ابولیلی انصاری: تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
بدون خلاصۀ ویرایش
برچسب‌ها: برگردانده‌شده پیوندهای ابهام‌زدایی
 
(۲۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{امامت}}
{{مدخل مرتبط
{{مدخل مرتبط
| موضوع مرتبط = صحابه
| موضوع مرتبط = صحابه
خط ۵: خط ۴:
| مداخل مرتبط = [[ابولیلی انصاری در تاریخ اسلامی]]
| مداخل مرتبط = [[ابولیلی انصاری در تاریخ اسلامی]]
}}
}}
== مقدمه ==
{{جعبه اطلاعات اصحاب
[[ابوعبدالرحمن محمد بن عبدالرحمن بن یسار بن بلال انصاری قاضی کوفی]] مشهور به [[ابن ابی لیلی]] در سال ۷۴هـ به [[دنیا]] آمد<ref>وفیات الاعیان ۴/۱۸۱.</ref> و ظاهراً [[اهل کوفه]]<ref>الوافی بالوفیات ۳/۲۲۲.</ref> و از [[اصحاب امام صادق]]{{ع}} بود.<ref>رجال الطوسی ۲۹۳.</ref> از نافع، [[عطیه عوفی]] و [[شعبی]]<ref>سیر اعلام النبلاء ۶/۳۱۰.</ref>[[حدیث]] شنید و علومی را فرا گرفت. [[ثوری]]،<ref>تهذیب الکمال ۲۵/۶۲۲.</ref> [[حمزه]] [[زیات]]<ref>غایة النهایه ۲/۱۶۵.</ref> و شعبه<ref>تاریخ الاسلام ۹/۲۷۵.</ref> از وی [[روایت]] نقل کرده‌اند. طبق گزارش منابع، او مفتی،<ref>المعارف ۴۹۴.</ref> [[فقیه]] عالم، [[قاری]]، [[قاضی کوفه]] و فردی خوش خط بود.<ref>تهذیب الکمال ۲۵/۶۲۲.</ref> با این همه، رجال‌شناسان او را محدثی کم [[حافظه]]،<ref>خلاصة الاقوال ۱۶۵.</ref> مضطرب الحدیث و [[ضعیف]]<ref>تهذیب الکمال ۲۵/۶۲۲.</ref> خوانده‌اند. بر اساس دسته‌ای از [[روایات]]، [[امام صادق]]{{ع}} سخن او را [[تکذیب]] و قضاوتش را ردّ کرده است.<ref>معجم رجال الحدیث ۱۶/۲۱۷.</ref> گویند که وی از سوی [[بنی امیه]] و [[بنی عباس]] به مدت ۳۳ سال [[منصب قضاوت]] [[کوفه]] را بر عهده داشت.<ref>وفیات الاعیان ۴/۱۷۹.</ref> سرانجام در سال۱۴۸هـ در کوفه درگذشت.<ref>الطبقات الکبری ۶/۳۵۸.</ref> کتاب الفرائض اثر اوست<ref>الفهرست (الندیم) ۲۵۶.</ref>.<ref>جمعی از پژوهشگران، [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی (کتاب)|فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی]] ج۱، ص۶۶۲.</ref>
| نام = ابولیلی انصاری
| مشهور به =
| نام تصویر = تصویر قدیمی از مسجد کوفه.jpg                           
| عرض تصویر =
| توضیح تصویر = تصویر قدیمی از مسجد کوفه             
| نام کامل = ابولیلی انصاری 
| نام‌های دیگر =
| جنسیت = مرد
| کنیه = ابولیلی
| لقب = ایسر
| اهل =  
| از قبیله = [[بنی‌تمیم]]       
| از تیره =  
| پدر = [[بلال بن بلیل]]   
| مادر = 
| همسر =
| پسر = [[عبدالرحمان بن ابولیلی انصاری]]  
| دختر = 
| خواهر =
| برادر =   
| خویشاوندان =
| وابستگان =
| تاریخ تولد = 
| محل تولد = 
| محل زندگی = [[کوفه]]   
| تاریخ درگذشت =     
| محل درگذشت = 
| تاریخ شهادت = [[۳۷ هجری]]   
| محل شهادت = 
| طول عمر = 
| محل دفن = 
| دین =
| مذهب =
| از اصحاب = {{فهرست جعبه افقی| [[پیامبر خاتم]] | [[امام علی]] }}
| از طبقه =
| در جنگ = {{فهرست جعبه افقی| [[جنگ احد]] | [[جنگ جمل]] | [[جنگ صفین]] | [[جنگ نهروان]] }}   
| نقش‌ها = 
| فعالیت‌ها =       
| علت شهرت = 
| علت درگذشت = 
| علت شهادت =   
| راوی از =
| روایات مشهور = 
| مشایخ او = 
| راویان از او = 
| آخرین راوی از او =
}}
 
