آل فرعون: تفاوت میان نسخه‌ها

۶۶۷ بایت حذف‌شده ،  ‏۳ ژوئن ۲۰۲۳
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-{{ویرایش غیرنهایی}} +))
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۳۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[آل فرعون در قرآن]] | پرسش مرتبط  = }}
== مقدمه ==
[[فرعون]]، [[لقب]] [[سلاطین]] [[مصر]] باستان بوده است<ref>معارف و معاریف، ج۴، ص۱۷۱۲.</ref>. [[فرعون]]، اسمی اعجمی<ref>مفردات، ص۶۳۲.</ref> و از ریشه "فرعن" و جمع آن "فراعنه"، به معنای [[سرکش]] و تباهکار، [[لقب]] هریک از [[پادشاهان]] [[مصر]] باستان می‌باشد<ref>فرهنگ ابجدی، ص۶۶۱.</ref>. قبط نیز در لغت به معنی تمساح است <ref>قاموس قرآن، ج۵، ص۱۶۳.</ref>. [[فرعون]] بر وزن برذون، واو و نون آن زائد است و به [[دلیل]] عجمی بودن غیر منصرف می‌باشد<ref>مجمع البحرین، ج۴، ص۳۷۵. </ref>.


{{نبوت}}
آل فرعون، [[بنی‌اسرائیل]] را مورد [[آزار]] و [[شکنجه]] قرار می‌دادند و [[آیات خدا]] را [[انکار]] می‌کردند. [[خداوند]]، آنان را به خاطر این [[گناه]] [[کیفر]] داد. آل فرعون چندین بار گرفتار [[قحطی]] و [[طوفان]] و حشرات زیان‌بخش شدند و آنگاه با [[موسی]] [[عهد]] کردند که اگر [[خداوند]]، این [[بلاها]] را از آنها رفع کند به او [[ایمان]] آورند، ولی پس از رفع [[بلا]] [[پیمان]] خود را شکستند و سرانجام [[خداوند]]، ایشان را در دریا [[غرق]] ساخت و [[بنی‌اسرائیل]] را [[نجات]] بخشید<ref>دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱، ص۷۵.</ref>. شاید [[دلیل]] موضوعیت یافتن سرگذشت آل فرعون در [[قرآن]] از این روست که بسیاری از اصول و سنت‌هایی که [[خداوند]] در سراسر [[قرآن]] به صورت کلی بیان فرموده در داستان آل فرعون به صورت [[عینی]] تبیین شده است؛ زیرا فقط نابودی این گروه نزد [[اهل کتاب]] روشن است. [[اخلاق]] [[زشت]] و [[رفتار]] [[ناهنجار]] آل فرعون در [[قرآن]] گزارش و زوایای آن به تفصیل تبیین شده است و نقش این‌گونه رفتارها در [[انحطاط]] و سرانجام شوم این [[قوم]] از علل اهتمام [[قرآن]] به بررسی و تبیین [[اعمال]] و [[سرنوشت]] آنان است <ref>اعلام قرآن، ص۱۳۴.</ref>.
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
: <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
: <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[آل فرعون در قرآن]] | [[آل فرعون در حدیث]] | [[آل فرعون در کلام اسلامی]]</div>
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
: <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[آل فرعون (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>
<div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;">


