۶۴٬۶۴۲
ویرایش
منابع مختلف حدیثی مهدویت کدامند؟ (پرسش) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۴ ژانویهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۰:۵۴
، ۱۴ ژانویهٔ ۲۰۲۳جایگزینی متن - '}}↵↵== منبع‌شناسی جامع مهدویت ==↵{{منبع جامع}}↵* کتاب‌شناسی مهدویت؛↵* مقاله‌شناسی مهدویت؛↵* پایان‌نامه‌شناسی مهدویت.↵{{پایان منبع جامع}}↵↵==' به '}} =='
جز (جایگزینی متن - 'حجت الاسلام و المسلمین' به 'حجت الاسلام و المسلمین') |
جز (جایگزینی متن - '}}↵↵== منبع‌شناسی جامع مهدویت ==↵{{منبع جامع}}↵* کتاب‌شناسی مهدویت؛↵* مقاله‌شناسی مهدویت؛↵* پایان‌نامه‌شناسی مهدویت.↵{{پایان منبع جامع}}↵↵==' به '}} ==') |
||
| (۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات پرسش | {{جعبه اطلاعات پرسش | ||
| موضوع اصلی | | موضوع اصلی = [[مهدویت (پرسش)|بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت]] | ||
| تصویر = 7626626268.jpg | |||
| تصویر | | مدخل بالاتر = [[مهدویت]] / [[آشنایی با معارف مهدویت]] / [[مهدویت در اسلام]] / [[مهدویت در حدیث]] | ||
| مدخل اصلی = | |||
| مدخل بالاتر | | مدخل وابسته = | ||
| مدخل اصلی | | تعداد پاسخ = ۲ | ||
| مدخل وابسته | |||
| | |||
}} | }} | ||
'''منابع مختلف حدیثی [[مهدویت]] کدامند؟''' یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث '''[[مهدویت (پرسش)|مهدویت]]''' است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی '''[[مهدویت]]''' مراجعه شود. | '''منابع مختلف حدیثی [[مهدویت]] کدامند؟''' یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث '''[[مهدویت (پرسش)|مهدویت]]''' است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی '''[[مهدویت]]''' مراجعه شود. | ||
== پاسخ نخست == | == پاسخ نخست == | ||
[[پرونده:136863.JPG|بندانگشتی| | [[پرونده:136863.JPG|بندانگشتی|راست|100px|[[خدامراد سلیمیان]]]] | ||
حجت الاسلام و المسلمین '''[[خدامراد سلیمیان]]'''، در کتاب ''«[[درسنامه مهدویت ج۱ (کتاب)|درسنامه مهدویت]]»'' در این‌باره گفته است: | حجت الاسلام و المسلمین '''[[خدامراد سلیمیان]]'''، در کتاب ''«[[درسنامه مهدویت ج۱ (کتاب)|درسنامه مهدویت]]»'' در این‌باره گفته است: | ||
«"[[مهدویت]]" در [[فرهنگ]] [[شیعه]]، از جمله آموزه‌های [[اعتقادی]] و بلکه از ضروریات [[مذهب]] به شمار می‌آید. [[احادیث]] مربوط به این موضوع، چنان فراوان و گسترده است که جای هیچ [[شک]] و تردیدی را باقی نمی‌گذارد. با مروری کوتاه در [[منابع حدیثی]] [[شیعه]]، به خوبی درمی‌یابیم که موضوع [[ظهور حضرت مهدی]] {{ع}} و برپایی [[حکومت عدل جهانی]] به دست ایشان، جزو موضوعات کاملا [[متواتر]] و مورد قبول تمام مسلمانان- به خصوص [[شیعه]] [[دوازده]] امامی‌است. ده‌ها تن از [[اصحاب ائمه]] {{عم}}، پیش از [[تولد امام زمان]] {{ع}}، با استفاده از بیانات نورانی [[معصومین]] {{عم}}، کتاب‌های مستقلی در رابطه با ولادت، [[غیبت]]، [[ظهور]] و [[نشانه‌های ظهور]] آن [[حضرت]] تألیف کرده‌اند که اسامی تعدادی از آنها بدین قرار است<ref>به نقل از: علی اکبر مهدی‌پور، برگزیده آثار در قرون و اعصار،(مشعل جاوید)، ص ۱۷۱.</ref>: | «"[[مهدویت]]" در [[فرهنگ]] [[شیعه]]، از جمله آموزه‌های [[اعتقادی]] و بلکه از ضروریات [[مذهب]] به شمار می‌آید. [[احادیث]] مربوط به این موضوع، چنان فراوان و گسترده است که جای هیچ [[شک]] و تردیدی را باقی نمی‌گذارد. با مروری کوتاه در [[منابع حدیثی]] [[شیعه]]، به خوبی درمی‌یابیم که موضوع [[ظهور حضرت مهدی]] {{ع}} و برپایی [[حکومت عدل جهانی]] به دست ایشان، جزو موضوعات کاملا [[متواتر]] و مورد قبول تمام مسلمانان- به خصوص [[شیعه]] [[دوازده]] امامی‌است. ده‌ها تن از [[اصحاب ائمه]] {{عم}}، پیش از [[تولد امام زمان]] {{ع}}، با استفاده از بیانات نورانی [[معصومین]] {{عم}}، کتاب‌های مستقلی در رابطه با ولادت، [[غیبت]]، [[ظهور]] و [[نشانه‌های ظهور]] آن [[حضرت]] تألیف کرده‌اند که اسامی تعدادی از آنها بدین قرار است<ref>به نقل از: علی اکبر مهدی‌پور، برگزیده آثار در قرون و اعصار،(مشعل جاوید)، ص ۱۷۱.</ref>: | ||
