ابن قدامه سعدی: تفاوت میان نسخه‌ها

| موضوع مرتبط = صحابه

| از اصحاب = {{فهرست جعبه افقی| [[پیامبر خاتم]] | [[امام علی]] | [[امام حسن]] }}

جاریه در جنگ‌های [[جمل]] و [[صفین]] و [[نهروان]] در رکاب آن [[امام]] {{ع}} [[شمشیر]] زد و از [[کیان اسلام]] و [[حکومت عادلانه]] آن [[حضرت]] [[دفاع]] نمود. وی همان بزرگ مجاهدی است که «[[بسر بن ارطاة]]» را با همه خشونت‌ها و درنده خویی‌هایش از قلمرو [[دولت]] [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} بیرون راند و همه مناطق تحت [[فرمان امام]] {{ع}} را از لوث وجود نیروهای این [[مرد]] [[جنایتکار]] [[پاک]] ساخت که برای ایجاد اغتشاش و [[ناامنی]] و [[تضعیف]] [[روحیه]] [[شیعیان علی]] {{ع}} از سوی [[معاویه]] در [[عراق]] و [[حجاز]] و [[یمن]] به [[غارت]] و چپاول می‌پرداختند.

[[عبیدالله بن عباس]] (پسر عموی [[امیرالمؤمنین]] {{ع}}) که در آن زمان [[والی]] [[یمن]] بود، پس از [[آگاهی]] از حملات [[بسر بن ارطاة]] از [[صنعا]] محل [[حکومت]] خود گریخت و [[مسند]] [[امارت]] را به [[عمرو بن اراکه ثقفی]]<ref>در تاریخ طبری، ج۵، ص۱۳۹، نام کارگزار عبیدالله بن عباس را عبدالله بن عبد معان، ذکر کرده است، بنابراین قول، در این حمله عبدالله بن عبد معان% با دو فرزند عبیدالله بن عباس، به شهادت رسیدند، نه عمرو بن ارا که ثقفی</ref> واگذار کرد و رهسپار [[عراق]] شد؛ وقتی «[[بسر بن ارطاة]]» بر [[یمن]] [[سلطه]] یافت [[والی]] موقت آنجا [[عمرو بن اراکه]] را به [[قتل]] رسانید و دو [[فرزند]] خردسال [[عبیدالله بن عباس]] را نیز بی‌رحمانه کشت.

اما جاریه با [[شجاعت]] کم نظیر و [[ایمان]] و عقیده‌ای محکم به مصاف چنین جرثومه خطرناکی رفت و همه [[عراق]] و [[حجاز]] و [[یمن]] را از [[شر]] او و نیروهای غارتگرش [[نجات]] داد و [[آرامش]] را به این مناطق برگرداند. او در یک [[نبرد]] مردانه دیگر [[فتنه]] «[[عبدالله بن عمرو حضرمی]]» و موالیانش را در [[بصره]] فرو نشاند و او را به [[آتش]] کشید، لذا وی را محرق نامیده‌اند و پس از نابودی [[فتنه]] ابن حضرمی، [[ابن زیاد]] (استاندار [[منصوب]] از طرف [[امیرمؤمنان]]) را به قصر حکومتش برگرداند و وی از کسانی بود که قبل از [[جنگ جمل]] [[مردم بصره]] را به [[بیعت]] با [[امیرالمؤمنین علی]] {{ع}} [[تشویق]] کرد.

در [[شجاعت]] جاریه و [[وفاداری]] او به [[امام علی]] {{ع}} همین بس که وقتی [[مردم کوفه]] در مقابله با [[بسر بن ارطاة]] تمایلی نشان ندادند و [[حضرت]] از آنها [[مأیوس]] و ناراحت شد، جاریه چون آثار [[تأسف]] شدید [[امام]] {{ع}} را در سیمای آن [[حضرت]] دید، برخاست و گفت: «ای [[امیر مؤمنان]]، من شما را در مقابله با این [[غارتگران]] [[کفایت]] خواهم کرد»<ref>{{عربی|«أَنَا أَكْفِيكَهُمْ يَا أَمِيرَ اَلْمُؤْمِنِينَ»}}؛</ref>.