==مقدمه==
[[فرعون]]، مردی [[بت‌پرست]] بود و اطرافیانش هم برای [[تقرب]] به او [[بت]] می‌پرستیدند. چندین بار در دوران [[حکومت]] و [[زمامداری]] [[فرعون]] اطرافیان او، [[شاهد]] وقوع [[عذاب الهی]] و [[نزول]] [[مشکلات]] گوناگون بودند و با درخواست [[موسی]]، [[خداوند]] [[بلایا]] را از آنها دور گرداند. ولی با وجود [[مشاهده]] این مسائل باز هم در صدد [[انکار]] [[پیامبری]] [[موسی]] برآمدند و با پیوستن به [[فرعون]] و چنگ زدن به [[افکار]] باطلش همچنان ادامه ‌دهنده راه و [[پشتیبان]] [[حکومت]] [[فاسد]] او بودند.
*[[فرعون]]، [[لقب]] [[سلاطین]] [[مصر]] باستان بوده است<ref>معارف و معاریف، ج۴، ص۱۷۱۲.</ref>. [[فرعون]]، اسمی اعجمی<ref>مفردات، ص۶۳۲.</ref> و از ریشه "فرعن" و جمع آن "فراعنه"، به معنای [[سرکش]] و تباهکار، [[لقب]] هریک از [[پادشاهان]] [[مصر]] باستان می‌باشد<ref>فرهنگ ابجدی، ص۶۶۱.</ref>. قبط نیز در لغت به معنی تمساح است <ref>قاموس قرآن، ج۵، ص۱۶۳.</ref>. [[فرعون]] بر وزن برذون، واو و نون آن زائد است و به [[دلیل]] عجمی بودن غیر منصرف می‌باشد<ref>مجمع البحرین، ج۴، ص۳۷۵. </ref>.
*آل فرعون، [[بنی‌اسرائیل]] را مورد [[آزار]] و [[شکنجه]] قرار می‌دادند و [[آیات خدا]] را [[انکار]] می‌کردند. [[خداوند]]، آنان را به خاطر این [[گناه]] [[کیفر]] داد. آل فرعون چندین بار گرفتار [[قحطی]] و [[طوفان]] و حشرات زیان‌بخش شدند و آنگاه با [[موسی]] [[عهد]] کردند که اگر [[خداوند]]، این [[بلاها]] را از آنها رفع کند به او [[ایمان]] آورند، ولی پس از رفع [[بلا]] [[پیمان]] خود را شکستند و سرانجام [[خداوند]]، ایشان را در دریا [[غرق]] ساخت و [[بنی‌اسرائیل]] را [[نجات]] بخشید<ref>دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱، ص۷۵.</ref>. شاید [[دلیل]] موضوعیت یافتن سرگذشت آل فرعون در [[قرآن]] از این روست که بسیاری از اصول و سنت‌هایی که [[خداوند]] در سراسر [[قرآن]] به صورت کلی بیان فرموده در داستان آل فرعون به صورت [[عینی]] تبیین شده است؛ زیرا فقط نابودی این گروه نزد [[اهل کتاب]] روشن است. [[اخلاق]] [[زشت]] و [[رفتار]] [[ناهنجار]] آل فرعون در [[قرآن]] گزارش و زوایای آن به تفصیل تبیین شده است و نقش این‌گونه رفتارها در [[انحطاط]] و سرانجام شوم این [[قوم]] از [[علل]] اهتمام [[قرآن]] به بررسی و تبیین [[اعمال]] و [[سرنوشت]] آنان است <ref>اعلام قرآن، ص۱۳۴.</ref>.
*[[فرعون]]، مردی [[بت‌پرست]] بود و اطرافیانش هم برای [[تقرب]] به او [[بت]] می‌پرستیدند. چندین بار در دوران [[حکومت]] و [[زمامداری]] [[فرعون]] اطرافیان او، [[شاهد]] وقوع [[عذاب الهی]] و [[نزول]] [[مشکلات]] گوناگون بودند و با درخواست [[موسی]]، [[خداوند]] [[بلایا]] را از آنها دور گرداند. ولی با وجود [[مشاهده]] این مسائل باز هم در صدد [[انکار]] [[پیامبری]] [[موسی]] برآمدند و با [[پیوستن]] به [[فرعون]] و چنگ زدن به [[افکار]] باطلش همچنان ادامه ‌دهنده راه و [[پشتیبان]] [[حکومت]] [[فاسد]] او بودند.
*آل فرعون با وجود اینکه تلاش‌های [[موسی]] را برای [[هدایت]] این [[قوم]] می‌دیدند و بارها با درخواست [[موسی]]، [[خداوند]] آنان را از [[عذاب]] و [[قحطی]] و موارد مشابه [[نجات]] داده بود باز هم به [[پیروی]] از [[آیین]] نیاکان خود، [[آیات خدا]] را [[انکار]] کردند و به وابستگی‌های قبیله‌ای، [[فکری]]، [[تاریخی]] و [[اجتماعی]] خود ادامه دادند.
