بدون خلاصۀ ویرایش
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-==منابع== +== منابع ==)) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = قانون‌گرایی | |||
| عنوان مدخل = قانون‌گرایی | |||
| مداخل مرتبط = [[قانون‌گرایی در سیره پیامبر خاتم]] - [[قانون‌گرایی در جامعه‌شناسی اسلامی]] - [[قانون‌گرایی در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی]] - [[قانون‌گرایی در فقه سیاسی]] | |||
| پرسش مرتبط = | |||
}} | |||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
[[قانون]] یا به تعبیر [[قرآن]]، “حدود” [[الهی]] اگرچه در ظاهر همه [[احکام]] پنج‌گانه تکلیفی را شامل می‌گردد، اما به دلیل‌های خاص، منصرف به [[قوانین]] مقرر و احکام الزامی اعم از [[واجبات]] و [[محرمات]] است؛ چون تنها این دسته از احکام واجد خصیصه حدّت‌اند<ref>حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن، ج۲، ص۲۱۰.</ref>. قوانینی که همه [[مکلفان]] در صورت داشتن شرایط عام [[تکلیف]]، به انجام آن [[الزام]] یافته‌اند. | [[قانون]] یا به تعبیر [[قرآن]]، “حدود” [[الهی]] اگرچه در ظاهر همه [[احکام]] پنج‌گانه تکلیفی را شامل می‌گردد، اما به دلیل‌های خاص، منصرف به [[قوانین]] مقرر و احکام الزامی اعم از [[واجبات]] و [[محرمات]] است؛ چون تنها این دسته از احکام واجد خصیصه حدّت‌اند<ref>حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن، ج۲، ص۲۱۰.</ref>. قوانینی که همه [[مکلفان]] در صورت داشتن شرایط عام [[تکلیف]]، به انجام آن [[الزام]] یافته‌اند. | ||
قانون‌گرایی و [[التزام]] عمیق به رعایت [[حدود الهی]] در همه عرصه‌های فردی و [[اجتماعی]]، از ویژگی‌های برجسته [[مؤمنان راستین]] است. مؤمنی که [[معتقد]] باشد [[خداوند]]، همه عرصه‌های وجودی، ساحت‌های زیستی، قلمروهای فعالیت و چرخه‌های تعاملی او را [[پوشش]] هنجاری داده و به رعایت دقیق [[اوامر و نواهی]] خویش توصیه و [[ترغیب]] فرموده و آثار وضعی و تکلیفی متناسب، بر [[متابعت]] و [[تخلف]] از آنها مترتب ساخته است؛ در ظاهر دلیلی برای [[سرپیچی]]، [[سهل‌انگاری]]، [[اهمال]] و [[غفلت]] از آنها نخواهد داشت. [[جامعه اسلامی]] و در رأس آن [[حکومت اسلامی]] نیز [[وظیفه]] دارد زمینه اجرایی شدن هرچه بیشتر [[احکام الهی]] در گستره وسیع [[جامعه]] و رفع موانع محتمل را فراهم سازد. | قانون‌گرایی و [[التزام]] عمیق به رعایت [[حدود الهی]] در همه عرصه‌های فردی و [[اجتماعی]]، از ویژگی‌های برجسته [[مؤمنان راستین]] است. مؤمنی که [[معتقد]] باشد [[خداوند]]، همه عرصه‌های وجودی، ساحت‌های زیستی، قلمروهای فعالیت و چرخه‌های تعاملی او را [[پوشش]] هنجاری داده و به رعایت دقیق [[اوامر و نواهی]] خویش توصیه و [[ترغیب]] فرموده و آثار وضعی و تکلیفی متناسب، بر [[متابعت]] و [[تخلف]] از آنها مترتب ساخته است؛ در ظاهر دلیلی برای [[سرپیچی]]، [[سهل‌انگاری]]، [[اهمال]] و [[غفلت]] از آنها نخواهد داشت. [[جامعه اسلامی]] و در رأس آن [[حکومت اسلامی]] نیز [[وظیفه]] دارد زمینه اجرایی شدن هرچه بیشتر [[احکام الهی]] در گستره وسیع [[جامعه]] و رفع موانع محتمل را فراهم سازد. | ||
| خط ۱۰: | خط ۱۲: | ||
