ابوثور فهمی: تفاوت میان نسخه‌ها

{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = صحابه | عنوان مدخل = ابوثور فهمی | مداخل مرتبط = [[ابوثور فهمی در تراجم و رجال]] - [[ابوثور فهمی در تاریخ اسلامی]]| پرسش مرتبط  = }}

== مقدمه ==

ابوزُرعَه <ref>[[عبدالرحمان بن عمرو]] [[بصری]] م. ۲۸۰، از [[محدثان]] [[دمشق]] و مؤلف التاریخ و علل الرجال.</ref> از نام وی<ref>ابن ابی‌حاتم، ج۹، ص۳۵۱.</ref> و [[ابواحمد حاکم]] <ref>م. ۳۷۸، از محدثان [[خراسان]] و مؤلف کتاب الکُنی.</ref> از نام وی و پدرش و سلسله [[نسب]] وی اظهار بی‌اطلاعی کرده‌اند<ref>ابن عبدالبر، ج۴، ص۱۸۴؛ ابن حجر، تعجیل، ص۴۷۱؛ ابن اثیر، ج۶، ص۴۴.</ref>. [[ابن ابی عاصم]]<ref>ابن ابی عاصم، ج۲، ص۴۷۲.</ref> او را همان [[فهم بن عمرو بن قیس عیلان]] از [[عدنانیان]] دانسته است، اما [[ابوموسی اصفهانی مدینی|ابوموسی]] <ref>اصفهانی [[مدینی]]، م. ۵۸۱ و مؤلف تتمة معرفة الصحابه.</ref> در [[نقد]] [[کلام]]: وی، فَهم را در گذشته مدت‌ها پیش از [[اسلام]] دانسته و گفته است: نسب همه فهمی‌ها از جمله (وی و) تَأبّط شرّا به او می‌رسد. تَأبّط شرّا [[نسل]] هفتم فَهم و بدون تردید درگذشته پیش از اسلام بوده است<ref>ابن اثیر، ج۴، ص۳۵۳؛ ابن حجر، الاصابه، ج۵، ص۳۰۵.</ref>.

ابن‌یونس<ref>ابن یونس، ج۱، ص۳۰۹.</ref>، ابوزرعه<ref>ر. ک: ابن ابی‌حاتم، ج۹، ص۳۵۱.</ref> ابن عبدالبر<ref>ابن عبدالبر، ج۴، ص۱۸۴.</ref>، ابواحمد حاکم و به تبع آنان، [[ابن اثیر]]<ref>ابن اثیر، ج۷، ص۴۴.</ref> و [[ابن حجر]]<ref>تعجیل، ص۴۷۱.</ref> به [[صحابی]] بودن [[ابو ثور]] تصریح کرده‌اند. او در [[فتح مصر]] شرکت داشت<ref> ابن یونس، ج۱، ص۳۰۹.</ref> و همانجا سکونت گزید.

ابو ثور از صحابیانی مانند [[عبدالرحمان بن عُدَیس بَلَوی]] [[روایت]] کرده است<ref>ابن ابی‌حاتم، ج۵، ص۱۴۵.</ref> و مصری‌ها [[یزید بن عمرو مَعافِری]] و [[بکر بن سواده]] [[روایتگر]] [[حدیث]] او بوده‌اند<ref>ابونعیم، ج۵، ص۲۸۴۸؛ ابن عبدالبر، ج۴، ص۱۸۴.</ref>. به گفته ابن حجر<ref>تعجیل، ص۴۷۱.</ref> آنان تنها [[حدیث]] [[لباس]] معافری (جامه‌هایی منسوب به [[قبیله]] معافر در [[یمن]]) را از وی نقل کرده‌اند. بر اساس آن، ابو ثور نزد [[رسول خدا]] {{صل}} بود که برای ایشان لباس معافری آوردند. [[ابوسفیان]] لباس و بافنده آن را [[لعنت]] کرد. آن [[حضرت]] فرمود: «آنان را لعنت نکنید؛ آنان از من و من از آنان هستم»<ref>دولابی، ج۱، ص۳۸؛ احمد بن حنبل، ج۴، ص۳۰۵؛ طبرانی، ج۲۲، ص۳۱۰.</ref>.

او [[گرایش]] [[عثمانی]] داشت و [[یزید بن عمرو معافری]]، [[قیام]] مصری‌ها را بر [[ضد]] [[عثمان]] از [[ابو ثور]] نقل کرده و گفته است او نزد عثمان بود که گروهی از مصری‌ها به [[رهبری]] [[ابن‌عُدیس بَلوی]] به [[مدینه]] آمدند. [[ابوثور]]، عثمان را از ورود آنان و آشکار بودن زیان و ضرر از چهره‌هایشان [[آگاه]] کرد. او همچنین در ایام محاصره عثمان نزد وی رفت و خبر داد که ابن عدیس [[روز جمعه]] بر [[منبر]] [[رسول خدا]] {{صل}} [[خطبه]] خواند و به نقل از [[عبدالله بن مسعود]] از رسول خدا {{صل}}، عثمان را [[گمراه]]، لجباز و پندناپذیر دانست ({{عربی|«عَتَبَةٌ غَابَ قُفلُها»}}؛ دری که قفل آن گم شده باشد). عثمان با متهم کردن ابن عدیس به [[دروغگویی]]، [[سوگند]] یاد کرد این سخن نه از رسول خدا {{صل}} و نه از [[ابن مسعود]] است و در ادامه، به نقل [[فضایل]] خود در [[جاهلیت]] و [[اسلام]] پرداخت<ref>ابن عساکر، ج۳۵، ص۲۷ و ۱۱۳؛ و به اختصار ابن ابی شیبه، ج۸، ص۴۳ و ۴۴۹؛ ابن شبه، ج۴، ص۱۲۱۸.</ref>. [[ابن جوزی]]<ref>ابن جوزی، ج۱، ص۳۳۵.</ref> این [[حدیث]] را (با تفاوتی در لفظ)، ساخته ابن عدیس می‌داند.

شدت [[گرایش]] ابو ثور به عثمان، از خبر [[تأیید]] نشده زیر روشن‌تر می‌شود: او می‌گوید نزد عثمان بودم. او از دریچه‌ای بر [[مردم]] ظاهر شد و زبان به شِکوه گشود. [[امام علی]] {{ع}} او را با [[یادآوری]] سخنی از رسول خدا {{صل}} هنگام [[تزلزل]] کوه [[اُحُد]] سفارش کرد<ref>ابن عساکر، ج۳۹، ص۴۲۵؛ متقی هندی، ج۱۳، ص۹۷؛ مقایسه کنید با عبدالرزاق صنعانی، ج۱۱، ص۲۲۹؛ ترمذی، ج۵، ص۲۸۵.</ref>. بر پایه گزارش ابوثور، [[کعب بن عدی عبادی]] در جاهلیت [[شریک]] تجاری [[عمر]] در قماش بود که به اسکندریه رفت و در [[مراسم]] [[عید]] آنان شرکت کرد<ref>ابن یونس، ج۱، ص۴۱۰؛ ابن حجر، الاصابه، ج۵، ص۴۵۲.</ref><ref>[[حسین حسینیان مقدم|حسینیان مقدم، حسین]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۱ (کتاب)|مقاله «ابوثور فهمی»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۱، ص:۲۰۸.</ref>

[[رده:اصحاب پیامبر]]