|
|
(۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) |
خط ۱: |
خط ۱: |
| | {{مدخل مرتبط |
| | | موضوع مرتبط = خلافت الهی |
| | | عنوان مدخل = |
| | | مداخل مرتبط = |
| | | پرسش مرتبط = |
| | }} |
|
| |
|
| {{اعتقادات شیعه}} | | == مقدمه == |
| <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از زیرشاخههای بحث '''[[خلافت الهی]]''' است. "'''[[درجات خلافت الهی]]'''" از چند منظر متفاوت، بررسی میشود:</div> | | براساس [[آیه]] {{متن قرآن|إِنِّي جَاعِلٌ فِي الْأَرْضِ خَلِيفَةً}}<ref>«میخواهم جانشینی در زمین بگمارم» سوره بقره، آیه ۳۰.</ref> [[خداوند]] برای خودش [[خلیفه]] قرار داده است. این [[خلافت]] در وهله نخست برای [[حضرت آدم]] {{ع}} به عنوان [[نخستین انسان]] و [[بشر]] مطرح است و سپس برای فرزندانش. |
| <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[درجات خلافت الهی در قرآن]] - [[درجات خلافت الهی در حدیث]] - [[درجات خلافت الهی در کلام اسلامی]] | [[مصداق خلیفه الهی در فلسفه اسلامی]] </div>
| |
| <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسشهای عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[درجات خلافت الهی (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>
| |
|
| |
|
| ==مقدمه==
| | البته از [[آیات]] و [[روایات]] به دست میآید که برای نوع [[بشر]] به سبب [[کرامت]] تفضیلی [[خداوند]]، یک نوع [[خلافت]] عمومی ثابت است؛ اما [[خلافت]] خاص و [[خلافت]] مطلق تنها برای کسانی است که در [[مراتب ایمان]] و [[تقوا]] و [[یقین]] به مراتب [[برگزیده]] باشد. به نظر میرسد که [[خلافت]] همانند اموری دیگر چون [[ایمان]] و [[تقوا]] و [[یقین]] دارای مراتب و درجات متعدد و متنوع است. از این درجات متعدد و متنوع به مراتب تشکیکی یاد میشود؛ زیرا چنان میان مرتبهای با مرتبهای دیگر تمایز و تفاوت و فرق است که [[انسان]] [[گمان]] میکند که دو چیز متضاد هستند و همانطوری که میان شیر خوراکی و شیر جنگلی تنها در لفظ اشتراک است، در این عنوان [[خلافت]] نیز چنین اشتراک لفظی است. |
| *براساس [[آیه]] {{متن قرآن|إِنِّي جَاعِلٌ فِي الْأَرْضِ خَلِيفَةً}}<ref>«میخواهم جانشینی در زمین بگمارم» سوره بقره، آیه ۳۰.</ref> [[خداوند]] برای خودش [[خلیفه]] قرار داده است. این [[خلافت]] در وهله نخست برای [[حضرت آدم]]{{ع}} به عنوان [[نخستین انسان]] و [[بشر]] مطرح است و سپس برای فرزندانش.
| |
| *البته از [[آیات]] و [[روایات]] به دست میآید که برای نوع [[بشر]] به سبب [[کرامت]] تفضیلی [[خداوند]]، یک نوع [[خلافت]] عمومی ثابت است؛ اما [[خلافت]] خاص و [[خلافت]] مطلق تنها برای کسانی است که در [[مراتب ایمان]] و [[تقوا]] و [[یقین]] به مراتب [[برگزیده]] باشد. به نظر میرسد که [[خلافت]] همانند اموری دیگر چون [[ایمان]] و [[تقوا]] و [[یقین]] دارای مراتب و درجات متعدد و متنوع است. از این درجات متعدد و متنوع به مراتب تشکیکی یاد میشود؛ زیرا چنان میان مرتبهای با مرتبهای دیگر تمایز و تفاوت و فرق است که [[انسان]] [[گمان]] میکند که دو چیز متضاد هستند و همانطوری که میان شیر خوراکی و شیر جنگلی تنها در لفظ اشتراک است، در این عنوان [[خلافت]] نیز چنین اشتراک لفظی است.
| |
| *از آن جایی که این تفاوت و تمایزها میان درجات و مراتب [[خلافت]]، [[آدمی]] را به [[شک]] میاندازد به این نوع مراتب و درجات متعدد و متنوع، مراتب ودرجات تشکیکی میگویند که [[شک]] انداز است. در حالی که همه اینها یک [[حقیقت]] بیشتر نیستند و میان آنها اشتراک [[معنوی]] وجود دارد و تفاوت آنها همانند تفاوت [[نور]] کرمک شتاب با [[نور]] [[خورشید]] است که یک [[حقیقت]] است، ولی به نظر میرسد که [[نور]] آنها تفاوت ماهوی داشته باشد که البته ندارد.