از این وضع ایدئال که بگذریم، [[واقعیت]] مشهود [[جوامع]] این است که در کنار التزام اکثری به رعایت قوانین و حدود - از جمله حدود منسوب یا مورد [[تأیید]] [[فقه اسلامی]] همواره [[میزان]] چشمگیری از [[تعدی]] و [[تمرد]] را شاهدیم. تردیدی نیست که داشتن یک [[جامعه مطلوب]]، بدون التزام حداکثری به رعایت [[ارزش‌ها]] و ایجاد زمینه مناسب برای اجرایی شدن هرچه بیشتر آنها و تمهید سازوکارهای نظارتی و کنترلی برای [[تشویق]] اطاعت‌کنندگان و [[تنبیه]] متخلفان غیرممکن خواهد بود. [[تفسیر نمونه]] در این باره می‌نویسد: [[قرآن]] [[معصیت]] و [[مخالفت]] با [[قوانین الهی]] را [[تجاوز]] از مرز تلقی کرده است. در [[حقیقت]] در میان کارهایی که [[انسان]] انجام می‌دهد، یک [[سلسله]] مناطق ممنوعه وجود دارد که ورود در آن فوق‌العاده خطرناک است، قوانین و احکام الهی این مناطق را مشخص می‌کند و بسان علایمی است که در این گونه مناطق قرار می‌دهند. این کار در [[حکم]] نزدیک شدن به مرز است و چه بسا با یک [[غفلت]] [[انسانی]] که به مرز نزدیک شده گام در آن طرف بگذارد و گرفتار [[هلاکت]] و نابودی شود<ref>ناصر مکارم شیرازی و دیگران، تفسیر نمونه، ج۲، ص۱۱۷.</ref>.<ref>[[سید حسین شرف‌الدین|شرف‌الدین، سید حسین]]، [[ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم (کتاب)|ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم]]، ص ۴۳۶.</ref> | از این وضع ایدئال که بگذریم، [[واقعیت]] مشهود [[جوامع]] این است که در کنار التزام اکثری به رعایت قوانین و حدود - از جمله حدود منسوب یا مورد [[تأیید]] [[فقه اسلامی]] همواره [[میزان]] چشمگیری از [[تعدی]] و [[تمرد]] را شاهدیم. تردیدی نیست که داشتن یک [[جامعه مطلوب]]، بدون التزام حداکثری به رعایت [[ارزش‌ها]] و ایجاد زمینه مناسب برای اجرایی شدن هرچه بیشتر آنها و تمهید سازوکارهای نظارتی و کنترلی برای [[تشویق]] اطاعت‌کنندگان و [[تنبیه]] متخلفان غیرممکن خواهد بود. [[تفسیر نمونه]] در این باره می‌نویسد: [[قرآن]] [[معصیت]] و [[مخالفت]] با [[قوانین الهی]] را [[تجاوز]] از مرز تلقی کرده است. در [[حقیقت]] در میان کارهایی که [[انسان]] انجام می‌دهد، یک [[سلسله]] مناطق ممنوعه وجود دارد که ورود در آن فوق‌العاده خطرناک است، قوانین و احکام الهی این مناطق را مشخص می‌کند و بسان علایمی است که در این گونه مناطق قرار می‌دهند. این کار در [[حکم]] نزدیک شدن به مرز است و چه بسا با یک [[غفلت]] [[انسانی]] که به مرز نزدیک شده گام در آن طرف بگذارد و گرفتار [[هلاکت]] و نابودی شود<ref>ناصر مکارم شیرازی و دیگران، تفسیر نمونه، ج۲، ص۱۱۷.</ref>.<ref>[[سید حسین شرف‌الدین|شرف‌الدین، سید حسین]]، [[ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم (کتاب)|ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم]]، ص ۴۳۶.</ref> | ||
==[[آیات]] [[قرآنی]] مرتبط== | == [[آیات]] [[قرآنی]] مرتبط == | ||
# [[نهی]] [[مؤمنان]] از [[نقض]] [[حدود الهی]]: {{متن قرآن|تِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ فَلَا تَعْتَدُوهَا}}<ref>«اینها احکام خداوند است از آنها تجاوز نکنید» سوره بقره، آیه ۲۲۹.</ref>. | # [[نهی]] [[مؤمنان]] از [[نقض]] [[حدود الهی]]: {{متن قرآن|تِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ فَلَا تَعْتَدُوهَا}}<ref>«اینها احکام خداوند است از آنها تجاوز نکنید» سوره بقره، آیه ۲۲۹.</ref>. | ||
#تبیین حدود الهی: {{متن قرآن|وَتِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ يُبَيِّنُهَا لِقَوْمٍ يَعْلَمُونَ}}<ref>«و این احکام خداوند است که آن را برای گروهی که می‌دانند روشن می‌دارد» سوره بقره، آیه ۲۳۰.</ref>. | # تبیین حدود الهی: {{متن قرآن|وَتِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ يُبَيِّنُهَا لِقَوْمٍ يَعْلَمُونَ}}<ref>«و این احکام خداوند است که آن را برای گروهی که می‌دانند روشن می‌دارد» سوره بقره، آیه ۲۳۰.</ref>. | ||
