ظلم‌پذیری: تفاوت میان نسخه‌ها

{{مدخل مرتبط

}}

== مقدمه ==

در [[منطق]] [[فقه شیعه]] همان طور که انجام [[ظلم و ستم]]، [[حرام]] بوده و مورد [[نکوهش]] قرار می‌گیرد، [[پذیرش ظلم]] نیز به همان نسبت امری نکوهیده بوده و [[حرام]] محسوب می‌شود. این امر برآمده از [[وحی الهی]] و [[آیات شریفه قرآن]] است که می‌فرماید: {{متن قرآن|لَا تَظْلِمُونَ وَلَا تُظْلَمُونَ}}<ref>«نه ستم می‌ورزید و نه بر شما ستم می‌رود» سوره بقره، آیه 279.</ref>. [[نظام سیاسی]] [[شیعه]] به گونه‌ای است که علاوه بر [[ظلم]] نکردن و [[مظلوم]] واقع نشدن، [[ستیز]] با [[ظالم]] را نیز در برنامه‌های خود جهت تأمین [[عدالت]] قرار داده، بلکه علاوه بر این که [[ظلم]] به خود را بر نمی‌تابد، [[ظلم]] بر [[برادران]] [[مسلمان]] را نیز به مانند [[ظلم]] بر خود دانسته و [[ستیز با ظالمان]] به دیگران را نیز خواستار شده است. [[مبارزه با ظلم]] و [[ستم]] که از محوری‌ترین اصول در حوزه [[فقه سیاسی]] محسوب می‌شود، به [[دین اسلام]] و [[فقه شیعه]] اختصاص نداشته بلکه [[هدف از بعثت انبیا]] بوده و از این رو جدا از [[سیره انبیا]] و [[اولیای الهی]]، [[منطق]] تمامی کسانی که سر در گرو [[وحی الهی]] نهاده و [[توحید]] و [[سعادت]] را سرلوحه کار خود قرار داده‌اند، بوده و از این روی بنا بر [[شهادت]] [[تاریخ]]... بسیاری از [[پیامبران]] و [[اولیای الهی]] در سایه این کار به [[شهادت]] رسیده یا درد و رنج‌های بسیار را [[تحمل]] کرده‌اند. جدا از [[پیامبران]] و [[اولیای الهی]] که سردمدار [[مبارزه با ظلم]] و ستم‌های فردی و [[اجتماعی]] و در حد کلان، [[حاکمان ظالم]] بودند، این [[وظیفه]] از سوی آنان به [[مردم]] نیز [[القا]] شده بلکه [[پیامبران]]، جز با کمک و [[همراهی]] [[مردم]] [[قادر]] به [[مبارزه با ظلم]] نخواهند بود.<ref> [[سید سجاد ایزدهی]]، [http://ijtihadnet.ir/%D8%B1%D9%88%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D8%AF-%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%88%D9%85%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D9%81%D9%82%D9%87-%D8%B4%DB%8C%D8%B9%D9%87-%D9%85%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%B2%D9%87-%D8%A8%D8%A7-%D8%B8/].</ref>.

