ابوسعید بن زید: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">\n: +)) |
جز (جایگزینی متن - 'توضیح تصویر = تصویر قدیمی مدینه' به 'توضیح تصویر = تصویر کهنی از مدینه') |
||
| (۱۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = صحابه | عنوان مدخل = ابوسعید بن زید | مداخل مرتبط = [[ابوسعید بن زید در تراجم و رجال]] - [[ابوسعید بن زید در تاریخ اسلامی]]| پرسش مرتبط = }} | ||
{{جعبه اطلاعات اصحاب | |||
| نام = ابوسعید بن زید | |||
| مشهور به = | |||
| نام تصویر = تصویر قدیمی مدینه.jpg | |||
| عرض تصویر = | |||
| توضیح تصویر = تصویر کهنی از مدینه | |||
| نام کامل = ابوسعید بن زید | |||
| نام‌های دیگر = | |||
| جنسیت = مرد | |||
| کنیه = | |||
| لقب = | |||
| اهل = | |||
| از قبیله = | |||
| از تیره = | |||
| پدر = | |||
| مادر = | |||
| همسر = | |||
| پسر = | |||
| دختر = | |||
| خواهر = | |||
| برادر = | |||
| خویشاوندان = | |||
| وابستگان = | |||
| تاریخ تولد = | |||
| محل تولد = | |||
| محل زندگی = | |||
| تاریخ درگذشت = | |||
| محل درگذشت = | |||
| تاریخ شهادت = | |||
| محل شهادت = | |||
| طول عمر = | |||
| محل دفن = | |||
| دین = | |||
| مذهب = | |||
| از اصحاب = [[پیامبر خاتم]] | |||
| از طبقه = | |||
| در جنگ = | |||
| نقش‌ها = | |||
| فعالیت‌ها = | |||
| علت شهرت = | |||
| علت درگذشت = | |||
| علت شهادت = | |||
| راوی از = | |||
| روایات مشهور = | |||
| مشایخ او = | |||
| راویان از او = | |||
| آخرین راوی از او = | |||
}} | |||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
اطلاعات منابع در مورد نام و [[نسب]]، تبار و [[لقب]] وی همین مقدار است. او را به استناد گزارشی که در آن به دیدن و [[ادراک]] [[رسول خدا]]{{صل}} تصریح شده است، [[صحابی]] دانسته‌اند. [[ابن حجر]] و [[ابن اثیر]] این را [[نادرست]] می‌دانند که تفصیل آن خواهد آمد. گزارش یاد شده چنین است: [[ابوسعید]] می‌گوید: در [[تشییع]] جنازه‌ای همراه [[پیامبر]] بودیم. هنگامی که جنازه را بر [[زمین]] گذاشتند، [[حضرت]] فرمود: | اطلاعات منابع در مورد نام و [[نسب]]، تبار و [[لقب]] وی همین مقدار است. او را به استناد گزارشی که در آن به دیدن و [[ادراک]] [[رسول خدا]] {{صل}} تصریح شده است، [[صحابی]] دانسته‌اند. [[ابن حجر]] و [[ابن اثیر]] این را [[نادرست]] می‌دانند که تفصیل آن خواهد آمد. گزارش یاد شده چنین است: [[ابوسعید]] می‌گوید: در [[تشییع]] جنازه‌ای همراه [[پیامبر]] بودیم. هنگامی که جنازه را بر [[زمین]] گذاشتند، [[حضرت]] فرمود: «آیا این شخص میت به کسی بدهی دارد؟» گفتند: آری، او دو [[درهم]] بدهکار است. حضرت فرمود: «خودتان بر او [[نماز]] بخوانید». [[امام علی]] {{ع}} عرض کرد: «ای رسول خدا {{صل}}! من آن دو درهم را به عهده می‌گیرم و آن را ضمانت می‌کنم». پیامبر {{صل}} بر وی نماز خواند و سپس رو به [[علی]] {{ع}} کرد و فرمود: «[[خداوند]] بدهی و دینت را ادا کند، چنانکه [[دین]] برادرت را ادا کردی»<ref>علامه حلی، ج۲، ص۸۵.</ref>. ابوسعید در گزارش دیگری می‌گوید: هرگاه جنازه‌ای را از مقابل رسول خدا {{صل}} تشییع می‌کردند، حضرت می‌ایستاد<ref>احمد بن حنبل، ج۴، ص۱۶۴ و ج۴، ص۳۴۶؛ ابونعیم، ج۵، ص۲۹۱۱؛ نسائی، ج۴، ص۴۵؛ هیثمی، ج۳، ص۲۷؛ ابن حجر، فتح، ج۳، ص۱۴۳ و همو، تسجیل المنفعه، ص۴۸۹؛ دارقطنی، ج۴، ص۴۲.