آخرت در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

۱٬۶۴۵ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۳
 
(۸ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۳۶: خط ۳۶:
# '''رابطه صمیمی [[بهشتیان]]:''' در آخرت بین [[نیکوکاران]] [[انس]] و [[الفت]]، [[صفا]] و [[صمیمیت]] برقرار است: {{متن قرآن|إِخْوَانًا عَلَى سُرُرٍ مُتَقَابِلِينَ}}<ref>«برادروار بر اورنگ‌هایی روبه‌رو می‌نشینند» سوره حجر، آیه ۴۷.</ref><ref>[[الکشاف]]، ص ۶۴۲.</ref>، امّا در [[اجتماع]] بدکاران [[تنفر]] و [[بیزاری]] از یکدیگر و [[ناسزاگویی]] حکم‌فرماست: {{متن قرآن|إِنَّ ذَلِكَ لَحَقٌّ تَخَاصُمُ أَهْلِ النَّارِ}}<ref>«بی‌گمان این راستین است؛ (این) هم‌ستیزی دوزخیان است» سوره ص، آیه ۶۴.</ref><ref>الکشاف، ص ۱۰۵۲.</ref>  
# '''رابطه صمیمی [[بهشتیان]]:''' در آخرت بین [[نیکوکاران]] [[انس]] و [[الفت]]، [[صفا]] و [[صمیمیت]] برقرار است: {{متن قرآن|إِخْوَانًا عَلَى سُرُرٍ مُتَقَابِلِينَ}}<ref>«برادروار بر اورنگ‌هایی روبه‌رو می‌نشینند» سوره حجر، آیه ۴۷.</ref><ref>[[الکشاف]]، ص ۶۴۲.</ref>، امّا در [[اجتماع]] بدکاران [[تنفر]] و [[بیزاری]] از یکدیگر و [[ناسزاگویی]] حکم‌فرماست: {{متن قرآن|إِنَّ ذَلِكَ لَحَقٌّ تَخَاصُمُ أَهْلِ النَّارِ}}<ref>«بی‌گمان این راستین است؛ (این) هم‌ستیزی دوزخیان است» سوره ص، آیه ۶۴.</ref><ref>الکشاف، ص ۱۰۵۲.</ref>  
# '''[[سرنوشت]] جداگانه:''' در آنجا هر کس سرنوشت جداگانه دارد، زیرا آن [[جهان]]، جهان فعلیت‌های محض است و فعلیت‌های محض از یکدیگر تأثیر نپذیرفته و با یکدیگر ترکیب نمی‌شوند<ref>[[عدل الهی]]، ص ۱۹۸.</ref>.<ref>[[غلام‌رضا رضایی|رضایی، غلام‌رضا]]، [[آخرت - رضایی (مقاله)|مقاله «آخرت»]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی]]، ج۱، ص۳۴-۳۸.</ref>
# '''[[سرنوشت]] جداگانه:''' در آنجا هر کس سرنوشت جداگانه دارد، زیرا آن [[جهان]]، جهان فعلیت‌های محض است و فعلیت‌های محض از یکدیگر تأثیر نپذیرفته و با یکدیگر ترکیب نمی‌شوند<ref>[[عدل الهی]]، ص ۱۹۸.</ref>.<ref>[[غلام‌رضا رضایی|رضایی، غلام‌رضا]]، [[آخرت - رضایی (مقاله)|مقاله «آخرت»]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی]]، ج۱، ص۳۴-۳۸.</ref>
== باور به آخرت ==
{{اصلی|ایمان به معاد}}
انتقال از دنیا به عالم آخرت عقلاً امکان وقوع دارند و [[خداوند متعال]] نیز وقوع آنها را خبر داده است، بنابراین [[تصدیق]] و [[ایمان]] به آنها [[واجب]] است<ref>کشف المراد، ص ۵۷۵؛ شرح المواقف، ص ۳۲۰.</ref>.<ref>[[غلام‌رضا رضایی|رضایی، غلام‌رضا]]، [[آخرت - رضایی (مقاله)|مقاله «آخرت»]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی]]، ج۱، ص۳۴-۳۸؛ [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص۴۰.</ref>


== منازل آخرت ==
== منازل آخرت ==
آخرت دارای منازلی است؛ از قبیل لحظه [[مرگ]]، [[قبر]]، [[حشر]]، [[صراط]]، [[میزان]]، حساب و تطایر کتب.
آخرت دارای منازلی است؛ از قبیل: لحظه [[مرگ]]، [[قبر]]، [[حشر]]، [[صراط]]، [[میزان]]، حساب و تطایر کتب.
