهمت و یا سوء ظن بکشند.

# و دیدی که: مرد به خاطر همبستری با همسران خود مورد سرزنش قرار گیرد.

# و دیدی که: [[زن]] بر شوهر خود مسلط شود و کارهایی که مورد خشنودی شوهر نیست انجام می‌‏‏دهد و به شوهرش خرجی می‌‏دهد.

# و دیدی که: سوگندهای [[دروغ]] به [[خدا]] بسیار گردد.

# و دیدی که: آشکارا قمار بازی می‌‏‏شود.

# و دیدی که: مشروبات الکلی به‌طور آشکار بدون مانع خرید و فروش می‌‏‏شود.

# و دیدی که: [[مردم]] محترم توسط کسی که [[مردم]] از سلطنتش [[ترس]] دارند، خوار شوند.

# و دیدی که: نزدیکترین [[مردم]] به [[فرمانداران]] آنانی هستند که به ناسزاگویی به ما [[خانواده]] [[عصمت]] {{ع}} [[ستایش]] شوند.

# و دیدی که: هرکس ما را [[دوست]] دارد او را [[دروغگو]] خوانده و گواهی‌‏اش را قبول نمی‌‏‏کنند.

# و دیدی که: در گفتن سخن [[باطل]] و [[دروغ]] با همدیگر رقابت کنند.

# و دیدی که: شنیدن سخن [[حق]] بر [[مردم]] سنگین است ولی شنیدن [[باطل]] برایشان آسان است.

# و دیدی که: [[همسایه]] از [[ترس]] زبان به همسایه [[احترام]] می‌‏‏کند.

# و دیدی که: [[حدود الهی]] تعطیل شود و طبق هوی و [[هوس]] عمل شود.

# و دیدی که: مسجدها طلاکاری (زینت داده) شود.

# و دیدی که: راستگوترین [[مردم]] نزد آنها مفتریان [[دروغگو]] است.

# و دیدی که: بدکاری آشکار شده و برای سخن‏‌چینی کوشش می‌‏‏شود.

# و دیدی که: [[ستم]] و [[تجاوز]] شایع شده است.

# و دیدی که: [[غیبت]]، سخن خوش آنها شود و بعضی بعض دیگر را به آن [[بشارت]] کنند.

# و دیدی که: [[حج]] و [[جهاد]] برای [[خدا]] نیست.

# و دیدی که: [[سلطان]] به خاطر [[کافر]]، شخص [[مؤمن]] را خوار کند.

# و دیدی که: خرابی بیشتر از آبادی است.

# و دیدی که: معاش [[انسان]] از کم‌‏فروشی به دست می‌‏‏آید.

# و دیدی که: خونریزی آسان گردد.

# و دیدی که: مرد به خاطر دنیایش [[ریاست]] می‌‏‏کند.

# و دیدی که: [[نماز]] را سبک شمارند.

# و دیدی که: [[انسان]] [[ثروت]] زیادی جمع کرده، ولی از آغاز آن تا آخر، زکاتش را نداده است.

# و دیدی که: [[قبر]] مردها را بشکافند و آنها را اذیت کنند.

# و دیدی که: هرج‏‌ومرج بسیار است.

# و دیدی که: مرد روز خود را با مستی به شب می‌‏‏رساند، و شب خود را نیز به همین منوال به صبح برساند و هیچ اهمیتی به برنامه [[مردم]] ندهد.

# و دیدی که: با حیوانات آمیزش می‌‏‏شود.

# و دیدی که: مرد به [[مسجد]] (محل [[نماز]]) می‌‏رود وقتی برمی‌‏‏گردد [[لباس]] در [[بدن]] ندارد (لباسش را دزدیده‏‌اند).

# و دیدی که: حیوانات همدیگر را بدرند.

# و دیدی که: دل‌های [[مردم]] سخت و دیدگانشان خشک و [[یاد خدا]] برایشان گران است.

# و دیدی که: بر سر کسب‌های [[حرام]] آشکارا رقابت کنند.

# و دیدی که: نمازخوان برای خودنمایی [[نماز]] می‌‏‏خواند.

# و دیدی که: [[فقیه]] برای [[دین خدا]] [[فقه]] نمی‌‏‏آموزد و طالب [[حرام]] [[ستایش]] و [[احترام]] می‌‏‏گردد.

# و دیدی که: [[مردم]] در اطراف قدرتمندانند.

# و دیدی که: طالب [[حلال]]، مذمت و سرزنش می‌‏‏شود و طالب [[حرام]]، [[ستایش]] و [[احترام]] می‌‏گردد.

# و دیدی که: در [[مکه]] و [[مدینه]] کارهایی می‌‏‏کنند که [[خدا]] [[دوست]] ندارد و کسی از آن جلوگیری نمی‌‏‏کند، و هیچ‏کس بین آنها و کارهای بدشان مانع نمی‌‏‏شود.

# و دیدی که: آلات موسیقی و لهو در [[مدینه]] و [[مکه]] آشکار گردد.

# و دیدی که: مرد سخن [[حق]] گوید و [[امر به معروف و نهی از منکر]] کند، ولی دیگران او را از این کار برحذر می‌‏‏دارند.

# و دیدی که: [[مردم]] به همدیگر نگاه می‌‏‏کنند، و از [[مردم]] [[بدکار]] [[پیروی]] نمایند.

# و دیدی که: راه نیک خالی و راه رونده ندارد.

# و دیدی که: مرده را مسخره کنند و کسی برای او اندوهگین نشود.

# و دیدی که: سال به سال [[بدعت]] و بدی‌ها بیشتر شود.

# و دیدی که: [[مردم]] و جمعیت‌ها جز از سرمایه‌‏داران [[پیروی]] نکنند.

# و دیدی که: به [[فقیر]] چیزی را دهند که برایش بخندند، ولی در راه غیر [[خدا]] ترحّم است.

# و دیدی که: علایم آسمانی آشکار شود و کسی از آن نگران نشود.

# و دیدی که: [[مردم]] مانند حیوانات در انظار یکدیگر عمل جنسی به جا می‌‏‏آورند و کسی از [[ترس]] [[مردم]] از آن جلوگیری نمی‌‏‏کند.

# و دیدی که: [[انسان]] در راه غیرخدا بسیار خرج کند، ولی در [[راه خدا]] از اندک هم مضایقه دارد.

# و دیدی که: عقوق پدر و مادر رواج دارد و [[فرزندان]] هیچ احترامی برای آنها قائل نیستند بلکه نزد [[فرزند]] از همه بدترند.

# و دیدی که: زنها بر مسند [[حکومت]] بنشینند و هیچ کاری جز خواسته آنها پیش نرود.

# و دیدی که: پسر به پدرش نسبت [[دروغ]] بدهد، و پدر و مادرش را نفرین کند و از مرگشان شاد گردد.

# و دیدی که: اگر روزی بر مردی بگذرد، ولی او در آن روز [[گناه]] بزرگی مانند بدکاری، کم‌‏فروشی و زشتی انجام نداده ناراحت است.

# و دیدی که: قدرتمندان، غذای عمومی [[مردم]] را احتکار کنند.

# و دیدی که: [[اموال]] [[حق]] [[خویشان]] [[پیامبر]] {{صل}} ([[خمس]]) در راه [[باطل]] تقسیم گردد و با آن قماربازی و شراب‌خواری شود.

# و دیدی که: به وسیله شراب [[بیمار]] را مداوا و برای بهبودی آن را تجویز کنند.

# و دیدی که: در [[امر به معروف و نهی از منکر]] و ترک [[دین]] بی‌‏تفاوت و یکسانند.

# و دیدی که: سروصدای [[منافقان]] برپا، امّا صدای حق‌‏طلبان خاموش است.

# و دیدی که: برای [[اذان]] و [[نماز]] مزد می‌‏‏گیرند.

# و دیدی که: مسجدها پر است از کسانی که از [[خدا]] نترسند و [[غیبت]] هم نمایند.

# و دیدی که: خورندگان [[اموال]] یتیمان ستوده شوند.

# و دیدی که: قاضیان برخلاف [[دستور خداوند]] [[قضاوت]] کنند.

# و دیدی که: [[استانداران]] از روی طمع، خائنان را [[امین]] خود قرار دهند.

# و دیدی که: [[فرمانروایان]]، [[میراث]] [[مستضعفان]] را در [[اختیار]] بدکاران از [[خدا]] بی خبر قرار دهند.

# و دیدی که: بر روی منبرها از [[پرهیزکاری]] سخن می‌‏گویند، ولی گویندگان آن [[پرهیزکار]] نیستند.

# و دیدی که: [[صدقه]] را با وساطت دیگران، بدون رضای [[خداوند]] و به خاطر درخواست [[مردم]] بدهند.

# و دیدی که: وقت (اوّل) نمازها را سبک بشمارند.

# و دیدی که: همّ و [[هدف]] [[مردم]] شکم و شهوتشان است.

# و دیدی که: [[دنیا]] به آنها روی کرده است.

# و دیدی که: نشانه‏‌های برجسته [[حق]] ویران شده است؛ در این وقت خود را حفظ کن و از [[خدا]] بخواه که از خطرات [[گناه]] نجاتت بدهد<ref> بحار الانوار، علّامه مجلسی، ج ۵۲، ص ۲۶۰- ۲۵۶، با اندکی تلخیص در متن</ref>.

