ارجاف در فقه سیاسی: تفاوت میان نسخه‌ها

۲٬۴۴۹ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲ مارس ۲۰۲۳
جز
جایگزینی متن - 'دست' به 'دست'
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-{{ویرایش غیرنهایی}} +))
جز (جایگزینی متن - 'دست' به 'دست')
 
(۱۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{مدخل مرتبط
| موضوع مرتبط = ارجاف
| عنوان مدخل  = ارجاف
| مداخل مرتبط = [[ارجاف در فقه سیاسی]]
| پرسش مرتبط  =
}}


{{امامت}}
== معناشناسی ==
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
ارجاف در لغت به معنای ایجاد [[نگرانی]] شدید است و مرجف یعنی شایعه‌پرداز و کسی که [[اخبار دروغ]] را برای [[اضطراب]] [[مردم]] تولید می‌کند<ref>ابن‌منظور، لسان العرب، ج۹، ص۱۱۳.</ref>. اصل آن "رجف" به معنای "اضطراب شدید" است<ref>حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۳۴۴؛ ابن‌منظور، لسان العرب، ج۹، ص۱۱۲.</ref>. اراجیف سخنانی بی‌پایه و دلهره‌آور و شایعاتی است که موجب اضطراب، اختلال و [[تزلزل]] در میان مردم می‌گردد<ref>حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن، ج۴، ص۶۱.</ref>.<ref>[[عبدالله نظرزاده|نظرزاده، عبدالله]]، [[فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم]]، ص۴۷۲-۴۷۳.</ref>
: <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث '''[[ارجاف]]''' است. "'''[[ارجاف]]'''" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
: <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[ارجاف در قرآن]] | [[ارجاف در حدیث]] | [[ارجاف در فقه سیاسی]] </div>
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
: <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[ارجاف (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>
<div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;">


==مقدمه==
== ارجاف در [[قرآن]] ==
شایعه‌پرداز و کسی که [[اخبار دروغ]] را برای [[اضطراب]] [[مردم]] تولید می‌کند<ref>ابن‌منظور، لسان العرب، ج۹، ص۱۱۳.</ref>. اصل آن "رجف" به معنای "اضطراب شدید"<ref>حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۳۴۴؛ ابن‌منظور، لسان العرب، ج۹، ص۱۱۲.</ref>. اراجیف سخنانی بی‌پایه و دلهره‌آور و شایعاتی است که موجب اضطراب، اختلال و [[تزلزل]] در میان مردم می‌گردد<ref>حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن، ج۴، ص۶۱.</ref>.
در [[آیه]] ۶۰ [[سوره احزاب]] چنین آمده است: {{متن قرآن|لَئِنْ لَمْ يَنْتَهِ الْمُنَافِقُونَ وَالَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ وَالْمُرْجِفُونَ فِي الْمَدِينَةِ}}<ref>«اگر منافقان و بیماردلان و شایعه‌افکنان مدینه دست (از کارهایشان) برندارند، تو را بر آنان برمی‌انگیزیم سپس در آن شهر جز زمانی اندک در کنار تو نخواهند بود» سوره احزاب، آیه ۶۰.</ref>. [[خداوند متعال]] در این [[آیه منافقان]] و شایعه‌پردازان را به‌شدت [[تهدید]] می‌کند که اگر از دروغ‌پردازی و شایعه‌پراکنی که موجب [[تضعیف]] [[روحیه]] مردم و ایجاد [[دلهره]] و اضطراب در [[جامعه]] می‌گردد، دست بر ندارند، [[دستور]] [[اخراج]] آنها از [[مدینه]] و قتلشان را صادر خواهد کرد<ref>سید محمد حسین طباطبایی، المیزان، ج۱۶، ص۳۴۱.</ref>.