# '''لحظه مرگ'''، آخرین [[روز]] [[دنیا]] و اولین روز آخرت است. در آن لحظه [[مال]]، فرزند و اعمال خوب و بد انسان<ref>شرح اصول کافی، ج۱، ص ۵۱.</ref> تمثّل پیدا می‌‌کنند<ref>فتح الباری، ج۸، ص ۴۳۰</ref> و [[ملائکه]] از [[آسمان]] نزد محتضر حاضر می‌‌شوند<ref>المیزان، ج۸،ص ۱۳۷.</ref>.
# '''لحظه مرگ'''، آخرین [[روز]] [[دنیا]] و اولین روز آخرت است. در آن لحظه [[مال]]، فرزند و اعمال خوب و بد انسان<ref>شرح اصول کافی، ج۱، ص ۵۱.</ref> تمثّل پیدا می‌‌کنند<ref>فتح الباری، ج۸، ص ۴۳۰</ref> و [[ملائکه]] از [[آسمان]] نزد محتضر حاضر می‌‌شوند<ref>المیزان، ج۸،ص ۱۳۷.</ref>.
# '''[[قبر]] یا [[عالم برزخ]]:''' پس از آنکه مرده را در قبر گذاشتند، دو [[ملک]] وارد قبر شده و از [[مسائل اعتقادی]] [[خدا]]، [[پیامبر]]، [[امام]]، [[دین]]، کتاب و [[قبله]] سؤال می‌‌کنند<ref>اوائل المقالات، ص ۷۵؛ بحارالانوار، ج۶، ص ۲۰۲؛ شرح المقاصد، ج۵، ص ۱۱۸.</ref>. [[رسول اکرم]] {{صل}} می‌‌فرمایند: "قبر، اول [[منزل]] از منازل [[آخرت]] است، اگر از آن [[نجات]] یافت، منازل بعد آسان‌تر است و الاّ سختی پس از آن کمتر از قبر نیست<ref>معارج الیقین فی اصول الدین، ص ۴۸۵.</ref>. این مرحله برای [[نیکوکاران]] [[باغی]] از باغ‌های [[بهشت]] و برای بدکاران، حفره ای از حفره‌های [[جهنم]] است<ref>بحارالانوار، ج۶، ص ۲۰۵.</ref> و تا [[قیامت]] کبری در آن خواهند ماند<ref>[[معاد]]، ص ۵۲.</ref>: {{متن قرآن|وَمِنْ وَرَائِهِمْ بَرْزَخٌ إِلَى يَوْمِ يُبْعَثُونَ}}<ref>«پیشاروی آنان تا روزی که برانگیخته گردند برزخی خواهد بود» سوره مؤمنون، آیه ۱۰۰.</ref>. البته این امور همگی مربوط به [[بدن مثالی]] است، زیرا [[برزخ]] و قبر، هر دو بیان یک واقعیت‌اند <ref>شرح العقیدة الطحاویه، ص ۳۹۶؛ بحارالانوار، ج۶، ص ۲۶۸؛ منشور جاوید، ج۹، ص ۲۳۸.</ref>.
# '''[[قبر]] یا [[عالم برزخ]]:''' پس از آنکه مرده را در قبر گذاشتند، دو [[ملک]] وارد قبر شده و از [[مسائل اعتقادی]] [[خدا]]، [[پیامبر]]، [[امام]]، [[دین]]، کتاب و [[قبله]] سؤال می‌‌کنند<ref>اوائل المقالات، ص ۷۵؛ بحارالانوار، ج۶، ص ۲۰۲؛ شرح المقاصد، ج۵، ص ۱۱۸.</ref>. [[رسول اکرم]] {{صل}} می‌‌فرمایند: "قبر، اول [[منزل]] از منازل [[آخرت]] است، اگر از آن [[نجات]] یافت، منازل بعد آسان‌تر است و الاّ سختی پس از آن کمتر از قبر نیست<ref>معارج الیقین فی اصول الدین، ص ۴۸۵.</ref>. این مرحله برای [[نیکوکاران]] [[باغی]] از باغ‌های [[بهشت]] و برای بدکاران، حفره ای از حفره‌های [[جهنم]] است<ref>بحارالانوار، ج۶، ص ۲۰۵.</ref> و تا [[قیامت]] کبری در آن خواهند ماند<ref>[[معاد]]، ص ۵۲.</ref>: {{متن قرآن|وَمِنْ وَرَائِهِمْ بَرْزَخٌ إِلَى يَوْمِ يُبْعَثُونَ}}<ref>«پیشاروی آنان تا روزی که برانگیخته گردند برزخی خواهد بود» سوره مؤمنون، آیه ۱۰۰.</ref>. البته این امور همگی مربوط به [[بدن مثالی]] است، زیرا [[برزخ]] و قبر، هر دو بیان یک واقعیت‌اند <ref>شرح العقیدة الطحاویه، ص ۳۹۶؛ بحارالانوار، ج۶، ص ۲۶۸؛ منشور جاوید، ج۹، ص ۲۳۸.</ref>.
