بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - '* [' به '* [') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = آتش‌بس | |||
| عنوان مدخل = آتش‌بس | |||
| مداخل مرتبط = [[آتش‌بس در قرآن]] - [[آتش‌بس در فقه اسلامی]] - [[آتش‌بس در فقه سیاسی]] | |||
| پرسش مرتبط = | |||
}} | |||
آتش‌بس پیمانی است که برای ترک [[جنگ]] در مدّتی معیّن ـ خواه با گرفتن عوض و امتیاز یا بدون آن ـ میان [[مسلمانان]] و [[کافران]] [[حربی]] منعقد میگردد. از آتش‌بس که [[هدنه]]، [[مهادنه]]، [[معاهده]] و مواعده نامیده می‌شود،<ref>جواهر الکلام، ج۲۱، | آتش‌بس پیمانی است که برای ترک [[جنگ]] در مدّتی معیّن ـ خواه با گرفتن عوض و امتیاز یا بدون آن ـ میان [[مسلمانان]] و [[کافران]] [[حربی]] منعقد میگردد. از آتش‌بس که [[هدنه]]، [[مهادنه]]، [[معاهده]] و مواعده نامیده می‌شود،<ref>جواهر الکلام، ج۲۱، ص۲۹۲.</ref> در باب [[جهاد]] بحث شده است. | ||
== حکم فقهی == | |||
آتش‌بس با حصول شرایط آن جایز است. در [[وجوب]] آتش‌بس هنگام نیاز مسلمانان به آن، [[اختلاف]] است<ref>جواهر الکلام، ج۲۱، ص۲۹۵ و ۲۹۶.</ref>. | |||
==شرایط== | '''[[عقد]]:''' [[پیمان]] آتش‌بس با آنچه بر انشای آن دلالت کند، اعم از لفظ و فعل، مانند اشاره، منعقد میگردد<ref>جواهر الکلام، ج۱، ص۳۳۳.</ref>.<ref> [[سید محمود هاشمی شاهرودی|هاشمی شاهرودی، سید محمود]]، [[فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (کتاب)|فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت]] ج۱، ص۱۱۸.</ref> | ||
== شرایط == | |||
جواز و صحّت [[قرارداد]] آتش‌بس منوط به تحقّق شرایط زیر است: | جواز و صحّت [[قرارداد]] آتش‌بس منوط به تحقّق شرایط زیر است: | ||
#'''وجود [[مصلحت]]:''' آتش‌بس، تنها در صورت وجود مصلحتی، همچون [[ضعف]] مسلمانان و نیاز آنان به [[زمان]] برای تقویت نیرو، [[امید]] به [[مسلمان]] شدن کافران و مانند آن جایز است. | # '''وجود [[مصلحت]]:''' آتش‌بس، تنها در صورت وجود مصلحتی، همچون [[ضعف]] مسلمانان و نیاز آنان به [[زمان]] برای تقویت نیرو، [[امید]] به [[مسلمان]] شدن کافران و مانند آن جایز است. | ||
#'''تعیین مدّت:''' آتش‌بس بدون تعیین مدّت؛ آغاز و انجام آن، [[باطل]] است، مگر اینکه [[امام]]{{ع}} در فرض عدم تعیین مدّت، شرط کند که در هر زمان [[حقّ]] نقض آن را داشته باشد، که در این صورت، عقد، صحیح است | # '''تعیین مدّت:''' آتش‌بس بدون تعیین مدّت؛ آغاز و انجام آن، [[باطل]] است، مگر اینکه [[امام]] {{ع}} در فرض عدم تعیین مدّت، شرط کند که در هر زمان [[حقّ]] نقض آن را داشته باشد، که در این صورت، عقد، صحیح است<ref>جواهر الکلام، ج۲۱، ص۲۹۹.</ref>. آتش‌بس در موقعیّت [[توانمندی]] مسلمانان تا چهار ماه جایز است و بیش از یک سال جایز نیست. در جواز آن بیش از چهار ماه و کمتر از یک سال با مراعات [[اصلح]] و یا عدم جواز آن، حتّی در صورت اصلح بودن آتش‌بس، اختلاف است. در موقعیّت ضعف مسلمانان، مدّت آتش‌بس منوط به نظر [[امام]] {{ع}} یا [[نایب]] او است؛ هرچند مدّت را ده سال یا بیشتر قرار دهد. البته به قولی، بیش از ده سال جایز نیست<ref>منهاج الصالحین (خویی)، ج۱، ص۴۰۱.</ref>. | ||
#''' | # '''حضور امام یا نایب او:''' آتش‌بس، تنها به وسیله امام یا نایب او بسته می‌شود؛ امّا بنابر تصریح برخی، نقض [[آتش]] بسی که به وسیله [[حاکم ستمگر]] [[کشور اسلامی]] با کافران بسته شده، جایز نیست<ref>جواهر الکلام، ج۲۱، ص۲۹۸ ـ ۲۹۹؛ کشف الغطاء، ج۴، ص۳۵۲؛ فقه الصادق، ج۱۳، ص۸۷.</ref>.<ref> [[سید محمود هاشمی شاهرودی|هاشمی شاهرودی، سید محمود]]، [[فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (کتاب)|فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت]] ج۱، ص۱۱۸-۱۱۹.</ref> | ||
==[[احکام]] فرعی== | == [[احکام]] فرعی == | ||
نقض [[آتش‌بس]] تا پایان مدّت تعیین شده، جز در صورت [[پیمان شکنی]] [[کافران]]، جایز نیست<ref>کشف الغطاء، ج۴، ص۳۵۱؛ جواهر الکلام، ج۲۱، ص۳۱۲.</ref>. شرط کردن اموری که انجام دادن آنها بر [[مسلمانان]] جایز نیست، موجب بطلان آتش‌بس است؛ از این رو، اگر در [[قرارداد]] آتش‌بس بازگرداندن زنانی که به [[کشور اسلامی]] [[مهاجرت]] کرده و [[مسلمان]] شدهاند، شرط شود، قرارداد[[باطل]] است<ref>جواهر الکلام، ج۲۱، ص۲۹۴.</ref>. | |||
بازگرداندن مردان، در صورت عدم اشتراط آن در قرارداد آتش‌بس، جایز نیست و در صورت اشتراط، با ایمن بودن از افتادن آنان در [[فتنه]]، جایز است | بازگرداندن مردان، در صورت عدم اشتراط آن در قرارداد آتش‌بس، جایز نیست و در صورت اشتراط، با ایمن بودن از افتادن آنان در [[فتنه]]، جایز است<ref>جواهر الکلام، ج۲۱، ص۳۰۰ ـ ۳۰۳</ref>. [[جان]] و [[مال]] کافران [[معاهد]]، محترم است<ref>جواهر الکلام، ج۲۱، ص۳۰۷ ـ ۳۰۸.</ref> و تعرّض به آنان جایز نیست<ref>کشف الغطاء، ج۴، ص ۳۵۲.</ref>.<ref> [[سید محمود هاشمی شاهرودی|هاشمی شاهرودی، سید محمود]]، [[فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (کتاب)|فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت]] ج۱، ص۱۱۸-۱۱۹.</ref> | ||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
| خط ۳۶: | خط ۴۰: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده: | [[رده:مفاهیم قرآنی]] | ||