سوء خلق: تفاوت میان نسخه‌ها

== [[سوء]] [[خلق]] چیست؟ ==

[[سوء]] [[خلق]] یا [[بداخلاقی]] حالتی [[نفسانی]] است که موجب گرفتگی [[روح انسان]] می‌شود به طوری که هیچ ناملایمی را برنمی‌تابد و بی‌دلیل یا با کوچک‌ترین بهانه‌ای بر [[دوستان]] و معاشران می‌خروشد و ایشان را [[آزار]] می‌دهد و چون در [[زندگی]] با صحنه ناخوشایندی مواجه شود، به [[پروردگار]] نیز [[اعتراض]] می‌کند <ref>محمدصالح مازندرانی، شرح اصول کافی، ج۹، ص۳۵۴</ref><ref>[[مجتبی تهرانی|تهرانی، مجتبی]]، [[اخلاق الاهی ج۱ (کتاب)|اخلاق الاهی، ج۱]]، ص۵۴.</ref>.

== نکوهش [[سوء]] [[خلق]] ==

[[بداخلاقی]] صفتی [[زشت]] و [[ناپسند]] است که [[دنیا]] و [[آخرت]] و زندگی مادی و معنوی [[انسان]] را تحت ‌تأثیر خود قرار می‌دهد. [[امام باقر]] {{ع}} در [[زشتی]] [[بدخلقی]] از [[رسول خدا]] [[نقل]] می‌کند: "اگر [[سوء]] [[خلق]] به چشم می‌آمد، زشت‌ترین مخلوق بود"<ref>حسین بن سعید، زهد، ص۲۶.</ref>. [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} می‌فرمود: "هر دردی درمان می‌پذیرد جز [[بداخلاقی]]"<ref>{{متن حدیث|كُلُّ دَاءٍ يُدَاوَى إِلاَّ سُوءَ اَلْخُلُقِ}}؛ میرزا حسین بن محمد تقی نوری، مستدرک الوسائل، ج۱۲، ص۷۷.</ref>.<ref>[[مجتبی تهرانی|تهرانی، مجتبی]]، [[اخلاق الاهی ج۱ (کتاب)|اخلاق الاهی، ج۱]]، ۵۴.</ref>

== پیامدهای [[دنیوی]] ==

از پیامدهای نامطلوب [[بداخلاقی]] در [[زندگی دنیوی]] [[انسان]]، [[سختی]] [[زندگی]]، تنهایی، بی‌کسی و [[عذاب]] درونی را می‌توان نام برد. [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} می‌فرماید: "[[بداخلاقی]] موجب [[سختی]] [[زندگی]] و [[عذاب]] [[جان آدمی]] است"<ref>{{متن حدیث|سُوءُ اَلْخُلُقِ نَكَدُ اَلْعَيْشِ وَ عَذَابُ اَلنَّفْسِ}}؛ میرزا حسین بن محمدتقی نوری، مستدرک الوسائل، ج۱۲، ص۷۶.</ref> و می‌فرماید: "[[بدخلقی]] [[انسان]] را از دیگران می‌برد، تنها می‌کند و [[انس]] و همگرایی را از میان بر می‌دارد"<ref>{{متن حدیث|سُوءُ اَلْخُلُقِ يُوحِشُ اَلنَّفْسَ وَ يَرْفَعُ اَلْأُنْسَ}}؛ میرزا حسین بن محمدتقی نوری، مستدرک الوسائل، ج۱۲، ص۷۶.</ref>.

[[امام صادق]] {{ع}} می‌فرمود: "هرکس اخلاقش بد شود، جانش در [[عذاب]] است"<ref>{{متن حدیث|مَنْ سَاءَ خُلُقُهُ عَذَّبَ نَفْسَهُ}}؛ محمد بن یعقوب کلینی، کافی، ج۲، ص۳۲۱.</ref>. معنی این سخن [[شریف]] چنان که بعضی نوشته‌اند<ref>محمدصالح مازندرانی، شرح اصول کافی، ج۲، ص۳۵۵.</ref>، این نیست که [[انسان]] بداخلاق دیگران را می‌آزارد و دیگران نیز او را آزرده می‌کنند. عذابی که در این [[حدیث]] به آن اشارت رفته است، از درون نفس برمی‌خیزد. [[روح انسان]] بر اثر گرفتگی و انقباض خود از خود رنجور است نه از دیگران<ref>[[مجتبی تهرانی|تهرانی، مجتبی]]، [[اخلاق الاهی ج۱ (کتاب)|اخلاق الاهی، ج۱]]، ص۵۴-۵۵.</ref>.

