کاتبان وحی در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

{{مدخل مرتبط

| موضوع مرتبط = کاتبان وحی

| عنوان مدخل  = کاتبان وحی

| مداخل مرتبط = [[کاتبان وحی در تاریخ اسلامی]]

| پرسش مرتبط  =  

== مقدمه ==

[[محمد]] {{صل}} در [[چهل سالگی]] به [[رسالت]] [[مبعوث]] شد<ref>علی بن حسین مسعودی، مروج الذهب و معادن الجوهر، ج۲، ص۲۷۵.</ref>. آن [[حضرت]] در [[غار حرا]] به [[راز و نیاز]] با [[خدا]] مشغول بود که [[جبرئیل]]، اوّلین [[آیات]] [[نورانی]] [[قرآن کریم]] را به ایشان [[وحی]] کرد<ref>علی بن حسین مسعودی، مروج الذهب و معادن الجوهر، ج۲، ص۲۷۶.</ref>.

[[پیامبر]] {{صل}} طبق [[آیات قرآن]]: {{متن قرآن|وَمَا كُنْتَ تَتْلُو مِنْ قَبْلِهِ مِنْ كِتَابٍ وَلَا تَخُطُّهُ بِيَمِينِكَ إِذًا لَارْتَابَ الْمُبْطِلُونَ}}<ref> «و تو پیش از آن (قرآن) نه کتابی می‌خواندی و نه به دست خویش آن را می‌نوشتی که آنگاه، تباه‌اندیشان، بدگمان می‌شدند» سوره عنکبوت، آیه ۴۸.</ref>؛ {{متن قرآن|هُوَ الَّذِي بَعَثَ فِي الْأُمِّيِّينَ رَسُولًا مِنْهُمْ}}<ref>«اوست که در میان نانویسندگان (عرب)، پیامبری از خود آنان برانگیخت» سوره جمعه، آیه ۲.</ref> و به [[شهادت]] [[تاریخ]]<ref>اخبار الدولة العباسیه، ص۴۱؛ محمد بن یوسف صالحی، سبل الهدی و الرشاد، فی سیرة خیر العباد، ج۵، ص۵۴.</ref>، فردی "امّی" و درس‌ نخوانده بود. چون آن [[حضرت]] نمی‌توانست [[آیات قرآن]] را بنویسد، به کسانی که با کتابت آشنا بودند، [[دستور]] داد [[قرآن]] را بنویسند تا [[آیات الهی]] همواره محفوظ بماند. به دست‌اندرکاران [[نگارش]] [[قرآن]]، "کاتبان وحی" گفته‌اند.

روندِ [[نگارش]] [[آیات]] به این صورت بود که پس از [[نزول آیات]] بر [[رسول اکرم]] {{صل}}، آن [[حضرت]]، [[آیات]] را بر کاتبان وحی [[املا]] می‌کرد و کاتبان، [[آیات]] را می‌نوشتند<ref>تقی الدین مقریزی، إمتاع الأسماع بما للنبی من الأحوال و الأموال و الحفدة و امتاع، ج۹، ص۳۳۴.</ref>. در اینکه کاتبان وحی چند نفر و چه کسانی بوده‌اند، [[اختلاف]] است. بعضاً افرادی از جمله کاتبان وحی شمرده شده‌اند که اصلاً جزء کاتبان نبوده‌اند. گاه نیز در ذکر نام برخی از افراد، اهمال شده است و در برخی از موارد هم، افرادی به عنوان کاتب [[پیامبر]] {{صل}} معرفی شده‌اند؛ اما مشخص نیست که این افراد آیا کاتب [[وحی]] بوده‌اند یا غیر [[وحی]]<ref>سید ابوالفضل میر محمدی زرندی، بحوث فی تاریخ القرآن، ص۱۰۵.</ref>.

دکتر [[محمود رامیار]] می‌نویسد: "در شماره کاتبان وحی [[اختلاف]] نظر بسیار است. [[حافظ بن عساکر]] در [[تاریخ]] [[دمشق]] ۲۳ نفر را یاد می‌کند. [[ابن عبدالبر]] ۲۵ نفر را ذکر می‌کند. [[برهان‌الدین حلبی]] ۴۳ نفر را ذکر می‌کند و [[مجتهد زنجانی]] نیز همین عدد را [[نقل]] می‌کند"<ref>محمود رامیار، تاریخ قرآن، ص۲۶۲-۲۶۱.</ref><ref>[[یدالله حاجی‌زاده|حاجی‌زاده، یدالله]]، [[کاتبان وحی (مقاله)|کاتبان وحی]]، [[فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۲ (کتاب)|فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم]]، ج۲، ص:۲۳۳-۲۳۴.</ref>.

== کاتبان وحی ==

مشهورترین کاتبان وحی که تقریباً به همه آنها اشاره کرده‌اند، عبارت‌اند از: [[علی بن ابی‌طالب]] {{ع}}، [[ابی بن کعب]] و [[زید بن ثابت]]. در ادامه با تفصیل بیشتری درباره این سه نفر، مطالبی را ذکر می‌کنیم. ابتدا به [[اسامی]] سایر افرادی که به عنوان کاتب [[وحی]] بوده‌اند، اشاره می‌شود.

[[بغدادی]] (صاحب کتاب [[المحبر]])، [[سعد بن عبید]]، [[ابوالدرداء]]، [[معاذ بن جبل]]، [[ابوزید ثابت بن زید]]، [[ابی بن کعب]] و [[زید بن ثابت]]<ref>ابن حبیب بغدادی، المحبر، ص۲۸۶.</ref> را ذکر می‌کند.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

{{ب|''پسر [[هند]] اگر چه خال من است''|2=''[[دوستی]] ویم به کاری نیست''}}

{{ب|''ور نوشت او خطی ز بهر [[رسول]]''|2=''به خطش نیز افتخاری نیست''}}

 

 

 

 

 

== منابع ==

{{منابع}}

{{پایان منابع}}

 

{{پانویس}}