* این بود [[روایت]] [[امام صادق]] {{ع}} که به ذکر گوشه‌‏ای از [[مفاسد]] [[جهان]] در آستانه [[قیام]] و [[انقلاب]] بزرگ [[حضرت مهدی|امام مهدی]] {{ع}} فراگیر خواهد شد. چنانکه این [[مفاسد]] در [[جوامع]] کنونی بخصوص [[جامعه]] غرب مشهود است. البتّه [[روایات]] بسیاری در این زمینه وجود دارد که علاقمندان می‌‏‏توانند به کتاب‌های مربوطه مراجعه فرمایند. و امّا [[علایم حتمی]] الوقوع [[ظهور]] با استفاده از [[روایات]] [[معصومین]] {{عم}}، بدین ترتیب است: [[امام صادق]] {{ع}} فرمود: [[پیش از ظهور]] [[قائم]] {{ع}} پنج نشانه حتمی است: [[یمانی]]، [[سفیانی]]، [[صیحه آسمانی]]، [[قتل نفس زکیه]]، و فرو رفتن در بیابان<ref> بحار الانوار، علّامه مجلسی، ج ۵۲، ص ۲۶۰- ۲۵۶، با اندکی تلخیص در متن</ref> و نیز، هم او فرموده است: وقوع ندا از امور حتمی است، و [[سفیانی]] از امور حتمی است، و [[یمانی]] از امور حتمی است، و [[کشته شدن نفس زکیه]] از امور حتمی است، و کف دستی که از افق [[آسمان]] بیرون می‌‏‏آید از امور حتمی است. و اضافه فرمود: و نیز وحشتی در [[ماه رمضان]] است که خفته را بیدار کند و شخص بیدار را به [[وحشت]] انداخته و دوشیزگان پرده‏‌نشین را از پشت پرده بیرون می‌‏آورد.<ref> غیبت نعمانی، با ترجمه غفّاری، باب ۱۴، ص ۳۶۵</ref>. و [[امیر المؤمنین|امام علی]] {{ع}} از [[پیامبر خاتم|رسول خدا]] {{صل}} [[روایت]] نموده که فرمود: ده چیز است که پیش از [[قیامت]] حتما به وقوع خواهد پیوست: [[سفیانی]]، [[دجال]]، [[دخان]]، [[دابه]]، [[خروج قائم]]، [[طلوع خورشید از مغرب]]، [[نزول عیسی]]، [[خسوف در مشرق]]، [[خسوف در جزیرة العرب]]، و آتشی که از مرکز عدن شعله می‌‏‏کشد و [[مردم]] را به سوی بیابان [[محشر]] [[هدایت]] می‌‏‏کند<ref> بحار الانوار، علّامه مجلسی، ج ۵۲، ص ۲۰۹. غیبت شیخ طوسی، ص ۲۶۷.</ref> و [[امام باقر|امام محمّد باقر]] {{ع}} فرموده است: در [[کوفه]]، پرچم‌های سیاهی که از [[خراسان]] بیرون آمده است، فرود می‌‏‏آید، و وقتی [[مهدی]] {{ع}} ظاهر شد برای [[بیعت]] گرفتن به سوی آن می‌‏فرستد<ref> غیبت شیخ طوسی، ص ۲۷۴.</ref>»<ref>[[یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ص ۱۷۰ تا ۱۷۸.</ref>.

«آنچه از مجموع [[روایات]] به‌دست می‌آید، [[علائم ظهور]] به دو دسته تقسیم می‌شوند، [[علائم]] غیر حتمی و حتمی<ref>فضیل بن یسار از [[امام باقر]] {{ع}} روایت کرده که: [[نشانه‌هاى ظهور]] دو دسته است؛ یکى نشانه‌هاى غیر حتمى و دیگرى نشانه‌هاى حتمى...؛ ابن ابى زینب محمد بن ابراهیم نعمانى، غیبت نعمانى، ترجمه جواد غفارى، کتابخانه صدوق، باب ۱۸، ص۴۲۹.</ref>؛ که اینک اختصارا هر کدام بیان می‌شود:

* '''[[علائم غیرحتمی]]:''' مقصود از [[علائم غیرحتمی]] آن است که حوادثی به‌طور مطلق و حتم از نشانه‌های [[ظهور]] نیست، بلکه مشروط به شرطی است که اگر آن شرط تحقق یابد مشروط نیز متحقق می‌شود و اگر شرط مفقود شود مشروط نیز تحقق نمی‌یابد. و لذا مسلّم است علائمی که در مورد حتمی بودن آن‌ها نصّی نداشته باشیم، احتمال رخ دادن آن‌ها نیز وجود دارد. ‌اما‌ [[علائم غیرحتمی]] بسیارند که به یک [[روایت]] از [[امام صادق]] {{ع}} اکتفا می‌کنیم. [[امام صادق]] {{ع}} به یکی از [[یاران]] خود فرمود:

# هرگاه دیدی که [[حق]] بمیرد و طرفدارانش نابود شوند؛

# و مشاهده کردی که: [[ظلم و ستم]] فراگیر شده است؛

# و دیدی که: [[دین خدا]] (عملاً) توخالی شده، همانند ظرفی که آن را واژگون سازند؛

# و دیدی که: طرفداران و [[اهل باطل]] بر [[اهل حق]] پیشی گرفته‌اند؛

# و دیدی که: کارهای بد آشکار شده و از آن [[نهی]] نمی‌شود و بدکاران بازخواست نمی‌شوند؛

# و دیدی که: مردان به مردان و زنان به زنان اکتفا کنند؛

# و دیدی که: افراد (به ظاهر) با [[ایمان]] [[سکوت]] کرده و سخنشان را نمی‌پذیرند؛

# و دیدی که: شخص [[بدکار]] [[دروغ]] گوید، و کسی [[دروغ]] و نسبت ناروای او را رد نمی‌کند؛

# و دیدی که: بچه‌ها به بزرگان [[احترام]] نمی‌گذارند؛

# و دیدی که: قطع پیوند خویشاوندی شود؛

# و دیدی که: [[بدکار]] را [[ستایش]] کنند و او شاد شود و سخن بدش به او برنگردد؛

# و دیدی که: نوجوانان پسر، همان کنند که زنان می‌کنند؛

# و دیدی که: زنان با زنان [[ازدواج]] کنند؛

# و دیدی که: [[انسان‌ها]] [[اموال]] خود را در غیر [[اطاعت خدا]] [[مصرف]] می‌کنند و کسی مانع نمی‌شود؛

# و دیدی که: افراد با دیدن کار و [[تلاش]] نامناسب [[مؤمنین]]، به [[خدا]] [[پناه]] می‌برند؛

# و دیدی که: [[مداحی]] دروغین از اشخاص، زیاد شود؛

# و دیدی که: [[همسایه]] [[همسایه]] خود را اذیت می‌کند و از آن جلوگیری نمی‌شود؛

# و دیدی که: [[کافر]] به خاطر [[سختی]] [[مؤمن]]، شاد است؛

# و دیدی که: شراب را آشکار می‌آشامند و برای نوشیدن آن کنار هم می‌نشینند و از [[خداوند متعال]] نمی‌ترسند؛

# و دیدی که: کسی که [[امر به معروف]] می‌کند خوار و ذلیل است؛

# و دیدی که: [[آدم]] [[بدکار]] در آنچه آن را [[خداوند]] [[دوست]] ندارد، نیرومند و مورد [[ستایش]] است؛

# و دیدی که: اهل [[قرآن]] و [[دوستان]] آن‌ها خوارند؛

# و دیدی که: راه نیک بسته و راه بد باز است؛

# و دیدی که: خانه [[کعبه]] تعطیل شده و به تعطیلی آن [[دستور]] داده می‌شود؛

# و دیدی که: [[انسان]] به زبان می‌گوید ولی عمل نمی‌کند؛

# و دیدی که: [[مؤمن]]، خوار و ذلیل شمرده می‌شود؛

# و دیدی که: [[بدعت]] و زنا آشکار شود؛

# و دیدی که: [[مردم]] به [[شهادت]] و گواهی ناحق اعتماد کنند؛

# و دیدی که: [[حلال]]، [[حرام]] شود و [[حرام]]، [[حلال]] گردد؛

# و دیدی که: [[دین]] بر اساس میل اشخاص معنی شود و [[کتاب خدا]] و [[احکام]] آن تعطیل گردد؛

# و دیدی که: جرأت بر [[گناه]] آشکار شود و دیگر کسی برای انجام آن [[منتظر]] [[تاریکی]] شب نگردد؛

# و دیدی که: [[مؤمن]] نتواند [[نهی از منکر]] کند مگر در قلبش؛

# و دیدی که: [[ثروت]] بسیار زیاد در راه [[خشم]] [[خدا]] خرج گردد؛

# و دیدی که: سردمداران به [[کافران]] نزدیک شوند و [[نیکوکاران]] دور شوند؛

# و دیدی که: [[والیان]] در [[قضاوت]] [[رشوه]] بگیرند؛

# و دیدی که: پست‌های مهم [[والیان]] بر اساس مزایده است نه بر اساس [[شایستگی]]؛

# و دیدی که: [[مردم]] را از روی تهمت و یا سوءظن بکشند؛

# و دیدی که: مرد به خاطر همبستری با همسران خود مورد سرزنش قرار گیرد؛

# و دیدی که: [[زن]] بر شوهر خود مسلّط شود و کارهایی که مورد خشنودی شوهر نیست انجام می‌دهد و به شوهرش خرجی می‌دهد؛

# و دیدی که: سوگندهای [[دروغ]] به [[خدا]] بسیار گردد؛

# و دیدی که: مشروبات الکلی به‌طور آشکار بدون مانع خرید و فروش می‌شود؛

# و دیدی که: آشکار قماربازی شود؛

# و دیدی که: [[مردم]] محترم توسط کسی که [[مردم]] از سلطنتش [[ترس]] دارند، خوار شوند؛

# و دیدی که: نزدیک‌ترین [[مردم]] به [[فرمانداران]]، آنانی هستند که به ناسزاگویی به ما [[خانواده]] [[عصمت]] [[ستایش]] شوند؛

# و دیدی که: هرکس ما را [[دوست]] دارد او را دروغ‌‌‌گو خوانده و گواهی‌اش را قبول نمی‌کنند؛

# و دیدی که: در گفتن سخن [[باطل]] و [[دروغ]] بر همدیگر رقابت کنند؛

# و دیدی که: شنیدن سخن [[حق]] بر [[مردم]] سنگین است ولی شنیدن [[باطل]] بر ایشان آسان است؛

# و دیدی که: [[همسایه]] از [[ترس]] زبان به همسایه [[احترام]] می‌کند؛

# و دیدی که: [[حدود الهی]] تعطیل شود و طبق [[هوا و هوس]] عمل شود؛

# و دیدی که: مسجدها طلاکاری (زینت داده) شود؛

# و دیدی که: راستگوترین [[مردم]] نزد آن‌ها مفتریان [[دروغگو]] است؛

# و دیدی که: بدکاری آشکار شده و برای سخن‌‌‌چینی کوشش می‌شود؛

# و دیدی که: [[ستم]] و [[تجاوز]] شایع شده است؛

# و دیدی که: [[غیبت]]، سخن خوش آن‌ها شود و بعضی بعض دیگر را به آن [[بشارت]] کنند؛

# و دیدی که: صبح و [[جهاد]] برای [[خدا]] نیست؛

# و دیدی که: [[سلطان]] به خاطر [[کافر]]، شخص [[مؤمن]] را خوار کند؛

# و دیدی که: خرابی بیشتر از آبادی است؛

# و دیدی که: معاش [[انسان]] از کم‌‌‌فروشی به دست می‌آید؛

# و دیدی که: خون‌‌‌ریزی آسان گردد؛

# و دیدی که: مرد به خاطر دنیایش [[ریاست]] می‌کند؛

# و دیدی که: [[نماز]] را سبک شمارند؛

# و دیدی که: [[انسان]] [[ثروت]] زیادی جمع کرده، ولی از آغاز آن تا آخر، زکاتش را نداده است؛

# و دیدی که: [[قبر]] مرده‌ها را بشکافند و آن‌ها را اذیت کنند؛

# و دیدی که: هرج‌‌‌ومرج بسیار است؛

# و دیدی که: مرد روز خود را با مستی به شب می‌رساند، و شب خود را نیز به همین منوال به صبح برساند و هیچ اهمیتی به برنامه [[مردم]] ندهد؛