#ابو [[اسحاق]] [[ابراهیم]] بن [[صالح]] انماطی، از [[اصحاب امام]] [[باقر]] {{ع}}، [[صاحب]] [[کتاب الغیبة]]<ref>محمد بن حسن طوسی، رجال، ص ۱۰۴؛ فهرست، ص ۳۰؛ نجاشی، رجال، ص ۳۲.</ref>. | # ابو [[اسحاق]] [[ابراهیم]] بن [[صالح]] انماطی، از [[اصحاب امام]] [[باقر]] {{ع}}، [[صاحب]] [[کتاب الغیبة]]<ref>محمد بن حسن طوسی، رجال، ص ۱۰۴؛ فهرست، ص ۳۰؛ نجاشی، رجال، ص ۳۲.</ref>. | ||
#ابو الفضل [[عباس]] بن هشام ناشری، مشهور به "عبیس" از [[اصحاب امام]] [[رضا]] {{ع}} (م ۲۲۰ ق)، مؤلف [[کتاب الغیبة]]<ref>نجاشی، رجال، ص ۲۸۰؛ محمد بن حسن طوسی، رجال، ص ۳۸۴.</ref>. | # ابو الفضل [[عباس]] بن هشام ناشری، مشهور به "عبیس" از [[اصحاب امام]] [[رضا]] {{ع}} (م ۲۲۰ ق)، مؤلف [[کتاب الغیبة]]<ref>نجاشی، رجال، ص ۲۸۰؛ محمد بن حسن طوسی، رجال، ص ۳۸۴.</ref>. | ||
#[[علی]] بن [[حسن بن علی]] بن فضال، از [[اصحاب امام هادی]] {{ع}} و [[امام حسن عسکری]] {{ع}}، [[صاحب]] کتاب‌های [[الغیبة]] و الملاحم<ref>محمد بن حسن طوسی، فهرست، ص ۱۲۲؛ نجاشی، رجال، ص ۲۵۷؛ محمد بن حسن طوسی، رجال، ص ۴۱۹ و ۴۳۳</ref>. | # [[علی]] بن [[حسن بن علی]] بن فضال، از [[اصحاب امام هادی]] {{ع}} و [[امام حسن عسکری]] {{ع}}، [[صاحب]] کتاب‌های [[الغیبة]] و الملاحم<ref>محمد بن حسن طوسی، فهرست، ص ۱۲۲؛ نجاشی، رجال، ص ۲۵۷؛ محمد بن حسن طوسی، رجال، ص ۴۱۹ و ۴۳۳</ref>. | ||
#[[ابو الحسن]] [[علی]] بن [[حسن]] بن [[محمد]] طائی جرمی، از [[اصحاب امام]] کاظم {{ع}} و [[صاحب]] [[کتاب الغیبة]]<ref>محمد بن حسن طوسی، رجال، ص ۳۵۷؛ نجاشی، رجال، ص ۲۵۵.</ref>. | # [[ابو الحسن]] [[علی]] بن [[حسن]] بن [[محمد]] طائی جرمی، از [[اصحاب امام]] کاظم {{ع}} و [[صاحب]] [[کتاب الغیبة]]<ref>محمد بن حسن طوسی، رجال، ص ۳۵۷؛ نجاشی، رجال، ص ۲۵۵.</ref>. | ||
#[[ابو الحسن]] [[علی]] بن [[محمد بن علی]] سواق از سران واقفیه و [[صاحب]] [[کتاب الغیبة]]<ref>نجاشی، رجال، ص ۲۵۹.</ref>. | # [[ابو الحسن]] [[علی]] بن [[محمد بن علی]] سواق از سران واقفیه و [[صاحب]] [[کتاب الغیبة]]<ref>نجاشی، رجال، ص ۲۵۹.</ref>. | ||
#[[ابو الحسن]] [[علی]] بن [[عمر]] اعرج، از [[اصحاب امام]] کاظم {{ع}} و [[صاحب]] [[کتاب الغیبة]]<ref>نجاشی، رجال، ص ۲۵۶.</ref>. | # [[ابو الحسن]] [[علی]] بن [[عمر]] اعرج، از [[اصحاب امام]] کاظم {{ع}} و [[صاحب]] [[کتاب الغیبة]]<ref>نجاشی، رجال، ص ۲۵۶.</ref>. | ||
#ابو [[علی]] [[حسن]] بن [[محمد]] بن سماعه، از [[اصحاب امام]] کاظم {{ع}}، (م ۲۶۳ ق) و [[صاحب]] [[کتاب الغیبة]]<ref>محمد بن حسن طوسی، فهرست، ص ۸۱؛ نجاشی، رجال، ص ۴۱.</ref>. | # ابو [[علی]] [[حسن]] بن [[محمد]] بن سماعه، از [[اصحاب امام]] کاظم {{ع}}، (م ۲۶۳ ق) و [[صاحب]] [[کتاب الغیبة]]<ref>محمد بن حسن طوسی، فهرست، ص ۸۱؛ نجاشی، رجال، ص ۴۱.</ref>. | ||
#[[حسن]] بن [[علی بن ابی حمزه بطائنی]]، از [[اصحاب امام]] کاظم {{ع}} و [[صاحب]] کتاب‌های: [[الغیبة]]، الرجعة، القائم و الملاحم<ref>نجاشی، رجال، ص ۳۷.</ref>. با [[مطالعه]] این تألیف‌ها و سایر کتاب‌های اختصاصی و عمومی حدیثی، روشن می‌شود که کمتر کتاب روایی [[شیعه]] است که به موضوع [[حضرت مهدی]] {{ع}} نپرداخته باشد. در اینجا بعضی از این [[منابع روایی]]، به اجمال معرفی می‌شود | # [[حسن]] بن [[علی بن ابی حمزه بطائنی]]، از [[اصحاب امام]] کاظم {{ع}} و [[صاحب]] کتاب‌های: [[الغیبة]]، الرجعة، القائم و الملاحم<ref>نجاشی، رجال، ص ۳۷.</ref>. با [[مطالعه]] این تألیف‌ها و سایر کتاب‌های اختصاصی و عمومی حدیثی، روشن می‌شود که کمتر کتاب روایی [[شیعه]] است که به موضوع [[حضرت مهدی]] {{ع}} نپرداخته باشد. در اینجا بعضی از این [[منابع روایی]]، به اجمال معرفی می‌شود | ||
*کتاب [[سلیم بن قیس هلالی]](...) | * کتاب [[سلیم بن قیس هلالی]](...) | ||
*کتاب [[المحاسن]](...) | * کتاب [[المحاسن]](...) | ||
*کتاب [[بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد]](...) | * کتاب [[بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد]](...) | ||
*کتاب [[التفسیر]] | * کتاب [[التفسیر]] معروف به ([[تفسیر العیاشی]]) (...) | ||
*کتاب [[تفسیر القمی]](...) | * کتاب [[تفسیر القمی]](...) | ||