*آل فرعون، ۱۴ بار در [[کلام خدا]] ذکر شده است. در یک مورد {{متن قرآن|فَالْتَقَطَهُ آلُ فِرْعَوْنَ لِيَكُونَ لَهُمْ عَدُوًّا وَحَزَنًا إِنَّ فِرْعَوْنَ وَهَامَانَ وَجُنُودَهُمَا كَانُوا خَاطِئِينَ}}<ref>«آنگاه فرعونیان او را (از آب) گرفتند تا به فرجام، دشمن آنان و مایه اندوهشان گردد؛ بی‌گمان فرعون و هامان و سپاه آن دو لغزشکار بودند» سوره قصص، آیه ۸.</ref> این ترکیب به معنای محدودتری به کار رفته و [[راویان]] [[اختلاف]] کرده‌اند که منظور از آن کنیزانی که [[موسی]]{{ع}} را از آب گرفتند [[همسر فرعون]] (معاصر [[حضرت موسی]]) است یا دختر یا [[یاران]] او می‌باشند<ref>تاریخ طبری.</ref>.
*البته در دیگر موارد همه [[قوم]] [[فرعون]] از [[خویشاوندان]]، [[پیروان]] و [[لشکریان]] او را در برمی‌گیرد <ref>دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱، ص۷۵.</ref>. [[قرآن]] از کسانی که بر گرد [[فرعون]]، [[کارگزار]] و هم [[رأی]] او بودند با تعبیر [[قوم]] ۲۷ بار، ملأ ۱۳ بار، رکن یک بار، [[جند]] و [[جنود]] ۶ بار یاد کرده که با آل فرعون، تقارب مفهومی و مصداقی دارند<ref>اعلام قرآن، ص۱۳۳.</ref>.
*[[قرآن]] به نعمت‌های بزرگی که [[خداوند]] به [[قوم بنی‌اسرائیل]] ارزانی داشته اشاره می‌کند و آن [[نعمت]] [[آزادی]] از چنگال [[ستمکاران]] است که از بزرگ‌ترین نعمت‌های خداست {{متن قرآن|وَإِذْ نَجَّيْنَاكُمْ مِنْ آلِ فِرْعَوْنَ يَسُومُونَكُمْ سُوءَ الْعَذَابِ يُذَبِّحُونَ أَبْنَاءَكُمْ وَيَسْتَحْيُونَ نِسَاءَكُمْ وَفِي ذَلِكُمْ بَلَاءٌ مِنْ رَبِّكُمْ عَظِيمٌ}}<ref>«و (یاد کنید) آنگاه را  که شما را از فرعونیان رهانیدیم که به شما عذابی سخت می‌چشاندند، پسرانتان را سر می‌بریدند و زنانتان را زنده می‌گذاردند و در آن از سوی پروردگارتان برای شما آزمونی سترگ بود» سوره بقره، آیه ۴۹.</ref>. در آیه‌ای دیگر به [[نزول]] [[عذاب]] در مورد قومی سخن می‌گوید که [[وفور نعمت]] و [[ثروت]] نتوانست مانع نابودی آنان گردد {{متن قرآن|كَدَأْبِ آلِ فِرْعَوْنَ وَالَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ كَذَّبُوا بِآيَاتِنَا فَأَخَذَهُمُ اللَّهُ بِذُنُوبِهِمْ وَاللَّهُ شَدِيدُ الْعِقَابِ}}<ref>«همچون شیوه فرعونیان و پیشینیان آنان که آیات ما را دروغ شمردند و خداوند آنها را برای گناهانشان فرو گرفت و خداوند، سخت کیفر است» سوره آل عمران، آیه ۱۱.</ref>. هم چنین از [[قحطی]]، [[خشکسالی]] و [[مشکلات]] آل فرعون [[سخن]] می‌گوید: {{متن قرآن|وَلَقَدْ أَخَذْنَا آلَ فِرْعَوْنَ بِالسِّنِينَ وَنَقْصٍ مِنَ الثَّمَرَاتِ لَعَلَّهُمْ يَذَّكَّرُونَ}}<ref>«و ما فرعونیان را به خشکسالی‌ها و کاستی فرآورده‌ها دچار کردیم باشد که در یاد گیرند» سوره اعراف، آیه ۱۳۰.</ref>.
*در آیاتی دیگر از حال [[مشرکان]] که همانند آل فرعون دچار [[سرنوشت]] شومی شدند و [[عقوبت]] [[رفتار]] خود را دیدند سخن به میان آمده است {{متن قرآن|كَدَأْبِ آلِ فِرْعَوْنَ وَالَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ كَذَّبُوا بِآيَاتِ رَبِّهِمْ فَأَهْلَكْنَاهُمْ بِذُنُوبِهِمْ وَأَغْرَقْنَا آلَ فِرْعَوْنَ وَكُلٌّ كَانُوا ظَالِمِينَ}}<ref>«چون روش فرعونیان و کسان پیش از ایشان که آیات پروردگارشان را دروغ شمردند و ما برای گناهانشان آنان را نابود و فرعونیان را غرق کردیم و همگی ستمگر بودند» سوره انفال، آیه ۵۴.</ref>.