{{متن قرآن|لَئِنْ لَمْ يَنْتَهِ الْمُنَافِقُونَ وَالَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ وَالْمُرْجِفُونَ فِي الْمَدِينَةِ}}<ref>«اگر منافقان و بیماردلان و شایعه‌افکنان  مدینه دست (از کارهایشان) برندارند، تو را بر آنان برمی‌انگیزیم سپس در آن شهر جز زمانی اندک در کنار تو نخواهند بود» سوره احزاب، آیه ۶۰.</ref>.
سه وصف [[منافقان]] مدینه در این [[آیه شریفه]] آمده است:
# [[نفاق]]،
# [[مرض]] در [[قلب]]،
# دروغ‌پردازی و شایعه‌پراکنی<ref>وهبة بن مصطفی زحیلی، التفسیر المنیر، ج۲۲، ص۱۱۲.</ref>.<ref>[[عبدالله نظرزاده|نظرزاده، عبدالله]]، [[فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم]]، ص۴۷۲-۴۷۳.</ref>


[[خداوند متعال]] در این [[آیه منافقان]] و شایعه‌پردازان را به‌شدت [[تهدید]] می‌کند که اگر از دروغ‌پردازی و شایعه‌پراکنی که موجب [[تضعیف]] [[روحیه]] مردم و ایجاد [[دلهره]] و اضطراب در [[جامعه]] می‌گردد، [[دست]] بر ندارند، [[دستور]] [[اخراج]] آنها از [[مدینه]] و قتلشان را صادر خواهد کرد<ref>سید محمد حسین طباطبایی، المیزان، ج۱۶، ص۳۴۱.</ref>.
== ارجاف در فقه سیاسی ==
شایعه در [[فرهنگ]] [[سیاسی]]، اظهار قضیه‌ای مربوط به وقایع یا اشخاص، برای [[معتقد]] کردن شنونده آن است، بی‌آنکه معیار معتبری جهت سنجش صحت و سقم آن موجود باشد. [[شایعه]] [[دهان]] به دهان منتشر می‌شود و در هر بازگویی کوتاه‌تر، فشرده‌تر و قابل فهم‌تر می‌گردد. جعلیات و توهمات از خصایص شایعه هستند<ref>[[عبدالله نظرزاده|نظرزاده، عبدالله]]، [[فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم]]، ص: ۴۷۲-۴۷۳.</ref>.


سه [[وصف]] [[منافقان]] مدینه در این [[آیه شریفه]] آمده است:
مراد از ارجاف در [[فقه]] به [[پیروی]] از [[قرآن کریم]]<ref>{{متن قرآن|لَئِنْ لَمْ يَنْتَهِ الْمُنَافِقُونَ وَالَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ وَالْمُرْجِفُونَ فِي الْمَدِينَةِ لَنُغْرِيَنَّكَ بِهِمْ ثُمَّ لَا يُجَاوِرُونَكَ فِيهَا إِلَّا قَلِيلًا * مَلْعُونِينَ أَيْنَمَا ثُقِفُوا أُخِذُوا وَقُتِّلُوا تَقْتِيلًا}} «اگر منافقان و بیماردلان و شایعه‌افکنان مدینه دست (از کارهایشان) برندارند، تو را بر آنان برمی‌انگیزیم سپس در آن شهر جز زمانی اندک در کنار تو نخواهند بود * در حالی که لعنت‌شدگانند؛ هر جا یافته شوند باید بی‌درنگ گرفتار و کشته شوند» سوره احزاب، آیه ۶۰-۶۱.</ref> پخش [[اخبار دروغ]] [[سیاسی]] یا نظامی به منظور [[تضعیف]] [[روحیه]] [[مسلمانان]] است، مانند آنکه کسی به [[دروغ]] از [[اجتماع]] [[کفار]] برای [[جنگ]] با مسلمانان خبر دهد. از این عنوان در باب [[جهاد]] سخن رفته است. به تصریح قرآن کریم، ارجاف [[حرام]] است و [[حاکم اسلامی]] می‌تواند دروغ پرداز را از [[همراهی]] با [[سپاه اسلام]] در جنگ باز دارد<ref>المبسوط، ج۲، ص۷.</ref> و در صورت شرکت، از [[غنایم]] سهمی نمی‌برد<ref>منتهی المطلب، ج۲، ص۹۴۸.</ref><ref>[[عباس علی عمید زنجانی|عمید زنجانی، عباس علی]]، [[دانشنامه فقه سیاسی ج۱ (کتاب)|دانشنامه فقه سیاسی]]، ص ۱۴۲.</ref>
#[[نفاق]]،
#[[مرض]] در [[قلب]]،
#دروغ‌پردازی و شایعه‌پراکنی<ref>وهبة بن مصطفی زحیلی، التفسیر المنیر، ج۲۲، ص۱۱۲.</ref>.