*کتاب [[الکافی]](...) | * کتاب [[الکافی]](...) | ||
*'''[[الغیبة]]''': این کتاب اثر ارزشمند [[ابو عبد الله]] [[محمد]] بن [[ابراهیم]] بن [[جعفر]] کاتب [[نعمانی]]، مشهور به ابن [[زینب]] ([[ابن ابی زینب]])، از [[راویان]] بزرگ [[شیعه]] در اوایل قرن چهارم هجری است. وی نزد [[محمد]] بن [[یعقوب]] کلینی [[دانش]] [[حدیث]] را فرا گرفت و کاتب استادش شد و به همین جهت نیز عنوان "کاتب" پیدا کرد. او از شهرت، [[احترام]] و اعتبار خاصی در نزد [[دانشمندان]] و [[فقهای شیعه]] بهره‌مند است. [[نعمانی]] علاوه بر اینکه نویسنده‌ای خوش‌نظر و دارای [[قدرت]] [[استنباط]] بود، از اطلاعات وسیعی درباره [[رجال]] و [[احادیث]] برخوردار بود. | * '''[[الغیبة]]''': این کتاب اثر ارزشمند [[ابو عبد الله]] [[محمد]] بن [[ابراهیم]] بن [[جعفر]] کاتب [[نعمانی]]، مشهور به ابن [[زینب]] ([[ابن ابی زینب]])، از [[راویان]] بزرگ [[شیعه]] در اوایل قرن چهارم هجری است. وی نزد [[محمد]] بن [[یعقوب]] کلینی [[دانش]] [[حدیث]] را فرا گرفت و کاتب استادش شد و به همین جهت نیز عنوان "کاتب" پیدا کرد. او از شهرت، [[احترام]] و اعتبار خاصی در نزد [[دانشمندان]] و [[فقهای شیعه]] بهره‌مند است. [[نعمانی]] علاوه بر اینکه نویسنده‌ای خوش‌نظر و دارای [[قدرت]] [[استنباط]] بود، از اطلاعات وسیعی درباره [[رجال]] و [[احادیث]] برخوردار بود. | ||
[[کتاب الغیبة]] به [[یقین]] جزو یکی از [[بهترین]] کتاب‌ها در زمینه [[احادیث]] مربوط به خصوصیات [[حضرت مهدی]] {{ع}}، [[غیبت]] و [[عصر ظهور]] و ویژگی‌های آن دوران است. تمام [[احادیث]]، برخوردار از [[سند]] بوده و نوع اسناد هم، کوتاه و در بسیاری از موارد، اسناد خوب و مورد پسند اهل فن است. مؤلف در آغاز کتاب، درباره انگیزه تألیف آن نگاشته است: "من در [[جامعه]] می‌دیدم [[شیعیان]] و علاقه‌مندان به [[پیامبر]] {{صل}} و [[اهل بیت]] {{عم}}، به گروه‌های مختلفی تقسیم شده و نسبت به [[امام زمان]] {{ع}} و [[ولی امر]] و [[حجت]] [[پروردگار]] خود سرگردان گشته‌اند. پس از بررسی، [[دلیل]] آن را [[غیبت]] آن [[حضرت]] یافتم؛ چنان‌که [[رسول خدا]] و [[حضرت علی]] و [[ائمه معصومین]] {{عم}} نیز به آن اشاره کرده‌اند؛ لذا به [[یاری]] [[خداوند]] بر آن شدم تا روایاتی را که [[مشایخ]] روایی بزرگ از [[امیر مؤمنان]] و [[ائمه معصومین]] {{عم}} درباره [[غیبت امام عصر]] {{ع}} [[نقل]] کرده‌اند، جمع‌آوری کنم. | [[کتاب الغیبة]] به [[یقین]] جزو یکی از [[بهترین]] کتاب‌ها در زمینه [[احادیث]] مربوط به خصوصیات [[حضرت مهدی]] {{ع}}، [[غیبت]] و [[عصر ظهور]] و ویژگی‌های آن دوران است. تمام [[احادیث]]، برخوردار از [[سند]] بوده و نوع اسناد هم، کوتاه و در بسیاری از موارد، اسناد خوب و مورد پسند اهل فن است. مؤلف در آغاز کتاب، درباره انگیزه تألیف آن نگاشته است: "من در [[جامعه]] می‌دیدم [[شیعیان]] و علاقه‌مندان به [[پیامبر]] {{صل}} و [[اهل بیت]] {{عم}}، به گروه‌های مختلفی تقسیم شده و نسبت به [[امام زمان]] {{ع}} و [[ولی امر]] و [[حجت]] [[پروردگار]] خود سرگردان گشته‌اند. پس از بررسی، [[دلیل]] آن را [[غیبت]] آن [[حضرت]] یافتم؛ چنان‌که [[رسول خدا]] و [[حضرت علی]] و [[ائمه معصومین]] {{عم}} نیز به آن اشاره کرده‌اند؛ لذا به [[یاری]] [[خداوند]] بر آن شدم تا روایاتی را که [[مشایخ]] روایی بزرگ از [[امیر مؤمنان]] و [[ائمه معصومین]] {{عم}} درباره [[غیبت امام عصر]] {{ع}} [[نقل]] کرده‌اند، جمع‌آوری کنم. | ||
بسیاری از روایاتی که هم‌اکنون در [[اختیار]] من است، علمای [[اهل سنت]] نیز [[روایت]] کرده‌اند. البته [[روایات]] آنان در این‌باره، بسیار گسترده‌تر از روایاتی است که هم‌اکنون در [[اختیار]] من است"<ref>نعمانی، الغیبة، صص ۳۰- ۳۵.</ref>. [[کتاب الغیبة]] شامل ۴۷۸ [[روایت]] در ۲۶ باب است. از موضوعات کتاب می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد: [[وجوب]] حفظ [[اسرار]] [[آل محمد]] {{عم}}، الهی بودن مسأله [[امامت]]، [[تعداد امامان]] {{عم}}، کسی که به [[دروغ]] ادعای [[امامت]] کند، [[روایات]] درباره [[غیبت امام زمان]] {{ع}}، [[صبر]] و [[انتظار فرج]]، [[امتحان]]، [[صفات امام]] [[منتظر]]، صفات [[لشکر]] آن [[حضرت]] و.... | بسیاری از روایاتی که هم‌اکنون در [[اختیار]] من است، علمای [[اهل سنت]] نیز [[روایت]] کرده‌اند. البته [[روایات]] آنان در این‌باره، بسیار گسترده‌تر از روایاتی است که هم‌اکنون در [[اختیار]] من است"<ref>نعمانی، الغیبة، صص ۳۰- ۳۵.