خط ۴۹: خط ۵۳:
# '''[[اعراف]]:''' از دیگر منازل آخرت، اعراف است: {{متن قرآن|وَعَلَى الْأَعْرَافِ رِجَالٌ}}<ref>سوره اعراف، آیه 46.</ref>. اعراف جایگاه بلندی است که موقعیتی جدا از [[بهشت و دوزخ]] دارد<ref>مجمع البیان، ج۴، ص ۲۶۰ـ ۲۶۱.</ref> بر آن مردانی قرار دارند که به همه [[بهشتیان]] و [[دوزخیان]] اِشراف دارند؛ آنان [[آگاهی]] خاصی دارند که همه [[اهل]] [[محشر]] را از نظر [[سرنوشت]] می‌‌شناسند<ref>تصحیح اعتقادات امامیه، ص ۱۰۶؛ غایة المرام، ج۳، ص ۶۹.</ref>. این گروه در واقع مجریان [[اراده خداوند]] بوده و به تنظیم امور می‌‌پردازند<ref>منشور جاوید، ج۹، ص ۳۵۸.</ref>. مقصود از اعرافیان [[انبیا]] و [[شهدا]]<ref>تفسیر کبیر، ج۱۴، ص ۸۷.</ref> و یا [[امامان معصوم]] هستند<ref>الاعتقادات، ص ۷۰.</ref>. [[حضرت فاطمه]] [[زهرا]] {{س}} می‌‌فرماید: "از پدرم درباره [[آیه شریفه]] {{متن قرآن|وَبَيْنَهُمَا حِجَابٌ وَعَلَى الْأَعْرَافِ رِجَالٌ يَعْرِفُونَ كُلًّا بِسِيمَاهُمْ وَنَادَوْا أَصْحَابَ الْجَنَّةِ أَنْ سَلَامٌ عَلَيْكُمْ لَمْ يَدْخُلُوهَا وَهُمْ يَطْمَعُونَ}}<ref>«و میان آن دو پرده‌ای است و بر آن پشته‌ها کسانی هستند که هر گروه (از آنان) را از چهره‌شان باز می‌شناسند و به بهشتیان که هنوز به آن (بهشت) در نیامده‌اند ولی (آن را) امید می‌برند ندا می‌دهند که: درود بر شما!» سوره اعراف، آیه ۴۶.</ref> پرسیدم، فرمود: آنان [[دوازده امام]] بعد از من هستند"<ref>کفایة الأثر، ص ۱۹۴.</ref> و [[امیرمؤمنان]] {{ع}} فرمود: "ما بر اعراف استقرار داشته و یارانمان را به سیمایشان می‌‌شناسیم"<ref>غایة المرام، ج۳، ص ۶۹.</ref>. ممکن است، گروه‌های دیگر نیز در اعراف مستقر باشند، از قبیل: گنهکارانی که [[امید]] [[شفاعت]] دارند<ref>تفسیر کبیر، ج۱۴، ص ۸۸؛ الکشاف ص ۳۹۷، شرح المواقف، ص ۳۱۱.</ref> و یا اطفال و مجانینی که در دنیا، [[تکلیف]] از آنان ساقط بوده است <ref>تصحیح اعتقادات امامیه، ص ۱۰۶.</ref>
# '''[[اعراف]]:''' از دیگر منازل آخرت، اعراف است: {{متن قرآن|وَعَلَى الْأَعْرَافِ رِجَالٌ}}<ref>سوره اعراف، آیه 46.</ref>. اعراف جایگاه بلندی است که موقعیتی جدا از [[بهشت و دوزخ]] دارد<ref>مجمع البیان، ج۴، ص ۲۶۰ـ ۲۶۱.</ref> بر آن مردانی قرار دارند که به همه [[بهشتیان]] و [[دوزخیان]] اِشراف دارند؛ آنان [[آگاهی]] خاصی دارند که همه [[اهل]] [[محشر]] را از نظر [[سرنوشت]] می‌‌شناسند<ref>تصحیح اعتقادات امامیه، ص ۱۰۶؛ غایة المرام، ج۳، ص ۶۹.</ref>. این گروه در واقع مجریان [[اراده خداوند]] بوده و به تنظیم امور می‌‌پردازند<ref>منشور جاوید، ج۹، ص ۳۵۸.</ref>. مقصود از اعرافیان [[انبیا]] و [[شهدا]]<ref>تفسیر کبیر، ج۱۴، ص ۸۷.</ref> و یا [[امامان معصوم]] هستند<ref>الاعتقادات، ص ۷۰.