# و دیدی که: با حیوانات آمیزش می‌شود؛

# و دیدی که: [[مردم]] به [[مسجد]] (محل [[نماز]]) می‌روند وقتی برمی‌‌‌گردند [[لباس]] در [[بدن]] ندارند ([[لباس]] را دزدیده‌اند)؛

# و دیدی که: حیوانات همدیگر را بدرند؛

# و دیدی که: دل‌های [[مردم]] سخت و دیدگان‌‌‌شان خشک و [[یاد خدا]] برایشان گران است؛

# و دیدی که: بر سر کسب‌های [[حرام]] آشکارا رقابت کنند؛

# و دیدی که: نمازخوان برای خودنمایی [[نماز]] می‌خواند؛

# و دیدی که: [[فقیه]] برای [[دین خدا]] [[فقه]] نمی‌آموزد؛

# و دیدی که: [[مردم]] در اطراف قدرتمندانند؛

# و دیدی که: [[طالب]] [[حلال]]، مذمّت و سرزنش می‌شود و [[طالب]] [[حرام]]، [[ستایش]] و [[احترام]] می‌گردد؛

# و دیدی که: در [[مکه]] و [[مدینه]] کارهایی می‌کنند که [[خدا]] [[دوست]] ندارد و کسی از آن جلوگیری نمی‌کند و هیچ‌کس بین آن‌ها و کارهای بدشان مانع نمی‌شود؛

# و دیدی که: آلات موسیقی و لهو در [[مدینه]] و [[مکه]] آشکار گردد؛

# و دیدی که: مرد سخن [[حق]] گوید و [[امر به معروف و نهی از منکر]] کند، ولی دیگران او را از این کار برحذر می‌دارند؛

# و دیدی که: [[مردم]] به همدیگر نگاه می‌کنند، و از [[مردم]] [[بدکار]] [[پیروی]] نمایند؛

# و دیدی که: راه نیک خالی و راه‌‌‌رونده ندارد؛

# و دیدی که: مرده را مسخره کنند و کسی برای او اندوهگین نشود؛

# و دیدی که: سال به سال [[بدعت]] و بدی‌ها بیشتر شود؛

# و دیدی که: [[مردم]] و جمعیت‌ها جز از سرمایه‌‌‌داران [[پیروی]] نکنند؛

# و دیدی که: به [[فقیر]] چیزی را دهند که برایش بخندند، ولی در راه غیر [[خدا]] ترحّم است؛

# و دیدی که: [[علائم]] آسمانی آشکار شود و کسی از آن نگران نشود؛

# و دیدی که: [[مردم]] مانند حیوانات در انظار یکدیگر عمل جنسی به جای می‌آورند و کسی از [[ترس]] [[مردم]] از آنها جلوگیری نمی‌کند؛

# و دیدی که: [[انسان]] در راه غیر [[خدا]] بسیار خرج کند، ولی در [[راه خدا]] از اندک هم مضایقه دارد.

# و دیدی که: [[حقوق]] پدر و مادر رواج دارد و [[فرزندان]] هیچ [[احترام]] برای آنها قائل نیستند، بلکه نزد [[فرزند]] از همه بدترند؛

# و دیدی که: زن‌ها بر مسند [[حکومت]] بنشینند و هیچ کاری جز خواسته آن‌ها پیش نرود؛

# و دیدی که: پسر به پدر نسبت [[دروغ]] بدهد، و پدر و مادرش را نفرین کند و از مرگ‌‌‌شان شاد گردد؛

# و دیدی که: اگر روزی بر مردی بگذرد، ولی او در آن [[گناه]] بزرگی مانند بدکاری، کم‌‌‌فروشی و زشتی انجام نداده ناراحت است؛

# و دیدی که: قدرتمندان غذای عموم [[مردم]] را احتکار کنند؛

# و دیدی که: [[اموال]] [[حق]] [[خویشان]] [[پیامبر خاتم|پیامبر]] {{صل}} ([[خمس]]) در راه [[باطل]] تقسیم گردد و با آن قماربازی و شراب‌‌‌خواری شود؛

# و دیدی که: به وسیله شراب [[بیمار]] را مداوا و برای بهبودی آن تجویز کنند؛

# و دیدی که: در [[امر به معروف و نهی از منکر]] و ترک [[دین]] بی‌تفاوت و یکسانند؛

# و دیدی که: سر و صدای [[منافقان]] بر پا، ‌اما‌ صدای حق‌‌‌طلبان خاموش است؛

# و دیدی که: برای [[اذان]] [[نماز]] مزد می‌گیرند؛

# و دیدی که: [[مسجد]] پر است از کسانی‌‌‌که از [[خدا]] نترسند و [[غیبت]] هم نمایند؛

# و دیدی که: خورندگان [[اموال]] یتیمان ستوده شوند؛

# و دیدی که: قاضیان برخلاف [[دستور خداوند]] [[قضاوت]] کنند؛

# و دیدی که: استان‌‌‌داران از روی طمع، خائنان را [[امین]] خود قرار دهند؛

# و دیدی که: فرمان‌‌‌روایان، [[میراث]] [[مستضعفان]] را در [[اختیار]] بدکاران از [[خدا]] بی‌خبر قرار دهند؛

# و دیدی که: بر روی منبرها از [[پرهیزکاری]] سخن می‌گویند، ولی گویندگان آن [[پرهیزکار]] نیستند؛

# و دیدی که: [[صدقه]] را با وساطت دیگران، بدون رضای [[خداوند]] و به خاطر درخواست [[مردم]] بدهند؛

# و دیدی که: وقت (‌اول‌) نمازها را سبک بشمارند؛

# و دیدی که: همّ و [[هدف]] [[مردم]] شکم و شهوت‌‌‌شان است؛

# و دیدی که: [[دنیا]] به آنها روی کرده است؛

# و دیدی که: نشانه‌های برجستۀ [[حق]] ویران شده است؛ در این وقت خود را حفظ کن و از [[خداوند]] بخواه که از خطرات [[گناه]] نجاتت بدهد<ref>محمد باقر مجلسى، بحار الانوار، دار الکتب الاسلامیة، تهران، ج ۵۲، ص۲۶۰- ۲۵۶.</ref>.

* '''[[علائم حتمی]]:''' منظور از [[علائم حتمی]] آن است که به هیچ قید و شرطی مشروط نیست و قبل از [[ظهور]] باید واقع شود؛ که با استفاده از [[روایات]] [[معصومین]] {{عم}} بدین ترتیب است [[امام صادق]] {{ع}} فرمود: "پیش از [[ظهور]] [[امام مهدی|قائم]] {{ع}} پنج نشانه حتمی است؛ [[یمانی]]، [[سفیانی]]، [[ندای آسمانی|صیحه آسمانی]]، قتل [[نفس زکیه]] و فرو رفتن در بیابان»<ref>شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، دفتر انتشارات اسلامى، وابسته به جامعه مدرّسین حوزه علمیه قم، ص۶۵۰.</ref>.

# هرگاه دیدی: [[حق]] بمیرد و طرفدارانش نابود شوند.

# و دیدی: [[ظلم]] همه‌جا را گرفته است.

# و دیدی: [[قرآن]] فرسوده شده و درست معنی نمی‌شود.

# و دیدی: [[دین]] همچون ظرف توخالی و بی‌محتوا شده.

# و دیدی: طرفداران [[حق]] بر طرفداران [[باطل]] فائق شده‌اند.

# و دیدی: کارهای بد آشکار شده و از آن [[نهی]] نمی‌شود و بدکاران بازخواست نمی‌شوند.

# و دیدی: چنان فسق‌وفجور آشکار شده که مردان به مردان و زنان به زنان اکتفا می‌کنند.

# و دیدی: افراد باایمان [[سکوت]] کرده و سخنشان را نمی‌پذیرند.

# و دیدی: شخص [[بدکار]] [[دروغ]] می‌گوید، و کسی [[دروغ]] و نسبت ناروای او را رد نمی‌کند.

# و دیدی: بچه‌ها بزرگان را تحقیر می‌کنند.

# و دیدی: قطع پیوند خویشاوندی شود.

# و دیدی: [[بدکار]] را [[ستایش]] کنند و او شاد شود و سخن بدش به او برنگردد.

# و دیدی: نوجوانان پسر، همان کنند که زنان می‌کنند.

# و دیدی: زنان با زنان [[ازدواج]] نمایند.

# و دیدی: [[مداحی]] دروغین از اشخاص زیاد شود.

# و دیدی: [[انسان‌ها]] [[اموال]] خود را در غیر [[اطاعت خدا]] [[مصرف]] می‌کنند و کسی مانع نمی‌شود.

# و دیدی: افراد با دیدن کار و [[تلاش]] نامناسب [[مؤمنین]]، به [[خدا]] [[پناه]] می‌برند.

# و دیدی: [[همسایه]] به [[همسایه]] خود اذیت می‌کند و از آن جلوگیری نمی‌شود.

# و دیدی: [[کافر]] به خاطر [[سختی]] [[مؤمن]] شاد است.

# و دیدی: شراب را آشکارا می‌آشامند و برای نوشیدن آن کنار هم می‌نشینند و از [[خداوند متعال]] نمی‌ترسند.

# و دیدی: امر کننده به معروف، خوار و ذلیل است.

# و دیدی: [[آدم]] [[بدکار]] در آنچه آن را [[خدا]] [[دوست]] ندارد، نیرومند و مورد [[ستایش]] است.

# و دیدی: [[اهل قرآن]] و [[دوستان]] آنها خوارند.

# و دیدی: راه نیک بسته و راه بد باز است.

# و دیدی: خانه [[کعبه]] تعطیل شده و به تعطیلی آن [[دستور]] داده می‌شود.

# و دیدی: [[انسان]] به زبان می‌گوید، ولی عمل نمی‌کند.

# و دیدی: مردان از مردان و زنان از زنان [[لذت]] می‌برند، (یا مردان خود را برای مردان و زنان خود را برای زنان فربه می‌کنند).

