مکان ظهور امام مهدی کجاست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - '}}↵↵== منبع‌شناسی جامع مهدویت ==↵{{منبع‌ جامع}}↵* کتاب‌شناسی مهدویت؛↵* مقاله‌شناسی مهدویت؛↵* پایان‌نامه‌شناسی مهدویت. ↵{{پایان منبع جامع}}' به '}}'
جز (جایگزینی متن - 'آشکار' به 'آشکار')
جز (جایگزینی متن - '}}↵↵== منبع‌شناسی جامع مهدویت ==↵{{منبع‌ جامع}}↵* کتاب‌شناسی مهدویت؛↵* مقاله‌شناسی مهدویت؛↵* پایان‌نامه‌شناسی مهدویت. ↵{{پایان منبع جامع}}' به '}}')
 
(۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه اطلاعات پرسش
{{جعبه اطلاعات پرسش
| موضوع اصلی = [[مهدویت (پرسش)|بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت]]
| موضوع اصلی = [[مهدویت (پرسش)|بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت]]
| موضوع فرعی = مکان [[ظهور امام مهدی]]{{ع}} کجاست؟
| تصویر = 7626626268.jpg
| تصویر = 7626626268.jpg
| اندازه تصویر = 200px
| مدخل بالاتر = [[مهدویت]] /  [[عصر ظهور امام مهدی]] / [[کلیات عصر ظهور]] /  [[مکان ظهور امام مهدی]]  
| مدخل بالاتر = [[مهدویت]] /  [[عصر ظهور امام مهدی]] / [[کلیات عصر ظهور]] /  [[مکان ظهور امام مهدی]]  
| مدخل اصلی = [[محل ظهور امام مهدی]]
| مدخل اصلی = [[محل ظهور امام مهدی]]
| مدخل وابسته =  
| مدخل وابسته =  
| پاسخ‌دهنده =
| تعداد پاسخ = ۱۲
| پاسخ‌دهندگان = ۱۲ پاسخ
}}
}}
'''مکان [[ظهور امام مهدی]]{{ع}} کجاست؟''' یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث '''[[مهدویت (پرسش)|مهدویت]]''' است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی '''[[مهدویت]]''' مراجعه شود.
'''مکان [[ظهور امام مهدی]] {{ع}} کجاست؟''' یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث '''[[مهدویت (پرسش)|مهدویت]]''' است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی '''[[مهدویت]]''' مراجعه شود.


== عبارت‌های دیگری از این پرسش ==
== عبارت‌های دیگری از این پرسش ==
* اولین مکانی که [[امام مهدی]]{{ع}} در آنجا [[ظهور]] می‌کند کجاست؟
* اولین مکانی که [[امام مهدی]] {{ع}} در آنجا [[ظهور]] می‌کند کجاست؟
* [[امام مهدی]]{{ع}} از کجا [[ظهور]] می‌کند؟
* [[امام مهدی]] {{ع}} از کجا [[ظهور]] می‌کند؟
* [[امام مهدی]] در کدام نقطه از [[جهان]] [[ظهور]] می‌کنند؟
* [[امام مهدی]] در کدام نقطه از [[جهان]] [[ظهور]] می‌کنند؟
== پاسخ نخست ==
== پاسخ نخست ==
خط ۲۱: خط ۱۸:


«بر اساس [[روایات]] [[عترت طاهره]] {{عم}} [[شمس]] [[جمال]] [[مهدوی]]، از شهر [[مکه]] در کنار [[کعبه]]، و در حالی طلوع خواهد کرد که میان [[رکن و مقام]] [[ایستاده]] و [[جبرئیل]] [[مردم]] را به [[بیعت]] با او که همانا [[بیعت]] با خداست فرامی‌خواند و وی نیز با فریاد "أنا [[بقیةالله]]" صدای مبارکش را به گوش جهانیان می‌رساند: {{عربی|"فَإِذَا خَرَجَ أَسْنَدَ ظَهْرَهُ إِلَى اَلْكَعْبَةِ وَ اِجْتَمَعَ إِلَيْهِ ثَلَثُمِائَةِ وَ ثَلَثَةَ عَشَرَ رَجُلاً فَأَوَّلُ مَا يَنْطِقُ بِهِ هَذِهِ اَلْآيَةُ {{متن قرآن|بَقِيَّةُ اللَّهِ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ}} ثُمَّ يَقُولُ: أَنَا بَقِيَّةُ اَللَّهِ وَ حُجَّتُهُ وَ خَلِيفَتُهُ عَلَيْكُمْ فَلاَ يُسَلِّمُ إِلَيْهِ مُسَلِّمٌ إِلاَّ قَالَ: اَلسَّلاَمُ عَلَيْكَ يَا بَقِيَّةَ اَللَّهِ فِي أَرْضِهِ"}}<ref>کمال الدین، ج۱، ص ۴۴۷.</ref>؛ «و نیز: {{عربی|"أَبُو جَعْفَرٍ عَلَيْهِ السَّلاَمُ كَأَنِّي بِالْقَائِمِ يَوْمَ عَاشُورَاءَ يَوْمَ اَلسَّبْتِ قَائِماً بَيْنَ اَلرُّكْنِ وَ اَلْمَقَامِ بَيْنَ يَدَيْهِ جَبْرَئِيلُ عَلَيْهِ السَّلاَمُ يُنَادِي اَلْبَيْعَةَ لِلَّهِ"}}<ref>الغیبه، طوسی، ص۴۵۳؛ بحار الانوار، ج۵۲، ص۲۹۰.</ref>؛ «گویا [[قائم]] {{ع}} را می‌بینم که در [[روز عاشورا]] که روز شنبه خواهد بود،بین رکن و [[مقام]] ابراهیم ایستاده و جبرئیل در پیشاپیش ایشان ندا می‌کند که بیعت برای خداست» برخی روایاتِ [[معصومان]]، حجر اسود را تکیه‌گاه آن [[حضرت]] در گاه حضور معرفی کرده‌اند که با بیان سابق منافاتی نخواهد داشت: قال الصادق {{ع}}: {{عربی|"...وَ إِلَى ذَلِكَ اَلْمَقَامِ يُسْنِدُ اَلْقَائِمُ ظَهْرَهُ"}}<ref>الکافی، ج۴، ص۱۸۵.</ref>؛ «و [[حضرت قائم]] {{ع}} همان مکان تکیه می‌دهد...»
«بر اساس [[روایات]] [[عترت طاهره]] {{عم}} [[شمس]] [[جمال]] [[مهدوی]]، از شهر [[مکه]] در کنار [[کعبه]]، و در حالی طلوع خواهد کرد که میان [[رکن و مقام]] [[ایستاده]] و [[جبرئیل]] [[مردم]] را به [[بیعت]] با او که همانا [[بیعت]] با خداست فرامی‌خواند و وی نیز با فریاد "أنا [[بقیةالله]]" صدای مبارکش را به گوش جهانیان می‌رساند: {{عربی|"فَإِذَا خَرَجَ أَسْنَدَ ظَهْرَهُ إِلَى اَلْكَعْبَةِ وَ اِجْتَمَعَ إِلَيْهِ ثَلَثُمِائَةِ وَ ثَلَثَةَ عَشَرَ رَجُلاً فَأَوَّلُ مَا يَنْطِقُ بِهِ هَذِهِ اَلْآيَةُ {{متن قرآن|بَقِيَّةُ اللَّهِ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ}} ثُمَّ يَقُولُ: أَنَا بَقِيَّةُ اَللَّهِ وَ حُجَّتُهُ وَ خَلِيفَتُهُ عَلَيْكُمْ فَلاَ يُسَلِّمُ إِلَيْهِ مُسَلِّمٌ إِلاَّ قَالَ: اَلسَّلاَمُ عَلَيْكَ يَا بَقِيَّةَ اَللَّهِ فِي أَرْضِهِ"}}<ref>کمال الدین، ج۱، ص ۴۴۷.</ref>؛ «و نیز: {{عربی|"أَبُو جَعْفَرٍ عَلَيْهِ السَّلاَمُ كَأَنِّي بِالْقَائِمِ يَوْمَ عَاشُورَاءَ يَوْمَ اَلسَّبْتِ قَائِماً بَيْنَ اَلرُّكْنِ وَ اَلْمَقَامِ بَيْنَ يَدَيْهِ جَبْرَئِيلُ عَلَيْهِ السَّلاَمُ يُنَادِي اَلْبَيْعَةَ لِلَّهِ"}}<ref>الغیبه، طوسی، ص۴۵۳؛ بحار الانوار، ج۵۲، ص۲۹۰.</ref>؛ «گویا [[قائم]] {{ع}} را می‌بینم که در [[روز عاشورا]] که روز شنبه خواهد بود،بین رکن و [[مقام]] ابراهیم ایستاده و جبرئیل در پیشاپیش ایشان ندا می‌کند که بیعت برای خداست» برخی روایاتِ [[معصومان]]، حجر اسود را تکیه‌گاه آن [[حضرت]] در گاه حضور معرفی کرده‌اند که با بیان سابق منافاتی نخواهد داشت: قال الصادق {{ع}}: {{عربی|"...وَ إِلَى ذَلِكَ اَلْمَقَامِ يُسْنِدُ اَلْقَائِمُ ظَهْرَهُ"}}<ref>الکافی، ج۴، ص۱۸۵.</ref>؛ «و [[حضرت قائم]] {{ع}} همان مکان تکیه می‌دهد...»
