اسود بن قطبه تمیمی: تفاوت میان نسخه‌ها

۱٬۵۱۶ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۶ ژوئیهٔ ۲۰۲۳
جز
جایگزینی متن - '(مخضرمین)' به '(مخضرمین)'
جز (جایگزینی متن - '(مخضرمین)' به '(مخضرمین)')
 
(۱۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{امامت}}
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = صحابه | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[اسود بن قطبه تمیمی در تاریخ اسلامی]] | پرسش مرتبط  = }}
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[اسود بن قطبه تمیمی در تاریخ اسلامی]] | پرسش مرتبط  = }}
{{جعبه اطلاعات اصحاب
| نام = اسود بن قطبه تمیمی
| مشهور به =
| نام تصویر = تصویر قدیمی از مسجد کوفه.jpg
| عرض تصویر =
| توضیح تصویر = تصویر قدیمی از مسجد کوفه
| نام کامل = اسود بن قطبه تمیمی
| نام‌های دیگر =
| جنسیت = مرد
| کنیه = ابومفزر   
| لقب = 
| اهل = 
| از قبیله = [[بنی تمیم]]   
| از تیره =   
| پدر = [[قطبة بن مالک]]       
| مادر = 
| همسر =
| پسر = 
| دختر = 
| خواهر =
| برادر = 
| خویشاوندان = 
| وابستگان =
| تاریخ تولد = 
| محل تولد = 
| محل زندگی =     
| تاریخ درگذشت =     
| محل درگذشت =
| تاریخ شهادت = 
| محل شهادت =   
| طول عمر =
| محل دفن =
| دین =
| مذهب =
| از اصحاب = {{فهرست جعبه افقی| [[پیامبر خاتم]] | [[امام علی]] }}
| از طبقه =
| در جنگ = {{فهرست جعبه افقی| [[فتح ری]] | [[جنگ بدر]] }}
| نقش‌ها = 
| فعالیت‌ها =   
| علت شهرت = 
| علت درگذشت = 
| علت شهادت =   
| راوی از =
| روایات مشهور = 
| مشایخ او = 
| راویان از او =   
| آخرین راوی از او =
}}


==مقدمه==
== مقدمه ==
وی فرزند [[قطبة بن مالک]] از تیره [[اُسید]]، از [[قبیله تمیم]]<ref>ابن عساکر، ج۶۱، ص۳۹۱.</ref> و کنیه‌اش «ابومفَزِّر» است<ref>ابن ماکولا، ج۷، ص۲۸۳؛ ابن حجر، ج۱، ص۳۴۰.</ref>. [[ابن ابی الحدید]]<ref>ابن ابی الحدید، ج۱۷، ص۱۴۵.</ref> گوید: به گمانم [[نسب]] او، [[اسود بن زید بن قطبة بن غنم]] باشد که [[ابن عبد البر]] در الاستیعاب<ref>الاستیعاب، ج۱، ص۱۸۲.</ref> به نام او اشاره کرده است. اما سخن ابن ابی الحدید درست نیست؛ زیرا شاهدی بر [[درستی]] تطبیق او وجود ندارد. [[ابن حجر]]<ref>ابن حجر، ج۱، ص۳۴۰.</ref> در بخش سوم (مخضرمین) از او یاد کرده و گفته که از [[شاعران]] دوران [[فتوحات]] بوده<ref>ابن حجر، ج۱، ص۳۴۰.</ref> و اشعار بسیاری دارد<ref>ابن ماکولا، ج۷، ص۲۸۳؛ ابن عساکر، ج۹، ص۶۸.</ref>. بعضی به اشعاری از او اشاره کرده‌اند<ref>زبیدی، ج۱۷، ص۳۹۱.</ref>.
وی فرزند [[قطبة بن مالک]] از تیره [[اُسید]]، از [[قبیله تمیم]]<ref>ابن عساکر، ج۶۱، ص۳۹۱.</ref> و کنیه‌اش «ابومفَزِّر» است<ref>ابن ماکولا، ج۷، ص۲۸۳؛ ابن حجر، ج۱، ص۳۴۰.</ref>. [[ابن ابی الحدید]]<ref>ابن ابی الحدید، ج۱۷، ص۱۴۵.</ref> گوید: به گمانم [[نسب]] او، [[اسود بن زید بن قطبة بن غنم]] باشد که [[ابن عبد البر]] در الاستیعاب<ref>الاستیعاب، ج۱، ص۱۸۲.</ref> به نام او اشاره کرده است. اما سخن ابن ابی الحدید درست نیست؛ زیرا شاهدی بر [[درستی]] تطبیق او وجود ندارد. [[ابن حجر]]<ref>ابن حجر، ج۱، ص۳۴۰.</ref> در بخش سوم ([[مخضرمین]]) از او یاد کرده و گفته که از [[شاعران]] دوران [[فتوحات]] بوده<ref>ابن حجر، ج۱، ص۳۴۰.</ref> و اشعار بسیاری دارد<ref>ابن ماکولا، ج۷، ص۲۸۳؛ ابن عساکر، ج۹، ص۶۸.</ref>. بعضی به اشعاری از او اشاره کرده‌اند<ref>زبیدی، ج۱۷، ص۳۹۱.</ref>.