</ref>. همچنین می‌گوید: هرگز ندیدیم رسول خدا تشییع جنازه‌ای را ببیند و تا آن را بر زمین نگذاشته‌اند، بنشیند <ref>شامی، ۳۶۱ / ۸.</ref>. این گزارش‌ها را با اندکی [[اختلاف]] در تعابیر، افزون بر ابوسعید بن زید، از امام علی {{ع}}، [[عثمان]]، [[جابر]]، [[سهل بن حنیف]]، [[قیس بن سعد]]، [[انس]] و [[ابوسعید خدری]] [[روایت]] کرده‌اند <ref>شامی، ج۸، ص۳۶۰-۳۶۱.</ref>. در برخی از این گزارش‌ها آمده است که به رسول خدا {{صل}} گفتند: این جنازه زنی [[یهودی]] است. از حضرت دو سه جواب نقل شده است، فرمودند: «ما برای ملانکه [[قیام]] می‌کنیم؛ مگر این [[انسان]] نیست؛ و [[مرگ]]، فزعی هولناک است، پس هرگاه جنازه‌ای دیدید بایستید»<ref>شامی، ج۸، ص۳۶۰ و ۳۶۱.</ref>. نیز از او روایتی درباره نعمت‌هایی که [[خداوند]] به [[حضرت موسی]] {{ع}} [[عطا]] فرمود نقل شده است<ref>شوکانی، ج۱، ص۸۷.</ref>. | ||
[[روایت]] [[احترام]] به میت هنگام [[تشییع]] آن، در [[فقه]] مورد توجه [[فقها]] قرار گرفته است و بسیاری، به [[استحباب]] [[قیام]] هنگام [[تشییع جنازه]] قائل هستند و از نظر [[اجر]] و [[پاداش]]، [[ثواب]] ایستادن را، همچون ثواب حمل کردن جنازه دانسته‌اند. برخی نشستن را [[مکروه]] دانسته و عده‌ای ایستادن را [[واجب]] می‌دانند و می‌گویند: تا زمانی که میت را حمل می‌کنند و بر [[زمین]] نگذاشته‌اند، نباید نشست. آنها به روایتی از [[ابوسعید]] و [[ابوهریره]] استناد کرده‌اند که گذشت<ref>ابن حجر، فتح، ج۳، ص۱۴۳.</ref>. | [[روایت]] [[احترام]] به میت هنگام [[تشییع]] آن، در [[فقه]] مورد توجه [[فقها]] قرار گرفته است و بسیاری، به [[استحباب]] [[قیام]] هنگام [[تشییع جنازه]] قائل هستند و از نظر [[اجر]] و [[پاداش]]، [[ثواب]] ایستادن را، همچون ثواب حمل کردن جنازه دانسته‌اند. برخی نشستن را [[مکروه]] دانسته و عده‌ای ایستادن را [[واجب]] می‌دانند و می‌گویند: تا زمانی که میت را حمل می‌کنند و بر [[زمین]] نگذاشته‌اند، نباید نشست. آنها به روایتی از [[ابوسعید]] و [[ابوهریره]] استناد کرده‌اند که گذشت<ref>ابن حجر، فتح، ج۳، ص۱۴۳.</ref>. | ||
| خط ۱۱: | خط ۵۶: | ||
[[ابن اثیر]]<ref>ابن اثیر، ج۵، ص۲۱۱.</ref> با استناد به گزارش [[عبدالله]] پسر [[احمد بن حنبل]] در [[مسند]] الشامیین و مسند الکوفیین می‌گوید: نام ابوسعید بن زید به عنوان [[راوی]] نخست آمده و روایت یاد شده را نقل کرده است و [[ابونعیم]] نیز این را [[تأیید]] می‌کند، اما [[طبرانی]] با همان [[سند]]، به نقل از [[عبدالله بن احمد بن حنبل]] می‌گوید: این روایت از [[ابوسعید خدری]] است و [[ابوموسی مدینی]] نیز مؤید آن است، و ابن اثیر این را صحیح می‌داند. [[ذهبی]] نیز همین گزارش را بدون اظهار نظر نقل می‌کند<ref>ذهبی، ج۲، ص۱۷۳.</ref>. [[ابن حجر]]<ref>الاصابه، ج۷، ص۱۵۱.</ref> نظر ابن اثیر که وی را ابوسعید خدری می‌داند، [[خطا]] دانسته، می‌گوید: [[بغوی]]، همان گزارش ابوسعید بن زید را نقل کرده است و من نیز همان روایت را در مسند از طریق [[سعید بن زید]] در مسند از طریق سعید بن زید در مسند بزار پیدا کردم. آنچه موجب توهم و خطا شده، افزودن کلمه ابی به نام سعید بن زید است و البته این اسم است نه کنیه. گفتنی است در معجم الصحابه بغوی<ref>بغوی، ج۳، ص۶۵-۶۲.</ref> از ابوسعید بن زید نشانی یافت نشد و در مسند سعید بن زید نیز این روایت نیامده است. در هر صورت، ابن حجر و ابن اثیر وجود ابوسعید بن زید را در میان [[صحابه]] [[نادرست]] می‌شمارند. این شخص مورد نظر ما، یا بنا بر قول [[ابن اثیر]]<ref>ابن اثیر، ج۵، ص۲۱۱.