== پیامدهای [[اخروی]] ==

تأثیر [[بداخلاقی]] بر زندگی معنوی بسیار عمیق‌تر و گسترده‌تر از [[زندگی دنیوی]] است؛ از جمله:

# '''ناسازگاری با [[ایمان]]:''' [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} و می‌فرماید: "دو ویژگی است که در وجود [[مؤمن]] با هم جمع نمی‌شوند، [[بدخلقی]] و [[بخل]]"<ref>{{متن حدیث|خُلُقَانِ لاَ يَجْتَمِعَانِ فِي مُؤْمِنٍ اَلشُّحُّ وَ سُوءُ اَلْخُلُقِ}}؛ ابوالفتح کراجکی، معدن الجواهر، ص۲۶؛ میرزا حسین بن محمدتقی نوری، مستدرک الوسائل، ج۱۲، ص۷۵.</ref>. این سخن [[شریف]] بدین معنی است که [[ایمان حقیقی]] [[بداخلاقی]] را از [[ساحت]] وجود [[انسان]] می‌راند؛ ولی در صورتی که [[ایمان]] ضعیف باشد و [[بداخلاقی]] فرصتی برای حضور و بروز پیدا کند، نقش [[ایمان]] را از صفحه [[قلب]] [[آدمی]] [[پاک]] می‌کند. [[امام صادق]] {{ع}} برای بیان این ناسازگاری با استفاده از اسلوب تشبیه معقول<ref>محمدصالح مازندرانی، شرح اصول کافی، ج۹، ص۳۵۴.</ref> به محسوس، می‌فرماید: "[[بداخلاقی]] [[ایمان]] را تباه می‌کند همان طور که سرکه عسل را"<ref>{{متن حدیث|إِنَّ سُوءَ اَلْخُلُقِ لَيُفْسِدُ اَلْإِيمَانَ كَمَا يُفْسِدُ اَلْخَلُّ اَلْعَسَلَ}}؛ محمد بن یعقوب کلینی، کافی، ص۳۲۱.</ref>

# '''تعارض با عمل:''' [[بدخلقی]] رذیلتی است که آثار همه [[حسنات]] [[انسان]] را از بین می‌برد. [[رسول خدا]] می‌فرماید: [[جبرئیل]] از پیشگاه پرودگار عالمیان پیغام آورد که خوش‌اخلاق باش که [[بدخلقی]] [[خیر]] [[دنیا]] و [[آخرت]] را می‌برد<ref>{{متن حدیث|عَلَيْكَ بِحُسْنِ اَلْخُلُقِ فَإِنَّ سُوءَ اَلْخُلُقِ يَذْهَبُ بِخَيْرِ اَلدُّنْيَا وَ اَلْآخِرَةِ}}؛ علی بن حسین صدوق، امالی، ص۲۴۴.</ref>. به استناد همین ویژگی است که [[امام صادق]] {{ع}} می‌فرماید: "[[بداخلاقی]] عمل را تباه می‌کند چنان‌که سرکه عسل را"<ref>{{متن حدیث|إِنَّ سُوءَ اَلْخُلُقِ لَيُفْسِدُ اَلْعَمَلَ كَمَا يُفْسِدُ اَلْخَلُّ اَلْعَسَلَ}}؛ محمد بن یعقوب کلینی، کافی، ج۲، ص۳۲۱</ref>. مفاد این سخن [[شریف]] این است که [[انسان]] بداخلاق از [[کارهای نیک]] خویش بهره‌ای نمی‌برد؛ چون [[ثواب]] و پاداشی به آنها تعلق نمی‌گیرد<ref>محمدصالح مازندرانی، شرح اصول کافی، ج۹، ص۳۵۴.</ref> و از همین باب است که کج خلقی [[توفیق]] [[توبه]] را از [[انسان]] سلب می‌کند. [[رسول خدا]] {{صل}} می‌فرماید: "هر گناهی توبه‌ای دارد جز [[بدخلقی]]، زیرا [[انسان]] بداخلاق وقتی از گناهی [[پاک]] می‌شود، [[گناه]] دیگری را آغاز می‌کند"<ref>{{متن حدیث|لِكُلِّ ذَنْبٍ تَوْبَةٌ إِلاَّ سُوءَ اَلْخُلُقِ فَإِنَّ صَاحِبَهُ كُلَّمَا خَرَجَ مِنْ ذَنْبٍ دَخَلَ فِي ذَنْبٍ}}؛ علی بن حسین صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج۲، ص۳۵۵.</ref>. مفاد این سخن [[شریف]] این است که [[توبه]] [[انسان]] بداخلاق در حقیقت توبه نیست و به همین [[دلیل]] است که به فرمایش [[رسول خدا]]، [[خداوند متعال]] از پذیرش آن [[امتناع]] می‌کند<ref>محمد بن یعقوب کلینی، کافی، ج۲، ص۳۲۱.</ref>.

# '''تناسب با [[جهنم]]:''' [[بدخلقی]] صفتی [[جهنمی]] است که در نهایت از [[جهنم]] سر در می‌آورد<ref>علی بن حسین صدوق، عیون اخبار الرضا، ج۱، ص۳۴.</ref>. [[رسول خدا]] {{صل}} می‌فرماید: "از [[بداخلاقی]] بپرهیزید که بداخلاق به ناچار در [[آتش]] خواهد بود"<ref>{{متن حدیث|إِيَّاكُمْ وَ سُوءَ اَلْخُلُقِ فَإِنَّ سُوءَ اَلْخُلُقِ فِي اَلنَّارِ لاَ مَحَالَةَ}}؛ احمد بن محمد بن خالد برقی، المحاسن، ج۱، ص۱۳۷.</ref>.

 

 

 

 

 

== منابع ==

# [[پرونده:1100246.jpg|22px]] [[مجتبی تهرانی|تهرانی، مجتبی]]، [[اخلاق الاهی ج۱ (کتاب)|'''اخلاق الاهی ج۱''']]

== پانویس ==