</ref>. [[کتاب الغیبة]] شامل ۴۷۸ [[روایت]] در ۲۶ باب است. از موضوعات کتاب می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد: [[وجوب]] حفظ [[اسرار]] [[آل محمد]] {{عم}}، الهی بودن مسأله [[امامت]]، [[تعداد امامان]] {{عم}}، کسی که به [[دروغ]] ادعای [[امامت]] کند، [[روایات]] درباره [[غیبت امام زمان]] {{ع}}، [[صبر]] و [[انتظار فرج]]، [[امتحان]]، [[صفات امام]] [[منتظر]]، صفات [[لشکر]] آن [[حضرت]] و.... | ||
*'''[[کمال الدین و تمام النعمة]]''': نویسنده این کتاب [[ابو جعفر]] [[محمد]] بن [[علی بن حسین بن بابویه]] قمی (م ۳۸۱ ق)، مشهور به "[[شیخ صدوق]]"، از بزرگ‌ترین شخصیت‌های [[جهان اسلام]] و از برجسته‌ترین چهره‌های درخشان [[علم]] و [[فضیلت]] است. در این کتاب به صورت ویژه [[احادیث]] مربوط به [[غیبت حضرت مهدی]] {{ع}} ذکر شده و در واقع یکی از کتاب‌های [[مرجع]] و عمده در حوزه مباحث [[مهدویت]] است. کمتر نوشته و اثری در دوره‌های بعد، یافت می‌شود که به نوعی از این مجموعه، بهره نبرده باشد. [[شیخ صدوق]] نزدیک به عصر [[ائمه]] {{عم}} می‌زیست و با جمع‌آوری [[روایات اهل بیت]] {{عم}} و تألیف کتاب‌های نفیس و باارزش، خدمت ارزنده و کم‌نظیری به [[اسلام]] و [[تشیع]] کرد. تألیفات فراوان وی در [[علوم]] و [[فنون]] مختلف اسلامی، هرکدام گنجینه‌ای پایان‌ناپذیر است که هم‌اکنون نیز با گذشت بیش از یک هزار سال از [[تاریخ]] تألیف آنها، روزبه‌روز بر [[ارزش]] و اعتبار آن افزوده شده و جایگاهی بس بلند و والا یافته است و در صدر قفسه کتابخانه‌ها و در سینه [[دانشمندان]] جای دارد. | * '''[[کمال الدین و تمام النعمة]]''': نویسنده این کتاب [[ابو جعفر]] [[محمد]] بن [[علی بن حسین بن بابویه]] قمی (م ۳۸۱ ق)، مشهور به "[[شیخ صدوق]]"، از بزرگ‌ترین شخصیت‌های [[جهان اسلام]] و از برجسته‌ترین چهره‌های درخشان [[علم]] و [[فضیلت]] است. در این کتاب به صورت ویژه [[احادیث]] مربوط به [[غیبت حضرت مهدی]] {{ع}} ذکر شده و در واقع یکی از کتاب‌های [[مرجع]] و عمده در حوزه مباحث [[مهدویت]] است. کمتر نوشته و اثری در دوره‌های بعد، یافت می‌شود که به نوعی از این مجموعه، بهره نبرده باشد. [[شیخ صدوق]] نزدیک به عصر [[ائمه]] {{عم}} می‌زیست و با جمع‌آوری [[روایات اهل بیت]] {{عم}} و تألیف کتاب‌های نفیس و باارزش، خدمت ارزنده و کم‌نظیری به [[اسلام]] و [[تشیع]] کرد. تألیفات فراوان وی در [[علوم]] و [[فنون]] مختلف اسلامی، هرکدام گنجینه‌ای پایان‌ناپذیر است که هم‌اکنون نیز با گذشت بیش از یک هزار سال از [[تاریخ]] تألیف آنها، روزبه‌روز بر [[ارزش]] و اعتبار آن افزوده شده و جایگاهی بس بلند و والا یافته است و در صدر قفسه کتابخانه‌ها و در سینه [[دانشمندان]] جای دارد. | ||
[[شیخ صدوق]] در مقدمه کتاب، انگیزه تألیف را چنین ذکر کرده است: "... چون آرزوی [[زیارت]] [[علی بن موسی الرضا]] {{ع}} برآورده شد، به نیشابور برگشتم و در آنجا اقامت گزیدم. دیدم بیشتر شیعیانی که به نزد من آمد و شد می‌کردند، در امر [[غیبت]] حیران‌اند و درباره [[امام]] [[قائم]] {{ع}} [[شبهه]] دارند و از راه درست [[منحرف]] گشته و به [[رأی]] و [[قیاس]] روی آورده‌اند... تا اینکه شیخی از اهل [[فضل]] و [[علم]] و شرف- که از [[دانشمندان]] [[قم]] بود- از بخارا بر ما وارد شد... و از من درخواست کرد که در این موضوع ([[غیبت]]) کتابی برایش تألیف کنم. من نیز درخواست او را پذیرفتم و به او وعده دادم هرگاه [[خداوند]] وسایل مراجعتم را به وطنم فراهم کند، آنچه را خواسته است، گرد آورم. | [[شیخ صدوق]] در مقدمه کتاب، انگیزه تألیف را چنین ذکر کرده است: "... چون آرزوی [[زیارت]] [[علی بن موسی الرضا]] {{ع}} برآورده شد، به نیشابور برگشتم و در آنجا اقامت گزیدم. دیدم بیشتر شیعیانی که به نزد من آمد و شد می‌کردند، در امر [[غیبت]] حیران‌اند و درباره [[امام]] [[قائم]] {{ع}} [[شبهه]] دارند و از راه درست [[منحرف]] گشته و به [[رأی]] و [[قیاس]] روی آورده‌اند... تا اینکه شیخی از اهل [[فضل]] و [[علم]] و شرف- که از [[دانشمندان]] [[قم]] بود- از بخارا بر ما وارد شد... و از من درخواست کرد که در این موضوع ([[غیبت]]) کتابی برایش تألیف کنم. من نیز درخواست او را پذیرفتم و به او وعده دادم هرگاه [[خداوند]] وسایل مراجعتم را به وطنم فراهم کند، آنچه را خواسته است، گرد آورم. | ||