::::::از [[امام صادق]] {{ع}} [[نقل]] گردیده است که "حطیم" (فاصله میان حجراسود و درب [[کعبه]]) [[جایگاه]] [[نزول]] [[جبرئیل]] در نزد [[امام عصر]] {{ع}} در [[هنگام ظهور]] است و می‌افزاید که او اولین بیعت‌کننده با [[امام عصر]] {{ع}} خواهد بود: {{عربی|"إِذَا أَذِنَ اَللَّهُ عَزَّ اِسْمُهُ لِلْقَائِمِ فِي اَلْخُرُوجِ صَعِدَ اَلْمِنْبَرَ فَدَعَا اَلنَّاسَ إِلَى نَفْسِهِ وَ نَاشَدَهُمْ بِاللَّهِ وَ دَعَاهُمْ إِلَى حَقِّهِ وَ أَنْ يَسِيرَ فِيهِمْ بِسِيرَةِ رَسُولِ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ يَعْمَلَ فِيهِمْ بِعَمَلِهِ فَيَبْعَثُ اَللَّهُ جَلَّ جَلاَلُهُ جَبْرَئِيلَ عَلَيْهِ السَّلاَمُ حَتَّى يَأْتِيَهُ فَيَنْزِلَ عَلَى اَلْحَطِيمِ يَقُولُ إِلَى أَيِّ شَيْءٍ تَدْعُو فَيُخْبِرُهُ اَلْقَائِمُ عَلَيْهِ السَّلاَمُ فَيَقُولُ جَبْرَئِيلُ أَنَا أَوَّلُ مَنْ يُبَايِعُكَ..."}}<ref>الارشاد، ج۲، ص ۳۸۲ ـ ۳۸۳.</ref>؛ «آنگاه که [[خداوند]] بحضرت [[قائم]]{{ع}} اجازۀ [[خروج]] دهد،آن جناب به [[منبر]] رود و [[مردم]] را به‌سوی خویش [[دعوت]] کند،و بخدا سوگندشان دهد، و به‌حق خویش آنان را بخواند، و با اینکه در میان آنان بروش [[رسول خدا]] [[رفتار]] کند،و بکردار آن جناب عمل کند،آنگاه [[خداوند]] [[جبرئیل]] را می‌فرستد که نزد او بیاید و او در [[حجر اسماعیل]] نزد آن [[حضرت]] بیاید و بگوید: بچه چیز [[مردم]] را می‌خوانی‌؟ [[حضرت قائم]] [[دعوت]] خود را باو خبر دهد، [[جبرئیل]] گوید: من نخستین کس هستم که با تو [[بیعت]] نمایم...»
از [[امام صادق]] {{ع}} [[نقل]] گردیده است که "حطیم" (فاصله میان حجراسود و درب [[کعبه]]) [[جایگاه]] [[نزول]] [[جبرئیل]] در نزد [[امام عصر]] {{ع}} در [[هنگام ظهور]] است و می‌افزاید که او اولین بیعت‌کننده با [[امام عصر]] {{ع}} خواهد بود: {{عربی|"إِذَا أَذِنَ اَللَّهُ عَزَّ اِسْمُهُ لِلْقَائِمِ فِي اَلْخُرُوجِ صَعِدَ اَلْمِنْبَرَ فَدَعَا اَلنَّاسَ إِلَى نَفْسِهِ وَ نَاشَدَهُمْ بِاللَّهِ وَ دَعَاهُمْ إِلَى حَقِّهِ وَ أَنْ يَسِيرَ فِيهِمْ بِسِيرَةِ رَسُولِ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ يَعْمَلَ فِيهِمْ بِعَمَلِهِ فَيَبْعَثُ اَللَّهُ جَلَّ جَلاَلُهُ جَبْرَئِيلَ عَلَيْهِ السَّلاَمُ حَتَّى يَأْتِيَهُ فَيَنْزِلَ عَلَى اَلْحَطِيمِ يَقُولُ إِلَى أَيِّ شَيْءٍ تَدْعُو فَيُخْبِرُهُ اَلْقَائِمُ عَلَيْهِ السَّلاَمُ فَيَقُولُ جَبْرَئِيلُ أَنَا أَوَّلُ مَنْ يُبَايِعُكَ..."}}<ref>الارشاد، ج۲، ص ۳۸۲ ـ ۳۸۳.</ref>؛ «آنگاه که [[خداوند]] بحضرت [[قائم]] {{ع}} اجازۀ [[خروج]] دهد،آن جناب به [[منبر]] رود و [[مردم]] را به‌سوی خویش [[دعوت]] کند،و بخدا سوگندشان دهد، و به‌حق خویش آنان را بخواند، و با اینکه در میان آنان بروش [[رسول خدا]] [[رفتار]] کند،و بکردار آن جناب عمل کند،آنگاه [[خداوند]] [[جبرئیل]] را می‌فرستد که نزد او بیاید و او در [[حجر اسماعیل]] نزد آن [[حضرت]] بیاید و بگوید: بچه چیز [[مردم]] را می‌خوانی‌؟ [[حضرت قائم]] [[دعوت]] خود را باو خبر دهد، [[جبرئیل]] گوید: من نخستین کس هستم که با تو [[بیعت]] نمایم...»
::::::[[مکه]] نه تنها محل [[ظهور]] بلکه آغازین قیامگاه اوست، زیرا آن [[حضرت]] [[پس از ظهور]]، حاکمی را بر [[مکه]] می‌گمارد و خود به انجام دادن [[رسالت]] جهانی‌اش [[اقدام]] خواهد کرد: {{عربی|"يُبَايَعُ اَلْقَائِمُ بِمَكَّةَ عَلَى كِتَابِ اَللَّهِ وَ سُنَّةِ رَسُولِهِ وَ يَسْتَعْمِلُ عَلَى مَكَّةَ ثُمَّ يَسِيرُ نَحْوَ اَلْمَدِينَةِ..."}}<ref>بحار الانوار، ج۵۲، ص۳۰۸.</ref>. شاید سر [[ظهور]] آن [[حضرت]] از کنار [[کعبه]] این باشد که [[کعبه]] محور [[پایداری]] توده [[انسان‌ها]] برای امتثال [[دستور]] [[حق]] و پرهیز از [[باطل]] و ستیز با [[ظلم و جور]] است: {{متن قرآن|جَعَلَ اللَّهُ الْكَعْبَةَ الْبَيْتَ الْحَرَامَ قِيَامًا لِّلنَّاسِ}}<ref>سوره مائده، آیه ۹۷.</ref>؛ [[خدا]] [[کعبه]]، [[بیت الحرام]] را برای نگهبانی [[مردم]] قرار داد. ستون این [[قیام]] و مقاومتِ مردمی در برابر [[ظالمان]] فرومایه، قوام و حیات [[کعبه]] و ادامه امر آن است، چنان‌که [[امام صادق]] {{ع}} فرمود: تا زمانی که [[کعبه]] برپاست، [[دین]] نیز ماندگار است: {{عربی|"لاَ يَزَالُ اَلدِّينُ قَائِماً مَا قَامَتِ اَلْكَعْبَةُ "}}<ref>الکافی، ج۴، ص۲۷۱.</ref>؛ تا آن زمان که [[کعبه]] [[قائم]] باشد [[دین]] [[قائم]] است.
[[مکه]] نه تنها محل [[ظهور]] بلکه آغازین قیامگاه اوست، زیرا آن [[حضرت]] [[پس از ظهور]]، حاکمی را بر [[مکه]] می‌گمارد و خود به انجام دادن [[رسالت]] جهانی‌اش [[اقدام]] خواهد کرد: {{عربی|"يُبَايَعُ اَلْقَائِمُ بِمَكَّةَ عَلَى كِتَابِ اَللَّهِ وَ سُنَّةِ رَسُولِهِ وَ يَسْتَعْمِلُ عَلَى مَكَّةَ ثُمَّ يَسِيرُ نَحْوَ اَلْمَدِينَةِ..."}}<ref>بحار الانوار، ج۵۲، ص۳۰۸.</ref>. شاید سر [[ظهور]] آن [[حضرت]] از کنار [[کعبه]] این باشد که [[کعبه]] محور [[پایداری]] توده [[انسان‌ها]] برای امتثال [[دستور]] [[حق]] و پرهیز از [[باطل]] و ستیز با [[ظلم و جور]] است: {{متن قرآن|جَعَلَ اللَّهُ الْكَعْبَةَ الْبَيْتَ الْحَرَامَ قِيَامًا لِّلنَّاسِ}}<ref>سوره مائده، آیه ۹۷.</ref>؛ [[خدا]] [[کعبه]]، [[بیت الحرام]] را برای نگهبانی [[مردم]] قرار داد. ستون این [[قیام]] و مقاومتِ مردمی در برابر [[ظالمان]] فرومایه، قوام و حیات [[کعبه]] و ادامه امر آن است، چنان‌که [[امام صادق]] {{ع}} فرمود: تا زمانی که [[کعبه]] برپاست، [[دین]] نیز ماندگار است: {{عربی|"لاَ يَزَالُ اَلدِّينُ قَائِماً مَا قَامَتِ اَلْكَعْبَةُ "}}<ref>الکافی، ج۴، ص۲۷۱.</ref>؛ تا آن زمان که [[کعبه]] [[قائم]] باشد [[دین]] [[قائم]] است.