# و دیدی: زندگی مرد از راه لواط و زندگی [[زن]] از راه زنا تأمین می‌شود.

# و دیدی: زنان همچون مردان برای خود مجالس [[نامشروع]] تشکیل می‌دهند.

# و دیدی: در میان [[فرزندان]] "[[عباس]]"، کارهای زنانگی به وجود می‌آید.

# و دیدی: [[زن]] برای زنا، با شوهر خود همکاری می‌کند.

# و دیدی: بیشتر [[مردم]] و [[بهترین]] خانه‌ها زنان را بر بدکاری کمک می‌کنند.

# و دیدی: [[مؤمن]] خوار و ذلیل شمرده شود.

# و دیدی: [[بدعت]] و زنا آشکار شود.

# و دیدی: [[مردم]] به [[شهادت]] ناحق اعتماد کنند.

# و دیدی: [[حلال]] [[حرام]] شود، و [[حرام]] [[حلال]] گردد.

# و دیدی: [[دین]] براساس میل اشخاص معنی شود و [[کتاب خدا]] و احکامش تعطیل گردد.

# و دیدی: جرأت بر [[گناه]] آشکار شود، و دیگر کسی برای انجام آن [[منتظر]] [[تاریکی]] شب نگردد.

# و دیدی: [[مؤمن]] نتواند [[نهی از منکر]] کند مگر در قلبش.

# و دیدی: [[ثروت]] بسیار زیاد در راه [[خشم]] [[خدا]] خرج گردد.

# و دیدی: سردمداران به [[کافران]] نزدیک شوند و از [[نیکوکاران]] دور شوند.

# و دیدی: [[والیان]] در [[قضاوت]] [[رشوه]] بگیرند.

# و دیدی: پست‌های مهم [[والیان]] براساس مزایده است، نه براساس [[شایستگی]].

# و دیدی: [[مردم]] را از روی تهمت یا سوءظن بکشند.

# و دیدی: مرد به خاطر همبستری با همسران خود مورد سرزنش قرار گیرد.

# و دیدی: مرد از بدکارگی همسرش نان می‌خورد.

# و دیدی: [[زن]] بر شوهر خود مسلط شود و کارهایی که مورد خوشنودی شوهر نیست، انجام می‌دهد، و به شوهرش خرجی می‌دهد.

# و دیدی: مرد همسر و کنیزش را کرایه می‌دهد و به غذای پست (که از این راه به دست می‌آورد) خوشنود است.

# و دیدی: سوگندهای [[دروغ]] به [[خدا]] بسیار گردد.

# و دیدی: آشکارا قماربازی می‌شود.

# و دیدی: شراب‌ها (مشروبات الکلی) به طور آشکار بدون مانع خریدوفروش می‌شود.

# و دیدی: زنان [[مسلمان]] خود را به [[کافر]] می‌بخشند.

# و دیدی: کارهای زشت آشکار شده و هرکس از کنار آن می‌گذرد، مانع آن نمی‌شود.

# و دیدی: [[مردم]] محترم، توسط کسی که [[مردم]] از سلطنتش [[ترس]] دارند، خوار شوند.

# و دیدی: نزدیک‌ترین [[مردم]] به [[فرمانداران]] آنانی هستند که به ناسزاگویی به ما [[اهل بیت]] [[عصمت]] {{عم}} [[ستایش]] شوند.

# و دیدی: هرکس ما را [[دوست]] دارد، او را [[دروغ‌گو]] خوانده و شهادتش را قبول نمی‌کنند.

# و دیدی: در گفتن سخن [[باطل]] و [[دروغ]] با همدیگر رقابت کنند.

# و دیدی: شنیدن سخن [[حق]] بر [[مردم]] سنگین است، ولی شنیدن [[باطل]] بر ایشان آسان است.

# و دیدی: [[همسایه]] از [[ترس]] زبان بد [[همسایه]]، او را [[احترام]] می‌کند.

# و دیدی: [[حدود الهی]] تعطیل شود و طبق هوی‌وهوس عمل شود.

# و دیدی: مسجدها طلاکاری (زینت داده) شود.

# و دیدی: راست‌گوترین [[مردم]] نزد آنها، مفتریان [[دروغ‌گو]] است.

# و دیدی: بدکاری آشکار شده و برای [[سخن‌چینی]] کوشش می‌شود.

# و دیدی: [[ستم]] و [[تجاوز]] شایع شده.

# و دیدی: [[غیبت]] سخن خوش آنها گردد، و بعضی بعضی دیگر را به آن [[بشارت]] دهند.

# و دیدی: [[حج]] و [[جهاد]] برای [[خدا]] نیست.

# و دیدی: [[سلطان]] به خاطر [[کافر]]، [[مؤمن]] را خوار کند.

# و دیدی: خرابی بیشتر از آبادی است.

# و دیدی: معاش [[انسان]] از کم‌فروشی به دست می‌آید.

# و دیدی: خونریزی آسان گردد.

# و دیدی: مرد به خاطر دنیایش [[ریاست]] می‌کند.

# و دیدی: [[نماز]] را سبک شمارند.

# و دیدی: [[انسان]] [[ثروت]] زیادی جمع کرده، ولی از آغاز آن تا آخر زکاتش را نداده است.

# و دیدی: [[قبر]] مرده‌ها را بشکافند، آنها را اذیت کنند.

# و دیدی: [[هرج‌ومرج]] بسیار است.

# و دیدی: مرد روز خود را با مستی به شب می‌رساند و شب خود را نیز به همین منوال به صبح برساند و هیچ اهمیتی به برنامه [[مردم]] ندهد.

# و دیدی: با حیوانات آمیزش می‌شود.

# و دیدی: مرد به [[مسجد]] (محل [[نماز]]) می‌رود، وقتی برمی‌گردد [[لباس]] در [[بدن]] ندارد (لباسش را دزدیده‌اند).

# و دیدی: حیوانات همدیگر را بدرند.

# و دیدی: دل‌های [[مردم]] سخت و دیدگانشان خشک و [[یاد خدا]] بر ایشان گران است.

# و دیدی: بر سر کسب‌های [[حرام]] آشکارا رقابت کنند.

# و دیدی: نمازخوان برای خودنمایی [[نماز]] می‌خواند.

# و دیدی: [[فقیه]] برای [[دین]] [[فقه]] نمی‌آموزد.

# و دیدی: [[مردم]] در اطراف قدرتمندان هستند.

# و دیدی: طالب [[حلال]] مذمت و سرزنش می‌شود، و طالب [[حرام]] [[ستایش]] و [[احترام]] می‌گردد.

# و دیدی: در [[مکه]] و [[مدینه]] کارهایی می‌کنند که [[خدا]] [[دوست]] ندارد و کسی از آن جلوگیری نمی‌کند، و هیچ‌کس بین آنها و کارهای بدشان مانع نمی‌شود.

# و دیدی: آلات موسیقی در [[مدینه]] و [[مکه]] آشکار گردد.

# و دیدی: مرد سخن [[حق]] گوید و [[امر به معروف و نهی از منکر]] کند، ولی دیگران او را از این کار برحذر می‌دارند.

# و دیدی: [[مردم]] به همدیگر نگاه می‌کنند، (به اصطلاح چشم و هم‌چشمی می‌کنند) و از [[مردم]] [[بدکار]] [[پیروی]] نمایند.

# و دیدی: راه نیک خالی و راه رونده ندارد.

# و دیدی: مرده را مسخره کنند و کسی برای او اندوهگین نشود.

# و دیدی: سال به سال [[بدعت‌ها]] و بدی‌ها بیشتر شود.

# و دیدی: [[مردم]] جز از سرمایه‌داران [[پیروی]] نکنند.

# و دیدی: به [[فقیر]] چیزی دهند که برایش بخندند، ولی در راه غیر [[خدا]] ترحم کنند.

# و دیدی: [[علائم]] آسمانی آشکار شود و کسی از آن نگران نشود.

# و دیدی: [[مردم]] مانند حیوانات در انظار یکدیگر عمل جنسی بجا آورند و کسی از [[ترس]]، از آن جلوگیری نمی‌کند.

# و دیدی: [[انسان]] در راه غیر [[خدا]] بسیار خرج کند، ولی در [[راه خدا]] از اندک هم مضایقه دارد.

# و دیدی: عقوق پدر و مادر رواج دارد و [[فرزندان]] هیچ احترامی برای آنها قائل نیستند و نزد [[فرزند]] از همه بدترند.

# و دیدی: زن‌ها بر مسند [[حکومت]] بنشینند و هیچ‌کاری جز خواسته آنها پیش نرود.

# و دیدی: پسر به پدرش نسبت [[دروغ]] بدهد، و پدر و مادرش را نفرین کند و از مرگشان شاد گردد.

# و دیدی: اگر روزی بر مردی بگذرد، ولی او در آن روز [[گناه]] بزرگی مانند بدکاری، کم‌فروشی و زشتی انجام نداده، ناراحت است.

# و دیدی: غذای عمومی [[مردم]] را احتکار کنند.

# و دیدی: [[اموال]] [[حق]] [[خویشان]] [[پیامبر]] {{صل}} ([[خمس]]) در راه [[باطل]] تقسیم گردد و با آن قماربازی و شرابخواری شود.

# و دیدی: به وسیله شراب، [[بیمار]] را مداوا کنند و برای بهبود [[بیمار]]، آن را تجویز نمایند.

# و دیدی: [[مردم]] در مورد [[امر به معروف و نهی از منکر]] و ترک [[دین]] بی‌تفاوت و یکسانند.

# و دیدی: سروصدای [[منافقان]] برپاست، ولی سر و صدای حق‌طلبان خاموش است.

# و دیدی: برای [[اذان]] و [[نماز]] مزد می‌گیرند.

# و دیدی: مسجدها پر است از کسانی که از [[خدا]] نترسند و [[غیبت]] نمایند.

# و دیدی: شراب‌خوار مست، پیش‌نماز [[مردم]] شود.

# و دیدی: خورندگان [[اموال]] یتیمان ستوده شوند.

# و دیدی: قاضیان برخلاف [[حکم]] [[خدا]] [[قضاوت]] کنند.

# و دیدی: [[استانداران]] از روی طمع، خائنان را [[امین]] خود قرار دهند.

# و دیدی: [[فرمانروایان]]، [[میراث]] ([[مستضعفان]]) را در [[اختیار]] بدکاران از [[خدا]] بی‌خبر قرار دهند.

# و دیدی: بر روی منبرها از [[پرهیزکاری]] سخن می‌گویند، ولی گویندگان آن [[پرهیزکار]] نیستند.

# و دیدی: [[صدقه]] را با وساطت دیگران بدون رضای [[خدا]] و به خاطر درخواست [[مردم]] بدهند.

# و دیدی: وقت (اول) نمازها را سبک بشمارند.

# و دیدی: هم و [[هدف]] [[مردم]]، شکم و شهوتشان است.

# و دیدی: [[دنیا]] به آنها روی کرده است.

# و دیدی: نشانه‌های برجسته [[حق]] ویران شده است.در این وقت خود را حفظ کن و از [[خدا]] بخواه که از خطرات [[گناه]] نجاتت بدهد ..."<ref>بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۵۶.</ref>.

* '''نکته اول:''' مأخذ برخی از [[علائم]]، [[خبر واحد]] یا [[احادیث]] مجهول و [[روایات]] مقطوعه و مرفوعه می‌باشد، هرچند نگارنده در این مکتوب، همه [[علائم]] را ذکر نمی‌کند و به ذکر علائمی که اکثراً در کتب متعدد و معتبر روایی وارد شده، بسنده می‌کند ولی به هر روی تضمینی برای عدم راهیابی نشانه‌های ضعیف السند وجود ندارد؛ البته [[قدر]] متیقن از نشانه‌های محتوم در میان مجموعه [[علائم]]، قابل تحصیل و تشخیص است.