| خط ۵۱: | خط ۴۶: | ||
این کتاب به جهت اهمیتی که دارد، بارها تجدید چاپ و نیز به دست افراد مختلفی، به فارسی برگردان شده است. | این کتاب به جهت اهمیتی که دارد، بارها تجدید چاپ و نیز به دست افراد مختلفی، به فارسی برگردان شده است. | ||
*'''[[الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد]]''': این کتاب، اثر گران‌سنگ [[شیخ]] [[ابو عبد الله]] [[محمد بن محمد]] بن نعمان عکبری [[بغدادی]]، معروف به [[شیخ مفید]] (م ۴۱۳ ق) است. او این کتاب را در سال ۴۱۱ هجری؛ یعنی، دو سال قبل از [[وفات]] و در اوج شهرت علمی، تدوین کرده که این خود بر [[ارزش]] کتاب می‌افزاید. | * '''[[الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد]]''': این کتاب، اثر گران‌سنگ [[شیخ]] [[ابو عبد الله]] [[محمد بن محمد]] بن نعمان عکبری [[بغدادی]]، معروف به [[شیخ مفید]] (م ۴۱۳ ق) است. او این کتاب را در سال ۴۱۱ هجری؛ یعنی، دو سال قبل از [[وفات]] و در اوج شهرت علمی، تدوین کرده که این خود بر [[ارزش]] کتاب می‌افزاید. | ||
آوازه و شهرت علمی [[شیخ مفید]]، [[جهان اسلام]] را فراگرفته است و از او چهره‌های بسیار درخشان [[شیعه]] به شمار می‌آید. وی در این کتاب سعی وافری به کار برده تا روایاتی را در جهت معرفی [[معصومین]] {{عم}} ارائه کند و در آخرین بخش آن [[اخبار]] مربوط به [[حضرت مهدی]] {{ع}} ([[حدود]] نود [[روایت]]) را ذکر کرده است<ref>شیخ مفید، الارشاد، ج ۲، ص ۴۷۴، فصل ۳۵.</ref>. | آوازه و شهرت علمی [[شیخ مفید]]، [[جهان اسلام]] را فراگرفته است و از او چهره‌های بسیار درخشان [[شیعه]] به شمار می‌آید. وی در این کتاب سعی وافری به کار برده تا روایاتی را در جهت معرفی [[معصومین]] {{عم}} ارائه کند و در آخرین بخش آن [[اخبار]] مربوط به [[حضرت مهدی]] {{ع}} ([[حدود]] نود [[روایت]]) را ذکر کرده است<ref>شیخ مفید، الارشاد، ج ۲، ص ۴۷۴، فصل ۳۵.</ref>. | ||
[[الارشاد]] از معتبرترین [[منابع روایی شیعه]]، درباره زندگانی [[ائمه]] {{عم}} به شمار می‌آید و بسیاری از منابع مهم [[شیعه]] این کتاب را مستند خود قرار داده‌اند. ایشان در پایان کتاب شش باب را به شرح زیر به [[حضرت مهدی]] {{ع}} و موضوعات مربوط به آن [[حضرت]] اختصاص داده است: | [[الارشاد]] از معتبرترین [[منابع روایی شیعه]]، درباره زندگانی [[ائمه]] {{عم}} به شمار می‌آید و بسیاری از منابع مهم [[شیعه]] این کتاب را مستند خود قرار داده‌اند. ایشان در پایان کتاب شش باب را به شرح زیر به [[حضرت مهدی]] {{ع}} و موضوعات مربوط به آن [[حضرت]] اختصاص داده است: | ||
#باب {{عربی|ذکر الامام القائم بعد أبی [[محمد]] {{ع}} و [[تاریخ]] مولده و دلائل إمامته و ذکر طرف من أخباره و غیبته و سیرته عند قیامه و مدة دولته}} | # باب {{عربی|ذکر الامام القائم بعد أبی [[محمد]] {{ع}} و [[تاریخ]] مولده و دلائل إمامته و ذکر طرف من أخباره و غیبته و سیرته عند قیامه و مدة دولته}} | ||
#باب {{عربی|ذکر طرف من الدلائل [[علی]] إمامة القائم بالحق [[محمد]] بن الحسن {{عم}}}} | # باب {{عربی|ذکر طرف من الدلائل [[علی]] إمامة القائم بالحق [[محمد]] بن الحسن {{عم}}}} | ||
#باب {{عربی|ما جاء من النص [[علی]] إمامة [[صاحب الزمان]] الثانی عشر من الائمة {{عم}} فی مجمل و مفصل [[علی]] البیان}} | # باب {{عربی|ما جاء من النص [[علی]] إمامة [[صاحب الزمان]] الثانی عشر من الائمة {{عم}} فی مجمل و مفصل [[علی]] البیان}} | ||
#باب {{عربی|ذکر من [[رأی]] الامام الثانی عشر {{ع}} و طرف من دلائله و بیناته}} | # باب {{عربی|ذکر من [[رأی]] الامام الثانی عشر {{ع}} و طرف من دلائله و بیناته}} | ||
#باب {{عربی|طرف من دلائل [[صاحب الزمان]] {{ع}} و بیناته و آیاته}} | # باب {{عربی|طرف من دلائل [[صاحب الزمان]] {{ع}} و بیناته و آیاته}} | ||