بر این اساس، حیات [[کعبه]]، بقای [[دین]] است و [[مردم]] با حیات [[دین]] به زندگی‌ای عاقلانه زنده‌اند و چون [[کعبه]] کنار رود یا خراب شود، [[دین]] می‌میرد و [[مردم]] نیز با [[مرگ]] [[دین]] خواهند مرد. مبنای تمام این سخنان [[آیه شریفه]] {{متن قرآن|جَعَلَ اللَّهُ الْكَعْبَةَ الْبَيْتَ الْحَرَامَ قِيَامًا لِّلنَّاسِ}} است و چه بسا [[راز]] آغاز [[انقلاب جهانی]] [[امام عصر]] {{ع}} از کنار [[کعبه]] همین معنا باشد، چرا که [[کعبه]] یعنی محور [[قیام]] و قوام [[جوامع]] انسانی و [[ظهور]] و [[انقلاب]] آن [[حضرت]] نیز قیامی الهی به گستردگی تمام [[جهان]] [[بشریت]] است که قوام [[انسانیت]] [[جوامع]] انسانی وابسته به اوست.
بر این اساس، حیات [[کعبه]]، بقای [[دین]] است و [[مردم]] با حیات [[دین]] به زندگی‌ای عاقلانه زنده‌اند و چون [[کعبه]] کنار رود یا خراب شود، [[دین]] می‌میرد و [[مردم]] نیز با [[مرگ]] [[دین]] خواهند مرد. مبنای تمام این سخنان [[آیه شریفه]] {{متن قرآن|جَعَلَ اللَّهُ الْكَعْبَةَ الْبَيْتَ الْحَرَامَ قِيَامًا لِّلنَّاسِ}} است و چه بسا [[راز]] آغاز [[انقلاب جهانی]] [[امام عصر]] {{ع}} از کنار [[کعبه]] همین معنا باشد، چرا که [[کعبه]] یعنی محور [[قیام]] و قوام [[جوامع]] انسانی و [[ظهور]] و [[انقلاب]] آن [[حضرت]] نیز قیامی الهی به گستردگی تمام [[جهان]] [[بشریت]] است که قوام [[انسانیت]] [[جوامع]] انسانی وابسته به اوست.
خط ۴۵: خط ۴۲:
| پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین '''[[علی رضا رجالی تهرانی]]'''، در کتاب ''«[[یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]»'' در این‌باره گفته است:
| پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین '''[[علی رضا رجالی تهرانی]]'''، در کتاب ''«[[یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]»'' در این‌باره گفته است:


«وقتی که اوضاع عمومی [[جهان]] مساعد شد و افکار [[مردم]] [[جهان]] برای پذیرش [[حکومت]] [[حق]] و [[عدالت]] آماده گشت، نوبت [[انقلاب]] [[امام مهدی|مهدی موعود]] فرا می‌‏رسد، و [[خداوند]] به آن [[حضرت]] [[اذن]] و اجازه [[نهضت]] می‌‏دهد. در این زمان است که [[امام مهدی]] {{ع}} در [[مکه]] ظاهر می‌‏‏شود و انقلابی بزرگ، [[انقلاب جهانی]] خود را آغاز می‌‏‏کند. چنانکه مفضّل از [[امام صادق|حضرت صادق]] {{ع}} پرسید: ای آقای من، [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} از کجا و چگونه [[ظهور]] می‌‏‏کند؟ [[حضرت]] فرمود: ای مفضّل! او به تنهایی [[ظهور]] می‌‏کند و به تنهایی کنار خانه [[کعبه]] می‌‏‏آید و به تنهایی شب را در آنجا می‌‏‏گذراند<ref> بحار الانوار، علّامه مجلسی، ج ۵۳، ص ۷.</ref> و [[امام باقر]] {{ع}} فرموده است: هنگامی که [[قائم]] {{ع}} از [[مکه]] [[خروج]] کند، منادی او ندا درمی‌‏دهد که: هلا، هیچ‏کس غذا و آشامیدنی برندارد، و او با خود [[سنگ موسی]] بن‏ [[عمران]] را به همراه می‌‏‏برد، که آن بار شتری است. پس در هیچ منزلی فرود نمی‌‏آید، مگر اینکه چشمه‏‌ها از آن جاری می‌‏گردد<ref> غیبت نعمانی، باب ۱۳، ص ۳۴۴.</ref> لذا از امور قطعی و مسلّم [[زمان ظهور]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}}، این است که آن جناب از [[مکه]] [[خروج]] می‌‏‏کند»<ref>[[یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ص ۱۹۶.</ref>.
«وقتی که اوضاع عمومی [[جهان]] مساعد شد و افکار [[مردم]] [[جهان]] برای پذیرش [[حکومت]] [[حق]] و [[عدالت]] آماده گشت، نوبت [[انقلاب]] [[امام مهدی|مهدی موعود]] فرا می‌‏رسد، و [[خداوند]] به آن [[حضرت]] [[اذن]] و اجازه [[نهضت]] می‌‏دهد. در این زمان است که [[امام مهدی]] {{ع}} در [[مکه]] ظاهر می‌‏‏شود و انقلابی بزرگ، [[انقلاب جهانی]] خود را آغاز می‌‏‏کند. چنانکه مفضّل از [[امام صادق|حضرت صادق]] {{ع}} پرسید: ای آقای من، [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} از کجا و چگونه [[ظهور]] می‌‏‏کند؟ [[حضرت]] فرمود: ای مفضّل! او به تنهایی [[ظهور]] می‌‏کند و به تنهایی کنار خانه [[کعبه]] می‌‏‏آید و به تنهایی شب را در آنجا می‌‏‏گذراند<ref> بحار الانوار، علّامه مجلسی، ج ۵۳، ص ۷.</ref> و [[امام باقر]] {{ع}} فرموده است: هنگامی که [[قائم]] {{ع}} از [[مکه]] [[خروج]] کند، منادی او ندا درمی‌‏دهد که: هلا، هیچ‏کس غذا و آشامیدنی برندارد، و او با خود [[سنگ موسی]] بن‏ [[عمران]] را به همراه می‌‏‏برد، که آن بار شتری است. پس در هیچ منزلی فرود نمی‌‏آید، مگر اینکه چشمه‏‌ها از آن جاری می‌‏گردد<ref> غیبت نعمانی، باب ۱۳، ص ۳۴۴.</ref> لذا از امور قطعی و مسلّم [[زمان ظهور]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}}، این است که آن جناب از [[مکه]] [[خروج]] می‌‏‏کند»<ref>[[یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ص ۱۹۶.</ref>.