== آشنایی اجمالی ==
ملقب به «ایسر»<ref>ابن عبدالبر، ج۴، ص۳۰۷.</ref> که در نامش [[اختلاف]] بسیار است. او را «اوس»، «یسار»، «یسر»، «بلال»، «بلیل» و «داوود» گفته‌اند. در [[جنگ احد]] و دیگر [[غزوات]] شرکت داشت<ref>ابن حجر، ج۷، ص۲۹۲.</ref>. او از جمله اصحابی است که به [[کوفه]] رفت و در محله [[قبیله جهینه]] مسکن گزید. ابولیلی، از [[یاران امیر مؤمنان]] {{ع}} بود که به همراه پسرش «[[عبدالرحمن بن ابی‌لیلی|عبدالرحمن]]»، در جنگ‌های [[جمل]]، [[صفین]] و [[نهروان]] شرکت داشت<ref>ابن عبد البر، ج۴، ص۳۰۷.</ref> گفته شده در صفین [[شهید]] شد<ref>ابن حجر، ج۷، ص۲۹۲.</ref>.
 
ابولیلی از [[رسول خدا]] {{صل}} سیزده [[روایت]] نقل کرده است<ref>ابن حزم، ص۱۴۲.</ref>. [[ترمذی]]، [[نسائی]]، [[ابوداوود]] و [[ابن ماجه]]، [[حدیث]] او را در [[صحاح]] خود آورده‌اند<ref>مزی، ج۲۱، ص۴۸۹.</ref>.
 
پسر ابولیلی، [[عبدالرحمان بن ابولیلی انصاری]] [[تابعی]]، [[قاری]]، [[فقیه]] و [[محدث]] مشهور است که از [[اصحاب]] و [[دوستداران]] امیر مؤمنان {{ع}} به شمار می‌رود<ref>ذهبی، العبر، ج۱، ص۷۱؛ همو، سیر اعلام، ج۳، ص۵۱۱ و ج۴، ص۲۶۴.</ref>. او تنها ۱۲۰ نفر [[انصاری]] از [[اصحاب رسول خدا]] {{صل}} را دید<ref>ابن سعد، ج۶، ص۱۶۶.</ref>. در حلقه درس او، [[اصحاب پیامبر]]، از جمله [[براء بن عازب]] حاضر می‌شدند و از او [[حدیث]] می‌شنیدند<ref>مزی، ج۱۱، ص۳۵۳.</ref>. [[خانه]] او محل [[اجتماع]] [[قاریان قرآن]] بود که به دور او جمع می‌شدند<ref>ابن سعد، ج۶، ص۱۶۶.</ref>. از [[اخبار]] مربوط به او چنین به دست می‌آید که وی از نظر [[فقهی]] و [[سیاسی]]، کاملا [[گرایش]] [[شیعی]] داشته است. از این رو، وقتی [[حجاج]] می‌خواست [[منصب قضا]] را بدو واگذارد، [[ابوالعوام بن حوشب]] به او گفت: اگر می‌خواهی [[علی بن ابی طالب]] را بر قضا بگماری، این کار را بکن <ref>ابن سعد، ج۶، ص۱۶۶.</ref>.
 
عبدالرحمان در [[قیام]] [[محمد بن عبدالرحمان بن اشعث]] شرکت کرد و به سال ۸۳ در دیر جَماجِم<ref>هفت فرسخی بیرون کوفه به طرف بصره؛ ر. ک: باقوت حموی، ج۲، ص۵۰۳.</ref> کشته شد یا در رود دجیل (شعبه‌ای از دجله [[بغداد]]) [[غرق]] گردید<ref>ابن سعد، ج۶، ص۱۶۸؛ مزی، ج۱۱، ص۳۵۳.</ref>.
 
از [[نوادگان]] ابولیلی، [[محمد بن عبدالرحمان بن ابی لیلی]] است که [[فقیه]] و [[قاضی]] [[عراق]]، و هم تراز [[ابوحنیفه]] به شمار می‌رود<ref>ذهبی، سیر اعلام، ج۶، ص۳۱۱.</ref><ref>[[محمد رضا هدایت‌پناه|هدایت‌پناه، محمد رضا]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۱ (کتاب)|مقاله «ابولیلی انصاری»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۱، ص:۴۹۱.</ref>


== جستارهای وابسته ==
== جستارهای وابسته ==
{{مدخل وابسته}}
{{مدخل وابسته}}
*[[عبدالرحمان بن ابولیلی انصاری]] (فرزند)
* [[عبدالرحمان بن ابولیلی انصاری]] (فرزند)
*[[محمد بن عبدالرحمان بن ابی لیلی]] (نواده)
* [[محمد بن عبدالرحمان بن ابی لیلی]] (نواده)
{{پایان مدخل وابسته}}
{{پایان مدخل وابسته}}