| |
| *[[آیت الله]] [[جوادی آملی]] هم مراتب [[خلافت]] را اینگونه بیان میکنند که [[خلافت]] الهی، مقولهای تشکیکی است و از نظر چگونگی پیوند [[صفات الهی]] با [[روح]] متصف به آن درجات متفاوتی وجود دارد. [[خلافت]] الهی، [[آراستگی]] به [[صفات الهی]] و مظهریت آنها است. در این صورت، دارانده اوصاف کمالی [[خداوند]]، بهطور کلی دارای [[خلافت]] اوست. برای [[خلافت]] الهی، چهار [[درجه]] قابل [[تصور]] است:
| |
| #'''[[خلافت]] در حد حال:''' اگر ثبوت صفات کمالی برای کسی در حد "حال" بود که قابل زوال است و قبول زوال آن نیز سریع خواهد بود چنین شخصی [[خلافت]] او از [[خدای سبحان]] در حد "حال" است، نه زاید بر آن.
| |
| #'''[[خلافت]] در حد [[ملکه]]:''' اگر ثبوت صفات کمالی برای کسی در حد [[ملکه]] باشد که زوالپذیر است، ولی زوال آن به کندی است، خلافتش نیز در حد [[ملکه]] است.
| |
| #'''[[خلافت]] در حد تقویم ماهو:''' اگر به درجهای باریافت که اوصاف کمالی برای وی در حد "تقویم ماهوی" بود، یعنی مقوم ماهیت او شد و یکی از اجزای ماهوی او را تشکیل داد مادامی که آن ماهیت موجود است زوالپذیر نخواهد بود. چنین شخصی [[خلافت]] او از [[خدای سبحان]] در حد "تقویم ماهوی" اوست، نه زاید بر آن.
| |
| #'''[[خلافت]] در حد تقویم وجود:''' چنانچه به قله هرم [[تکامل]] نایل آمد به طوری که ثبوت صفات کمالی به صورت عینیت بود، یعنی [[خلافت]] الهی عین [[هویت]] وجودیاش شد، خلافتش در حد تقویم وجودی است. البته میان وی و [[خداوند متعال]] تفاوت مفهومی وجود دارد و بجز این تغایر مفهومی، تغایر دیگری با [[ذات اقدس الهی]] ندارد؛ یعنی در بالاترین مرتبه کمال قرار دارد. چنین [[انسان]] کاملی، در [[نفی]] صفات زائد بر ذات، [[خلیفه خدا]] و آیت اوست و همانند [[خداوند متعال]]، اوصاف کمالی، عین ذات اوست<ref>عبدالله جوادی آملی، تفسیر تسنیم، ج۳، ص۹۴ -۹۵.</ref>.
| |
| *[[حضرت امیرالمؤمنین]]{{ع}} با اشاره [[زیبا]] به این مفهوم از [[انسان کامل]] در [[جهان هستی]]، میفرماید: {{متن حدیث|كَمَالُ الْإِخْلَاصِ لَهُ نَفْيُ الصِّفَاتِ عَنْهُ}}<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱، بند ۴.</ref>؛ [[نفی]] صفات، کمال [[اخلاص]] [[معرفت]] [[توحیدی]] خداست<ref>[[فاطمه زیوری کبیرنیا|زیوری کبیرنیا، فاطمه]]، [[بررسی ابعاد خلیفة اللهی انسان (کتاب)|بررسی ابعاد خلیفة اللهی انسان]]، ص:۶۷-۶۹.</ref>
| |
|
| |
|
| ==منابع==
| | از آن جایی که این تفاوت و تمایزها میان درجات و مراتب [[خلافت]]، [[آدمی]] را به [[شک]] میاندازد به این نوع مراتب و درجات متعدد و متنوع، مراتب ودرجات تشکیکی میگویند که [[شک]] انداز است. در حالی که همه اینها یک [[حقیقت]] بیشتر نیستند و میان آنها اشتراک [[معنوی]] وجود دارد و تفاوت آنها همانند تفاوت [[نور]] کرمک شتاب با [[نور]] [[خورشید]] است که یک [[حقیقت]] است، ولی به نظر میرسد که [[نور]] آنها تفاوت ماهوی داشته باشد که البته ندارد. |