*در [[تورات]] نیز از اطرافیان و [[کارگزاران]] [[فرعون]] و [[ستم]] آنها بر [[بنی‌اسرائیل]] و نیز از [[نزول]] [[عذاب]] و نابودی آنان در [[رود نیل]] [[سخن]] رفته است<ref>تورات، سفر خروج، ۵-۱۴.</ref>.
*[[ابوبکر]] [[عتیق]] [[نیشابوری]] ذیل [[آیه]] {{متن قرآن|وَإِذْ فَرَقْنَا بِكُمُ الْبَحْرَ فَأَنْجَيْنَاكُمْ وَأَغْرَقْنَا آلَ فِرْعَوْنَ وَأَنْتُمْ تَنْظُرُونَ}}<ref>«و (یاد کنید) آنگاه را که دریا را با (ورود) شما شکافتیم پس شما را رهانیدیم و فرعونیان را در حالی که خود می‌نگریستید، غرق کردیم» سوره بقره، آیه ۵۰.</ref> این سؤال را بیان می‌کند: چرا [[خداوند]] گفت: {{متن قرآن|فَرَقْنَا بِكُمُ الْبَحْرَ}}<ref>«دریا را با (ورود) شما شکافتیم» سوره بقره، آیه ۵۰.</ref> (با وجود اینکه [[خدا]] دریا را به [[قدرت]] خود باز شکافانید، ولی نه برای ایشان). ایشان خود در جواب گفته است: {{عربی| بم، یعنی لکم و لاجلکم}} (برای شما و به خاطر شما) و گفته‌اند {{متن قرآن|بِكُمُ}}، یعنی معکم (با شما)؛ زیرا که آن روز [[خدای تعالی]] دریا را به [[دوازده]] راه شکافت و [[بنی‌اسرائیل]] را به [[دوازده]] گروه تقسیم کرد، هر گروهی راهی را [[انتخاب]] کردند، بنابراین گفته است {{متن قرآن|فَرَقْنَا بِكُمُ}} یعنی {{عربی|"بسببكم"}} (به سبب شما) <ref>تفسیر سورآبادی، ج۱، ص۶۸.</ref>.
*[[فخر رازی]] در [[تفسیر]] خود ذیل [[آیه]] {{متن قرآن|وَلَقَدْ أَخَذْنَا آلَ فِرْعَوْنَ بِالسِّنِينَ وَنَقْصٍ مِنَ الثَّمَرَاتِ لَعَلَّهُمْ يَذَّكَّرُونَ}}<ref>«و ما فرعونیان را به خشکسالی‌ها و کاستی فرآورده‌ها دچار کردیم باشد که در یاد گیرند» سوره اعراف، آیه ۱۳۰.</ref> مسائل مختلفی را بیان می‌کند. از جمله اینکه [[نزول]] [[عذاب]] از طرف [[خداوند]] بر این [[قوم]] [[طغیانگر]] از این جهت است که آنها متذکر شوند و از [[سرکشی]] و عناد دست بردارند و به سوی [[خداوند]] [[هدایت]] شوند<ref>التفسیر الکبیر، ج۱۴، ص۳۴۴. </ref>.
*[[سید قطب]] در [[تفسیر]] خود ذیل [[آیه]] {{متن قرآن|وَلَا تَكُونَنَّ مِنَ الَّذِينَ كَذَّبُوا بِآيَاتِ اللَّهِ فَتَكُونَ مِنَ الْخَاسِرِينَ}}<ref>«و هرگز از کسانی مباش که آیات خداوند را دروغ شمردند که از زیانکاران خواهی شد» سوره یونس، آیه ۹۵.</ref> به بیان این سؤال می‌پردازد: با وجود اینکه آل فرعون در [[رسالت پیامبر]]{{صل}} هیچ شکی نداشتند، چرا این [[قدر]] در [[تکذیب]] [[رسالت]] و [[دشمنی]] با [[پیامبر]] [[اصرار]] داشتند<ref>فی ظلال القرآن، ج۳، ص۱۸۲۰.</ref>. در [[تفسیر]] [[هدایت]] نیز، این نکته مطرح شده است: با وجود اینکه آل فرعون به اوج [[پیشرفت]] [[مادّی]] رسیدند، ولی این [[پیشرفت]] نتوانست در برابر [[خدا]] به [[یاری]] ایشان برخیزد و [[اموال]] و [[فرزندان]] برای ایشان سودی نداشت و نتوانست برای [[تکبر]] ایشان با ایستادن در برابر [[حق]] برهانی برای آنان باشد<ref>تفسیر هدایت، ج۱، ص۴۸۶.</ref>.
*آل فرعون قومی بودند که با وجود [[مشاهده]] [[معجزات الهی]] و رفع [[بلاها]] از قومشان، هم چنان به [[انکار آیات الهی]] و [[پیامبری]] [[موسی]] پرداختند و به [[خدا]] [[ایمان]] نیاوردند و [[خداوند]] نیز با توجه به [[پیمان‌شکنی]] و نقض عهدشان، آنان را چندین بار دچار [[قحطی]] و [[خشکسالی]] نمود و سرانجام ایشان را در دریا [[غرق]] ساخت.<ref>[[مرضیه السادات کدخدایی|کدخدایی، مرضیه السادات]]، [[آل فرعون - کدخدایی (مقاله)|مقاله «آل فرعون»]]، [[دانشنامه معاصر قرآن کریم (کتاب)|دانشنامه معاصر قرآن کریم]]، ص۵۵-۵۶.</ref>