}}
}}
{{پاسخ پرسش  
{{پاسخ پرسش  
خط ۵۳: خط ۵۰:
| پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین '''[[سید محمد جواد فاضلیان]]'''، در مقاله ''«[[قیام (مقاله)|قیام]]»'' در این‌باره گفته است:
| پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین '''[[سید محمد جواد فاضلیان]]'''، در مقاله ''«[[قیام (مقاله)|قیام]]»'' در این‌باره گفته است:


«درباره مکان [[ظهور]]، [[احادیث]] بسیاری به دست ما رسیده است. بر اساس این [[روایات]]، [[جایگاه]] [[ظهور]] [[حضرت]]، [[مکه]] و به طور خاص بین [[رکن و مقام]] است. [[پیامبر خاتم|پیامبر اکرم]]{{صل}} که فرمود: اگر از [[دنیا]] جز یک روز باقی نماند، در آن روز [[خداوند]] مردی از فرزندانم را بر می‌انگیزد که از نام و خلق من بهره می‌برد و [[مردم]] بین [[رکن و مقام]] با او [[بیعت]] می‌کنند.<ref> بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۲۹۰ – ۲۹۱.</ref>. ایشان هم چنین فرمودند: بعد از [[خروج سفیانی]] و کردار ناپسندی که مرتکب می‌شود، نداگری از [[آسمان]] ندا می‌دهد که: [[خداوند]]، زمان [[جباران]] و [[ستم]] کاران را به سر آورده. در این هنگام [[بهترین]] افرد [[امت]] [[پیامبر خاتم|محمد]]{{صل}} [[حضرت مهدی]]{{ع}} [[صاحب]] امر شماست؛ در [[مکه]] به وی بپیوندید.<ref> مقدسی شافعی سلمی، عقد الدرر فی اخبار المنتظر، باب ۲، ح ۴۲.</ref>. [[امام باقر]]{{ع}} می‌فرماید: گویا [[قائم]]{{ع}} را دوشنبه‌ای که در روز عاشوراست، می‌بینم، در حالی که بین [[رکن و مقام]] [[ایستاده]] است و [[جبرئیل]] کنارش ندا می‌دهد: [[بیعت]] از آن خداست. پس [[زمین]] را از [[عدل و داد]] آکنده می‌سازد.<ref> بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۲۹۰.</ref>. در حدیثی دیگر از [[امام صادق]]{{ع}} آمده است: {{عربی|" وَ مِنْ ذَلِكَ الْمَكَانِ يَهْبِطُ الطَّيْرُ عَلَى الْقَائِمِ{{ع}} فَأَوَّلُ مَنْ يُبَايِعُهُ ذَلِكَ الطَّائِرُ وَ هُوَ وَ اللَّهِ جَبْرَئِيلُ{{ع}} وَ إِلَى ذَلِكَ الْمَقَامِ يُسْنِدُ الْقَائِمُ ظَهْرَهُ وَ هُوَ الْحُجَّةُ وَ الدَّلِيلُ عَلَى الْقَائِمِ وَ هُوَ الشَّاهِدُ لِمَنْ وَافَاهُ فِي ذَلِكَ الْمَكَانِ "}}<ref> ... و پرنده‌ای از این مکان رکن حجرالاسود در [[کعبه]] بر [[حضرت]]{{ع}} هبوط می‌کند، و نخستین کسی که با او [[بیعت]] می‌کند، همین پرنده است. به [[خدا]] [[سوگند]]، این پرنده [[جبرئیل]] است. این مکان تکیه گاه [[حضرت]] به شمار می‌آید و آن پرنده، [[حجت]] و [[دلیل]] ابر [[قائم]] بوده، [[گواه]] کسانی است که در این مکان با [[حضرت حجت]]{{ع}} اعلام
«درباره مکان [[ظهور]]، [[احادیث]] بسیاری به دست ما رسیده است. بر اساس این [[روایات]]، [[جایگاه]] [[ظهور]] [[حضرت]]، [[مکه]] و به طور خاص بین [[رکن و مقام]] است. [[پیامبر خاتم|پیامبر اکرم]] {{صل}} که فرمود: اگر از [[دنیا]] جز یک روز باقی نماند، در آن روز [[خداوند]] مردی از فرزندانم را بر می‌انگیزد که از نام و خلق من بهره می‌برد و [[مردم]] بین [[رکن و مقام]] با او [[بیعت]] می‌کنند.<ref> بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۲۹۰ – ۲۹۱.</ref>. ایشان هم چنین فرمودند: بعد از [[خروج سفیانی]] و کردار ناپسندی که مرتکب می‌شود، نداگری از [[آسمان]] ندا می‌دهد که: [[خداوند]]، زمان [[جباران]] و [[ستم]] کاران را به سر آورده. در این هنگام [[بهترین]] افرد [[امت]] [[پیامبر خاتم|محمد]] {{صل}} [[حضرت مهدی]] {{ع}} [[صاحب]] امر شماست؛ در [[مکه]] به وی بپیوندید.<ref> مقدسی شافعی سلمی، عقد الدرر فی اخبار المنتظر، باب ۲، ح ۴۲.</ref>. [[امام باقر]] {{ع}} می‌فرماید: گویا [[قائم]] {{ع}} را دوشنبه‌ای که در روز عاشوراست، می‌بینم، در حالی که بین [[رکن و مقام]] [[ایستاده]] است و [[جبرئیل]] کنارش ندا می‌دهد: [[بیعت]] از آن خداست. پس [[زمین]] را از [[عدل و داد]] آکنده می‌سازد.<ref> بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۲۹۰.</ref>. در حدیثی دیگر از [[امام صادق]] {{ع}} آمده است: {{عربی|" وَ مِنْ ذَلِكَ الْمَكَانِ يَهْبِطُ الطَّيْرُ عَلَى الْقَائِمِ {{ع}} فَأَوَّلُ مَنْ يُبَايِعُهُ ذَلِكَ الطَّائِرُ وَ هُوَ وَ اللَّهِ جَبْرَئِيلُ {{ع}} وَ إِلَى ذَلِكَ الْمَقَامِ يُسْنِدُ الْقَائِمُ ظَهْرَهُ وَ هُوَ الْحُجَّةُ وَ الدَّلِيلُ عَلَى الْقَائِمِ وَ هُوَ الشَّاهِدُ لِمَنْ وَافَاهُ فِي ذَلِكَ الْمَكَانِ "}}<ref> ... و پرنده‌ای از این مکان رکن حجرالاسود در [[کعبه]] بر [[حضرت]] {{ع}} هبوط می‌کند، و نخستین کسی که با او [[بیعت]] می‌کند، همین پرنده است. به [[خدا]] [[سوگند]]، این پرنده [[جبرئیل]] است. این مکان تکیه گاه [[حضرت]] به شمار می‌آید و آن پرنده، [[حجت]] و [[دلیل]] ابر [[قائم]] بوده، [[گواه]] کسانی است که در این مکان با [[حضرت حجت]] {{ع}} اعلام
[[وفاداری]] می‌کنند؛ کافی، ج ۴، ص ۱۸۴.</ref>. بر اساس آنچه [[مفضل بنِ عمر]] از [[امام صادق|حضرت صادق]]{{ع}} [[روایت]] کرده، [[امام مهدی|حضرت حجت]]{{ع}} [[پس از ظهور]] در [[مکه]]، [[مردم]] را با [[حکمت]] و [[اندرز]] نیک به راه [[حق]] فرا می‌خواند و آنها از وی [[اطاعت]] می‌کنند. سپس مردی از خاندانش را [[جانشین]] خویش می‌سازد و آن شهر را به قصد [[مدینه]] ترک می‌گوید. [[مفضل]] از [[امام]] پرسید: خانه [[حضرت مهدی]] {{ع}} کجا خواهد بود و [[مؤمنان]] در کجا گرد می‌آیند؟ [[حضرت]] فرمود: در [[کوفه]] استقرار می‌یابد؛ محل حکومتش [[مسجد]] جامع [[کوفه]] و [[بیت المال]] و محل تقسیم غنائمش [[مسجد سهله]] است. مفضّل گفت: آقا! [[حضرت مهدی]]{{ع}} پس از آن به کجا می‌رود؟ فرمود: به [[مدینه]] جدم [[رسول خدا]]؛ در [[مدینه]] مقامی بس عجیب خواهد داشت که سبب شادمانی [[مؤمنان]] و [[اندوه]] و [[رنج]] [[کافران]] می‌گردد»<ref>[[سید محمد جواد فاضلیان|فاضلیان، سید محمد جواد]]؛ [[قیام (مقاله)|قیام]]، ص ۳۰۱ - ۳۰۲.</ref>.
[[وفاداری]] می‌کنند؛ کافی، ج ۴، ص ۱۸۴.</ref>. بر اساس آنچه [[مفضل بنِ عمر]] از [[امام صادق|حضرت صادق]] {{ع}} [[روایت]] کرده، [[امام مهدی|حضرت حجت]] {{ع}} [[پس از ظهور]] در [[مکه]]، [[مردم]] را با [[حکمت]] و [[اندرز]] نیک به راه [[حق]] فرا می‌خواند و آنها از وی [[اطاعت]] می‌کنند. سپس مردی از خاندانش را [[جانشین]] خویش می‌سازد و آن شهر را به قصد [[مدینه]] ترک می‌گوید. [[مفضل]] از [[امام]] پرسید: خانه [[حضرت مهدی]] {{ع}} کجا خواهد بود و [[مؤمنان]] در کجا گرد می‌آیند؟ [[حضرت]] فرمود: در [[کوفه]] استقرار می‌یابد؛ محل حکومتش [[مسجد]] جامع [[کوفه]] و [[بیت المال]] و محل تقسیم غنائمش [[مسجد سهله]] است. مفضّل گفت: آقا! [[حضرت مهدی]] {{ع}} پس از آن به کجا می‌رود؟ فرمود: به [[مدینه]] جدم [[رسول خدا]]؛ در [[مدینه]] مقامی بس عجیب خواهد داشت که سبب شادمانی [[مؤمنان]] و [[اندوه]] و [[رنج]] [[کافران]] می‌گردد»<ref>[[سید محمد جواد فاضلیان|فاضلیان، سید محمد جواد]]؛ [[قیام (مقاله)|قیام]]، ص ۳۰۱ - ۳۰۲.</ref>.