* '''نکته دوم:''' لسان [[روایات]] در پاره‌ای از [[علائم]] به احتمال زیاد، زبان نمادین یا به اصطلاح سمبلیک است. بر این اساس، مدلول مطابقی برخی از واژگان مراد نیست، بلکه معنای کنایی و استعاری مقصود [[معصوم]] {{ع}} بوده است که در قست پایانی این فصل و ضمن نکته پنجم نمونه برجسته‌ای از آن ارائه خواهد شد.

* '''[[علائم متصل]] و نشانه‌های منفصل:''' نخست به ذکر [[علائم متصل]] که همان نشانه‌های مقارن [[ظهور]] هستند می‌پردازیم و سپس [[علائم منفصل]] را در قالب سه دسته بیان می‌کنیم.

* '''الف)[[علائم]] پسینی (نشانه‌های متصل)'''

# علامت سال [[ظهور]] آن است که عدد آن فرد (یعنی مختوم به ۱، ۳، ۵، ۷ یا ۹) می‌باشد و علامت روز [[ظهور]] آن است که شنبه مصادف با [[عاشورا]] (دهم [[محرم]]) خواهد بود<ref>الارشاد، مفید، ج ۲، ص ۳۷۹؛ اِعلام الوری بأعلام الهدی، طبرسی، ص ۴۲۹؛ الغیبة، طوسی، صص ۴۵۲ و ۴۵۳؛ کشف الغمه، ج ۲، صص ۳۶۰ و ۴۵۹؛ القطر الشهدی فی اوصاف المهدی، الحلوانی، ص ۵۰؛ الفصول المهمه، ابن صباغ مالکی، ص ۲۹۱؛ نوادر الاخبار فی ما یتعلق باصول الدین، فیض کاشانی، ص ۲۹۹؛ بحارالانوار، مجلسی، ج ۵۲، ص ۲۹۱؛ العطر الوردی، بلبیسی، ص ۵۱.</ref>.  

# صبح روز [[ظهور]]، افراد زیر بالش خود صحیفه‌ای می‌یابند که بر آن نوشته شده: {{عربی|"ٌ طاعَةٌ مَعْرُوفَة"}}<ref>اکمال الدین، صدوق، ج ۲، ص ۶۵۴؛ نوادر الاخبار، ص ۳۰۰؛ العدد القویه، علی بن یوسف الحلی، ص ۶۶؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۰۵؛ منتخب الانوارالمضیئه، ص ۳۱۱.</ref>.

# هنگام [[ظهور]]، ملکی (یا تکه ابری) بر فراز وجود شریف [[حضرت]] [[بقیة الله|بقیة الله الاعظم]] {{ع}} ندا در می‌دهد: "این است [[امام مهدی|مهدی]] ([[خلیفة الله]]) او را [[تبعیت]] کنید"<ref>کشف الغمه، الأربلی، ج ۳، صص ۳۷۳ و ۳۷۹ و ۳۸۹؛ نوادر الاخبار، ص ۳۰۰ و در منابع [[اهل سنت]]: القطر الشهدی، ص ۵۳؛ العطر الوردی، ص ۵۴؛ تاریخ الخمیس، ج ۲، ص ۲۸۸؛ جواهر العقدین، ص ۴۳۵؛ لسان المیزان، ج ۱، ص ۱۰۵؛ البیان، ص ۹۳؛ الفصول المهمه، ص ۲۸۸؛ اسعاف الراغبین، ص ۱۳۷؛ ینابیع الموده، ص ۴۷۶.</ref>.  

# همزمان با سال [[ظهور]]، مردمان [[شاهد]] بیست و چهار نوبت بارش [[باران]] و [[رحمت الهی]] و سرسبزی و طراوت [[زمین]] و پدید آمدن [[برکات]] بیشمار خواهند بود<ref>الارشاد، ج ۲، ص ۳۷۰؛ اعلام الوری، ص ۴۲۹؛ بشاره المصطفی، ص ۳۸۳؛ کشف الغمه، ج ۳، ص ۳۵۶؛ الغیبة، طوسی، ص ۴۴۳؛ نوادر الاخبار، ص ۲۹۰ و ظهور برکات بیشمار: القول المختصر، ابن حجر هیتمی، ص ۵۶؛ تذکره الحفاظ، الذهبی، ج ۳، ص ۸۳۸؛ ینابیع الموده، ص ۴۶۷؛ منتخب کنزالعمال، ج ۶، ص ۳۲؛ مشکاه المصابیح، خطیب تبریزی، ج ۳، ص ۲۴؛ الصواعق المحرقه، ابن حجرهیتمی، ص ۹۷؛ المستدرک علی الصیحین، حاکم نیشابوری، ج ۴، صص ۵۵۷ و ۵۵۸؛ البیان، کنجی، ص ۳۱۶؛ مشارق الأنوار، حمزاوی، ص ۱۵۲؛ اسعاف الراغبین، صبان، ص ۱۴۸؛ مصابیح السنه، بغوی، ج ۲، ص ۱۳۴؛ عقد الدرر، صص ۷۳ و ۹۲؛ الفصول المهمه، صص ۲۸۸ و ۲۸۹ و ۳۰۰.</ref>.  

* '''ب) [[علائم]] پیشینی (نشانه‌های منفصل):'''[[علائم منفصل]] یا پیشینی [[ظهور]] خود به سه دسته "حوادث [[خارق العاده]]"، "اوضاع عمومی اجتمات بشری" و "متخاصمان؛ نیروها و چهره‌ها" انقسام می‌یابد که در اینجا بخشی از [[علائم]] هر دسته را ذکر می‌کنیم:

* '''حوادث [[خارق العاده]]'''

# فرو رفتن [[زمین]] در سرزمین "[[بیداء|البیداء]]" (میان [[مکه]] و [[مدینه]]) و قریه "[[جابیه]]"<ref>الارشاد، ج ۲ ص ۳۶۸؛ اعلام الوری، ص ۴۲۹؛ الغیبة، نعمانی، صص ۱۷۵ و ۱۸۷؛ مجمع البیان، طبرسی، ج ۴، ص ۳۹۸؛ الخرائج، ج ۳، ص ۱۱۵۶؛ ا[[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ج ۲، صص ۶۴۹ و ۶۵۰؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۲۲۱ و در منابع [[اهل سنت]]: عقد الدرر، مقدسی، صص ۸۵ و ۱۱۷ و ۱۱۸ و ۱۲۴ و ۱۲۹؛ سنن ابن ماجه، ج ۲، ص ۱۳۵۱؛ القول المختصر، ص ۵۶؛ سنن ابی داود، ج ۴، ص ۱۵۲؛ مسند احمد بن حنبل، ج ۶، ص ۳۱۶؛ منتخب کنز العمال، ج ۶، ص ۳۱؛ جالیه الکدر، ص ۲۰۸؛ العرائس الواضحه، ص ۱۰۶؛ مجمع الزوائد، ج ۷، ص ۳۱۶؛ اشعه اللمعات، ج ۴، ص ۳۳۸.</ref> و قریه "[[حرستا|حَرَسْتا]]"<ref>الغیبة، طوسی، ص ۴۶۱؛ الخرائج، ج ۳، ص ۱۱۵۱ و در منابع [[اهل سنت]]: القطر الشهدی، الحلوانی، ص ۶۱؛ العطر الوردی، بلبیسی، ص ۶۱ به نقل از: القول المختصر هیمتی؛ عقد الدرر، ص ۱۲۷.</ref>.  

# توقف سیر [[خورشید]] در [[آسمان]] از هنگام ظهر تا نیمه‌های عصر<ref>الارشاد، ج ۲، ص ۳۷۳؛ اعلام الوری، ص ۴۲۸؛ کشف الغمه، ج ۳، ص ۳۵۲؛ اثبات الهداه، ج ۳، ص ۷۳۲؛ منتخب الانوار المضیئه، ص ۳۰۶؛ نوادر الاخبار، ص ۲۸۹؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۲۱؛ عقد الدرر، ص ۱۵۶.</ref>.  

# ظاهر شدن تصویر صورت و سینه‌ای در قرص [[خورشید]]<ref>الارشاد، ج ۲، ص ۳۷۳؛ اعلام الوری، ص ۴۲۸؛ کشف الغمه، ج ۳، ص ۳۵۶؛ منتخب الأنوار المضیئه، ص ۳۰۶؛ إثبات الهداه، شیخ حر عاملی، ج ۳، ص ۷۳۲؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۲۱؛ إلزام الناصب فی إثبات الحجه الغائب، حائری، ص ۱۸۵.</ref>.  

# مرگ‌های سرخ و سپیدی که پیش از [[ظهور]] [[حضرت]] بسیاری از مردمان را هلاک می‌سازد<ref>ا[[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ج ۲، ص ۶۵۵؛ اعلام الوری، ص ۴۲۷؛ العدد القویه، ص ۶۱؛ الغیبة، نعمانی، ص ۱۸۵؛ اثبات الهداه، ج ۳، ص ۷۲۳؛ الغیبة، طوسی، ص ۴۳۸؛ بحار الانوار، ج ۲، ص ۲۱۱؛ و در منابع [[اهل سنت]]: الفصول المهمه، ص ۳۰۱.</ref>.  

* '''اوضاع عمومی [[جوامع بشری]]:'''[[احادیث]] بسیاری در کتب روایی [[شیعی]] و [[سنی]] وارد شده که اوضاع و احوال [[حاکم]] بر حیات عمومی نوع [[بشر]] را در سطح بین‌المللی، تیره و نابسامان و اسفناک ترسیم می‌کند. به گوشه‌ای از آن‌ها اشاره می‌کنیم:

# زوال [[علم]] و [[معرفت]] و [[خردورزی]] و انتشار [[جهالت]] و [[تقلید]]<ref>الکافی، ج ۱، صص ۳۱ - ۳۶؛ الملاحم والفتن، سید ابن طاووس، صص ۱۰۵ و ۱۵۷؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۲۱۲ و ج ۵۳، صص ۱۴۰ و ۱۴۱؛ الزام الناصب، ص ۶۴؛ و درمنابع [[اهل سنت]]: صحیح مسلم، ج ۸، ص ۵۷.</ref>.  

# افزایش قیمت‌ها و صعوبت معاش و فراوانی [[مرگ]] و میر<ref>الارشاد، ج ۲، ص ۳۷۸؛ دلائل الامامه، طبری، ص ۲۵۹؛ ا[[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ج ۲، ص ۶۴۹؛ الغیبة، نعمانی، صص ۱۶۷ و ۱۷۸؛ اعلام الوری، ص ۴۲۷؛ تحف العقول، ص ۴۳؛ العدد القویه، ص ۶۶؛ منتخب الانوار المضیئه، ص ۳۱۳ و در منابع [[اهل سنت]]: العطر الوردی، صص ۵۴ و ۵۵.</ref>.  