</ref>. [[حضرت فاطمه]] [[زهرا]] {{س}} می‌‌فرماید: "از پدرم درباره [[آیه شریفه]] {{متن قرآن|وَبَيْنَهُمَا حِجَابٌ وَعَلَى الْأَعْرَافِ رِجَالٌ يَعْرِفُونَ كُلًّا بِسِيمَاهُمْ وَنَادَوْا أَصْحَابَ الْجَنَّةِ أَنْ سَلَامٌ عَلَيْكُمْ لَمْ يَدْخُلُوهَا وَهُمْ يَطْمَعُونَ}}<ref>«و میان آن دو پرده‌ای است و بر آن پشته‌ها کسانی هستند که هر گروه (از آنان) را از چهره‌شان باز می‌شناسند و به بهشتیان که هنوز به آن (بهشت) در نیامده‌اند ولی (آن را) امید می‌برند ندا می‌دهند که: درود بر شما!» سوره اعراف، آیه ۴۶.</ref> پرسیدم، فرمود: آنان [[دوازده امام]] بعد از من هستند"<ref>کفایة الأثر، ص ۱۹۴.</ref> و [[امیرمؤمنان]] {{ع}} فرمود: "ما بر اعراف استقرار داشته و یارانمان را به سیمایشان می‌‌شناسیم"<ref>غایة المرام، ج۳، ص ۶۹.</ref>. ممکن است، گروه‌های دیگر نیز در اعراف مستقر باشند، از قبیل: گنهکارانی که [[امید]] [[شفاعت]] دارند<ref>تفسیر کبیر، ج۱۴، ص ۸۸؛ الکشاف ص ۳۹۷، شرح المواقف، ص ۳۱۱.</ref> و یا اطفال و مجانینی که در دنیا، [[تکلیف]] از آنان ساقط بوده است <ref>تصحیح اعتقادات امامیه، ص ۱۰۶.</ref>
# '''[[بهشت]] و جهنّم:''' آخرین [[منزل]] آخرت، بهشت و دوزخ است، که اکثر [[متکلمان]] معتقدند هم اکنون وجود دارد، هر چند در اینکه در کجا قرار دارد، [[اختلاف]] نظر دارند<ref>کشف المراد، ص ۵۷۶؛ الاعتقادات، ص ۷۹؛ مجمع البیان، ج۱، ص ۱۲۹؛ گوهر مراد، ص ۴۸۲؛ شرح المواقف، ص ۳۰۱؛ شرح المقاصد، ج۵، ص ۱۰۵ـ ۱۰۹.</ref>.<ref>[[غلام‌رضا رضایی|رضایی، غلام‌رضا]]، [[آخرت - رضایی (مقاله)|مقاله «آخرت»]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی]]، ج۱، ص۳۴-۳۸.</ref>
# '''[[بهشت]] و جهنّم:''' آخرین [[منزل]] آخرت، بهشت و دوزخ است، که اکثر [[متکلمان]] معتقدند هم اکنون وجود دارد، هر چند در اینکه در کجا قرار دارد، [[اختلاف]] نظر دارند<ref>کشف المراد، ص ۵۷۶؛ الاعتقادات، ص ۷۹؛ مجمع البیان، ج۱، ص ۱۲۹؛ گوهر مراد، ص ۴۸۲؛ شرح المواقف، ص ۳۰۱؛ شرح المقاصد، ج۵، ص ۱۰۵ـ ۱۰۹.</ref>.<ref>[[غلام‌رضا رضایی|رضایی، غلام‌رضا]]، [[آخرت - رضایی (مقاله)|مقاله «آخرت»]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی]]، ج۱، ص۳۴-۳۸.</ref>
==روز قیامت==
===[[اشراط الساعه]]===
# [[اشراط صغری]]
# [[اشراط کبری]]
===اسم روز قیامت===
==احوال قیامت==
===[[حشر]]===
===[[نفخ صور]]===
# [[نشر]] (بعث من فی القبور)
# [[حساب]] و [[کتاب]] (میزان)
# [[مرصاد]]
# [[صراط]]
# [[اعراف]]
==اهوال قیامت==
===[[صراط]]===
# [[پل‌های صراط]]
# [[شعار مسلمین بر صراط]]
# [[عوامل ثبات قدم بر صراط]]
# [[حرکت بر صراط]]
==ثواب و عقاب اخروی==
====ثواب اخروی (بهشت)====
{{اصلی|بهشت}}
# [[گنج‌های بهشت]]
# [[ابواب بهشت]]
====عذاب اخروی (دوزخ)====
{{اصلی|جهنم}}
# [[آسان‌ترین عذاب]]
# [[آتش جهنم]]
# [[آخرین خروج از دوزخ]]
# [[احاطه دوزخ]]
# [[کیفرهای دوزخ]]


== منابع ==
== منابع ==
۲۱۸٬۹۱۲

ویرایش