== پرسش‌های وابسته ==
آل فرعون با وجود اینکه تلاش‌های [[موسی]] را برای [[هدایت]] این [[قوم]] می‌دیدند و بارها با درخواست [[موسی]]، [[خداوند]] آنان را از [[عذاب]] و [[قحطی]] و موارد مشابه [[نجات]] داده بود باز هم به [[پیروی]] از [[آیین]] نیاکان خود، [[آیات خدا]] را [[انکار]] کردند و به وابستگی‌های قبیله‌ای، [[فکری]]، [[تاریخی]] و [[اجتماعی]] خود ادامه دادند.
 
آل فرعون، ۱۴ بار در [[کلام خدا]] ذکر شده است. در یک مورد {{متن قرآن|فَالْتَقَطَهُ آلُ فِرْعَوْنَ لِيَكُونَ لَهُمْ عَدُوًّا وَحَزَنًا إِنَّ فِرْعَوْنَ وَهَامَانَ وَجُنُودَهُمَا كَانُوا خَاطِئِينَ}}<ref>«آنگاه فرعونیان او را (از آب) گرفتند تا به فرجام، دشمن آنان و مایه اندوهشان گردد؛ بی‌گمان فرعون و هامان و سپاه آن دو لغزشکار بودند» سوره قصص، آیه ۸.</ref> این ترکیب به معنای محدودتری به کار رفته و [[راویان]] [[اختلاف]] کرده‌اند که منظور از آن کنیزانی که [[موسی]] {{ع}} را از آب گرفتند [[همسر فرعون]] (معاصر [[حضرت موسی]]) است یا دختر یا [[یاران]] او می‌باشند<ref>تاریخ طبری.</ref>.
* البته در دیگر موارد همه [[قوم]] [[فرعون]] از [[خویشاوندان]]، [[پیروان]] و [[لشکریان]] او را در برمی‌گیرد <ref>دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱، ص۷۵.</ref>. [[قرآن]] از کسانی که بر گرد [[فرعون]]، [[کارگزار]] و هم [[رأی]] او بودند با تعبیر [[قوم]] ۲۷ بار، ملأ ۱۳ بار، رکن یک بار، [[جند]] و [[جنود]] ۶ بار یاد کرده که با آل فرعون، تقارب مفهومی و مصداقی دارند<ref>اعلام قرآن، ص۱۳۳.</ref>.
 