[[علامه عسکری]]<ref>عبدالله بن سبا، ج۲، ص۴۰۹.</ref> او را از [[صحابیان]] ساختگیِ [[سیف]] می‌داند. براساس [[روایت]] سیف، اسود در [[نبرد]] یرموک (سال سیزده) در [[زمان]] [[خلافت ابوبکر]] یا عمر<ref>ابن عساکر، ج۹، ص۶۸ و ج۶، ص۱۳۷؛ ابن حجر، ج۱، ص۳۴۰.</ref> [[قادسیه]] (سال چهارده) و فتوحات دیگر حضور داشت<ref>ابن ماکولا، ج۷، ص۲۸۳؛ ابن عساکر، ج۹، ص۴۸؛ ابن حجر، ج۱، ص۳۴۰.</ref>.
[[علامه عسکری]]<ref>عبدالله بن سبا، ج۲، ص۴۰۹.</ref> او را از [[صحابیان]] ساختگیِ [[سیف]] می‌داند. براساس [[روایت]] سیف، اسود در [[نبرد یرموک]] (سال سیزده) در [[زمان]] [[خلافت ابوبکر]] یا عمر<ref>ابن عساکر، ج۹، ص۶۸ و ج۶، ص۱۳۷؛ ابن حجر، ج۱، ص۳۴۰.</ref> [[قادسیه]] (سال چهارده) و فتوحات دیگر حضور داشت<ref>ابن ماکولا، ج۷، ص۲۸۳؛ ابن عساکر، ج۹، ص۴۸؛ ابن حجر، ج۱، ص۳۴۰.</ref>.


وی فرستاده [[سعد بن وقاص]] همراه [[اسیران]] [[جنگ]] [[جلولاء]] نزد [[خلیفه دوم]] بود<ref>ابن ماکولا، ج۷، ص۲۸۳؛ ابن حجر، ج۱، ص۳۴۰.</ref> و اشعاری سرود. وقتی بهرسیر (از شهرهای [[مدائن]]) در سال شانزدهم در [[محاصره]] [[مسلمانان]] قرار گرفت، ابومفَزِّر از طرف [[مردم]]، نزد [[یزدگرد]] [[پادشاه ایران]] برای [[صلح]] آمد و [[خداوند]] سخنانی بر زبان او جاری کرد، در حالی که خود نمی‌دانست چه می‌گوید. وقتی بازگشت و عجم‌ها از مدائن فرار می‌کردند، از ابومفَزِّر سؤال شد: به آنان چه گفتی که فرار کردند؟ گفت: به خدایی که محمد را به [[حق]] فرستاده، نمی‌دانم. فقط بر من خلسه‌ای وارد شد و امیدوارم سخن نیکویی گفته باشم. تا اینکه سعد از پرسش‌های مردم از اسود خبردار شد. از او پرسید: چه گفتی که آنان فرار می‌کنند؟ وی همان سخن پیشین را تکرار کرد<ref>طبری، ج۴، ص۷؛ ابن کثیر، ج۷، ص۷۳ و ۷۴.</ref>.
وی فرستاده [[سعد بن وقاص]] همراه [[اسیران]] [[جنگ]] [[جلولاء]] نزد [[خلیفه دوم]] بود<ref>ابن ماکولا، ج۷، ص۲۸۳؛ ابن حجر، ج۱، ص۳۴۰.</ref> و اشعاری سرود. وقتی بهرسیر (از شهرهای [[مدائن]]) در سال شانزدهم در [[محاصره]] [[مسلمانان]] قرار گرفت، ابومفَزِّر از طرف [[مردم]]، نزد [[یزدگرد]] [[پادشاه ایران]] برای [[صلح]] آمد و [[خداوند]] سخنانی بر زبان او جاری کرد، در حالی که خود نمی‌دانست چه می‌گوید. وقتی بازگشت و عجم‌ها از مدائن فرار می‌کردند، از ابومفَزِّر سؤال شد: به آنان چه گفتی که فرار کردند؟ گفت: به خدایی که محمد را به [[حق]] فرستاده، نمی‌دانم. فقط بر من خلسه‌ای وارد شد و امیدوارم سخن نیکویی گفته باشم. تا اینکه سعد از پرسش‌های مردم از اسود خبردار شد. از او پرسید: چه گفتی که آنان فرار می‌کنند؟ وی همان سخن پیشین را تکرار کرد<ref>طبری، ج۴، ص۷؛ ابن کثیر، ج۷، ص۷۳ و ۷۴.</ref>.
خط ۱۱: خط ۵۸:
وی در [[فتح]] [[ری]]<ref>طبری، ج۴، ص۱۵۰.</ref> و «بلنجر»<ref>طبری، ج۴، ص۳۰۵.</ref> شرکت داشت. منبع تمام این [[اخبار]]، [[سیف بن عمر]] است که [[علامه عسکری]] این قبیل گزارش‌های [[سیف]] را نادرست دانسته و گفته است در [[تاریخ]] [[طبری]] دروغ‌های سیف بسیار است<ref> عسکریه معالم المدرستین، ج۱، ص۲۶۵.</ref>.
وی در [[فتح]] [[ری]]<ref>طبری، ج۴، ص۱۵۰.</ref> و «بلنجر»<ref>طبری، ج۴، ص۳۰۵.</ref> شرکت داشت. منبع تمام این [[اخبار]]، [[سیف بن عمر]] است که [[علامه عسکری]] این قبیل گزارش‌های [[سیف]] را نادرست دانسته و گفته است در [[تاریخ]] [[طبری]] دروغ‌های سیف بسیار است<ref> عسکریه معالم المدرستین، ج۱، ص۲۶۵.</ref>.


