معجزه در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

{{مدخل مرتبط| موضوع مرتبط = معجزه| عنوان مدخل  = معجزه| مداخل مرتبط = [[معجزه در لغت]] - [[معجزه در قرآن]] - [[معجزه در کلام اسلامی]] - [[معجزه در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی]]| پرسش مرتبط  = }}

== مقدمه ==

یکی از صفات [[انسان کامل]]، [[توانایی]] در انجام «[[معجزه]]» و «[[کرامت]]» است. [[جرجانی]] معجزه را امر خارق‌ العاده‌ای دانسته است که به خیر و [[سعادت]]، [[دعوت]] می‌کند و مقرون به دعوی [[نبوّت]] است و مقصود از آن اظهار [[صدق]] کسی است که مدّعی است فرستاده خداست<ref>جرجانی، کتاب التعریفات، ۹۶ (باب المیم).</ref>. تهانوی، معجزه را اسم فاعل از [[اعجاز]] و آن را چیزی دانسته که [[بشر]] عاجز است همانند آن را بیاورد<ref>تهانوی، محمد علی، کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم، ج۲، ص۱۵۷۵.</ref>.

[[متکلمان شیعه]] پس از بیان صفاتی که باید مدعی [[نبوت]] داشته باشد، [[ظهور]] معجزه به دست [[نبی]] را راه [[شناخت صدق]] او دانسته و گفته‌اند: معجزه، ثبوت چیزی است که عادی نیست یا [[نفی]] چیزی است که عادی است همراه با [[خرق عادت]] و مطابقت با ادعا. و ثبوت و نفی در اعجاز، یکسان است؛ زیرا فرقی بین [[قلب]] [[عصا]] به مار، و بین منع [[قادر]]، از برداشتن کوچک‌ترین اشیاء نیست و خرق عادت را شرط کردیم؛ زیرا کار عادی یا نفی آن، بر صدق دلالت نمی‌کند و گفتیم باید با ادعا مطابقت داشته باشد؛ زیرا کسی که [[ادعای نبوت]] می‌کند و معجزه خود را به خوب کردن [[کور]] اسناد می‌دهد؛ ولی نه تنها کور را [[بینا]] نکند بلکه او را کر هم بکند، در دعوی خود صادق نیست <ref>علامه حلی، کشف المراد، ص۳۵۰.</ref>.<ref>[[حسین روحانی‌نژاد|روحانی‌نژاد، حسین]]، [[ولایت‌شناسی (مقاله)| مقاله «ولایت‌شناسی»]]، [[منظومه فکری امام خمینی (کتاب)|منظومه فکری امام خمینی]]، ص ۱۶۱.</ref>

[[معجزه]] از ریشه «عجز» است که به معنی ناتوان‌شدن از انجام کاری می‌باشد<ref>جوهری، صحاح تاج اللغة، ۳/۸۸۳–۸۸۴؛ فیومی، مصباح المنیر، ۳۹۳؛ طریحی، مجمع البحرین، ۴/۲۴–۲۵.</ref> معجزه به کاری گفته می‌شود که دیگران از انجام آن عاجزند.<ref>تهانوی، موسوعة کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم، ۲/۱۵۷۵.</ref> در اصطلاح، [[امر]] خارق عادتی است که در [[مقام اثبات]] [[نبوت]] رخ می‌دهد و همراه با [[تحدی]] و معارضه‌ طلبی است؛ بدون اینکه معارضی داشته باشد.<ref>خواجه‌نصیر، تلخیص المحصل، ۳۵۰؛ حلی، کشف المراد، ۳۵۰–۳۵۱؛ جرجانی، شرح المواقف، ۸/۲۲۲–۲۲۷.</ref> از دیدگاه [[امامیه]]، گاهی [[امام]] [[معصوم]]{{ع}} نیز برای [[اثبات امامت]] خود، معجزه نشان می‌دهد.<ref>حلی، الباب الحادی عشر، ۱۲؛ حر عاملی، وسائل الشیعه، ۵/۳۵۳.</ref> [[امام‌ خمینی]] نیز، معجزه را امری می‌داند که با [[اراده خداوند]] از شخص مدعی نبوت ظاهر شده است تا نشانه‌ای بر [[صدق]] ادعای او باشد.<ref>امام‌ خمینی، کشف اسرار، ۴۵.</ref> معجزه با مفاهیمی مانند [[کرامت]]، [[سحر]] و ارهاص مرتبط است.<ref>[[احمد علی محسنی|محسنی، احمد علی]]، [[معجزه (مقاله)| مقاله «معجزه»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۹ (کتاب)|دانشنامه امام خمینی]]، ج۹، ص ۴۱۴ – ۴۱۹.</ref>.

و امّا [[اصحاب]] طلسمات و نیرنگ‌ها، و ارباب [[سحر]] و شعبده و ریاضت‌هایی که ریشه‌های آنها اتصال به عالم [[جنّ]] و [[شیاطین]] است، که همان [[ملکوت]] سفلایی است که ظلّ ظلمانی عالم [[ملک]] است و در مقابل ظلّ [[نورانی]] آن، که ملکوت علیا، و عالم [[ملائکه]] است، قرار دارد، همواره در [[مقام]] اظهار قدرت و ابراز تصرّفشان می‌بینی؛ زیرا [[عشق]] فراوان به انانیّت خود و [[شوق]] زیاد به حیثیّت نفوس‌شان دارند. آنان در [[حقیقت]] [[بندگان]] بت‌های نفس خویش هستند و از [[پروردگار]] عالم، غافل‌اند و [[جهنّم]] محیط بر [[کافران]] است<ref>امام خمینی، مصباح الهدایة، ص۵۳ -۵۴.</ref>.<ref>[[حسین روحانی‌نژاد|روحانی‌نژاد، حسین]]، [[ولایت‌شناسی (مقاله)| مقاله «ولایت‌شناسی»]]، [[منظومه فکری امام خمینی (کتاب)|منظومه فکری امام خمینی]]، ص ۱۶۱.</ref>

«ارهاص» به معنای کارهای خارق عادتی است که پیامبران [[پیش از بعثت]] انجام می‌دادند تا [[مردم]] با [[مشاهده]] آنها، آماده شنیدن [[دعوت]] ایشان شوند.<ref>خواجه‌نصیر، تجرید الاعتقاد، ۲۱۴؛ حلی، مناهج الیقین، ۴۰۳؛ مجلسی، بحار الانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار{{ع}}، ۱۴/۲۲۲–۲۲۴.</ref> اندیشمندان [[حقیقت]] معجزه را با سحر و شعبده متفاوت می‌دانند؛ زیرا معجزه از یک [[واقعیت]] و غرض [[الهی]] سرچشمه می‌گیرد؛ اما سحر و شعبده، اغراض [[دنیوی]] دارد و نوعی [[تصرف]] در [[حواس]] [[انسان]] است؛ به گونه‌ای که حواس انسان چیزی را می‌بیند یا می‌شنود که حقیقت ندارد.<ref>طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ۱/۲۴۴–۲۴۷.</ref>

[[رده:معجزه]]