#باب {{عربی|ذکر علامات [[قیام]] القائم {{ع}} و مدة أیام ظهوره و شرح سیرته و...}} | # باب {{عربی|ذکر علامات [[قیام]] القائم {{ع}} و مدة أیام ظهوره و شرح سیرته و...}} | ||
باب پایانی کتاب در ضمن پنج فصل ارائه شده که موضوعات این پنج فصل عبارت است از: ویژگی‌های جسمانی، [[وقت ظهور]]، چگونگی آغاز [[ظهور]]، روش [[حکومت]] و [[مدت حکومت حضرت مهدی]] {{ع}}. | |||
[[شیخ مفید]] در سال ۴۱۳ در [[بغداد]] و پس از ۷۵ سال [[تلاش]] و خدمت ارزنده دار فانی را وداع گفت و مورد [[تجلیل]] فراوان [[مردم]] و اهل [[علم]] قرار گرفت. | [[شیخ مفید]] در سال ۴۱۳ در [[بغداد]] و پس از ۷۵ سال [[تلاش]] و خدمت ارزنده دار فانی را وداع گفت و مورد [[تجلیل]] فراوان [[مردم]] و اهل [[علم]] قرار گرفت. | ||
[[شیخ]] طوسی- که خود در تشییع [[پیکر مطهر]] او حضور داشت- می‌گوید: روز [[وفات]] او از کثرت [[دوست]] و [[دشمن]] برای ادای [[نماز]] و گریستن بر او، همانند و نظیر نداشته است. هشتاد هزار تن از [[شیعیان]] او را تشییع کردند و [[سید مرتضی]] [[علم الهدی]] بر او [[نماز]] گزارد و در [[حرم]] [[مطهر]] [[امام جواد]] {{ع}}، پایین پای آن [[حضرت]]، نزدیک [[قبر]] استادش ابن قولویه، مدفون گردید. | [[شیخ]] طوسی- که خود در تشییع [[پیکر مطهر]] او حضور داشت- می‌گوید: روز [[وفات]] او از کثرت [[دوست]] و [[دشمن]] برای ادای [[نماز]] و گریستن بر او، همانند و نظیر نداشته است. هشتاد هزار تن از [[شیعیان]] او را تشییع کردند و [[سید مرتضی]] [[علم الهدی]] بر او [[نماز]] گزارد و در [[حرم]] [[مطهر]] [[امام جواد]] {{ع}}، پایین پای آن [[حضرت]]، نزدیک [[قبر]] استادش ابن قولویه، مدفون گردید. | ||
*'''[[کتاب الغیبة للحجة]]''': این کتاب ارزشمند تألیف [[شیخ الطائفه]]، [[ابو جعفر]] [[محمد بن حسن طوسی]] (م ۴۶۰ ق)، از برجسته‌ترین چهره‌های علمی [[جهان تشیع]] و شخصیت مورد اعتماد [[شیعه]] در قرن پنجم هجری است. | * '''[[کتاب الغیبة للحجة]]''': این کتاب ارزشمند تألیف [[شیخ الطائفه]]، [[ابو جعفر]] [[محمد بن حسن طوسی]] (م ۴۶۰ ق)، از برجسته‌ترین چهره‌های علمی [[جهان تشیع]] و شخصیت مورد اعتماد [[شیعه]] در قرن پنجم هجری است. | ||
او در [[فقه]] و اصول، [[حدیث]]، [[تفسیر]]، [[کلام]] و [[رجال]]، تألیفات فراوانی از خود به یادگار گذاشته است. | او در [[فقه]] و اصول، [[حدیث]]، [[تفسیر]]، [[کلام]] و [[رجال]]، تألیفات فراوانی از خود به یادگار گذاشته است. | ||
| خط ۸۸: | خط ۸۳: | ||
| پاسخ = نویسندگان کتاب ''«[[نگین آفرینش ج۱ (کتاب)|نگین آفرینش]]»'' در این باره گفته‌اند: | | پاسخ = نویسندگان کتاب ''«[[نگین آفرینش ج۱ (کتاب)|نگین آفرینش]]»'' در این باره گفته‌اند: | ||
«در بین موضوعات اسلامی، کمتر موضوعی است که به اندازه [[مهدویت]]، [[روایت]] داشته باشد. بعضی از محققان [[حدود]] دو هزار [[روایت]] از کتاب‌های روایی [[مسلمین]] را در این موضوع گرد آورده‌اند.<ref>ر.ک: معجم احادیث، الإمام المهدی. در این کتاب، روایات پیامبر و معصومان {{عم}} در هشت جلد، گردآوری شده است.</ref> [[روایات]] [[مهدویت]] در کتاب‌های فراوانی از [[شیعه]] و [[اهل سنت]] [[نقل]] شده‌اند که در این مجموعه، منابع قدیمی و اصیلی وجود دارد که سابقه آن به عصر [[امامان]]{{عم}} می‌رسد. این بدان معنا است که [[روایات مهدوی]] حتی پیش از تولد [[امام مهدی ]]{{ع}} در میان [[اصحاب]] [[امامان]]{{عم}} معروف بوده و در اصول حدیثی [[شیعه]] تدوین شده است.<ref>مانند کتاب الغیبه للحجه، اثر عباس بن هشام ابوالفضل الناشری (م ۲۲۰ ق).</ref> | «در بین موضوعات اسلامی، کمتر موضوعی است که به اندازه [[مهدویت]]، [[روایت]] داشته باشد. بعضی از محققان [[حدود]] دو هزار [[روایت]] از کتاب‌های روایی [[مسلمین]] را در این موضوع گرد آورده‌اند.<ref>ر.ک: معجم احادیث، الإمام المهدی. در این کتاب، روایات پیامبر و معصومان {{عم}} در هشت جلد، گردآوری شده است.</ref> [[روایات]] [[مهدویت]] در کتاب‌های فراوانی از [[شیعه]] و [[اهل سنت]] [[نقل]] شده‌اند که در این مجموعه، منابع قدیمی و اصیلی وجود دارد که سابقه آن به عصر [[امامان]] {{عم}} می‌رسد. این بدان معنا است که [[روایات مهدوی]] حتی پیش از تولد [[امام مهدی]] {{ع}} در میان [[اصحاب]] [[امامان]] {{عم}} معروف بوده و در اصول حدیثی [[شیعه]] تدوین شده است.<ref>مانند کتاب الغیبه للحجه، اثر عباس بن هشام ابوالفضل الناشری (م ۲۲۰ ق).</ref> | ||