# [[حفظ]] حدود الهی از جمله اوصاف مؤمنان [[واقعی]]: {{متن قرآن|التَّائِبُونَ الْعَابِدُونَ... وَالْحَافِظُونَ لِحُدُودِ اللَّهِ وَبَشِّرِ الْمُؤْمِنِينَ}}<ref>«آنان توبه‌کنندگان، پرستشگران... و پاسداران حدود خداوندند و به (چنین) مؤمنان نوید ده» سوره توبه، آیه ۱۱۲.</ref>. | # [[حفظ]] حدود الهی از جمله اوصاف مؤمنان [[واقعی]]: {{متن قرآن|التَّائِبُونَ الْعَابِدُونَ... وَالْحَافِظُونَ لِحُدُودِ اللَّهِ وَبَشِّرِ الْمُؤْمِنِينَ}}<ref>«آنان توبه‌کنندگان، پرستشگران... و پاسداران حدود خداوندند و به (چنین) مؤمنان نوید ده» سوره توبه، آیه ۱۱۲.</ref>. | ||
# نقض حدود الهی مصداق [[ظلم به خود]] و دیگران: {{متن قرآن|وَمَنْ يَتَعَدَّ حُدُودَ اللَّهِ فَأُولَئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ}}<ref>«و آنان که از حدود خداوند تجاوز کنند ستمگرند» سوره بقره، آیه ۲۲۹.</ref>. | # نقض حدود الهی مصداق [[ظلم به خود]] و دیگران: {{متن قرآن|وَمَنْ يَتَعَدَّ حُدُودَ اللَّهِ فَأُولَئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ}}<ref>«و آنان که از حدود خداوند تجاوز کنند ستمگرند» سوره بقره، آیه ۲۲۹.</ref>. | ||
#برخی آیات نیز به [[محرومیت]] متعدیان از [[محبت]] و [[مرحمت]] [[خداوند]]<ref>{{متن قرآن|وَقَاتِلُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ الَّذِينَ يُقَاتِلُونَكُمْ وَلَا تَعْتَدُوا إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ الْمُعْتَدِينَ}} «و در راه خداوند با آنان که با شما جنگ می‌کنند، جنگ کنید اما تجاوز نکنید که خداوند تجاوزکاران را دوست نمی‌دارد» سوره بقره، آیه ۱۹۰.</ref> توجه داده و ناقضان حدود الهی را به [[عذاب]] خوارکننده جاودان [[بشارت]] داده است<ref>{{متن قرآن|وَمَنْ يَعْصِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَيَتَعَدَّ حُدُودَهُ يُدْخِلْهُ نَارًا خَالِدًا فِيهَا وَلَهُ عَذَابٌ مُهِينٌ}} «و هر کس با خداوند و فرستاده او نافرمانی ورزد و از حدود او فراتر رود (خداوند) او را در آتشی در می‌آورد (که) جاودانه در آن است و او را عذابی خوارساز (در پیش) خواهد بود» سوره نساء، آیه ۱۴.</ref>.<ref>[[سید حسین شرف‌الدین|شرف‌الدین، سید حسین]]، [[ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم (کتاب)|ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم]]، ص ۴۳۶.</ref> | # برخی آیات نیز به [[محرومیت]] متعدیان از [[محبت]] و [[مرحمت]] [[خداوند]]<ref>{{متن قرآن|وَقَاتِلُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ الَّذِينَ يُقَاتِلُونَكُمْ وَلَا تَعْتَدُوا إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ الْمُعْتَدِينَ}} «و در راه خداوند با آنان که با شما جنگ می‌کنند، جنگ کنید اما تجاوز نکنید که خداوند تجاوزکاران را دوست نمی‌دارد» سوره بقره، آیه ۱۹۰.</ref> توجه داده و ناقضان حدود الهی را به [[عذاب]] خوارکننده جاودان [[بشارت]] داده است<ref>{{متن قرآن|وَمَنْ يَعْصِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَيَتَعَدَّ حُدُودَهُ يُدْخِلْهُ نَارًا خَالِدًا فِيهَا وَلَهُ عَذَابٌ مُهِينٌ}} «و هر کس با خداوند و فرستاده او نافرمانی ورزد و از حدود او فراتر رود (خداوند) او را در آتشی در می‌آورد (که) جاودانه در آن است و او را عذابی خوارساز (در پیش) خواهد بود» سوره نساء، آیه ۱۴.</ref>.<ref>[[سید حسین شرف‌الدین|شرف‌الدین، سید حسین]]، [[ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم (کتاب)|ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم]]، ص ۴۳۶.</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||
| خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده: | [[رده:قانون]] | ||
{{ارزش‌های اجتماعی}} | {{ارزش‌های اجتماعی}} | ||