معنای نفس زکیه چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

| موضوع اصلی = [[مهدویت (پرسش)|بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت]]

| تصویر = 7626626268.jpg

| مدخل بالاتر = [[مهدویت]] / [[مقدمات ظهور امام مهدی]] / [[نشانه‌های ظهور امام مهدی]] / [[قتل نفس زکیه]]

| مدخل اصلی = [[نفس زکیه]]

| مدخل وابسته =  

| تعداد پاسخ = ۳

در ذیل، پاسخ جامع اجمالی به این پرسش و دیدگاه‌های متفرقه برخی از نویسندگان و دانشمندان، در این باره، به طور مفصل‌تری قابل بررسی است.

== پاسخ جامع اجمالی ==

## [[امام علی]] {{ع}} فرمودند<ref>نعمانی، ابو عبدالله محمد بن ابراهیم، الغیبة للنعمانی، ۲۶۶، باب۱۴، ح۱۷: {{متن حدیث|"أَ لَا أُخْبِرُکُمْ بِآخِرِ مُلْکِ بَنِی فُلَانٍ قُلْنَا بَلَی یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ قَالَ قَتْلُ نَفْسٍ حَرَامٍ فِی یَوْمٍ حَرَام"}}</ref>: «آیا شما را از زمان به پایان رسیدن سلطنت خاندان فلان خبر ندهم؟ هنگام کشته شدن نفسی حرام در روزی حرام»<ref>ر.ک. [[نصرت‌الله آیتی|آیتی، نصرت‌الله]]، [[تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور (کتاب)|تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور]]، ص۲۲۵ ـ ۲۲۸؛ [[سید مسعود پورسیدآقایی|پورسیدآقایی، سید مسعود]]، [[ادیان مذاهب و عرفان (مقاله)|ادیان، مذاهب و عرفان]]، مشرق موعود، زمستان ۱۳۸۶، ش۴، ۷ـ ۲۸.</ref> واژۀ [[حرام]]، در این [[روایت]] به معنای [[ممنوع]] است، یعنی آن‌که او را به [[دلیل]] [[پاکی]] و بی‌گناهی‌اش نباید کشت. بنابراین، واژۀ [[نفس زکیه]] که در سایر [[روایات]] به کار رفته نیز به معنای شخصیت [[پاک]] و بی‌گناه خواهد بود<ref>ر.ک. آیتی، نصرت‌الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص۲۲۵ ـ ۲۲۸؛ [[سید مسعود پورسیدآقایی|پورسیدآقایی، سید مسعود]]، [[ادیان مذاهب و عرفان (مقاله)|ادیان، مذاهب و عرفان]]، مشرق موعود، زمستان ۱۳۸۶، ش۴، ۷ـ ۲۸.</ref>.

== پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه ==

{{پاسخ پرسش

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱. آیت‌‌الله شهید صدر؛

| تصویر = 1368171.jpg

| پاسخ‌دهنده = سید محمد صدر

| پاسخ = آیت‌‌الله [[شهید]] '''[[سید محمد صدر]]''' در کتاب ''«[[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]»'' در این‌باره گفته‌ است:

 

 

}}

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۲. حجت الاسلام و المسلمین آیتی؛

| تصویر = 151879.jpg

| پاسخ‌دهنده = نصرت‌الله آیتی

| پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین [[نصرت‌الله آیتی]] در کتاب ''«[[تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور (کتاب)|تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور]]»'' در اين باره گفته است:

*«‌زکات در لغت [[عرب]] به معنای [[طهارت]] و رشد و نموّ آمده است<ref>النهآیه، ج۲، ص۳۰۷.</ref>. بر این اساس، در معنای [[نفس زکیه]] دو احتمال وجود دارد:

# به معنای [[نفس]] [[طاهر]]، یعنی شخصی که گناهی مرتکب نشده است؛

# به معنای شخصیت متکامل و رشد یافته است.

# در برخی از [[روایات]] در [[مقام]] اشاره به این موضوع به جای استعمال واژه [[نفس زکیه]]، واژه "الدم الحرام" و یا "[[نفس]] [[حرام]]" به کار رفته است. [[امام علی]] {{ع}} در حدیثی فرموده‌اند: {{متن حدیث|"أَلَا أُخْبِرُكُمْ بِآخِرِ مُلْكِ بَنِي فُلَانٍ قُلْنَا بَلَى يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ قَالَ قَتْلُ نَفْسٍ حَرَامٍ فِي يَوْمٍ حَرَام‏‏"}}<ref>آیا شما را از زمان به پایان رسیدن سلطنت خاندان فلان خبر ندهم؟ هنگام کشته شدن نفسی حرام در روزی حرام؛ الغیبة للنعمانی، ۲۶۶، باب۱۴، ح۱۷.</ref>. واژه [[حرام]]، در این [[روایت]] به معنای [[ممنوع]] است، یعنی آن‌که او را به [[دلیل]] پاکی و بی‌گناهی‌اش نباید کشت. بنابراین، واژه [[نفس زکیه]] که در سایر [[روایات]] به کار رفته نیز به معنای شخصیت [[پاک]] و بی‌گناه خواهد بود.