}}
}}
{{پاسخ پرسش  
{{پاسخ پرسش  
خط ۶۱: خط ۵۸:
| پاسخ‌دهنده = خدامراد سلیمیان
| پاسخ‌دهنده = خدامراد سلیمیان
| پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین '''[[خدامراد سلیمیان]]'''، در کتاب ''«[[درسنامه مهدویت (کتاب)|درسنامه مهدویت]]»'' در این‌باره گفته است:
| پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین '''[[خدامراد سلیمیان]]'''، در کتاب ''«[[درسنامه مهدویت (کتاب)|درسنامه مهدویت]]»'' در این‌باره گفته است:
*«در باره محل [[ظهور امام مهدی]]{{ع}} و گردآمدن [[یاران]] ویژه او و نیز [[پیمان]] [[مردم]] با وی، در [[روایات]] پرشماری بین [[رکن و مقام]] در [[مسجد الحرام]] دانسته شده است. این [[روایات]] در دسته‌های زیر قابل تقسیم است:
*«در باره محل [[ظهور امام مهدی]] {{ع}} و گردآمدن [[یاران]] ویژه او و نیز [[پیمان]] [[مردم]] با وی، در [[روایات]] پرشماری بین [[رکن و مقام]] در [[مسجد الحرام]] دانسته شده است. این [[روایات]] در دسته‌های زیر قابل تقسیم است:
# [[ظهور]] از [[مکه]]؛
# [[ظهور]] از [[مکه]]؛
# [[ظهور]] از [[مسجد الحرام]]؛
# [[ظهور]] از [[مسجد الحرام]]؛
# [[ظهور]] از بین [[رکن و مقام]].
# [[ظهور]] از بین [[رکن و مقام]].


[[مسجد الحرام]] از مهم‌ترین مساجد روی [[زمین]] است که محیط بر [[کعبه]] و قبله‌گاه [[مسلمانان]] است. بین [[مسلمین]] از [[جایگاه]] ویژه‌ای برخوردار بوده و در [[قداست]] و [[عظمت]] ویژه‌ای در [[تاریخ]] [[بعثت]] [[پیامبران الهی]] دارد. آغاز [[رسالت]] [[پیامبر خاتم|پیامبر اکرم]] {{صل}} از آنجا بوده و نیز همه [[مسلمانان]] به طرف آن [[نماز]] می‌گزارند؛ به همین در نگاه آنان دارای [[عظمت]] است؛ به‌ویژه آنکه محل آغاز [[ظهور حضرت مهدی]]{{ع}} است<ref>طوسی، کتاب الغیبه، ص۴۷۷، ح۵۰۲.</ref>. اگرچه همه مکان‌های این [[مسجد]] دارای [[عظمت]] و اهمیت است، اما در برخی [[روایات]] تأکید شده محل آشکار شدن [[امام مهدی]]{{ع}} بین [[رکن و مقام]] است. [[پیامبر خاتم|پیامبر اکرم]] {{صل}} فرمود: "[[امام مهدی|مهدی]] امتم میان ایشان ([[امامان]]{{عم}}) محمدی است که [[زمین]] را از [[عدل و داد]] آکنده سازد؛ همچنان که از [[ظلم و جور]] پر شده باشد. به [[خدا]] [[سوگند]]! من کسانی را که میان [[رکن و مقام]] با او [[بیعت]] می‌کنند، می‌شناسم و اسامی پدران و قبایلشان را نیز می‌دانم"<ref>{{عربی|" هِلَالٍ مَهْدِيُّ أُمَّتِي مُحَمَّدٌ الَّذِي يَمْلَأُ الْأَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلًا كَمَا مُلِئَتْ ظُلْماً وَ جَوْراً وَ اللَّهِ إِنِّي لَأَعْرِفُ مَنْ يُبَايِعُهُ بَيْنَ الرُّكْنِ وَ الْمَقَامِ وَ أَعْرِفُ أَسْمَاءَ آبَائِهِمْ وَ قَبَائِلِهِمْ"}}؛ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج۱، باب۲۴، ص۲۸۴، ح۳۷.</ref>؛ در برخی آثار [[اهل سنت]] نیز [[جایگاه]] [[بیعت]] [[حضرت مهدی]] {{ع}} با یارانش، دانسته شده است<ref>نک: عبدالرزاق صنعانی، المصنف، ج۱۱، ص۲۷۱؛ ابن ابی شیبه، المصنف، ج۸، ص۶۰۹؛ طبرانی، معجم الکبیر، ح۲۳، ص۲۹۶؛ کنزالعمال، ج۱۱، ص۱۲۵، ح۳۰۹۳۲، ج۱۴، ص۲۶۵، ح۳۸۶۶۸؛ سیوطی، درالمنثور، ج۵، ص۲۴۱.</ref>. در هر حال محل [[ظهور]] [[حضرت]]، میان [[رکن و مقام]] در [[مسجد الحرام]] است»<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۳ (کتاب)|درسنامه مهدویت]]، ج۳، ص ۱۶۲ - ۱۶۳.</ref>.
[[مسجد الحرام]] از مهم‌ترین مساجد روی [[زمین]] است که محیط بر [[کعبه]] و قبله‌گاه [[مسلمانان]] است. بین [[مسلمین]] از [[جایگاه]] ویژه‌ای برخوردار بوده و در [[قداست]] و [[عظمت]] ویژه‌ای در [[تاریخ]] [[بعثت]] [[پیامبران الهی]] دارد. آغاز [[رسالت]] [[پیامبر خاتم|پیامبر اکرم]] {{صل}} از آنجا بوده و نیز همه [[مسلمانان]] به طرف آن [[نماز]] می‌گزارند؛ به همین در نگاه آنان دارای [[عظمت]] است؛ به‌ویژه آنکه محل آغاز [[ظهور حضرت مهدی]] {{ع}} است<ref>طوسی، کتاب الغیبه، ص۴۷۷، ح۵۰۲.</ref>. اگرچه همه مکان‌های این [[مسجد]] دارای [[عظمت]] و اهمیت است، اما در برخی [[روایات]] تأکید شده محل آشکار شدن [[امام مهدی]] {{ع}} بین [[رکن و مقام]] است. [[پیامبر خاتم|پیامبر اکرم]] {{صل}} فرمود: "[[امام مهدی|مهدی]] امتم میان ایشان ([[امامان]] {{عم}}) محمدی است که [[زمین]] را از [[عدل و داد]] آکنده سازد؛ همچنان که از [[ظلم و جور]] پر شده باشد. به [[خدا]] [[سوگند]]! من کسانی را که میان [[رکن و مقام]] با او [[بیعت]] می‌کنند، می‌شناسم و اسامی پدران و قبایلشان را نیز می‌دانم"<ref>{{عربی|" هِلَالٍ مَهْدِيُّ أُمَّتِي مُحَمَّدٌ الَّذِي يَمْلَأُ الْأَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلًا كَمَا مُلِئَتْ ظُلْماً وَ جَوْراً وَ اللَّهِ إِنِّي لَأَعْرِفُ مَنْ يُبَايِعُهُ بَيْنَ الرُّكْنِ وَ الْمَقَامِ وَ أَعْرِفُ أَسْمَاءَ آبَائِهِمْ وَ قَبَائِلِهِمْ"}}؛ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج۱، باب۲۴، ص۲۸۴، ح۳۷.</ref>؛ در برخی آثار [[اهل سنت]] نیز [[جایگاه]] [[بیعت]] [[حضرت مهدی]] {{ع}} با یارانش، دانسته شده است<ref>نک: عبدالرزاق صنعانی، المصنف، ج۱۱، ص۲۷۱؛ ابن ابی شیبه، المصنف، ج۸، ص۶۰۹؛ طبرانی، معجم الکبیر، ح۲۳، ص۲۹۶؛ کنزالعمال، ج۱۱، ص۱۲۵، ح۳۰۹۳۲، ج۱۴، ص۲۶۵، ح۳۸۶۶۸؛ سیوطی، درالمنثور، ج۵، ص۲۴۱.</ref>. در هر حال محل [[ظهور]] [[حضرت]]، میان [[رکن و مقام]] در [[مسجد الحرام]] است»<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۳ (کتاب)|درسنامه مهدویت]]، ج۳، ص ۱۶۲ - ۱۶۳.</ref>.