در [[اسلام]]، تاکید فراوانی بر [[لزوم]] [[مبارزه]] با هر گونه [[فساد]] [[اخلاقی]]، [[سیاسی]] و [[اجتماعی]] وارد شده است که در قالب [[امر به معروف و نهی از منکر]] تقنین شده است. [[امر به معروف و نهی از منکر]] از منظر [[فقه اسلامی]] ‌وظیفه [[شرعی]] و همگانی است. نتیجه مستقیم انجام این [[فریضه]] «[[اصلاح]]» و مجری آن «[[مصلح]]» نامیده می‌شود برای [[درک]] اهمیت این اصل [[اسلامی]]، به ذکر یک [[آیه]] و [[حدیث]] بسنده می‌کنیم: [[قرآن]] می‌فرماید: {{متن قرآن|كُنْتُمْ خَيْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَتَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَتُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ}}<ref>«شما بهترین گروهی بوده‌اید که (به عنوان سرمشق) برای مردم پدیدار شده‌اید؛ به کار پسندیده فرمان می‌دهید و از (کار) ناپسند باز می‌دارید و به خداوند ایمان دارید» سوره آل عمران، آیه 110.</ref> [[رسول خدا]] {{صل}} فرمودند: «باید [[امر به معروف و نهی از منکر]] کنید وگرنه [[خداوند]] بدترین و شریرترین شما را بر [[نیکان]] و پاکانتان چیره فرموده و دعای خوبانتان را [[مستجاب]] و روا نگرداند<ref>سفینه البحار، ج1، ص449</ref>. [[رضا]] و [[خشنودی]] [[حضرت مهدی]] {{ع}} در آن است که «معروف» عملی شود و منکر ترک گردد، بنابراین [[انسان منتظر]] نباید در این باره بی‌تفاوت باشد. خود [[حضرت]] در روزگار [[ظهور]]، بزرگترین امرکننده به معروف و [[نهی]] کننده ی از منکر است. [[جامعه منتظر]]، قطعاً [[خشنودی]] و [[رضایت]] [[حضرت مهدی]] {{ع}} را می‌خواهد و به او [[اقتدا]] می‌کند و برای اقامه [[احکام]] خدایی، [[تنبلی]] و بی تفاوتی را از خویشتن دور می‌سازند»<ref> [[زرین نعل، بابک|بابک زرین نعل]]، [[تقابل مهدویت در برابر اندیشه‌های سیاسی بابیت و بهاییت در دو قرن اخیر (پایان‌نامه)|تقابل مهدویت در برابر اندیشه‌های سیاسی بابیت و بهاییت در دو قرن اخیر]].</ref>.

«[[ظلم‌ستیزی]] و [[بیداری]] [[سیاسی]] و [[اجتماعی]] در برابر حکومت‌های [[جور]] و [[ستم]] و مدعیان [[غاصب]] [[منصب ولایت]]<ref>ر. ک. [[علی زینتی|زینتی، علی]]، [[انتظار و امنیت روانی (مقاله)|انتظار و امنیت روانی]]، ص۳۰۳-۳۰۴؛ [[حسن عبدی‌پور|عبدی‌پور، حسن]]، [[نقش اجتماعی انتظار (کتاب)|نقش اجتماعی انتظار]]، ص ۵۳-۶۱.</ref>. نتیجۀ [[امیدها]] و حرکت‌ها، [[مقاومت]] در برابر جریان باطلی است که در مقابل [[انتظار]]، [[صف‌آرایی]] کرده است<ref>ر. ک. پژوهشگران مؤسسه آینده روشن، [[مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها (کتاب)|مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها]]، ص ۱۱۲ الی ۱۱۵.</ref>. [[مقاومت]] و برخورد [[فکری]] و [[رفتاری]] با حرکت‌های [[اجتماعی]] منحط و تخریب‌گر و یا نهضت‌های مخالف و حفظ [[امت اسلام]] از [[مبتلا]] شدن به انحراف‌های [[فکری]] ورفتاری درسطح اجتماع ضروری است<ref>ر. ک. [[علی زینتی|زینتی، علی]]، [[انتظار و امنیت روانی (مقاله)|انتظار و امنیت روانی]]، ص۳۰۳-۳۰۴.</ref>. [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} در توصیف [[یاران امام مهدی]] {{ع}} می‌فرماید: «[[اصحاب]] [[مهدی]] {{ع}} مانند شیرهایی‌اند که از جنگل بیرون آمده‌اند. قلب‌های آنان تکه‌های آهن است. اگر بخواهند کوهی را از جا درآورند از جا در خواهند آورد. روش و [[لباس]] یکسانی دارند، مثل اینکه همه از یک پدرند»<ref>معجم احادیث الامام المهدی، ج۲، ص۹۴</ref>.<ref>ر. ک. [[محمود ملکی راد|ملکی راد، محمود]]، [[خانواده و زمینه‌سازی ظهور (کتاب)|خانواده و زمینه‌سازی ظهور]]، ص ۵۵.</ref> از آنجا که [[شرط ظهور]] [[دولت حق]]، [[آمادگی]] جمعی ‌است، هرکس به اندازه [[توان]] خود برای [[اصلاح جامعه]] می‌کوشد و در برابر ناهنجاری‌های [[اجتماعی]]، ساکت و بی‌تفاوت نمی‌ماند»<ref>ر. ک: [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید ۵ ج۲]]، ص۲۴۲؛ [[محمد رضا ضمیری|ضمیری، محمد رضا]]، [[کارکردهای انتظار سازنده در اصلاح ناهنجاری‌­های اجتماعی (مقاله)|کارکردهای انتظار سازنده در اصلاح ناهنجاری‌­های اجتماعی]] ص ۲۹۲-۲۹۳.</ref>.