# در [[روایت]] [[سلمان]] در توصیف [[نفس زکیه]]، چنین آمده است: {{متن حدیث|"أَمَا إِنِّي سَأُحَدِّثُكُمْ بِالنَّفْسِ الطَّيِّبَةِ الزَّكِيَّةِ وَ تَضْرِيحِ دَمِهِ بَيْنَ الرُّكْنِ وَ الْمَقَام‏"}}<ref>من شما را از نفس پاک و بی‌گناه و کشته شدن او میان رکن و مقام خبر می‌دهم؛ اختیار معرفة الرجال، ص۹۲.</ref>. در این [[روایت]] نیز [[نفس زکیه]] به [[طیبه]] توصیف شده و به معنای شخصیت [[پاک]] و بی‌گناه است. علاوه بر این، از واژه [[نفس زکیه]] در [[قرآن کریم]] نیز استفاده شده و به معنای شخصیت [[پاک]] و بی‌گناه آمده است: {{متن قرآن|أَقَتَلْتَ نَفْسًا زَكِيَّةً بِغَيْرِ نَفْسٍ}}<ref>سوره کهف، آیه۷۴.</ref>.

* به نظر می‌رسد این واژه در [[روایات]] به همان معنای قرآنی‌‌اش به کار رفته است. قراین زیر معنای دوم را تأیید می‌کنند:

# بی‌تردید [[ظهور]] [[امام زمان|امام عصر]] {{ع}} مهم‌ترین رخداد [[عالم]] وجود در [[آخرالزمان]] خواهد بود و کشته شدن [[نفس زکیه]] از نشانه‌های چنین حادثه بزرگی است. ایفای نقش علامت برای این واقعه بی‌بدیل، زمانی امکان‌ می‌پذیرد که این علامت، اهمیت ویژه‌ و در نتیجه انعکاس وسیعی داشته باشد، و این هم جز با برجسته بودن شخصیت [[نفس زکیه]] میسور نیست.

# تعدد روایاتی که به این حادثه اشاره دارند و تأکید [[پیشوایان]] دینی بر حتمیت این رویداد، اهمیت فوق‌العاده آن و مهم بودن شخصیت [[نفس زکیه]] را می‌نمایاند.

# [[انتخاب]] [[مسجد الحرام]] برای کشتن [[نفس زکیه]]، نشان‌ می‌دهد که قاتلان [[توانایی]] دست‌گیری یا تأخیر در کشتن یا خارج کردن او از [[مسجد الحرام]] را ندارند و [[مصلحت]] آن‌ها در هتک [[حرمت]] [[مسجد الحرام]] و کشتن او در این مکان مقدس است<ref>تاریخ الغیبة الکبری، ص۵۴۰.</ref>. وجود ویژگی‌های یاد شده برجسته بودن این شخصیت را می‌نماید.

* از قرائنی که در تأیید معنای دوم گذشت، اگر نتوان اثبات کرد که [[نفس زکیه]] معنای شخصیت برجسته و ممتاز دارد، به [[یقین]] می‌توان گفت که مصداق [[نفس زکیه]]، شخصیتی برجسته و ویژه است. در صورتی‌که [[نفس زکیه]] به معنای پاکی و [[برائت]] باشد، در مصداق آن دو احتمال وجود دارد:

# او شخص بی‌گناه معینی است که در زمان و مکان خاص و با کیفیتی خاص کشته می‌شود؛

# یکی از آثار دوران [[فتنه]] و [[انحراف]] در [[آخرالزمان]] کشته شدن تعدادی از انسان‌های بی‌گناه است. بنابراین، [[نفس زکیه]] معنای کلی و فراگیر دارد و به شخص معینی اشاره ندارد<ref>تاریخ الغیبة الکبری، ص۵۰۵.</ref>.

* به نظر می‌رسد، واژه [[نفس زکیه]] [[ظهور]] در این دارد که او یک نفر بیشتر نیست و از سوی دیگر سایر خصوصیاتی که در [[روایات]] برای وی بیان شده، مانند روایاتی که نام او را ذکر یا فاصله میان کشته شدن او و [[ظهور]] را بیان نموده‌اند و...، به [[وحدت]] مصداق این واژه، و نه عام و کلی بودن آن دلالت دارند. از این‌رو، حمل [[نفس زکیه]] بر معنای عام آن، بدون [[دلیل]] و بلکه مخالف با [[ظاهر]] [[روایات]] است»<ref>[[نصرت‌الله آیتی|آیتی، نصرت‌الله]]، [[تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور (کتاب)|تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور]]، ص۲۲۵ - ۲۲۸.</ref>.

}}

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۳. حجت الاسلام و المسلمین سلیمیان؛

| تصویر = 136863.JPG

| پاسخ‌دهنده = خدامراد سلیمیان

| پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین '''[[خدامراد سلیمیان]]'''، در کتاب ''«[[پرسمان مهدویت (کتاب)|پرسمان مهدویت]]»'' در این‌باره گفته است:

«[[نفس زکیه]] يعنى، فرد بى‏‌گناه، [[پاک]]، کسى که قتلى انجام نداده است و جرمى ندارد<ref>ر. ک: سوره کهف، آيه۷۴.</ref>. از روايات استفاده می‌شود در آستانه [[ظهور]] [[امام مهدی|حضرت مهدى]] {{ع}} در گيرودار مبارزات زمينه‌‏ساز [[انقلاب]] [[امام مهدی|مهدى]] {{ع}}، فردى پاک‏باخته و مخلص، در راه [[امام مهدی|امام]] {{ع}} می‌کوشد و مظلومانه کشته می‌شود. اين رخداد عظيم، طبق بيان روايات بين رکن و مقام- در بهترين مکان‏‌هاى زمين- اتفاق می‌افتد. فرد يادشده از اولاد [[امام حسن|امام حسن مجتبى]] {{ع}} است»<ref>شيخ صدوق، کمال الدين و تمام النعمة، ج۱، ص۳۳۰، ح۱۶.</ref>»<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[پرسمان مهدویت (کتاب)|پرسمان مهدویت]]، ج۳، ص‌ص۲۲۱-۲۲۴، ۲۲۶ - ۲۳۱.</ref>.

}}

[[رده:پرسش]]