[[قرآن]] به نعمت‌های بزرگی که [[خداوند]] به [[قوم بنی‌اسرائیل]] ارزانی داشته اشاره می‌کند و آن [[نعمت]] [[آزادی]] از چنگال [[ستمکاران]] است که از بزرگ‌ترین نعمت‌های خداست {{متن قرآن|وَإِذْ نَجَّيْنَاكُمْ مِنْ آلِ فِرْعَوْنَ يَسُومُونَكُمْ سُوءَ الْعَذَابِ يُذَبِّحُونَ أَبْنَاءَكُمْ وَيَسْتَحْيُونَ نِسَاءَكُمْ وَفِي ذَلِكُمْ بَلَاءٌ مِنْ رَبِّكُمْ عَظِيمٌ}}<ref>«و (یاد کنید) آنگاه را که شما را از فرعونیان رهانیدیم که به شما عذابی سخت می‌چشاندند، پسرانتان را سر می‌بریدند و زنانتان را زنده می‌گذاردند و در آن از سوی پروردگارتان برای شما آزمونی سترگ بود» سوره بقره، آیه ۴۹.</ref>. در آیه‌ای دیگر به [[نزول]] [[عذاب]] در مورد قومی سخن می‌گوید که [[وفور نعمت]] و [[ثروت]] نتوانست مانع نابودی آنان گردد {{متن قرآن|كَدَأْبِ آلِ فِرْعَوْنَ وَالَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ كَذَّبُوا بِآيَاتِنَا فَأَخَذَهُمُ اللَّهُ بِذُنُوبِهِمْ وَاللَّهُ شَدِيدُ الْعِقَابِ}}<ref>«همچون شیوه فرعونیان و پیشینیان آنان که آیات ما را دروغ شمردند و خداوند آنها را برای گناهانشان فرو گرفت و خداوند، سخت کیفر است» سوره آل عمران، آیه ۱۱.</ref>. هم چنین از [[قحطی]]، [[خشکسالی]] و [[مشکلات]] آل فرعون [[سخن]] می‌گوید: {{متن قرآن|وَلَقَدْ أَخَذْنَا آلَ فِرْعَوْنَ بِالسِّنِينَ وَنَقْصٍ مِنَ الثَّمَرَاتِ لَعَلَّهُمْ يَذَّكَّرُونَ}}<ref>«و ما فرعونیان را به خشکسالی‌ها و کاستی فرآورده‌ها دچار کردیم باشد که در یاد گیرند» سوره اعراف، آیه ۱۳۰.</ref>.
 