}}
}}
{{پاسخ پرسش  
{{پاسخ پرسش  
خط ۷۳: خط ۷۰:
| پاسخ‌دهنده = قنبر علی صمدی
| پاسخ‌دهنده = قنبر علی صمدی
| پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین '''[[قنبر علی صمدی]]'''، در کتاب ''«[[آخرین منجی (کتاب)|آخرین منجی]]»'' در این‌باره گفته است:
| پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین '''[[قنبر علی صمدی]]'''، در کتاب ''«[[آخرین منجی (کتاب)|آخرین منجی]]»'' در این‌باره گفته است:
*«براساس [[روایات]]، [[ظهور]] ابتدایی [[حضرت مهدی]] {{ع}} در [[مدینه|مدینه منوره]] است؛ اما محل اعلام رسمی [[قیام]] آن [[حضرت]]، [[مکه]] معظمه خواهد بود. طبق این [[روایات]]، زمانی که اوضاع کلی [[جهان]] مساعد شود و افکار [[مردم]] [[دنیا]] برای پذیرش [[برنامه‌های اصلاحی]] [[امام عصر]]{{ع}} جهت تشکیل [[حکومت]] [[عدالت جهانی]] آماده گردد، [[خداوند متعال]] به [[حضرت مهدی]] {{ع}} [[اذن]] [[خروج]] می‌دهد. هم چنین بر اساس [[روایات]]، آغاز [[ظهور]] علنی [[امام مهدی]] {{ع}} مقارن با یک خروش آسمانی خواهد بود؛ یعنی ابتدا این خبر به وسیله [[منادی آسمانی]] اعلام می‌شود و آن گاه [[حضرت]] در حالی که پشت به [[کعبه]] داده است، با ایراد [[سخنرانی]]، رسماً [[دعوت]] به [[حق]] و [[ظهور]] خود را به گوش [[مردم]] [[دنیا]] می‌رساند. طبق این [[روایات]]، [[حضرت مهدی]] {{ع}} ابتدا در [[مدینه]] حضور دارد؛ اما پس از انتشار خبر حضور [[امام]] در [[مدینه]] و تهاجم [[سپاه]] [[سفیانی]] به آنجا برای دستگیری [[حضرت]]، ایشان [[مدینه]] را به قصد [[مکه]] ترک گفته، شامگاهان به صورت مخفیانه وارد شهر [[مکه]] می‌شود و سپس [[دعوت الهی]] خویش را از‌ ام القرای [[اسلام]] به جهانیان اعلام می‌کند. از این‌رو، می‌توان حضور نیمه علنی [[حضرت مهدی]] {{ع}} در [[مدینه]] را مقدمه [[ظهور]] و [[قیام]] علنی آن [[حضرت]] در [[مکه]] دانست. [[یعقوب بن سراج]] [[روایت]] کرده است: از [[امام صادق]]{{ع}} در مورد زمان و مکان [[قیام]] [[حضرت مهدی]] {{ع}} سؤال کردم. [[حضرت]] در پاسخ، بعد از ذکر چند علامت برای [[ظهور]] فرمود: [[صاحب]] این امر از [[مدینه]] به قصد [[مکه]] خارج می‌شود، در حالی که [[میراث]] [[پیامبر]] با اوست. عرض کردم: [[میراث]] [[پیامبر]] چیست؟ فرمود:[[شمشیر]] و زره، [[عمامه]] و برد، [[پرچم]]، عصا، اسب، وسائل جنگی و زین آن [[حضرت]]<ref>{{عربی|" خَرَجَ صَاحِبُ هَذَا الْأَمْرِ مِنَ الْمَدِينَةِ إِلَى مَكَّةَ بِتُرَاثِ رَسُولِ اللَّهِ {{صل}} قُلْتُ وَ مَا تُرَاثُ رَسُولِ اللَّهِ {{صل}} فَقَالَ سَيْفُهُ وَ دِرْعُهُ وَ عِمَامَتُهُ وَ بُرْدُهُ وَ رَايَتُهُ وَ قَضِيبُهُ وَ فَرَسُهُ وَ لَأْمَتُهُ وَ سَرْجُهُ"}}؛ الغیبة، نعمانی، ص۲۷۸.</ref>؛ در [[روایات]] به روشنی بیان نشده است که رژیم [[حاکم]] بر [[مدینه]]، در هنگام [[ظهور]] [[امام مهدی]] {{ع}} چه موضعی خواهد گرفت؛ فقط این مطلب آمده است که خبر [[ظهور]] [[امام مهدی]] {{ع}} به سرعت در منطقه پخش می‌شود و به [[سفیانی]] که در هنگامه [[ظهور]] بر منطقه وسیعی چون [[سوریه]]، [[اردن]] و [[فلسطین]] [[سلطه]] دارد می‌رسد و او مطلع می‌شود که [[حضرت مهدی]] {{ع}} در [[مدینه]] حضور دارد و آماده [[قیام]] است. به دنبال این خبر، [[سفیانی]] برای دستیابی به [[امام مهدی]] {{ع}} سپاهی را تجهیز می‌کند و به [[مدینه]] گسیل می‌دارد؛ اما آن [[حضرت]]، برای پرهیز از [[قیام]] زودرس، طبق [[فرمان خدا]] به شهر [[مکه]] می‌رود تا [[فرمان]] الهی فرارسد. [[سپاه]] [[سفیانی]] برای دستگیری آن [[حضرت]] وارد [[مدینه]] می‌شوند، اما آن [[حضرت]] را نمی‌یابند؛ لذا به دنبال [[حضرت]] به [[مکه]] روی می‌آورند که در بین راه، [[زمین]] آنان را می‌بلعد<ref>ر.ک: امام مهدی {{ع}} از ولادت تا ظهور، ص۵۸۶.</ref>. از این‌رو، روایاتی که محل [[ظهور]] و [[قیام]] را بیان کرده‌اند، تعارض و تنافی نخواهند داشت؛ چراکه هرکدام، به مرحله خاصی از جریان [[ظهور]] اشاره دارند. برخی ناظر به مرحله آغازین [[ظهور]]، یعنی حضور [[حضرت]] در [[مدینه]] و انتشار [[اخبار]] [[ظهور]] [[امام]]{{ع}} از [[مدینه]] هستند و برخی که تصریح به [[ظهور]] [[حضرت]] از [[مکه]] دارند، بر [[دعوت]] و [[قیام]] علنی [[امام مهدی|حضرت حجت]]{{ع}} از [[مکه]] مکرمه و اعلام آن به جهانیان دلالت دارند.
*«براساس [[روایات]]، [[ظهور]] ابتدایی [[حضرت مهدی]] {{ع}} در [[مدینه|مدینه منوره]] است؛ اما محل اعلام رسمی [[قیام]] آن [[حضرت]]، [[مکه]] معظمه خواهد بود. طبق این [[روایات]]، زمانی که اوضاع کلی [[جهان]] مساعد شود و افکار [[مردم]] [[دنیا]] برای پذیرش [[برنامه‌های اصلاحی]] [[امام عصر]] {{ع}} جهت تشکیل [[حکومت]] [[عدالت جهانی]] آماده گردد، [[خداوند متعال]] به [[حضرت مهدی]] {{ع}} [[اذن]] [[خروج]] می‌دهد. هم چنین بر اساس [[روایات]]، آغاز [[ظهور]] علنی [[امام مهدی]] {{ع}} مقارن با یک خروش آسمانی خواهد بود؛ یعنی ابتدا این خبر به وسیله [[منادی آسمانی]] اعلام می‌شود و آن گاه [[حضرت]] در حالی که پشت به [[کعبه]] داده است، با ایراد [[سخنرانی]]، رسماً [[دعوت]] به [[حق]] و [[ظهور]] خود را به گوش [[مردم]] [[دنیا]] می‌رساند. طبق این [[روایات]]، [[حضرت مهدی]] {{ع}} ابتدا در [[مدینه]] حضور دارد؛ اما پس از انتشار خبر حضور [[امام]] در [[مدینه]] و تهاجم [[سپاه]] [[سفیانی]] به آنجا برای دستگیری [[حضرت]]، ایشان [[مدینه]] را به قصد [[مکه]] ترک گفته، شامگاهان به صورت مخفیانه وارد شهر [[مکه]] می‌شود و سپس [[دعوت الهی]] خویش را از‌ ام القرای [[اسلام]] به جهانیان اعلام می‌کند. از این‌رو، می‌توان حضور نیمه علنی [[حضرت مهدی]] {{ع}} در [[مدینه]] را مقدمه [[ظهور]] و [[قیام]] علنی آن [[حضرت]] در [[مکه]] دانست. [[یعقوب بن سراج]] [[روایت]] کرده است: از [[امام صادق]] {{ع}} در مورد زمان و مکان [[قیام]] [[حضرت مهدی]] {{ع}} سؤال کردم. [[حضرت]] در پاسخ، بعد از ذکر چند علامت برای [[ظهور]] فرمود: [[صاحب]] این امر از [[مدینه]] به قصد [[مکه]] خارج می‌شود، در حالی که [[میراث]] [[پیامبر]] با اوست. عرض کردم: [[میراث]] [[پیامبر]] چیست؟ فرمود:[[شمشیر]] و زره، [[عمامه]] و برد، [[پرچم]]، عصا، اسب، وسائل جنگی و زین آن [[حضرت]]<ref>{{عربی|" خَرَجَ صَاحِبُ هَذَا الْأَمْرِ مِنَ الْمَدِينَةِ إِلَى مَكَّةَ بِتُرَاثِ رَسُولِ اللَّهِ {{صل}} قُلْتُ وَ مَا تُرَاثُ رَسُولِ اللَّهِ {{صل}} فَقَالَ سَيْفُهُ وَ دِرْعُهُ وَ عِمَامَتُهُ وَ بُرْدُهُ وَ رَايَتُهُ وَ قَضِيبُهُ وَ فَرَسُهُ وَ لَأْمَتُهُ وَ سَرْجُهُ"}}؛ الغیبة، نعمانی، ص۲۷۸.</ref>؛ در [[روایات]] به روشنی بیان نشده است که رژیم [[حاکم]] بر [[مدینه]]، در هنگام [[ظهور]] [[امام مهدی]] {{ع}} چه موضعی خواهد گرفت؛ فقط این مطلب آمده است که خبر [[ظهور]] [[امام مهدی]] {{ع}} به سرعت در منطقه پخش می‌شود و به [[سفیانی]] که در هنگامه [[ظهور]] بر منطقه وسیعی چون [[سوریه]]، [[اردن]] و [[فلسطین]] [[سلطه]] دارد می‌رسد و او مطلع می‌شود که [[حضرت مهدی]] {{ع}} در [[مدینه]] حضور دارد و آماده [[قیام]] است. به دنبال این خبر، [[سفیانی]] برای دستیابی به [[امام مهدی]] {{ع}} سپاهی را تجهیز می‌کند و به [[مدینه]] گسیل می‌دارد؛ اما آن [[حضرت]]، برای پرهیز از [[قیام]] زودرس، طبق [[فرمان خدا]] به شهر [[مکه]] می‌رود تا [[فرمان]] الهی فرارسد. [[سپاه]] [[سفیانی]] برای دستگیری آن [[حضرت]] وارد [[مدینه]] می‌شوند، اما آن [[حضرت]] را نمی‌یابند؛ لذا به دنبال [[حضرت]] به [[مکه]] روی می‌آورند که در بین راه، [[زمین]] آنان را می‌بلعد<ref>ر.ک: امام مهدی {{ع}} از ولادت تا ظهور، ص۵۸۶.</ref>. از این‌رو، روایاتی که محل [[ظهور]] و [[قیام]] را بیان کرده‌اند، تعارض و تنافی نخواهند داشت؛ چراکه هرکدام، به مرحله خاصی از جریان [[ظهور]] اشاره دارند. برخی ناظر به مرحله آغازین [[ظهور]]، یعنی حضور [[حضرت]] در [[مدینه]] و انتشار [[اخبار]] [[ظهور]] [[امام]] {{ع}} از [[مدینه]] هستند و برخی که تصریح به [[ظهور]] [[حضرت]] از [[مکه]] دارند، بر [[دعوت]] و [[قیام]] علنی [[امام مهدی|حضرت حجت]] {{ع}} از [[مکه]] مکرمه و اعلام آن به جهانیان دلالت دارند.