# تکیه زدن [[حاکمان]] فاجر و [[ظالم]] بر اریکه [[قدرت]]<ref>الخرائج، ج ۳، ص ۱۱۳۴؛ تحف العقول، ص ۴۳؛ المحجه البیضاء، فیض کاشانی، ج ۱، ص ۱۲۵؛ بشارة الاسلام، الکاظمی، صص ۷۶ و ۷۷؛ الزام الناصب، ص ۱۹۵؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۶۳؛ الملاحم و الفتن، باب ۱۷۱، ص ۷۷؛ و در منابع [[اهل سنت]]: عقد الدرر، ص ۱۵۵؛ الحاوی للفتاوی، جلال الدین سیوطی، ج ۲، ص ۱۳۵.</ref>.  

# بی‌رونقی [[نماز]] و [[عبادت]] و رونق یافتن [[دروغگویی]] و بی‌ثباتی [[مردم]] در [[دین]] خود<ref>الغیبة، نعمانی، ص ۱۳۸؛ بحار الانوار، ج ۵۲، صص ۱۰۱ و ۲۵۷ و ۲۶۴؛ الکافی، ج ۸، ص ۳۴؛ و در منابع [[اهل سنت]]: العطر الوردی، ص ۵۵؛ الحاوی للفتاوی، ج ۲، ص ۱۵۹؛ عقد الدرر، ص ۱۵۵.</ref>.  

# تشبه زنان به مردان و مردان به زنان<ref>اعلام الوری، ص ۴۳۳؛ المحجه البیضاء، ج ۳، ص ۳۴۲؛ الکافی، ج ۸، ص ۳۳؛ نهج الفصاحه، ج ۲، ص ۴۷۴؛ مثیر الأحزان، الجواهری، ص ۲۹۸؛ الزام الناصب، ص ۱۸۰؛ بشارة الاسلام، صص ۲۶ و ۴۴؛ بحار الانوار، ج ۵۲، صص ۲۶۳ و ۲۶۴؛ الخرائج، ج ۳، ص ۱۱۳۴.</ref>.  

* '''متخاصمان (نیروها و چهره‌ها):''' در [[احادیث]] باب [[علائم ظهور]]، بخشی از نشانه‌های آغاز [[قیام]] [[امام مهدی|حضرت حجت]] {{ع}} به [[تبیین]] و ترسیم چهره‌های دو اردوگاه [[حق]] و [[باطل]] و [[رهبران]] برجسته [[سیاسی]] و [[فکری]] آن‌ها و عملکرد [[سپاهیان]] این دو جبهه اختصاص یافته است. پاره‌ای از آن‌ها را بیان می‌کنیم:

# ورود پرچم‌های [[قیس]] و [[عرب]] به [[مصر]]<ref>الارشاد، ج ۲، صص ۳۶۹ و ۳۷۶ و ۳۷۷؛ اعلام الوری، ص ۴۲۹؛ الغیبة، طوسی، صص ۴۴۸ و ۴۴۹؛ الخرائج، ج ۳، ص ۱۱۶۵؛ کشف الغمه، ج ۳، ۳۵۸؛ منتخب الانوار المضیئه، ص ۶۶؛ اثبات الهداه، ج ۳، ص ۷۲۸؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۲۱۴ و در منابع [[اهل سنت]]: عقد الدرر، ۸۳؛ الفصول المهمه، ص ۲۹۰؛ جالیه الکدر، ص ۲۰۸؛ العرائس الواضحه، ص ۱۰۶.</ref>.  

# ورود پرچم‌های [[کنده]] به [[خراسان]]<ref>پیشین.</ref>.  

# پیاده شدن برادران ترک در "الجزیره"<ref>علامه سید محمد صدر معتقد است که مقصود از جزیره، سرزمین مابین النهرین در عراق است که در متون کهن بدین اسم نامیده می‌شده است.</ref> و پیاده شدن [[رومیان]] در "الرمله"<ref>آنچنان که یاقوت حموی در معجم البلدان، ج ۳، ص ۶۹ آورده است، الرمله شهر بزرگ و مرکزی منطقه فلسطین بوده که از بین رفته است.</ref><ref>الارشاد، ج ۲، صص ۳۶۸ و ۳۷۲؛ الاختصاص، صص ۲۵۵ و ۲۵۶؛ اعلام الوری، ص ۴۲۷؛ تفسیرالعیاشی، ج ۱، ص ۶۴؛ الغیبة، طوسی، صص ۴۴۱ و ۴۴۲؛ الخرائج، ج ۳، صص ۱۱۵۶ و ۱۱۵۷؛ الغیبة، نعمانی، ص ۱۸۷؛ کشف الغمه، ج ۳، ص ۳۵۶؛ الصراط المستقیم، ج ۲، ص ۲۴۹؛ منتخب الانوار المضیئه، صص ۶۲ و ۳۰۵؛ نوادر الاخبار، ص ۲۸۹؛ بحارالانوار، ج ۵۲، صص ۲۱۲ و ۲۲۲ و ۲۳۷ و در منابع [[اهل سنت]]: الفصول المهمه، ص ۲۹۰؛ عقد الدرر، ص ۱۲۴.</ref><ref>[[مهدی علی‌زاده|علی‌زاده، مهدی]]، [[نشانه‌های یار و چکامه‌ انتظار (کتاب)]]، ص۲۱-۲۸.</ref>.

*«در برخی [[روایات]]، از اهالی [[طالقان]] به عنوان [[یاران]] و [[اصحاب]] [[حضرت مهدی]] {{ع}} [[تجلیل]] شده است. از [[امام صادق]] {{ع}} در مورد اهالی [[طالقان]] [[نقل]] شده است که فرمود: "در [[طالقان]] گنج‌هایی ست که از طلا و نقره نیستند؛ بلکه اسبان زیبا و تندرو و مردان چابک سوار و نشان داری هستند که [[خداوند]] آنان را از دورترین بلاد پیرامون یک دیگر جمع خواهد کرد؛ به تعداد [[اصحاب بدر]] سیصد وسیزده مرد‌اند"<ref>{{عربی|" وَ لَهُ كُنُوزٌ لَا ذَهَبٌ وَ لَا فِضَّةٌ إِلَّا خُيُولٌ مُطَهَّمَةٌ وَ رِجَالٌ مُسَوَّمَةٌ يَجْمَعُ اللَّهُ لَهُ مِنْ أَقَاصِي الْبِلَادِ عَلَى عَدَدِ أَهْلِ بَدْرٍ ثَلَاثَمِائَةٍ وَ ثَلَاثَةَ عَشَرَ رَجُلًا "}}؛ إعلام الوری، ص ۴۰۳؛ الزام الناصب، ج۲، ص۲۹۶؛ بحار الانوار، ج۵۲، ص۳۰۸.</ref>. هم چنین از [[امام علی|امیرمؤمنان]] {{ع}} [[نقل]] شده است: خوشا به حال [[طالقان]]، که از برای [[خداوند عزوجل]] در آن گنج‌هایی است، نه از جنس طلا و نقره؛ بلکه مردانی هستند اهل [[ایمان]]، که [[خدا]] را از روی [[معرفت]] شناخته‌اند. آنان [[انصار]] و [[یاوران]] [[مهدی]] در [[آخرالزمان]] هستند"<ref>{{عربی|" وَيْحاً لِلطَّالَقَانِ فَإِنَّ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ بِهَا كُنُوزاً لَيْسَتْ مِنْ ذَهَبٍ وَ لَا فِضَّةٍ وَ لَكِنْ بِهَا رِجَالٌ مُؤْمِنُونَ عَرَفُوا اللَّهَ حَقَّ مَعْرِفَتِهِ وَ هُمْ أَيْضاً أَنْصَارُ الْمَهْدِيِّ فِي آخِرِ الزَّمَان‏"}}؛ کشف الغمه، ج۲، ص۴۷۸؛ بحار الانوار، ج۵۱، ص۸۷.</ref>»<ref>[[قنبر علی صمدی|صمدی، قنبر علی]]، [[آخرین منجی (کتاب)|آخرین منجی]]، ص ۱۸۵ - ۱۸۶.</ref>.

* پدیدار شدن [[پرچم]] "[[هاشمی]]" از علایم غیرقطعی برای [[ظهور]] [[امام مهدی]] {{ع}} است. در [[روایات]] متعددی یاد و نام "[[سید هاشمی]]" به میان آمده است و از مجموع آن‌ها استفاده می‌شود که: او مردی از [[بنی هاشم]] و از نسل [[پیامبر خدا]] {{صل}} است. در اوج [[جوانی]] است و در دست راست او خالی است و از [[خراسان]] حرکت و جنبش خویش را آغاز می‌کند. [[روایات]] درباره ریشه و [[نسب]] [[سید هاشمی]] دارای دو [[پیام]] است. برخی او را "[[حسنی]]" و برخی "[[حسینی]]" معرفی می‌کنند<ref>آیت الله سید محمد کاظم قزوینی در کتاب "امام مهدی {{ع}} از ولادت تا ظهور"، ص ۵۰۰، می‌نویسد: به نظر من نسب مرد هاشمی، "حسنی" است و این همان کسی است که برخی [[روایات]] از او به "نفس زکیه" تعبیر می‌کنند. نفس زکیه از تبار بنی هاشم و حسنی‌نسب است.</ref>. از مسائل قطعی این است که او [[شیعه]] و پیرو [[خاندان]] [[وحی]] و [[رسالت]] است. به [[عقیده]] خود پایبند و استوار و دارای نفوذ گسترده و [[محبوبیت]] در دل‌هاست<ref>[[سید محمد کاظم قزوینی|قزوینی، سید محمد کاظم]]، [[امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور (کتاب)|امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور]]، ص ۵۰۰.</ref>. [[امام باقر]] {{ع}} فرمودند: "در واپسین حرکت [[تاریخ]]، [[جوانی]] از [[بنی هاشم]] که به دست راست او خالی است با پرچم‌های برافراشته و سیاه‌رنگ از سوی [[خراسان]] می‌آید. پیشاپیش او [[شعیب بن صالح]] است و او با جنبش [[سفیانی]] پیکار می‌کند و آنان را [[شکست]] می‌دهد<ref>ملاحم ابن طاووس، ص ۷۷؛ معجم احادیث الامام المهدی {{ع}}، ج ۳، ص ۲۷۰.</ref>. [[حضرت علی]] {{ع}} نیز در [[خطبه]] "بیان" فرمود: "مردی از [[فرزندان]] [[حسن]] {{ع}} با [[دوازده]] هزار سوار مجهز به [[دانش]] و [[ایمان]] و [[سلاح]] به [[حضرت مهدی]] {{ع}} می‌پیوندد و همه امکانات را [[تسلیم]] [[حضرت]] می‌کند و [[سپاه]] خویش را تحت [[پرچم]] [[مهدی]] {{ع}} و [[فرماندهی]] او قرار می‌دهد<ref>الزام الناصب، ج ۲، ص ۲۰۵؛ عقد الدرر، ص ۹۷.</ref>. [[سید هاشمی]] اندکی پیش از [[قتل نفس زکیه]] در [[مکه]]، و همزمان با روزگاری که [[سپاه سفیانی]] در [[عراق]] است، به [[شهادت]] می‌رسد<ref>روزگار رهایی، ج ۲، ص ۱۰۲۶.</ref>»<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۱۵۵، ۴۱۸، ۶۹۶.</ref>.

