(۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد)
خط ۱:
خط ۱:
{{مدخل مرتبط
#تغییر_مسیر [[ابن جریج مکی]]
| موضوع مرتبط = مفسران
| عنوان مدخل = ابن جریج
| مداخل مرتبط = [[ابن جریج در علوم قرآنی]]
| پرسش مرتبط =
}}
== مقدمه ==
[[ابوولید عبدالملک بن عبدالعزیز بن جریج مکّی اموی قرشی رومی]]، معروف به «ابن جریج» [[محدث]]، [[فقیه]]، [[حافظ]]، [[قاری]] و [[مفسر]] مکی بود. در سال ۸۰ هـ در سال سیل [[مکه]] عام جحاف،<ref>الطبقات الکبری ۵/۴۹۲.</ref> در [[شهر مکه]] به [[دنیا]] آمد و همان جا [[رشد]] کرد.<ref>معجم المؤلفین ۶/۱۸۳.</ref> گویند که جد وی جریج، در اصل برده‌ای رومی از آنِ [[ام حبیب]] دختر جُبیر و [[همسر]] [[عبدالعزیز بن عبدالله بن خالد بن اسید اموی]] بود و از این رو، او را به عبدالعزیز نسبت داده‌اند.<ref>تاریخ بغداد ۱۰/۴۰۰ و ۴۰۱.</ref>
«ابن جریج» [[دانش]] خویش را از بزرگانی چون [[عطاء بن ابی رباح]]، [[عمرو بن دینار]]، [[زهری]]،<ref>تاریخ بغداد ۱۰/۴۰۰.</ref> [[مجاهد]] و [[امام صادق]] {{ع}} فرا گرفت<ref>سیر اعلام النبلاء ۶/۳۲۶.</ref> و به گفته خویش مدت هیجده یا بیست سال ملازم عطاء بود و پس از آن هفت سال در حلقه درس [[عمرو بن دینار]] دانش آموخته است.<ref>تاریخ بغداد ۶/۴۰۲ و ۴۰۳.</ref> به گفته [[احمد حنبل]]، او انبان [[علم]] بود.<ref>تاریخ الاسلام ۹/۲۱۱.</ref> ایشان خود از [[تابعین]] است، ولی [[صحابه]] خردسال [[رسول خدا]] {{صل}} را [[درک]] کرده است.<ref>معجم المفسرین ۱/۲۵۸.</ref>
ابن جریج برای نشر دانش خود نخست به [[یمن]] [[مسافرت]] کرد و در [[زمان]] [[حکومت]] [[سفیان بن معاویه]] به [[بصره]] رفت<ref>الطبقات الکبری ۵/۴۹۲.</ref> و سپس به [[بغداد]] نزد [[منصور دوانیقی]] شتافت و کتاب تألیفی خود را که حاوی [[احادیث]] [[ابن عباس]] بود، به منصور عرضه داشت و مدعی شد که هیچ کسی چون او آنها را جمع نکرده است، اما منصور [[صله]] و انعامی به وی نداد.<ref>تاریخ بغداد ۱۰/۴۰۰.</ref>
ابن جریج [[شاگردان]] بسیاری [[تربیت]] کرد که برجسته‌ترین آنها کسانی چون [[أوزاعی]]، [[سفیان ثوری]]، [[سفیان بن عیینه]]، [[حماد بن سلمه]]، وکیع و بسیاری دیگر بوده‌اند.<ref>تهذیب الکمال ۱۸/۳۴۴ و ۳۴۶.</ref> گویند که وی یکی از پنج محدث بزرگ مکه و از جمله شش تدوین کننده نخست [[حدیث]] بود.<ref>سیر اعلام النبلاء ۶/۳۲۶ و ۳۲۷.</ref>
[[ابن خلکان]] می‌‌نویسد که ایشان نخستین کسی بود که در [[اسلام]] به تدوین کتاب پرداخته است.<ref>وفیات الاعیان ۳/۱۶۴.</ref> [[عطاء]] سفارش می‌‌کرد که پس از او پرسش‌های خود را از [[ابن جریج]] بپرسند.<ref>المنتظم ۸/۱۲۴.</ref> [[ابن سعد]] به نقل از [[واقدی]]، او را [[ثقه]] و کثیرالحدیث دانسته است.<ref>الطبقات الکبری ۵/۴۹۲.</ref> بعضی او را در عین ثقه بودن، مُدلّس دانسته‌اند،<ref>الثقات ۷/۹۴.</ref> شاید از آن جهت که او [[متعه]] را جایز می‌‌دانسته یا وی را به آن متهم کرده باشند. گویند که وی شصت یا نود [[زن]] را متعه کرده است.<ref>تاریخ الاسلام ۹/۲۱۱.</ref> وی از آموخته‌های خود آثاری با عنوان «السنن»، «مناسک الحج» و [[تفسیر القرآن]] پدید آورد.<ref>معجم المؤلفین ۶/۱۸۴.</ref> [[تاریخ]] درگذشت او به [[اختلاف]] نقل شده،<ref>سیر اعلام النبلاء ۶/۳۳۴ وفیات الاعیان ۳/۱۶۴.</ref> اما ابن سعد آن را در دهه اول [[ذی حجه]] [[سال]] ۱۵۰ در ۷۶ سالگی دانسته است<ref>الطبقات الکبری ۵/۴۹۲.</ref><ref> [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی]]، ج۱ ص ۴۹۹-۵۰۰.</ref>
== جستارهای وابسته ==
* [[تفسیر ابن جریج]]
== منابع ==
{{منابع}}
# [[پرونده: IM009687.jpg|22px]] جمعی از پژوهشگران، [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱ (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱''']]