[[امام]] {{ع}} هم در توجه به او فرمود: «به [[جان]] خودم ای جاریه، تو همواره از [[مناقب]] بلند و نیات [[پسندیده]]، [[طایفه]] و عشیرهای [[شایسته]] و [[با کفایت]] برخوردار بوده‌ای»<ref>{{متن حدیث| أَنْتَ لَعَمْرِي لَمَيْمُونُ اَلنَّقِيبَةِ، حَسَنُ اَلنِّيَّةِ، صَالِحُ اَلْعَشِيرَةِ}}؛ ر. ک: شرح ابن ابی الحدید، ج۲، ص۱۸ - ۱۶؛ تاریخ طبری، ج۵، ص۱۴۰ و اعیان الشیعه، ج۴، ص۶۰.</ref>. و نیز از [[عنایت]] و توجه [[امام]] {{ع}} به او، این که [[امیرمؤمنان]] {{ع}} در پاسخ به کسانی که نگران غارتگری [[بسر بن ارطاة]] بودند، فرمود: «شما نگران [[بسر بن ارطاة]] نباشید، زیرا جاریه کسی است که با او را به [[هلاکت]] می‌رساند یا خود کشته می‌شود، شما باید به [[پیکار]] با [[شامیان]] بیندیشید»<ref>برای شرح بیشتر ر. ک: شرح ابن ابی الحدید، ج۴، ص۴۱ - ۵۳؛ تاریخ طبری، ج۵، ص۱۱۰ - ۱۱۲؛ کامل ابن ائیر، ج۲، ص۴۱۵ - ۴۱۷ و اسد الغابه، ج۱، ص۲۶۳.</ref><ref>[[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۱ (کتاب)|اصحاب امام علی]]، ج۱، ص۲۸۴-۲۸۵.</ref>

در [[روایت]] است وقتی که جاریه از [[مأموریت]] سرکوبی [[بسر بن ارطاة]] بازگشت، به [[خدمت]] [[امام حسن]] {{ع}} رسید در این زمان [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} تازه به [[شهادت]] رسیده بود. جاریه پس از اطلاع از ضایعه [[شهادت]] آن [[حضرت]] از شدت [[تأسف]] بر دستان خود زد و به [[عزاداری]] پرداخت و به [[امام حسن]] {{ع}} گفت: چرا نشسته‌اید؟ [[خداوند]] شما را [[رحمت]] کند هم اینک به سوی [[دشمن]] حرکت کنید که درنگ جایز نیست، و اگر تأخیر کنید، این [[دشمن]] است که به سوی شما سرازیر خواهد شد<ref>{{عربی|«سِرْ يَرْحَمُكَ اَللَّهُ إِلَى عَدُوِّكَ قَبْلَ أَنْ يُسَارَ إِلَيْكَ»}}.</ref>.

[[امام حسن]] {{ع}} در پاسخ او فرمود: «اگر [[مردم]] همه مثل تو بودند، من به طور قطع به مصاف [[دشمن]] می‌رفتم»<ref>{{متن حدیث| لَوْ كَانَ اَلنَّاسُ كُلُّهُمْ مِثْلَكَ، سِرْتُ بِهِمْ }}؛ قاموس الرجال، ج۲، ص۵۵۸.</ref><ref>[[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۱ (کتاب)|اصحاب امام علی]]، ج۱، ص۲۸۶-۲۸۷.</ref>

جاری گفت: ای [[معاویه]]، با [[علی]] کاری نداشته باش، به [[خدا]] [[سوگند]] از روزی که او را [[دوست]] داشته‌ایم، لحظه‌ای کینه‌اش را به [[دل]] راه نداده‌ایم، و از روزی که [[یار]] و حامی و مدافع او شدیم، حتی یک لحظه هم به او [[خیانت]] نکرده‌ایم؛ بنابراین مواظب [[سخن گفتن]] خود باش و از او دست بردار.<ref>{{عربی|«يا معاويه دع عنك علكا فما ابغضنا علكا منذ احببناه لا غششناه منذ صحبناه»}}</ref>

جاریه گفت: اتفاقاً این موضوع در مورد تو صادق‌تر است؛ زیرا همان طوری که می‌دانی تو را [[معاویه]] (ماده سگ) نامیده‌اند. [[معاویه]] با شنیدن جواب، به او پرخاش کرد و گفت: ای بی‌[[مادر]]. جاریه گفت: من [[مادر]] دارم و مادرم مرا برای [[شمشیر]] زدن زایید، همان شمشیری که در ایام [[صفین]] درد جراحاتش را کشیدی هنوز هم آن [[شمشیر]] در دستان ما است. [[معاویه]] گفت: مرا [[تهدید]] می‌کنی؟ جاریه گفت: تو نه با [[توسل]] به [[زور]] و [[اجبار]] به [[سلطنت]] رسیدی و نه با تکیه به [[عقل]] و [[خرد]] موفق به [[فتح]] و [[گشایش]] ممالک ما شدی، بلکه در قبال [[سلطنت]] و [[حکومت]] برما، به موازینی ملتزم شدی که باید به آنها پای‌بند باشی و تا زمانی که به تعهدهای خود عمل کنی ما نیز به [[میثاق]] خود [[وفادار]] خواهیم ماند و اگر بخواهی [[عهد]] خود را بشکنی، بدان که در پشت‌سر خود [[یاران]] سلحشور و سپرهای محکم و شمشیرهای برنده بی‌شماری را برای چنین روزهایی نگه داشته‌ایم و اگر یک وجب دست [[خیانت]] به سوی ما ددرازکنی، ما با دستانی بلند، تو را ناآرام و به بدترین و مرگبارترین نوع [[خیانت]] گرفتار خواهیم ساخت.

[[رده:بنی‌تمیم]]