در آیاتی دیگر از حال [[مشرکان]] که همانند آل فرعون دچار [[سرنوشت]] شومی شدند و [[عقوبت]] [[رفتار]] خود را دیدند سخن به میان آمده است {{متن قرآن|كَدَأْبِ آلِ فِرْعَوْنَ وَالَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ كَذَّبُوا بِآيَاتِ رَبِّهِمْ فَأَهْلَكْنَاهُمْ بِذُنُوبِهِمْ وَأَغْرَقْنَا آلَ فِرْعَوْنَ وَكُلٌّ كَانُوا ظَالِمِينَ}}<ref>«چون روش فرعونیان و کسان پیش از ایشان که آیات پروردگارشان را دروغ شمردند و ما برای گناهانشان آنان را نابود و فرعونیان را غرق کردیم و همگی ستمگر بودند» سوره انفال، آیه ۵۴.</ref>.
 
در [[تورات]] نیز از اطرافیان و [[کارگزاران]] [[فرعون]] و [[ستم]] آنها بر [[بنی‌اسرائیل]] و نیز از [[نزول]] [[عذاب]] و نابودی آنان در [[رود نیل]] [[سخن]] رفته است<ref>تورات، سفر خروج، ۵-۱۴.</ref>.
 
[[ابوبکر]] [[عتیق]] [[نیشابوری]] ذیل [[آیه]] {{متن قرآن|وَإِذْ فَرَقْنَا بِكُمُ الْبَحْرَ فَأَنْجَيْنَاكُمْ وَأَغْرَقْنَا آلَ فِرْعَوْنَ وَأَنْتُمْ تَنْظُرُونَ}}<ref>«و (یاد کنید) آنگاه را که دریا را با (ورود) شما شکافتیم پس شما را رهانیدیم و فرعونیان را در حالی که خود می‌نگریستید، غرق کردیم» سوره بقره، آیه ۵۰.</ref> این سؤال را بیان می‌کند: چرا [[خداوند]] گفت: {{متن قرآن|فَرَقْنَا بِكُمُ الْبَحْرَ}}<ref>«دریا را با (ورود) شما شکافتیم» سوره بقره، آیه ۵۰.</ref> (با وجود اینکه [[خدا]] دریا را به [[قدرت]] خود باز شکافانید، ولی نه برای ایشان). ایشان خود در جواب گفته است: {{عربی| بم، یعنی لکم و لاجلکم}} (برای شما و به خاطر شما) و گفته‌اند {{متن قرآن|بِكُمُ}}، یعنی معکم (با شما)؛ زیرا که آن روز [[خدای تعالی]] دریا را به دوازده راه شکافت و [[بنی‌اسرائیل]] را به دوازده گروه تقسیم کرد، هر گروهی راهی را [[انتخاب]] کردند، بنابراین گفته است {{متن قرآن|فَرَقْنَا بِكُمُ}} یعنی {{عربی|"بسببكم"}} (به سبب شما) <ref>تفسیر سورآبادی، ج۱، ص۶۸.</ref>.
 
[[فخر رازی]] در [[تفسیر]] خود ذیل [[آیه]] {{متن قرآن|وَلَقَدْ أَخَذْنَا آلَ فِرْعَوْنَ بِالسِّنِينَ وَنَقْصٍ مِنَ الثَّمَرَاتِ لَعَلَّهُمْ يَذَّكَّرُونَ}}<ref>«و ما فرعونیان را به خشکسالی‌ها و کاستی فرآورده‌ها دچار کردیم باشد که در یاد گیرند» سوره اعراف، آیه ۱۳۰.</ref> مسائل مختلفی را بیان می‌کند. از جمله اینکه [[نزول]] [[عذاب]] از طرف [[خداوند]] بر این [[قوم]] [[طغیانگر]] از این جهت است که آنها متذکر شوند و از [[سرکشی]] و عناد دست بردارند و به سوی [[خداوند]] [[هدایت]] شوند<ref>التفسیر الکبیر، ج۱۴، ص۳۴۴. </ref>.
 