شایعه در [[فرهنگ]] [[سیاسی]] اظهار قضیه‌ای مربوط به وقایع یا اشخاص، برای [[معتقد]] کردن شنونده آن است، بی‌آنکه معیار معتبری جهت سنجش صحت و سقم آن موجود باشد. [[شایعه]] [[دهان]] به دهان منتشر می‌شود و در هر بازگویی کوتاه‌تر، فشرده‌تر و قابل فهم‌تر می‌گردد. جعلیات و توهمات از خصایص شایعه هستند.
شایعه ممکن است کینه‌توزانه، دلخوش ‌کننده یا هراس‌انگیز باشد؛ اما بیشتر شایعات، جنبه [[بدگویی]] دارند و [[مبیّن]] [[کینه‌توزی]] به افراد هستند. شخصی که با [[نقل]] داستان‌های مبالغه‌آمیز درباره تلفات و زیان‌های وارده به [[کشور]] خود، همسایه‌ها را در [[نگرانی]] خویش [[شریک]] می‌سازد، شایعه‌پرداز است<ref>علی‌اکبر آقابخشی و مینو افشاری‌راد، فرهنگ علوم سیاسی، ص۳۷۶.</ref>.<ref>[[عبدالله نظرزاده|نظرزاده، عبدالله]]، [[فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم]]، ص۴۷۲-۴۷۳.</ref>


شایعه ممکن است کینه‌توزانه، دلخوش ‌کننده یا هراس‌انگیز باشد؛ اما بیشتر شایعات، جنبه [[بدگویی]] دارند و [[مبیّن]] [[کینه‌توزی]] به افراد می‌باشند. شخصی که با [[نقل]] داستان‌های مبالغه‌آمیز درباره تلفات و زیان‌های وارده به [[کشور]] خود، همسایه‌ها را در [[نگرانی]] خویش [[شریک]] می‌سازد، شایعه‌پرداز است<ref>علی‌اکبر آقابخشی و مینو افشاری‌راد، فرهنگ علوم سیاسی، ص۳۷۶.</ref>.<ref>[[عبدالله نظرزاده|نظرزاده، عبدالله]]، [[فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم]]، ص: ۴۷۲-۴۷۳.</ref>
== منابع ==
{{منابع}}
# [[پرونده:1379779.jpg|22px]] [[عبدالله نظرزاده|نظرزاده، عبدالله]]، [[فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم (کتاب)|'''فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم''']]
# [[پرونده: 1100699.jpg|22px]] [[عباس علی عمید زنجانی|عمید زنجانی، عباس علی]]، [[دانشنامه فقه سیاسی ج۱ (کتاب)|'''دانشنامه فقه سیاسی ج۱''']]
{{پایان منابع}}


==منابع==
== پانویس ==
* [[پرونده:1379779.jpg|22px]] [[عبدالله نظرزاده|نظرزاده، عبدالله]]، [[فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم (کتاب)|'''فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم''']]
 
==پانویس==
{{پانویس}}
{{پانویس}}


 
[[رده:مدخل]]
[[رده: مدخل]]
[[رده:مفاهیم قرآنی]]
[[رده:ارجاف]]
۲۱۸٬۸۷۸

ویرایش