بنابراین، مقدمات حرکت [[حضرت]] از [[مدینه]] آغاز می‌شود، اما [[دعوت]] و [[قیام]] علنی ایشان در شهر [[مکه]]، در کنار [[کعبه]] و بعد از پیوستن [[یاران]] خواهد بود؛ چنان که در بخش‌های بعدی به این [[روایات]] اشاره خواهد شد»<ref>[[قنبر علی صمدی|صمدی، قنبر علی]]، [[آخرین منجی (کتاب)|آخرین منجی]]، ص۱۵۲- ۱۵۴.</ref>.
بنابراین، مقدمات حرکت [[حضرت]] از [[مدینه]] آغاز می‌شود، اما [[دعوت]] و [[قیام]] علنی ایشان در شهر [[مکه]]، در کنار [[کعبه]] و بعد از پیوستن [[یاران]] خواهد بود؛ چنان که در بخش‌های بعدی به این [[روایات]] اشاره خواهد شد»<ref>[[قنبر علی صمدی|صمدی، قنبر علی]]، [[آخرین منجی (کتاب)|آخرین منجی]]، ص۱۵۲- ۱۵۴.</ref>.
خط ۹۳: خط ۹۰:
| پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین دکتر '''[[رسول رضوی]]'''، در کتاب ''«[[امام مهدی (کتاب)|امام مهدی]]»'' در این‌باره گفته است:
| پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین دکتر '''[[رسول رضوی]]'''، در کتاب ''«[[امام مهدی (کتاب)|امام مهدی]]»'' در این‌باره گفته است:


«طبق [[روایات]] [[متواتر]] [[شیعه]] و [[سنی]]، [[قیام]] شکوه‌مند آن [[مصلح جهانی]] از سرزمین [[مکه]] و از [[مسجد الحرام]]، کنار [[کعبه]] معظمه، آغاز خواهد شد و تعداد [[سیصد و سیزده]] تن از [[اصحاب]] او که [[فرماندهان]] لشکری و کشوری آن [[حضرت]] هستند، در میان [[رکن و مقام]]، با آن [[حضرت]] [[بیعت]] می‌کنند. آن‌گاه، تعداد ده هزار نفر تکمیل می‌شود و وجود [[مقدس]] [[حضرت]] [[بقیة الله]]{{ع}} با [[سپاه]] ده هزار نفری، از [[مکه]] حرکت می‌کنند و به [[اصلاح]] [[جهان]] می‌پردازند<ref>محمد خاتمی شیرازی، جهان بعد از ظهور یا فروغ بی‌نهایت، ص ۹۴.</ref>. [[مفضل]] از [[حضرت صادق]]{{ع}} می‌پرسد: "ای آقای من! [[حضرت مهدی]]{{ع}} از کجا و چه‌گونه [[ظهور]] می‌کند؟". [[حضرت]] فرمودند: ای [[مفضل]]! او به تنهایی [[ظهور]] می‌کند و به تنهایی کنار [[کعبه]] می‌آید و به تنهایی شب را در آن جا می‌گذراند."<ref>بحار الأنوار، ج ۵۳، ص ۷.</ref>. در [[روایت]] دیگری می‌فرماید: "چون [[مهدی]] به درآید، به [[مسجد الحرام]] رود. رو به [[کعبه]] و پشت به [[مقام ابراهیم]] بایستد. دو رکعت [[نماز]] گزارد. آن‌گاه فریاد برآورد: ای مردمان! منم یادگار [[امام]] و یادگار [[نوح]] و یادگار [[حضرت ابراهیم|ابراهیم]] و یادگار [[حضرت اسماعیل|اسماعیل]]. منم یادگار [[حضرت موسی|موسی]] و [[حضرت عیسی|عیسی]] و [[پیامبر خاتم|محمد]]{{صل}} ... منم [[صاحب]] [[قرآن]] و زنده‌کننده [[سنت]] ...<ref>بحار الأنوار، ج ۵۳، ص ۹.</ref>»<ref>[[رسول رضوی|رضوی، رسول]]، [[امام مهدی (کتاب)|امام مهدی]]، ص ۱۳۹-۱۴۰.</ref>.
«طبق [[روایات]] [[متواتر]] [[شیعه]] و [[سنی]]، [[قیام]] شکوه‌مند آن [[مصلح جهانی]] از سرزمین [[مکه]] و از [[مسجد الحرام]]، کنار [[کعبه]] معظمه، آغاز خواهد شد و تعداد [[سیصد و سیزده]] تن از [[اصحاب]] او که [[فرماندهان]] لشکری و کشوری آن [[حضرت]] هستند، در میان [[رکن و مقام]]، با آن [[حضرت]] [[بیعت]] می‌کنند. آن‌گاه، تعداد ده هزار نفر تکمیل می‌شود و وجود [[مقدس]] [[حضرت]] [[بقیة الله]] {{ع}} با [[سپاه]] ده هزار نفری، از [[مکه]] حرکت می‌کنند و به [[اصلاح]] [[جهان]] می‌پردازند<ref>محمد خاتمی شیرازی، جهان بعد از ظهور یا فروغ بی‌نهایت، ص ۹۴.</ref>. [[مفضل]] از [[حضرت صادق]] {{ع}} می‌پرسد: "ای آقای من! [[حضرت مهدی]] {{ع}} از کجا و چه‌گونه [[ظهور]] می‌کند؟". [[حضرت]] فرمودند: ای [[مفضل]]! او به تنهایی [[ظهور]] می‌کند و به تنهایی کنار [[کعبه]] می‌آید و به تنهایی شب را در آن جا می‌گذراند."<ref>بحار الأنوار، ج ۵۳، ص ۷.</ref>. در [[روایت]] دیگری می‌فرماید: "چون [[مهدی]] به درآید، به [[مسجد الحرام]] رود. رو به [[کعبه]] و پشت به [[مقام ابراهیم]] بایستد. دو رکعت [[نماز]] گزارد. آن‌گاه فریاد برآورد: ای مردمان! منم یادگار [[امام]] و یادگار [[نوح]] و یادگار [[حضرت ابراهیم|ابراهیم]] و یادگار [[حضرت اسماعیل|اسماعیل]]. منم یادگار [[حضرت موسی|موسی]] و [[حضرت عیسی|عیسی]] و [[پیامبر خاتم|محمد]] {{صل}} ... منم [[صاحب]] [[قرآن]] و زنده‌کننده [[سنت]] ...<ref>بحار الأنوار، ج ۵۳، ص ۹.</ref>»<ref>[[رسول رضوی|رضوی، رسول]]، [[امام مهدی (کتاب)|امام مهدی]]، ص ۱۳۹-۱۴۰.</ref>.
}}
}}
{{پاسخ پرسش  
{{پاسخ پرسش  
خط ۱۰۱: خط ۹۸:
| پاسخ = آقای '''[[علی اصغر رضوانی]]'''، در کتاب ''«[[موعودشناسی و پاسخ به شبهات (کتاب)|موعودشناسی و پاسخ به شبهات]]»'' در این‌باره گفته است:
| پاسخ = آقای '''[[علی اصغر رضوانی]]'''، در کتاب ''«[[موعودشناسی و پاسخ به شبهات (کتاب)|موعودشناسی و پاسخ به شبهات]]»'' در این‌باره گفته است:


«مطابق [[روایات]] [[شیعه]] و [[اهل سنت]] اولین مکانی که [[حضرت]] در آنجا [[ظهور]] می‌کند بین [[رکن و مقام]] است. [[سیوطی]] به سندش از [[پیامبر خاتم|رسول خدا]]{{ع}} [[نقل]] کرده که فرمود: [[امام مهدی|مهدی]] از [[مدینه]] به سوی [[مکه]] [[خروج]] می‌کند، [[مردم]] از او می‌خواهند که از میانشان [[خروج]] کند آن گاه با او بین [[رکن و مقام]] [[بیعت]] می‌کنند در حالی که کراهت دارد...<ref>الحاوی للفتاوی، ج ۲، ص ‌۱۵۲</ref> [[شیخ طوسی]] به سندش از [[امام باقر]] {{ع}} [[نقل]] کرده که فرمود: گویا [[قائم]] را در روز [[عاشورا]]، روز شنبه، [[ایستاده]] بین [[رکن و مقام]] مشاهده می‌کنم...<ref>همان، ص ‌۱‌۰۲</ref>. این [[اخبار]] به جهت کثرت و تظافر آنها قابل اثبات تاریخی است»<ref>[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[موعودشناسی و پاسخ به شبهات (کتاب)|موعودشناسی و پاسخ به شبهات]]، ص ۵۵۹.</ref>.