# '''روی کردن [[پرچم‌های سیاه]] از [[ناحیه]] [[خراسان]]:''' با [[قیام]] ابو مسلم [[خراسانی]] تطابق دارد.

# '''[[ظهور]] [[مغربی]] در [[مصر]] که [[شامات]] را [[تصرف]] می‌کند:''' [[شورش]] [[مغربی]] فاطمی که در سال ۳۹۶ ق. در شمال آفریقا اعلام [[دعوت]] کرد و پس از [[جنگ]] با [[شام]] بر آن مستولی شد.

# '''فرود آمدن ترک‌ها در جزیره:''' زمانی که [[خاک]] جزیره مدت طولانی تحت سیطره [[حکومت]] [[عثمانی]] ترکی بود از سال ۹۴۱ ق. آغاز شد تا زمان سقوط [[سلطنت]] آنها در سال ۱۳۳۵ ق. پس از اشغال بریتانیا در [[جنگ]] جهانی اول.

# '''فرود آمدن [[رومیان]] در [[رمله]]:''' در لسان [[ائمه]] [[معصومین]]‌ {{عم}} از اروپا به [[روم]] تعبیر می‌شده است و [[رمله]] نام منطقه‌ای در [[شام]] و منطقه‌ای دیگر در [[مصر]] است و از این‌رو با [[استعمار]] فرانسه در [[مصر]] به [[رهبری]] ناپلئون بناپارت و یا اشغال [[سوریه]] توسط فرانسه، پس از [[جنگ]] جهانی اول و اشغال [[عثمانی]] با این [[کلام]] [[معصومین]]‌ {{عم}} منطبق می‌شود.

# '''پایان سختی‌های [[اعراب]] و سیطره یافتن بر بلاد و خارج شدن آنها از سیطره عجم‌ها (غیر [[اعراب]]):''' در این عصر با آن زندگی می‌کنیم. عصر ما عصر انقلاب‌های [[عربی]] است که می‌خواهند از سیطره و [[استعمار]] بیگانگان رهایی بیابند و خود [[حکومت]] را به دست بگیرند.

# '''کشته شدن فرمانروای [[مصر]] توسط [[مردم]] آن دیار:''' انور [[سادات]] به دست خالد اسلامبولی کشته شد.

# '''[[اختلاف]] میان دو دسته از عجم‌ها و خونریزی زیاد میان آنها:''' با جنگ‌های‌ جهانی اروپا که در میانشان بود منطبق است همانند [[جنگ]] میان فرانسه و آلمان، بریتانیا و آلمان یا [[ترکیه]] و یونان و ... که البته برای [[فهم]] این بخش از [[حدیث]] تنها کافی است در وقایع دو [[جنگ]] جهانی اول و دوم- که در نیمه قرن نوزده میلادی رخ داد- دقیق شویم.

# '''[[خروج سفیانی]]''': [[سفیانی]] نام مردی جنایت‌کار است که از [[شام]] [[قیام]] می‌کند و لشکرهایی برای کشتن [[شیعیان]] به [[مدینه]] و [[کوفه]] می‌فرستد و خودش هم به سمت [[بیت المقدس]] حرکت می‌کند؛ [[امام صادق]] {{ع}} فرمود: اگر [[سفیانی]] را ببینی، پلیدترین [[مردم]] را دیده‌ای<ref>همان، ج ۲، ص ۵۵۷</ref>.

# '''[[خسف بیداء]]''': [[خسف]] یعنی فرو رفتن در [[زمین]] و [[بیداء]] نام بیابانی میان [[مکه]] و [[مدینه]] و به معنای نابودی است. وقتی [[لشکر سفیانی]] پس از [[فتح]] [[مدینه]] از آنجا خارج می‌شوند و به سوی [[مکه]] حرکت می‌کنند، همه در بیابان [[بیداء]] به [[زمین]] فرو رفته، به‌طور [[معجزه]]‌آسا [[دفن]] می‌شوند؛

# '''[[ندای آسمانی]]''': منظور صدایی است که در شب و روز بیست و سوم [[ماه مبارک رمضان]] از [[آسمان]] شنیده می‌شود و همه [[دنیا]] و هرکس به زبان خود آن را می‌شنود. [[امام صادق]] {{ع}} فرمود: ندا دهنده‌ای از [[آسمان]] به‌نام [[قائم]] {{ع}} و نام پدرش آواز می‌دهد<ref>همان، ص ۱۸۷</ref> و از [[روایات]] چنین برمی‌آید که چندین ندا به گوش می‌رسد.

# '''[[قتل نفس زکیه]]''': [[نفس زکیه]] یعنی [[انسان]] [[پاک]] و بی‌گناه؛ یکی از [[نشانه‌های حتمی]]، کشته شدن فردی بی‌گناه از [[سادات]] در [[مسجد الحرام]] بین [[رکن و مقام]] است. [[امام صادق]] {{ع}} فرمود: بین [[قیام]] [[قائم آل محمد]] {{ع}} و [[کشته شدن نفس زکیه]]، تنها پانزده شب فاصله دارد<ref>[[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین]]، ج ۲، ص ۵۵۴</ref>.

# '''[[قیام یمانی]]''': [[یمانی]] سرداری نیک‌نهاد و [[درست‌کار]] و طرف‌دار [[امام مهدی]] است و از صنعای سرزمین [[یمن]] کمی پیش از [[ظهور]] [[قیام]] می‌کند. او با [[تباهی‌ها]] می‌ستیزد. [[امام باقر]] {{ع}} فرموده: در میان بیرق‌هایی که پیش از [[قیام مهدی]] {{ع}} بلند می‌شود، پرچمی هدایت‌کننده‌تر از [[پرچم یمانی]] وجود ندارد که آن [[پرچم هدایت]] است، چون شما را به سوی صاحب‌تان [[دعوت]] می‌کند<ref>[[نعمانی]]، [[کتاب الغیبة (کتاب)|الغیبة]]، ص ۲۶۴</ref>. [[یمانی]]، هم‌زمان با [[سفیانی]] [[قیام]] می‌کند<ref>در کتب روایی ما، این پنج مورد در حدیثی از [[امام صادق]] {{ع}} یک‌جا و از علامات حتمی ذکر شده است. [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین]]، باب علامات ظهور، حدیث ۷</ref>

* '''نشانه‌های غیرحتمی''': [[علائم غیرحتمی]]، علائمی است که تحقق آن مشروط است. شاید به خاطر تغییر اوضاع [[جهان]] اتفاق نیفتد و همچنین معلوم نیست که پس از اتفاق افتادن، چه مدت طول خواهد کشید تا [[ظهور امام زمان]] {{ع}} به وقوع پیوندد. [[علائم غیرحتمی]] زیاد است؛ تعدادی از آنها اتفاق افتاده و تعدادی نیز امکان دارد اتفاق بیفتد. اما نکته قابل توجه این است که [[انسان]] باید از تطبیق کردن پرهیز نماید و اتفاقات جاری را به آسانی همان نشانه [[ظهور]] نداند، زیرا این ادعا [[دلیل]] [[قاطع]] و یقینی می‌خواهد و نمی‌توان آن را با سلیقه خود تعیین کرد. چه‌بسا چنین برداشتی باعث [[امید]] کاذب و واهی یا باعث بدبینی و [[یأس]] گردد. همان‌طور که قبلاً یادآوری گردید، نشانه‌های غیرحتمی بسیار است و در صحت و دلالت نیز با یکدیگر تفاوت دارند و برخی از [[علائم]] [[قیامت]] می‌باشند، نه [[ظهور]].

# جنگ‌های خونین؛

# آمدن غربی‌ها به سرزمین [[عراق]]؛

# انقراض سلسله [[بنی‌عباس]]؛

# بالا آمدن [[آب]] [[دجله]]؛

# گرانی و بالا رفتن قیمت‌ها و... .

«از [[علائم غیرحتمی]] شاید بتوان به این [[روایت]] از [[امام صادق]] {{ع}} اشاره کرد. آن بزرگوار بسیاری از [[علائم]] [[پیش از ظهور]] را چنین می‌فرماید:  