*[[منابع حدیثی]]، کتاب‌های اصلی و مادر هستند که [[مرجع]] و مستند کتاب‌های دیگر قرار گرفته اند و به همین سبب از اعتبار ویژه‌ای برخوردارند. این مجموعه در همه [[مذاهب اسلامی]] نزد محققان و [[عالمان]] شناخته شده و مورد توجه هستند. مهم‌ترین [[منابع حدیثی]] [[شیعه]] در موضوع [[مهدویت]] به شرح زیر است: | * [[منابع حدیثی]]، کتاب‌های اصلی و مادر هستند که [[مرجع]] و مستند کتاب‌های دیگر قرار گرفته اند و به همین سبب از اعتبار ویژه‌ای برخوردارند. این مجموعه در همه [[مذاهب اسلامی]] نزد محققان و [[عالمان]] شناخته شده و مورد توجه هستند. مهم‌ترین [[منابع حدیثی]] [[شیعه]] در موضوع [[مهدویت]] به شرح زیر است: | ||
#'''"کافی" اثر [[محمد بن یعقوب کلینی]]:''' این کتاب از قدیمی‌ترین و معتبرترین آثار روایی [[شیعه]] است که حاوی موضوع‌های مختلف اسلامی است و بخش‌هایی از آن درباره [[امامت]] و [[مهدویت]] است. | # '''"کافی" اثر [[محمد بن یعقوب کلینی]]:''' این کتاب از قدیمی‌ترین و معتبرترین آثار روایی [[شیعه]] است که حاوی موضوع‌های مختلف اسلامی است و بخش‌هایی از آن درباره [[امامت]] و [[مهدویت]] است. | ||
#'''"الغیبه" اثر [[محمد بن ابراهیم ابن ابی زینب]]، معروف به [[نعمانی]]:''' [[نعمانی]] از [[راویان]] بزرگ [[شیعه]] در اوایل قرن چهارم است و همه کتابش را به [[روایات]] [[مهدویت]] اختصاص داده و ۴۷۸ [[حدیث]] [[نقل]] کرده است. | # '''"الغیبه" اثر [[محمد بن ابراهیم ابن ابی زینب]]، معروف به [[نعمانی]]:''' [[نعمانی]] از [[راویان]] بزرگ [[شیعه]] در اوایل قرن چهارم است و همه کتابش را به [[روایات]] [[مهدویت]] اختصاص داده و ۴۷۸ [[حدیث]] [[نقل]] کرده است. | ||
#'''"[[کمال الدین و تمام النعمه]]" اثر [[محمد بن علی بن بابویه قمی]] [[شیخ صدوق]]:''' وی از [[عالمان]] بزرگ [[شیعه]] است که کتابش را به [[دستور]] [[امام مهدی|امام عصر]]{{ع}} نوشته. تمام بخش‌های کتاب، درباره [[حضرت مهدی]]{{ع}} است و از مهم‌ترین [[منابع روایی]] ما به شمار می‌رود. | # '''"[[کمال الدین و تمام النعمه]]" اثر [[محمد بن علی بن بابویه قمی]] [[شیخ صدوق]]:''' وی از [[عالمان]] بزرگ [[شیعه]] است که کتابش را به [[دستور]] [[امام مهدی|امام عصر]] {{ع}} نوشته. تمام بخش‌های کتاب، درباره [[حضرت مهدی]] {{ع}} است و از مهم‌ترین [[منابع روایی]] ما به شمار می‌رود. | ||
#'''"[[الارشاد]]" اثر [[شیخ مفید]]:''' او از استوانه‌های بزرگ [[شیعه]] و استاد بزرگانی مانند [[شیخ طوسی]] و [[سید مرتضی]] و [[سید رضی]] است. این کتاب، دربردارنده [[تاریخ]] و [[فضائل]] [[امامان]]{{عم}} و از جمله [[امام مهدی|امام دوازدهم حضرت ولی عصر]]{{ع}} است. | # '''"[[الارشاد]]" اثر [[شیخ مفید]]:''' او از استوانه‌های بزرگ [[شیعه]] و استاد بزرگانی مانند [[شیخ طوسی]] و [[سید مرتضی]] و [[سید رضی]] است. این کتاب، دربردارنده [[تاریخ]] و [[فضائل]] [[امامان]] {{عم}} و از جمله [[امام مهدی|امام دوازدهم حضرت ولی عصر]] {{ع}} است. | ||
#'''"[[کتاب الغیبه]]" اثر [[شیخ طوسی]]''': این کتاب از مهم‌ترین و [[کامل‌ترین]] منابع [[شیعه]] در بحث [[مهدویت]] است؛ زیرا دلائل [[عقلی]] و [[نقلی]] وجود [[امام مهدی]]{{ع}} و [[غیبت]] و [[ظهور]] و نیز [[علائم ظهور]]، [[فضائل]] و [[سیره]] آن [[امام]] را آورده است. مؤلف کتاب، از بزرگان [[عالمان]] [[شیعه]] است که آثار ارزشمند دیگری به ویژه در بخش [[فقه]] و [[تفسیر]] از خود به جا گذاشته است. | # '''"[[کتاب الغیبه]]" اثر [[شیخ طوسی]]''': این کتاب از مهم‌ترین و [[کامل‌ترین]] منابع [[شیعه]] در بحث [[مهدویت]] است؛ زیرا دلائل [[عقلی]] و [[نقلی]] وجود [[امام مهدی]] {{ع}} و [[غیبت]] و [[ظهور]] و نیز [[علائم ظهور]]، [[فضائل]] و [[سیره]] آن [[امام]] را آورده است. مؤلف کتاب، از بزرگان [[عالمان]] [[شیعه]] است که آثار ارزشمند دیگری به ویژه در بخش [[فقه]] و [[تفسیر]] از خود به جا گذاشته است. | ||