[[سید قطب]] در [[تفسیر]] خود ذیل [[آیه]] {{متن قرآن|وَلَا تَكُونَنَّ مِنَ الَّذِينَ كَذَّبُوا بِآيَاتِ اللَّهِ فَتَكُونَ مِنَ الْخَاسِرِينَ}}<ref>«و هرگز از کسانی مباش که آیات خداوند را دروغ شمردند که از زیانکاران خواهی شد» سوره یونس، آیه ۹۵.</ref> به بیان این سؤال می‌پردازد: با وجود اینکه آل فرعون در [[رسالت پیامبر]] {{صل}} هیچ شکی نداشتند، چرا این [[قدر]] در [[تکذیب]] [[رسالت]] و [[دشمنی]] با [[پیامبر]] [[اصرار]] داشتند<ref>فی ظلال القرآن، ج۳، ص۱۸۲۰.</ref>. در [[تفسیر]] [[هدایت]] نیز، این نکته مطرح شده است: با وجود اینکه آل فرعون به اوج [[پیشرفت]] [[مادّی]] رسیدند، ولی این [[پیشرفت]] نتوانست در برابر [[خدا]] به [[یاری]] ایشان برخیزد و [[اموال]] و [[فرزندان]] برای ایشان سودی نداشت و نتوانست برای [[تکبر]] ایشان با ایستادن در برابر [[حق]] برهانی برای آنان باشد<ref>تفسیر هدایت، ج۱، ص۴۸۶.</ref>.
 
آل فرعون قومی بودند که با وجود [[مشاهده]] [[معجزات الهی]] و رفع [[بلاها]] از قومشان، هم چنان به [[انکار آیات الهی]] و [[پیامبری]] [[موسی]] پرداختند و به [[خدا]] [[ایمان]] نیاوردند و [[خداوند]] نیز با توجه به [[پیمان‌شکنی]] و نقض عهدشان، آنان را چندین بار دچار [[قحطی]] و [[خشکسالی]] نمود و سرانجام ایشان را در دریا [[غرق]] ساخت.<ref>[[مرضیه السادات کدخدایی|کدخدایی، مرضیه السادات]]، [[آل فرعون - کدخدایی (مقاله)|مقاله «آل فرعون»]]، [[دانشنامه معاصر قرآن کریم (کتاب)|دانشنامه معاصر قرآن کریم]]، ص۵۵-۵۶.</ref>


== جستارهای وابسته ==
== جستارهای وابسته ==
{{مدخل وابسته}}
* [[فرعون]]
* [[فرعون]]
* [[مؤمن آل فرعون]]
* [[فرعون موسی]]
* [[فرعون یوسف]]
{{پایان مدخل وابسته}}


==منابع==
== منابع ==
* [[پرونده:10524027.jpg|22px]] [[مرضیه السادات کدخدایی|کدخدایی، مرضیه السادات]]، [[آل فرعون - کدخدایی (مقاله)|مقاله «آل فرعون»]]، [[دانشنامه معاصر قرآن کریم (کتاب)|'''دانشنامه معاصر قرآن کریم''']]
{{منابع}}
 
#[[پرونده:10524027.jpg|22px]] [[مرضیه السادات کدخدایی|کدخدایی، مرضیه السادات]]، [[آل فرعون - کدخدایی (مقاله)|مقاله «آل فرعون»]]، [[دانشنامه معاصر قرآن کریم (کتاب)|'''دانشنامه معاصر قرآن کریم''']]
==پانویس==
{{پایان منابع}}


{{پانویس2}}
== پانویس ==
{{پانویس}}


[[رده:آل فرعون]]
[[رده:آل فرعون]]
[[رده:مدخل]]
۱۱۵٬۲۱۳

ویرایش