== منابع ==
== منابع ==
{{منابع}}
{{منابع}}
# [[پرونده: IM009687.jpg|22px]] جمعی از پژوهشگران، [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱ (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱''']]
# [[پرونده:IM009657.jpg|22px]] [[محمد رضا هدایت‌پناه|هدایت‌پناه، محمد رضا]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۱ (کتاب)|'''مقاله «ابولیلی انصاری»، دانشنامه سیره نبوی ج۱''']]
{{پایان منابع}}
{{پایان منابع}}


خط ۲۲: خط ۷۸:
{{پانویس}}
{{پانویس}}


{{صحابه}}
[[رده:ابولیلی انصاری]]
[[رده:مدخل]]
[[رده:اعلام]]
[[رده:اعلام]]
[[رده:صحابه]]
[[رده:اصحاب پیامبر]]
[[رده:اصحاب امام علی]]
[[رده:بنی‌تمیم]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱ مارس ۲۰۲۳، ساعت ۲۰:۰۳

ابولیلی انصاری
تصویر قدیمی از مسجد کوفه
نام کاملابولیلی انصاری
جنسیتمرد
کنیهابولیلی
لقبایسر
از قبیلهبنی‌تمیم
پدربلال بن بلیل
پسرعبدالرحمان بن ابولیلی انصاری
محل زندگیکوفه
تاریخ شهادت۳۷ هجری
از اصحاب
حضور در جنگ

آشنایی اجمالی

ملقب به «ایسر»[۱] که در نامش اختلاف بسیار است. او را «اوس»، «یسار»، «یسر»، «بلال»، «بلیل» و «داوود» گفته‌اند. در جنگ احد و دیگر غزوات شرکت داشت[۲]. او از جمله اصحابی است که به کوفه رفت و در محله قبیله جهینه مسکن گزید. ابولیلی، از یاران امیر مؤمنان (ع) بود که به همراه پسرش «عبدالرحمن»، در جنگ‌های جمل، صفین و نهروان شرکت داشت[۳] گفته شده در صفین شهید شد[۴].

ابولیلی از رسول خدا (ص) سیزده روایت نقل کرده است[۵]. ترمذی، نسائی، ابوداوود و ابن ماجه، حدیث او را در صحاح خود آورده‌اند[۶].

پسر ابولیلی، عبدالرحمان بن ابولیلی انصاری تابعی، قاری، فقیه و محدث مشهور است که از اصحاب و دوستداران امیر مؤمنان (ع) به شمار می‌رود[۷]. او تنها ۱۲۰ نفر انصاری از اصحاب رسول خدا (ص) را دید[۸]. در حلقه درس او، اصحاب پیامبر، از جمله براء بن عازب حاضر می‌شدند و از او حدیث می‌شنیدند[۹]. خانه او محل اجتماع قاریان قرآن بود که به دور او جمع می‌شدند[۱۰]. از اخبار مربوط به او چنین به دست می‌آید که وی از نظر فقهی و سیاسی، کاملا گرایش شیعی داشته است. از این رو، وقتی حجاج می‌خواست منصب قضا را بدو واگذارد، ابوالعوام بن حوشب به او گفت: اگر می‌خواهی علی بن ابی طالب را بر قضا بگماری، این کار را بکن [۱۱].

عبدالرحمان در قیام محمد بن عبدالرحمان بن اشعث شرکت کرد و به سال ۸۳ در دیر جَماجِم[۱۲] کشته شد یا در رود دجیل (شعبه‌ای از دجله بغداد) غرق گردید[۱۳].

از نوادگان ابولیلی، محمد بن عبدالرحمان بن ابی لیلی است که فقیه و قاضی عراق، و هم تراز ابوحنیفه به شمار می‌رود[۱۴][۱۵]

جستارهای وابسته

منابع

پانویس

  1. ابن عبدالبر، ج۴، ص۳۰۷.
  2. ابن حجر، ج۷، ص۲۹۲.
  3. ابن عبد البر، ج۴، ص۳۰۷.
  4. ابن حجر، ج۷، ص۲۹۲.
  5. ابن حزم، ص۱۴۲.
  6. مزی، ج۲۱، ص۴۸۹.
  7. ذهبی، العبر، ج۱، ص۷۱؛ همو، سیر اعلام، ج۳، ص۵۱۱ و ج۴، ص۲۶۴.
  8. ابن سعد، ج۶، ص۱۶۶.
  9. مزی، ج۱۱، ص۳۵۳.
  10. ابن سعد، ج۶، ص۱۶۶.
  11. ابن سعد، ج۶، ص۱۶۶.
  12. هفت فرسخی بیرون کوفه به طرف بصره؛ ر. ک: باقوت حموی، ج۲، ص۵۰۳.
  13. ابن سعد، ج۶، ص۱۶۸؛ مزی، ج۱۱، ص۳۵۳.
  14. ذهبی، سیر اعلام، ج۶، ص۳۱۱.
  15. هدایت‌پناه، محمد رضا، مقاله «ابولیلی انصاری»، دانشنامه سیره نبوی ج۱، ص:۴۹۱.