«یکی از بزرگ‌ترین [[عوامل انحطاط جوامع بشری]] این است که طرز [[تفکر]] افراد و [[جامعه]] در مورد [[مبارزه]] و [[مقابله با ظلم]] و [[ستم]] و طرز [[تصور]] آنها در مورد [[عدالت]] و [[عدالت‌خواهی]] بمیرد. در این صورت [[جامعه]] [[تسلیم]] می‌شود و [[ظلم و ستم]] را می‌پذیرد و لذا [[اشرار]] (بدترین افراد) بر [[جامعه]] مسلط می‌گردند. [[امام علی‌]]{{ع}} در بخشی از سخنان خویش، [[بی‌تفاوتی]] آگاهان و ترک [[امر به معروف و نهی از منکر]] را [[دلیل]] اصلی [[سقوط]] [[تمدن‌ها]] و [[جوامع بشری]] می‌داند: {{متن حدیث|لَا تَتْرُكُوا الْأَمْرَ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْيَ عَنِ الْمُنْكَرِ فَيُوَلَّى عَلَيْكُمْ أَشْرَارُكُمْ}}<ref>شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه، ج۱۱، ابواب امر به معروف و نهی از منکر.</ref>؛ "[[امر به معروف و نهی از منکر]] را ترک نکنید که [[تبهکاران]] بر شما چیره می‌شوند". نه تنها ترک [[ظلم‌ستیزی]] و [[مرگ]] [[تفکر]] [[عدالت‌خواهی]] باعث [[سلطه اشرار]] و [[ستمگران]] بر [[جامعه]] می‌گردد‌، بلکه [[شریعت]] و [[دین]] -و در واقع [[تفکر]] [[دینی]] و مذهبی- نیز قوام و پایۀ خویش و در نتیجه [[قدرت]] [[پویایی]] خود را از [[دست]] می‌دهد. [[امام علی]] {{ع}} در این [[ارتباط]] می‌فرماید: {{متن حدیث|قِوَامُ الشَّرِيعَةِ الْأَمْرُ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْيُ عَنِ الْمُنْكَرِ}}<ref>عبدالواحد آمدی‌، غرر الحکم و درر الحکم، شرح و ترجمه‌: محمد خوانساری، ج۴، ص۵۱۸.</ref>؛ "قوام و جوهره وجودی [[شریعت]]، [[امر به معروف و نهی از منکر]] است". در دوران سلطۀ [[خاندان]] پهلوی بر این مرز و بوم، [[تفکر]] [[ظلم‌ستیزی]] و [[عدالت‌خواهی]] در جامعۀ [[ایرانی]] مرده بود‌. هیچ ندایی از جایی بلند نمی‌شد. هیچ حرکتی برای تحقق معروفی و هیچ نهیی برای جلوگیری از منکری -جز در موارد جزئی‌- در زمینۀ [[ظلم‌ستیزی]] و [[عدالت‌خواهی]] صورت نمی‌گرفت»<ref>[[محمد حسین جمشیدی|جمشیدی، محمد حسین]]، [[پانزده خرداد (نشریه)|فصلنامه پانزده خرداد]]، [[احیای اندیشه ظلم‌ستیزی دینی در تفکر سیاسی دینی امام خمینی (مقاله)|احیای اندیشه ظلم‌ستیزی دینی در تفکر سیاسی دینی امام خمینی]]، 31-47.</ref>.

 

== موجبات ظلم‌پذیری (زمینه‌ها و بسترها) ==

== اقسام ظلم‌پذیری ==

== مراتب ظلم‌پذیری ==

== موانع ظلم‌پذیری ==

== لوازم ظلم‌پذیری ==

== آثار ظلم‌پذیری ==

== گستره و مصداق‌های ظلم‌پذیری ==

{{مدخل وابسته}}

{{پایان مدخل وابسته}}

== پانویس ==

{{پانویس}}

{{فضیلت}}

{{عدالت}}

[[رده:ظلم]]