| * [[پرونده:1379780.jpg|22px]] [[فاطمه زیوری کبیرنیا|زیوری کبیرنیا، فاطمه]]، [[بررسی ابعاد خلیفة اللهی انسان (کتاب)|'''بررسی ابعاد خلیفة اللهی انسان''']]
| |
|
| |
|
| ==پانویس== | | [[آیت الله]] [[جوادی آملی]] هم مراتب [[خلافت]] را اینگونه بیان میکنند که [[خلافت]] الهی، مقولهای تشکیکی است و از نظر چگونگی پیوند [[صفات الهی]] با [[روح]] متصف به آن درجات متفاوتی وجود دارد. [[خلافت]] الهی، [[آراستگی]] به [[صفات الهی]] و مظهریت آنها است. در این صورت، دارانده اوصاف کمالی [[خداوند]]، بهطور کلی دارای [[خلافت]] اوست. برای [[خلافت]] الهی، چهار [[درجه]] قابل [[تصور]] است: |
| {{یادآوری پانویس}} | | # '''[[خلافت]] در حد حال:''' اگر ثبوت صفات کمالی برای کسی در حد "حال" بود که قابل زوال است و قبول زوال آن نیز سریع خواهد بود چنین شخصی [[خلافت]] او از [[خدای سبحان]] در حد "حال" است، نه زاید بر آن. |
| | # '''[[خلافت]] در حد [[ملکه]]:''' اگر ثبوت صفات کمالی برای کسی در حد [[ملکه]] باشد که زوالپذیر است، ولی زوال آن به کندی است، خلافتش نیز در حد [[ملکه]] است. |
| | # '''[[خلافت]] در حد تقویم ماهو:''' اگر به درجهای باریافت که اوصاف کمالی برای وی در حد "تقویم ماهوی" بود، یعنی مقوم ماهیت او شد و یکی از اجزای ماهوی او را تشکیل داد مادامی که آن ماهیت موجود است زوالپذیر نخواهد بود. چنین شخصی [[خلافت]] او از [[خدای سبحان]] در حد "تقویم ماهوی" اوست، نه زاید بر آن. |
| | # '''[[خلافت]] در حد تقویم وجود:''' چنانچه به قله هرم [[تکامل]] نایل آمد به طوری که ثبوت صفات کمالی به صورت عینیت بود، یعنی [[خلافت]] الهی عین [[هویت]] وجودیاش شد، خلافتش در حد تقویم وجودی است. البته میان وی و [[خداوند متعال]] تفاوت مفهومی وجود دارد و بجز این تغایر مفهومی، تغایر دیگری با [[ذات اقدس الهی]] ندارد؛ یعنی در بالاترین مرتبه کمال قرار دارد. چنین [[انسان]] کاملی، در [[نفی]] صفات زائد بر ذات، [[خلیفه خدا]] و آیت اوست و همانند [[خداوند متعال]]، اوصاف کمالی، عین ذات اوست<ref>عبدالله جوادی آملی، تفسیر تسنیم، ج۳، ص۹۴ -۹۵.</ref>. |
| | |
| | [[حضرت امیرالمؤمنین]] {{ع}} با اشاره [[زیبا]] به این مفهوم از [[انسان کامل]] در [[جهان هستی]]، میفرماید: {{متن حدیث|كَمَالُ الْإِخْلَاصِ لَهُ نَفْيُ الصِّفَاتِ عَنْهُ}}<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱، بند ۴.</ref>؛ [[نفی]] صفات، کمال [[اخلاص]] [[معرفت]] [[توحیدی]] خداست<ref>[[فاطمه زیوری کبیرنیا|زیوری کبیرنیا، فاطمه]]، [[بررسی ابعاد خلیفة اللهی انسان (کتاب)|بررسی ابعاد خلیفة اللهی انسان]]، ص۶۷-۶۹.</ref> |
| | |
| | == منابع == |
| | {{منابع}} |
| | # [[پرونده:1379780.jpg|22px]] [[فاطمه زیوری کبیرنیا|زیوری کبیرنیا، فاطمه]]، [[بررسی ابعاد خلیفة اللهی انسان (کتاب)|'''بررسی ابعاد خلیفة اللهی انسان''']] |
| | {{پایان منابع}} |
| | |
| | == پانویس == |
| {{پانویس}} | | {{پانویس}} |
|
| |
|
| |
|
| [[رده:خلافت الهی]] | | [[رده:خلافت الهی]] |
| [[رده:مدخل]]
| |