پس از [[فتح عراق]]، عمر به او تیول دارالفیل [[بغداد]]<ref>یاقوت حموی، ج۱، ص۳۰۷.</ref> را بخشید<ref>طبری، ج۳، ص۵۸۹؛ ابن عساکر، ج۹، ص۷۰.</ref>. بنا به نقل طبری<ref>طبری، ج۴، ص۳۰۹.</ref> وی در [[دفن]] [[ابوذر]] شرکت داشت<ref>طبری، ج۴، ص۳۰۹.</ref>. [[اسود]] در [[زمان خلافت حضرت علی]]{{ع}} نامه‌ای به ایشان نوشت و [[حضرت]] پاسخ او را داد<ref>ابن ابی الحدید، ج۱۷، ص۱۴۵.</ref>.
پس از [[فتح عراق]]، عمر به او تیول دارالفیل [[بغداد]]<ref>یاقوت حموی، ج۱، ص۳۰۷.</ref> را بخشید<ref>طبری، ج۳، ص۵۸۹؛ ابن عساکر، ج۹، ص۷۰.</ref>. بنا به نقل طبری<ref>طبری، ج۴، ص۳۰۹.</ref> وی در [[دفن]] [[ابوذر]] شرکت داشت<ref>طبری، ج۴، ص۳۰۹.</ref>. [[اسود]] در [[زمان خلافت حضرت علی]] {{ع}} نامه‌ای به ایشان نوشت و حضرت پاسخ او را داد<ref>ابن ابی الحدید، ج۱۷، ص۱۴۵.</ref>.


همچنین [[ابن اثیر]]<ref>ابن اثیر، ج۲، ص۵۱۹.</ref> و [[ابن حجر]]<ref>ابن حجر، ج۳، ص۱۸۳.</ref> به نقل از [[حمزة بن یوسف]] از فردی به نام [[سواد بن قطبه تمیمی]] نام برده‌اند که در فتح [[گرگان]] شرکت داشت<ref>سهمی، ص۴۶.</ref> و [[شاهد]] بر [[صلح‌نامه]] بود<ref>طبری، ج۴، ص۱۵۲.</ref> و اشعاری هم سرود<ref>ابن حجر، ج۳، ص۱۸۳.</ref>. به نظر می‌رسد که او همان شخص مورد بحث ما باشد.<ref>[[حسین مرادی‌نسب|مرادی‌نسب، حسین]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۲ (کتاب)|مقاله «اسود بن قطبه تمیمی»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۲، ص:۷۲-۷۳.</ref>
همچنین [[ابن اثیر]]<ref>ابن اثیر، ج۲، ص۵۱۹.</ref> و [[ابن حجر]]<ref>ابن حجر، ج۳، ص۱۸۳.</ref> به نقل از [[حمزة بن یوسف]] از فردی به نام [[سواد بن قطبه تمیمی]] نام برده‌اند که در فتح [[گرگان]] شرکت داشت<ref>سهمی، ص۴۶.</ref> و [[شاهد]] بر [[صلح‌نامه]] بود<ref>طبری، ج۴، ص۱۵۲.</ref> و اشعاری هم سرود<ref>ابن حجر، ج۳، ص۱۸۳.</ref>. به نظر می‌رسد که او همان شخص مورد بحث ما باشد<ref>[[حسین مرادی‌نسب|مرادی‌نسب، حسین]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۲ (کتاب)|مقاله «اسود بن قطبه تمیمی»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۲، ص۷۲-۷۳.</ref>.


== منابع ==
== منابع ==
خط ۲۲: خط ۶۹:
== پانویس ==
== پانویس ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}
 
[[رده:اصحاب پیامبر]]
[[رده:مدخل]]
[[رده:اصحاب امام علی]]
[[رده:اعلام]]
[[رده:اعلام]]
[[رده:اصحاب پیامبر]]
[[رده:بنی‌تمیم]]
[[رده:کارگزاران حکومت امام علی]]
۲۱۸٬۲۲۶

ویرایش