ابوالغوث بن حصین خثعمی: تفاوت میان نسخه‌ها

== مقدمه ==

[[خثعم]] قبیله‌ای از [[عرب]] [[قحطانی]] است که به [[زید بن کهلان بن سبأ]] [[نسب]] می‌برند<ref>ر. ک: ابن حزم، ص۳۳۰.</ref>. محل اسکان ابوالغوث را عرج از نواحی فزع گفته‌اند که نزدیک [[مدینه]] است<ref>ابن ابی‌حاتم، ج۹، ص۴۲۱؛ ابن حجر، الاصابه، ج۷، ص۲۶۳.</ref>. تنها [[روایت]] او را [[عطاء خراسانی]]<ref>وفات عطاء بن ابی مسلم خراسانی، ص۱۳۳؛ ر. ک: خلیفة بن خیاط، ص۳۳۲. عطاء بن ابی مسلم؛ تاریخ یحیی بن معین، ج۲، ص۳۳۰.</ref> چنین نقل کرده که ابوالغوث به [[رسول خدا]] {{صل}} گفت: پدرم پیر و فرتوت است و [[حج]] بر او [[واجب]] شده، ولی نمی‌تواند بر مرکب قرار گیرد. آیا می‌توانم به [[نیابت]] از او حج به جا آورم؟ [[پیامبر]] فرمود: "آری و به نیابت از میت نیز می‌توانی". پرسید: همچنین برخی از [[خویشان]] ما مرده‌اند و [[وصیت]] هم به انجام حج نکرده‌اند. آیا می‌توان به جای آنان حج گزارد؟ فرمود: "آری و [[اجر]] و [[ثواب]] خواهید برد". ابوالغوث پرسید: [[روزه]] و [[صدقه]] چطور؟ فرمود: "می‌توان به نیابت از میت روزه گرفت و صدقه داد، ولی [[صدقه دادن]] بهتر از روزه گرفتن است"<ref>ابونعیم، ج۶، ص۲۹۸۳؛ ابن عبدالبر، ج۴، ص۲۸۹؛ بیهقی، ج۴، ص۳۳۵ و ج۶، ص۲۷۷؛ ابن اثیر، ج۶، ص۲۳۳؛ ابن حجر، الاصابه، ج۷، ص۲۶۳.</ref>. در جای دیگر نقل شده که پدرش مرده بوده است<ref>ابن ابی‌حاتم، ج۹، ص۴۲۱.</ref>. این [[حدیث]] به نقل از [[ابونعیم]]<ref>ابونعیم، ج۶، ص۲۹۸۳.</ref> دارای اندکی اضافات است. از نظر [[روایی]] بر این حدیث ایراد شده که عطاء خراسانی، ابوالغوث را ندیده و روایت مرسل است<ref>ابن حجر، الاصابه، ج۷، ص۲۶۳.</ref>. در برخی نقل‌ها، سؤال کننده، [[حصین بن عوف]] آمده است<ref>ابن ماجه، ج۲، ص۹۷۰.</ref> و [[ابن حجر]] بدون هیچ اشاره‌ای، این روایت را در هر دو مدخل (ابوالغوث و حصین بن عوف) آورده است. نکته قابل توجه اینکه در این مدخل مورد بحث، ابن حجر این روایت را به نقل از [[ابن ماجه]] نقل کرده است. در [[روایت]] [[ابن عباس]]، سؤال کننده به صورت مجهول ({{عربی|"سُئل رجلا"}} = مردی سؤال کرد) آمده است<ref>نسائی، ج۵، ص۱۱۸؛ ابن حجر، فتح، ج۴، ص۵۸.</ref> و در نقل دیگر از ابن عباس، زنی از [[خثعم]] نقل شده است<ref>ابن ادریس، ج۱، ص۶۳۱؛ علامه حلی، مختلف، ج۴، ص۳۱۹؛ همو، تذکره، ج۷، ص۱۱۹؛ شانی، ج۲، ص۱۲۴؛ سمرقندی، ج۱، ص۳۸۵؛ احمد بن حنبل، ج۱، ص۲۱۲؛ ترمذی، ج۲، ص۲۰۳.</ref>. [[نسائی]]<ref>نسائی، ج۵، ص۱۱۸.</ref> هر در روایت (ابوالغوث و [[زن]] خثعمیه) را نقل کرده و هر چند متن دو روایت بسیار شبیه هم است، ولی دلیلی بر [[اشتباه]] [[راویان]] در برشمردن نام [[صحابی]] به شمار نمی‌آید <ref> ر. ک: ابن حجر، فتح، ج۴، ص۵۸.</ref><ref>[[محمد رضا هدایت‌پناه|هدایت‌پناه، محمد رضا]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۱ (کتاب)|مقاله «ابوالغوث بن حصین خثعمی»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۱، ص:۴۶۵.</ref>