*گفتنی است که [[محدث]] بزرگ [[شیعه]]، مرحوم [[علامه مجلسی]] مجموعه رویات کتب یاد شده را در سه جلد (۵۱ – ۵۳) از مجموعه گران سنگ [[بحار الانوار]] گرد آوری کرده است. | * گفتنی است که [[محدث]] بزرگ [[شیعه]]، مرحوم [[علامه مجلسی]] مجموعه رویات کتب یاد شده را در سه جلد (۵۱ – ۵۳) از مجموعه گران سنگ [[بحار الانوار]] گرد آوری کرده است. | ||
*[[اهل سنت]] نیز در مهم‌ترین کتاب‌های خود [[احادیث]] [[مهدویت]] را [[نقل]] کرده‌اند. برای نمونه می‌توان به "مسند [[احمد]] بن حنبل" پیشوای [[مذهب]] [[حنبلی]] و "سنن ابو [[داوود]]" و "سنن [[ترمذی]]" از مجموعۀ [[صحاح]] ستّه اشاره کرد. به علاوه، بعضی از [[عالمان]] [[اهل سنت]] کتاب مستقلی درباره [[مهدویت]] نوشته‌اند؛ همچون [[محمد بن یوسف گنجی شافعی]] که [[البیان فی اخبار صاحب الزمان]] را نگاشته است.<ref>برای آشنایی بیشتر با آثار اهل سنت در موضوع مهدویت، ر.ک: الامام المهدی عند اهل السنة تألیف مهدی فقیه ایمانی.</ref> گفتنی است که جمعی از محققان معاصر، [[روایات]] [[شیعه]] و [[اهل سنت|سنی]] را در مجموعه‌ای با عنوان [[معجم احادیث الامام المهدی]] تدوین کرده‌اند. از [[بهترین]] [[کتاب‌های حدیثی]] زمان ما کتاب [[منتخب الاثر]] تألیف [[آیت الله]] [[لطف‌الله صافی گلپایگانی]] است که ۹۲۲ [[روایت]] از ۱۵۷ کتاب روایی [[شیعه]] و [[اهل سنت]] را در موضوعات مختلف با [[نظم]] و ترتیب، گرد آورده است. این اثر ارزشمند می‌تواند نیازهای اولیه محققان عرصه [[مهدویت]] را پاسخ دهد؛ ولی این نکته را باید مد نظر داشت که بهره‌مندی از [[روایات مهدوی]]، پایه‌ای از [[دانش]] و تسلط بر [[علوم]] [[عربی]] و حوزوی را می‌طلبد و باید بدانیم که در همان حال که از این سرچشمه زلال استفاده می‌کنیم، نباید خود را از معلم و استاد این فن بی‌نیاز بدانیم»<ref>[[محمد امین بالادستان|بالادستان، محمد امین]]؛ [[محمد مهدی حائریپور|حائریپور، محمد مهدی]]؛ [[مهدی یوسفیان|یوسفیان، مهدی]]، [[نگین آفرینش ج۱ (کتاب)|نگین آفرینش]]، ج۱، ص ۸۴ - ۸۶.</ref>. | * [[اهل سنت]] نیز در مهم‌ترین کتاب‌های خود [[احادیث]] [[مهدویت]] را [[نقل]] کرده‌اند. برای نمونه می‌توان به "مسند [[احمد]] بن حنبل" پیشوای [[مذهب]] [[حنبلی]] و "سنن ابو [[داوود]]" و "سنن [[ترمذی]]" از مجموعۀ [[صحاح]] ستّه اشاره کرد. به علاوه، بعضی از [[عالمان]] [[اهل سنت]] کتاب مستقلی درباره [[مهدویت]] نوشته‌اند؛ همچون [[محمد بن یوسف گنجی شافعی]] که [[البیان فی اخبار صاحب الزمان]] را نگاشته است.<ref>برای آشنایی بیشتر با آثار اهل سنت در موضوع مهدویت، ر.ک: الامام المهدی عند اهل السنة تألیف مهدی فقیه ایمانی.</ref> گفتنی است که جمعی از محققان معاصر، [[روایات]] [[شیعه]] و [[اهل سنت|سنی]] را در مجموعه‌ای با عنوان [[معجم احادیث الامام المهدی]] تدوین کرده‌اند. از [[بهترین]] [[کتاب‌های حدیثی]] زمان ما کتاب [[منتخب الاثر]] تألیف [[آیت الله]] [[لطف‌الله صافی گلپایگانی]] است که ۹۲۲ [[روایت]] از ۱۵۷ کتاب روایی [[شیعه]] و [[اهل سنت]] را در موضوعات مختلف با [[نظم]] و ترتیب، گرد آورده است. این اثر ارزشمند می‌تواند نیازهای اولیه محققان عرصه [[مهدویت]] را پاسخ دهد؛ ولی این نکته را باید مد نظر داشت که بهره‌مندی از [[روایات مهدوی]]، پایه‌ای از [[دانش]] و تسلط بر [[علوم]] [[عربی]] و حوزوی را می‌طلبد و باید بدانیم که در همان حال که از این سرچشمه زلال استفاده می‌کنیم، نباید خود را از معلم و استاد این فن بی‌نیاز بدانیم»<ref>[[محمد امین بالادستان|بالادستان، محمد امین]]؛ [[محمد مهدی حائریپور|حائریپور، محمد مهدی]]؛ [[مهدی یوسفیان|یوسفیان، مهدی]]، [[نگین آفرینش ج۱ (کتاب)|نگین آفرینش]]، ج۱، ص ۸۴ - ۸۶.</ref>. | ||
}} | }} | ||
== پرسش‌های وابسته == | |||
{{پرسمان مهدویت در حدیث}} | {{پرسمان مهدویت در حدیث}} | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده: | [[رده:پرسش]] | ||
[[رده:پرسمان مهدویت]] | [[رده:پرسمان مهدویت]] | ||
[[رده:(اب): پرسش‌هایی با ۲ پاسخ]] | [[رده:(اب): پرسش‌هایی با ۲ پاسخ]] | ||
[[رده:(اب): پرسش‌های مهدویت با ۲ پاسخ]] | [[رده:(اب): پرسش‌های مهدویت با ۲ پاسخ]] | ||
[[رده:پرسش‌های مربوط به مهدویت در حدیث]] | [[رده:پرسش‌های مربوط به مهدویت در حدیث]] | ||