# هرگاه دیدی که [[حق]] بمیرد و طرفدارانش نابود شوند.

# و دیدی که [[ظلم و ستم]] فراگیر شده است.

# و دیدی که [[قرآن]] فرسوده و بدعت‌هایی از روی [[هوا و هوس]] در مفاهیم آن آمده است.

# و دیدی که [[دین خدا]] (عملاً) تو خالی شده، همانند ظرفی که آن را واژگون سازند.

# و دیدی که طرفداران و [[اهل باطل]] بر [[اهل حق]] پیشی گرفته‌اند.

# و دیدی که کارهای بد آشکار شده و از آن [[نهی]] نمی‌شود و بدکاران بازخواست نمی‌شوند.  

# و دیدی که مردان به مردان و [[زنان]] به [[زنان]] اکتفا کنند.

# و دیدی که افراد باایمان [[سکوت]] کرده (چون) سخنشان را نمی‌پذیرند.  

# و دیدی که شخص [[بدکار]] [[دروغ]] گوید و کسی [[دروغ]] و نسبت ناروای او را رد نمی‌کند.  

# و دیدی که بچه‌ها به بزرگان [[احترام]] نمی‌گذارند.  

# و دیدی که قطع پیوند خویشاندی شود.  

# و دیدی که [[نوجوانان]] پسر همان کنند که [[زنان]] می‌کنند.

# و دیدی که [[زنان]] با [[زنان]] [[ازدواج]] کنند.  

# و دیدی که [[انسان‌ها]] [[اموال]] خود را در غیر [[اطاعت خدا]] [[مصرف]] می‌کنند و کسی [[مانع]] نمی‌شود.  

# و دیدی که افراد با دیدن کار و تلاش نامناسب [[مؤمنین]] به [[خدا]] [[پناه]] می‌برند.  

# و دیدی که [[مداحی]] دروغین از اشخاص زیاد شود.  

# و دیدی که [[همسایه]] [[همسایه]] خود را اذیت می‌کند و از آن جلوگیری نمی‌شود.  

# و دیدی که [[کافر]] به [[سختی]] [[مؤمن]] شاد است.

# و دیدی که کسی که [[امر به معروف]] می‌کند [[خوار]] و ذلیل است.  

# و دیدی که [[آدم]] [[بدکار]] در آنچه [[خداوند]] [[دوست]] ندارد نیرومند و مورد [[ستایش]] است.  

# و دیدی که [[اهل قرآن]] و [[دوستان]] آنها خوارند.  

# و دیدی که راه [[نیک]] بسته و راه بد باز است.

# و دیدی که خانه [[کعبه]] تعطیل شده و به تعطیلی آن [[دستور]] داده می‌شود.  

# و دیدی که [[انسان]] به زبان می‌گوید و عمل نمی‌کند.  

# و دیدی که [[مؤمن]] [[خوار]] و ذلیل شمرده می‌شود.

# و دیدی که [[بدعت]] و [[زنا]] آشکار شود.  

# و دیدی که [[مردم]] به [[شهادت]] و [[گواهی]] ناحق [[اعتماد]] کنند.  

# و دیدی که [[حلال]]، [[حرام]] و [[حرام]]، [[حلال]] گردد.  

# و دیدی که جرأت بر [[گناه]] آشکار شود و دیگر کسی برای انجام [[انتظار]] [[تاریکی]] شب را نمی‌کشد.  

# و دیدی که [[مؤمن]] نتواند [[نهی از منکر]] کند مگر در قلبش.  

# و دیدی که [[ثروت]] در راه [[خشم خدا]] خرج می‌کند.  

# و دیدی سردمداران به [[کافران]] نزدیک شوند و از [[نیکوکاران]] دور شوند.  

# و دیدی که [[والیان]] در [[قضاوت]] [[رشوه]] می‌گیرند.  

# و دیدی که پست‌های مهم [[والیان]] براساس مزایده است نه بر اساس [[شایستگی]].  

# و دیدی که [[مردم]] از روی [[تهمت]] و یا [[سوءظن]] با هم برخورد کنند.  

# و دیدی که مرد به خاطر هم‌بستری با [[زنان]] خود مورد [[سرزنش]] قرار گیرد.  

# و دیدی که [[زن]] بر شوهر خود مسلط شود و کارهایی که مورد [[خشنودی]] شوهر نیست انجام دهد و به شوهرش خرجی می‌دهد.  

# و دیدی که سوگندهای [[دروغ]] به [[خدا]] بسیار گردد

# و دیدی که آشکار قمار بازی شود.  

# و دیدی که [[مردم]] محترم توسط کسی که [[مردم]] از سلطنتش [[ترس]] دارند، [[خوار]] شوند.  

# و دیدی که نزدیک‌ترین [[مردم]] به [[فرمانداران]] آنانی هستند که به ناسزاگویی به ما [[خانواده]] [[عصمت]] [[ستایش]] شوند.  

# و دیدی که هرکس که ما را [[دوست]] دارد او را [[دروغ‌گو]] خوانده و گواهی‌اش را قبول نمی‌کنند.  

# و دیدی که در گفتن سخن [[باطل]] و [[دروغ]] با همدیگر رقابت کنند،  

# و دیدی که شنیدن سخن [[حق]] بر [[مردم]] سنگین است ولی شنیدن [[باطل]] برایشان آسان است.

# و دیدی که [[همسایه]] از [[ترس]] زبان همسایه [[احترام]] کند.  

# و دیدی که [[حدود الهی]] تعطیل شود و طبق [[هوا و هوس]] عمل شود.  

# و دیدی که مسجد‌ها طلاکاری (زینت داده) شود.  

# و دیدی که راستگو‌ترین [[مردم]] نزد آنها مفتریان [[دروغگو]] است.  

# و دیدی که [[بدکاری]] آشکار شده و برای [[سخن‌چینی]] کوشش می‌شود.  

# و دیدی که [[ستم]] و [[تجاوز]] شایع شده است.  

# و دیدی که [[غیبت]]، سخن خوش آنها شود.  

# و دیدی که [[صلح]] و [[جهاد]] برای [[خدا]] نیست.  

# و دیدی که [[سلطان]] به خاطر [[کافر]] شخص [[مؤمن]] را [[خوار]] کنند.  

# و دیدی خراب بیشتر از آبادی است.  

# و دیدی که معاش [[انسان]] از کم‌فروشی به دست می‌آید.  

# و دیدی که [[خون‌ریزی]] آسان گردد.  

# و دیدی که به خاطر دنیایش [[ریاست]] کند.  

# و دیدی که [[نماز]] را سبک شمارند.  

# و دیدی که [[انسان]] [[ثروت]] زیادی جمع کرده، ولی از آغاز آن تا آخر، زکاتش را نداده است.

# و دیدی که [[قبر]] مرده‌ها را بشکافند و آنها را اذیت کنند.  

# و دیدی که [[هرج و مرج]] بسیار است.  

# و دیدی که مرد روز خود را با مستی به شب می‌رساند، و شب خود را نیز به همین منوال به صبح برساند و هیچ اهمیتی به برنامه [[مردم]] ندهد.

# و دیدی که با حیوانات آمیزش می‌شود.  

# و دیدی که مرد به [[مسجد]] (محل [[نماز]]) می‌رود و وقتی برمی‌گردد [[لباس]] در [[بدن]] ندارد. ([[لباس]] را دزدیده‌اند).  

# و دیدی که حیوانات همدیگر را بدرند.  

# و دیدی که دل‌های‌ [[مردم]] سخت و دیدگان‌شان خشک و [[یاد خدا]] برایشان گران است.  

# و دیدی که بر سر کسب‌های [[حرام]] آشکارا رقابت کنند.  

# و دیدی که نمازخوان برای [[خودنمایی]] [[نماز]] می‌خواند.  

# و دیدی که [[فقیه]] برای [[دین خدا]] [[فقه]] نمی‌آموزد و طالب [[ستایش]] و [[احترام]] می‌گردد.  

# و دیدی که طالب [[حلال]] [[مذمت]] و [[سرزنش]] می‌شود و طالب [[حرام]]، [[ستایش]] و [[احترام]] می‌گردد.  

# و دیدی که در [[مکه]] و [[مدینه]] [[کارها]] می‌کنند که [[خدا]] [[دوست]] ندارد و کسی ‌از آن جلوگیری نمی‌کند و هیچ کس بین آنها و [[کارها]] [[مانع]] نمی‌شود.

# و دیدی ‌که آلات موسیقی و لهو در [[مدینه]] و [[مکه]] آشکار گردد.  

# و دیدی که مرد سخن [[حق]] گوید و [[امر به معروف و نهی از منکر]] کند، ولی دیگران او را از این کار بر حذر می‌دارند.  

# و دیدی که [[مردم]] به همدیگر نگاه می‌کنند و از [[بدکار]] [[پیروی]] نمایند.  

# و دیدی که راه [[نیک]] خالی، و رونده ندارد.  

# و دیدی که مرده را مسخره کنند و کسی برای او [[اندوهگین]] نشود.  

# و دیدی که سال به سال [[بدعت]] و [[بدی‌ها]] بیشتر شود.  

# و دیدی که [[مردم]] و جمعیت جز از [[سرمایه‌داران]] [[پیروی]] نکنند.  

# و دیدی که به [[فقیر]] چیزی را دهند که بر او بخندد، ولی در راه غیر [[خدا]] ترحُم است.  

# و دیدی که [[علائم]] آسمانی آشکار شود و کسی از آن نگران نشود.  

# و دیدی که [[مردم]] مانند حیوانات در انظار یکدیگر عمل جنسی به جای می‌آورند و کسی از [[ترس]] از آنها جلوگیری نمی‌کند.  

# و دیدی که [[انسان]] در راه غیر [[خدا]] بسیار خرج کند، ولی در [[راه خدا]] از اندک هم مضایقه دارد.  

# و دیدی که [[حقوق]] [[پدر]] و [[مادر]] رواج داد و [[فرزندان]] هیچ احترامی برای آنها قائل نیستند بلکه نزد [[فرزند]] از همه بدترند.  

# و دیدی که زن‌ها بر [[مسند حکومت]] بنشینند و هیچ کاری جز خواسته آنها پیش نرود.  

# و دیدی که پسر به [[پدر]] نسبت [[دروغ]] بدهد و [[پدر]] و مادرش را نفرین کند و از مرگشان شاد گردد.  

# و دیدی که اگر روزی بر کسی بگذرد و در آن [[گناه]] بزرگی مانند [[بدکاری]]، کم‌فروشی و [[زشتی]] انجام نداده باشد، ناراحت است.  

# و دیدی که [[اموال]] [[حق]] [[خویشان]] [[پیامبر]] {{صل}} ([[خمس]]) در راه [[باطل]] تقسیم گردد و با آن قماربازی و شراب‌خواری شود.  

# و دیدی که قدرتمندان غذای عموم [[مردم]] را [[احتکار]] کنند.  

# و دیدی که به وسیله شراب [[بیمار]] را مداوا و برای بهبودی آن تجویز کنند.  

# و دیدی که در [[امر به معروف و نهی از منکر]] و ترک [[دین]] بی‌تفاوت و یکسانند.  

# و دیدی که سروصدای [[منافقان]] برپا، اما صدای حق‌طلبان خاموش است.  

# و دیدی که برای [[اذان]] [[نماز]] مزد می‌گیرند.  

# و دیدی که مسجد‌ها پر است از کسانی که از [[خدا]] نترسند و [[غیبت]] هم نمایند.  

# و دیدی که خورندگان [[اموال]] [[یتیمان]] ستوده شوند.  

# و دیدی که قاضیان بر خلاف [[دستور خداوند]] [[قضاوت]] کنند.  

# و دیدی که استان‌داران از روی [[طمع]]، خائنان را [[امین]] خود قرار دهند.  

# و دیدی که [[فرمان‌روایان]] [[میراث]] [[مستضعفان]] را در [[اختیار]] بدکاران از [[خدا]] بی‌خبر قرار دهند.  

# و دیدی که بر روی منبرها از [[پرهیزکاری]] سخن می‌گویند، ولی گویندگان آن [[پرهیزکار]] نیستند.  

# و دیدی که [[صدقه]] را با وساطت دیگران، بدون رضای [[خداوند]] و به خاطر درخواست [[مردم]] بدهند.  

# و دیدی که وقت (اول) [[نمازها]] را سبک بشمارند.  

# و دیدی که هم و [[هدف]] [[مردم]] شکم و شهوت‌شان است.  

# و دیدی که [[دنیا]] به آنها روی کرده است.  

# و دیدی که نشانه‌های برجسته [[حق]] ویران شده است؛ در این وقت خود را حفظ کن و از [[خداوند]] بخواه که از خطرات [[گناه]] نجاتت دهد<ref>بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۶۰ – ۲۵۶.</ref>. [[علائم]] دیگری در [[روایات]] آمده است که به همین مقدار اکتفا می‌کنیم»<ref>[[پرسمان نوجوان (کتاب)|پرسمان نوجوان]]، ص 50-55.</ref>.