زحر بن قیس جعفی در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

{{مدخل مرتبط

| موضوع مرتبط = زحر بن قیس جعفی

| عنوان مدخل  = زحر بن قیس جعفی

| مداخل مرتبط = [[زحر بن قیس جعفی در تاریخ اسلامی]] - [[زحر بن قیس جعفی در تراجم و رجال]]

| پرسش مرتبط  =  

}}

 

== مقدمه ==  

"زحر" فرزند قیس بن مالک [[جعفی]] از سوارکاران نامی عصر خود در [[کوفه]]<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۱، ص۳۰۷؛ ابن حجر، الاصابه، ج۲، ص۵۲۰.</ref> و از [[اصحاب امیرمؤمنان]] [[علی]]{{ع}} به شمار رفته است<ref>شیخ طوسی، رجال، ص۶۵.</ref>. زحر در [[زمان]] [[خلافت]] [[خلیفه سوم]] به همراه [[جریر بن عبدالله بجلی]] از [[کارگزاران]] [[عثمان]] در سرزمین‌های [[جبل]] بود<ref>ابوحنیفه احمد بن داوود الدینوری، الاخبار الطوال، ص۱۵۶.</ref>. پس از [[قتل عثمان]]، به [[خدمت]] امیرالمؤمنین علی{{ع}} درآمد و ایشان را در جنگ‌های [[جمل]] و [[صفین]] [[یاری]] داد<ref>ابن ابی الحدید معتزلی، شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۱۴۷؛ ابن قتیبه، الامامه و السیاسه، ج۱، ص۱۴۸ و ۱۲۷؛ ابن اعثم الکوفی، الفتوح، ج۴، ص۲۰۷.</ref>. او پس از [[شهادت امام علی]]{{ع}}، به [[معاویه]] پیوست و در جریان [[قیام امام حسین]]{{ع}}، از [[نزدیکان]] و سرداران [[عبید الله بن زیاد]] گردید. عبیدالله، زَحْر بن قَیس جُعفی را [[مأمور]] [[حفاظت]] از کوچه‌های [[شهر]] قرار داد و پس از [[شهادت]] [[اباعبدالله الحسین]]{{ع}}، او را مأمور حمل سرهای [[شهدای کربلا]] به [[دمشق]] کرد. پس از مرگ [[یزید]]، [[زحر بن قیس]] با [[عبدالله بن زبیر]] همراه شد<ref>احمد بن یحیی بلاذری، انساب الاشراف، ج۶، ص۳۸۹؛ محمد بن جریر طبری، تاریخ الأمم و الملوک(تاریخ الطبری)، ج۶، ص۱۸؛ ابن اعثم کوفی، الفتوح، ج۶، ص۲۳۱؛ ابن‌اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۴، ص۲۱۷.</ref>. با آغاز [[قیام مختار]]، زحر بن قیس همانند بسیاری از [[اشراف کوفه]]، از [[مخالفان]] سرسخت مختار و قیامش گردید. تا اینکه با [[پیروزی]] قیام مختار، به [[بصره]] گریخت و به [[مصعب بن زبیر]] پیوست<ref>احمد بن یحیی بلاذری، انساب الاشراف، ج۶، ص۳۹۸؛ محمد بن جریر طبری، تاریخ الأمم و الملوک(تاریخ الطبری)، ج۶، صص۴۵-۵۲.</ref>. در [[جنگ]] مصعب بن زبیر علیه مختار، او از [[فرماندهان]] تحت امر مصعب بود<ref>احمد بن یحیی بلاذری، انساب الاشراف، ج۵، ص۴۶۸.</ref>. اما همراهی‌اش با مصعب چندان به درازا نینجامید؛ چراکه با [[حمله]] [[عبدالملک بن مروان]] به [[عراق]]، با [[وعده]] [[امارت]] [[اصفهان]] به مصعب پشت کرد و به [[سپاه]] مروایان پیوست<ref>محمد بن جریر طبری، تاریخ الأمم و الملوک (تاریخ الطبری)، ج۶، ص۱۵۶؛ ابوعلی مسکویه، تجارب الامم، ج۲، صص۲۳۴-۲۳۵. </ref>. [[زحر]] به [[خدمت]] [[حجاج بن یوسف ثقفی]] درآمد و او را در دفع [[شورش‌های خوارج]] در [[عراق]] و برخی دیگر از مناطق [[اسلامی]] از جمله [[ایران]]، [[یاری]] نمود و بدین جهت مورد تفقد و تقدیر فراوان [[حجاج]] قرار گرفت<ref>احمد بن یحیی بلاذری، انساب الاشراف، ج۸، ص۲۳؛ محمد بن جریر طبری، تاریخ الأمم و الملوک (تاریخ الطبری)، ج۶، ص۲۴۳؛ ابوعلی مسکویه، تجارب الامم، ج۲، ص۲۸۵؛ ابن‌اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۴، صص۴۰۸-۴۰۹.</ref>.<ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، مکاتبه اختصاصی با [[دانشنامه مجازی امامت و ولایت]].</ref>

در آغاز [[قیام مختار]] با وی همراه شد و بعد وی را ترک گفت و از کوفه به [[مدینه]] رفت و ده یا هیجده ماه در آنجا ماند<ref>ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ج۲۵، ص۳۴۴؛ همو، طبقات الکبری، ج۶، ص۲۴۸.</ref>. سپس به کوفه بازگشت و مورد توجه [[مصعب بن زبیر]] قرار گرفت<ref>ابن کثیر، البدایة والنهایه، ج۸ ص۳۵۱.</ref>. در [[قیام]] [[عبدالرحمان بن محمد بن اشعث]] در جمع قرّاء بود<ref>تاریخ خلیفة بن خیاط، ص۲۲۱.</ref> و بعد [[حجّاج]] وی را در سال ۷۵ ه به [[ریاست]] [[قبیله همدان]] گمارد<ref>ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۴، ص۲۹۷.</ref>. وی مدتی [[معلم]] [[فرزندان]] [[عبد الملک مروان]] بود<ref>المحبر، ص۴۷۵.</ref>. سه سال در دربار وی [[خدمت]] کرد و به عنوان [[سفیر]] [[عبد الملک]] نزد [[پادشاه روم]] رفت و در چند [[مأموریت]] دیگر شرکت نمود<ref>ذهبی، سیر أعلام النبلاء، ج۴، ص۲۹۵؛ دائر المعارف الاسلامیه، ج۱۳، ص۳۰۳.</ref>. [[شعبی]] به مدت سه سال (۹۹ - ۱۰۱ ه) [[قاضی کوفه]] بود<ref>الراوی، العراق فی العصر الأموی، جدول پایانی.</ref>. در سال ۱۰۴ درگذشت<ref>همو، طبقات الکبری، ج۶ ص۲۵۶.</ref>. بیشتر روایاتی که در [[نکوهش]] مختار وجود دارد، از شعبی است.

# [[پرونده:1100829.jpg|22px]] [[علی اکبر ذاکری|ذاکری، علی اکبر]]، [[سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین (کتاب)|'''سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین ج۱''']]

[[رده:قاتلان امام حسین]]