«مطابق [[روایات]] [[شیعه]] و [[اهل سنت]] اولین مکانی که [[حضرت]] در آنجا [[ظهور]] می‌کند بین [[رکن و مقام]] است. [[سیوطی]] به سندش از [[پیامبر خاتم|رسول خدا]] {{ع}} [[نقل]] کرده که فرمود: [[امام مهدی|مهدی]] از [[مدینه]] به سوی [[مکه]] [[خروج]] می‌کند، [[مردم]] از او می‌خواهند که از میانشان [[خروج]] کند آن گاه با او بین [[رکن و مقام]] [[بیعت]] می‌کنند در حالی که کراهت دارد...<ref>الحاوی للفتاوی، ج ۲، ص ‌۱۵۲</ref> [[شیخ طوسی]] به سندش از [[امام باقر]] {{ع}} [[نقل]] کرده که فرمود: گویا [[قائم]] را در روز [[عاشورا]]، روز شنبه، [[ایستاده]] بین [[رکن و مقام]] مشاهده می‌کنم...<ref>همان، ص ‌۱‌۰۲</ref>. این [[اخبار]] به جهت کثرت و تظافر آنها قابل اثبات تاریخی است»<ref>[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[موعودشناسی و پاسخ به شبهات (کتاب)|موعودشناسی و پاسخ به شبهات]]، ص ۵۵۹.</ref>.
}}
}}
{{پاسخ پرسش  
{{پاسخ پرسش  
خط ۱۰۹: خط ۱۰۶:
| پاسخ = آقای '''[[محمد باقری‌زاده اشعری]]'''، در کتاب ''«[[از امام مهدی بیشتر بدانیم (کتاب)|از امام مهدی بیشتر بدانیم]]»'' در این‌باره گفته است:
| پاسخ = آقای '''[[محمد باقری‌زاده اشعری]]'''، در کتاب ''«[[از امام مهدی بیشتر بدانیم (کتاب)|از امام مهدی بیشتر بدانیم]]»'' در این‌باره گفته است:


«[[احادیث]] فراوانی، [[مکه]] را [[جایگاه]] آغاز [[قیام]] [[مهدوی]] می‌دانند. بیشتر این [[احادیث]]، در کتاب‌های مشهور و معتبری مانند الکافی و [[الغیبة]] [[نعمانی]] [[نقل]] شده و افزون بر این، برخی از آنها دارای اسناد صحیح و معتبرند. این [[احادیث]]، مراحل آغازین [[قیام]] را به روشنی بر می‌شمرند و بیان می‌دارند که [[امام مهدی]] {{ع}} در حالی که میراثی از [[پیامبر اکرم]]  {{صل}} شامل: [[پرچم]]، [[شمشیر]]، زره، کلاه‌خود، زین، عصا، [[عمامه]]، پیراهن و ردای ایشان را به همراه دارد، در کنار پرده [[کعبه]] و میان رکن [[حجر الاسود]] و [[مقام]] [[حضرت ابراهیم|ابراهیم]] –که از شریف‌ترین و مقدس‌ترین مکان‌های روی [[زمین]] به شمار می‌آید-، از [[یاران]] و [[پیروان]] خویش [[بیعت]] می‌گیرد. ایشان با حضور در [[مکه]] و ایستادن در کنار [[کعبه]] و بالا بردن [[پرچم]] و [[شمشیر]] [[پیامبر خاتم|پیامبر]] {{صل}}، نشان می‌دهد که [[نهضت مهدوی]]، قیامی توحیدی و دنباله [[بعثت]] محمدی و اِحیاگر آن است.
«[[احادیث]] فراوانی، [[مکه]] را [[جایگاه]] آغاز [[قیام]] [[مهدوی]] می‌دانند. بیشتر این [[احادیث]]، در کتاب‌های مشهور و معتبری مانند الکافی و [[الغیبة]] [[نعمانی]] [[نقل]] شده و افزون بر این، برخی از آنها دارای اسناد صحیح و معتبرند. این [[احادیث]]، مراحل آغازین [[قیام]] را به روشنی بر می‌شمرند و بیان می‌دارند که [[امام مهدی]] {{ع}} در حالی که میراثی از [[پیامبر اکرم]]  {{صل}} شامل: [[پرچم]]، [[شمشیر]]، زره، کلاه‌خود، زین، عصا، [[عمامه]]، پیراهن و ردای ایشان را به همراه دارد، در کنار پرده [[کعبه]] و میان رکن [[حجر الاسود]] و [[مقام]] [[حضرت ابراهیم|ابراهیم]] –که از شریف‌ترین و مقدس‌ترین مکان‌های روی [[زمین]] به شمار می‌آید- از [[یاران]] و [[پیروان]] خویش [[بیعت]] می‌گیرد. ایشان با حضور در [[مکه]] و ایستادن در کنار [[کعبه]] و بالا بردن [[پرچم]] و [[شمشیر]] [[پیامبر خاتم|پیامبر]] {{صل}}، نشان می‌دهد که [[نهضت مهدوی]]، قیامی توحیدی و دنباله [[بعثت]] محمدی و اِحیاگر آن است.


گفتنی است که در یک [[حدیث]] از [[پیامبر اکرم]]  {{صل}}، محل [[خروج]] و [[قیام]] [[امام مهدی]] {{ع}} "تهامه" [[نقل]] شده که مؤید [[احادیث]] پیشین است؛ زیرا تهامه همانند [[حجاز]]، مشتمل بر [[مکه]] است.
گفتنی است که در یک [[حدیث]] از [[پیامبر اکرم]]  {{صل}}، محل [[خروج]] و [[قیام]] [[امام مهدی]] {{ع}} "تهامه" [[نقل]] شده که مؤید [[احادیث]] پیشین است؛ زیرا تهامه همانند [[حجاز]]، مشتمل بر [[مکه]] است.
خط ۱۳۳: خط ۱۳۰:
«براساس [[روایات]]، محل [[ظهور]] [[حضرت]] و اعلام آن به جهانیان [[مکه]] معظمه است. در این خصوص [[روایات]] زیادی وارد شده که به یک نمونه اشاره می‌کنیم: [[امام باقر]] {{ع}} در این خصوص فرموده‌اند: چون [[امام مهدی]] {{ع}} [[قیام]] کند، به [[مسجد الحرام]] می‌رود و پشت به [[کعبه]] می‌ایستد و ۳۱۳ مرد نزد او حاضر می‌شوند و نخستین سخنی که به زبان جاری می‌کند این [[آیه]] است: {{عربی|بَقِیتُ اللَّهِ خَیرٌ لَکمْ إِنْ کنْتُمْ مُؤْمِنِینَ}}<ref>[[شیخ صدوق]] ، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین]]، ج ۱، باب ۳۲، ص ۶۰۴، ح ۱۶</ref> نیز بر پایه [[روایات]] دیگر، [[حضرت]] در [[مسجد الحرام]] ضمن [[اعلام ظهور]]، خود را به جهانیان معرفی و همگان را به [[پیروی]] از خود و پذیرش [[دین الهی]] [[دعوت]] می‌کند»<ref>[[مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها (کتاب)|مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها]]، ص ۱۶۱.</ref>.
«براساس [[روایات]]، محل [[ظهور]] [[حضرت]] و اعلام آن به جهانیان [[مکه]] معظمه است. در این خصوص [[روایات]] زیادی وارد شده که به یک نمونه اشاره می‌کنیم: [[امام باقر]] {{ع}} در این خصوص فرموده‌اند: چون [[امام مهدی]] {{ع}} [[قیام]] کند، به [[مسجد الحرام]] می‌رود و پشت به [[کعبه]] می‌ایستد و ۳۱۳ مرد نزد او حاضر می‌شوند و نخستین سخنی که به زبان جاری می‌کند این [[آیه]] است: {{عربی|بَقِیتُ اللَّهِ خَیرٌ لَکمْ إِنْ کنْتُمْ مُؤْمِنِینَ}}<ref>[[شیخ صدوق]] ، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین]]، ج ۱، باب ۳۲، ص ۶۰۴، ح ۱۶</ref> نیز بر پایه [[روایات]] دیگر، [[حضرت]] در [[مسجد الحرام]] ضمن [[اعلام ظهور]]، خود را به جهانیان معرفی و همگان را به [[پیروی]] از خود و پذیرش [[دین الهی]] [[دعوت]] می‌کند»<ref>[[مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها (کتاب)|مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها]]، ص ۱۶۱.</ref>.
}}
}}
== منبع‌شناسی جامع مهدویت ==
{{منبع‌ جامع}}
* [[:رده:کتاب‌شناسی کتاب‌های مهدویت|کتاب‌شناسی مهدویت]]؛
* [[:رده:مقاله‌شناسی مقاله‌های مهدویت|مقاله‌شناسی مهدویت]]؛
* [[:رده:پایان‌نامه‌شناسی پایان‌نامه‌های مهدویت|پایان‌نامه‌شناسی مهدویت]].
{{پایان منبع جامع}}


== پانویس ==
== پانویس ==