</ref>، [[ابوسعید خدری]]، و یا بر اساس نظر [[ابن حجر]]<ref>ج۷، ص۱۵۱.</ref>، [[سعید بن زید بن عمرو بن نفیل]] است. احتمالاً سخن ابن حجر صحیح‌تر است که همان سعید بن زید باشد.<ref>[[محمود حیدری آقایی|حیدری آقایی، محمود]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۱ (کتاب)|مقاله «ابوسعید بن زید»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۱، ص:۳۳۷-۳۳۸.</ref> | [[ابن اثیر]]<ref>ابن اثیر، ج۵، ص۲۱۱.</ref> با استناد به گزارش [[عبدالله]] پسر [[احمد بن حنبل]] در [[مسند]] الشامیین و مسند الکوفیین می‌گوید: نام ابوسعید بن زید به عنوان [[راوی]] نخست آمده و روایت یاد شده را نقل کرده است و [[ابونعیم]] نیز این را [[تأیید]] می‌کند، اما [[طبرانی]] با همان [[سند]]، به نقل از [[عبدالله بن احمد بن حنبل]] می‌گوید: این روایت از [[ابوسعید خدری]] است و [[ابوموسی مدینی]] نیز مؤید آن است، و ابن اثیر این را صحیح می‌داند. [[ذهبی]] نیز همین گزارش را بدون اظهار نظر نقل می‌کند<ref>ذهبی، ج۲، ص۱۷۳.</ref>. [[ابن حجر]]<ref>الاصابه، ج۷، ص۱۵۱.</ref> نظر ابن اثیر که وی را ابوسعید خدری می‌داند، [[خطا]] دانسته، می‌گوید: [[بغوی]]، همان گزارش ابوسعید بن زید را نقل کرده است و من نیز همان روایت را در مسند از طریق [[سعید بن زید]] در مسند از طریق سعید بن زید در مسند بزار پیدا کردم. آنچه موجب توهم و خطا شده، افزودن کلمه ابی به نام سعید بن زید است و البته این اسم است نه کنیه. گفتنی است در معجم الصحابه بغوی<ref>بغوی، ج۳، ص۶۵-۶۲.</ref> از ابوسعید بن زید نشانی یافت نشد و در مسند سعید بن زید نیز این روایت نیامده است. در هر صورت، ابن حجر و ابن اثیر وجود ابوسعید بن زید را در میان [[صحابه]] [[نادرست]] می‌شمارند. این شخص مورد نظر ما، یا بنا بر قول [[ابن اثیر]]<ref>ابن اثیر، ج۵، ص۲۱۱.</ref>، [[ابوسعید خدری]]، و یا بر اساس نظر [[ابن حجر]]<ref>ج۷، ص۱۵۱.</ref>، [[سعید بن زید بن عمرو بن نفیل]] است. احتمالاً سخن ابن حجر صحیح‌تر است که همان سعید بن زید باشد.<ref>[[محمود حیدری آقایی|حیدری آقایی، محمود]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۱ (کتاب)|مقاله «ابوسعید بن زید»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۱، ص:۳۳۷-۳۳۸.</ref> | ||
==منابع== | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
# [[پرونده: | # [[پرونده:IM009657.jpg|22px]] [[محمود حیدری آقایی|حیدری آقایی، محمود]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۱ (کتاب)|'''مقاله «ابوسعید بن زید»، دانشنامه سیره نبوی ج۱''']] | ||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||
==پانویس== | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:اعلام]] | [[رده:اعلام]] | ||
[[رده: | [[رده:اصحاب پیامبر]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۵ اوت ۲۰۲۳، ساعت ۰۰:۰۱
این مدخل زیرشاخهٔ بحث صحابه است. ابوسعید بن زید از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: ابوسعید بن زید در تراجم و رجال - ابوسعید بن زید در تاریخ اسلامی - پرسش مرتبط ندارد| ابوسعید بن زید | |
|---|---|
 تصویر کهنی از مدینه | |
| نام کامل | ابوسعید بن زید |
| جنسیت | مرد |
| از اصحاب | پیامبر خاتم |
مقدمه
اطلاعات منابع در مورد نام و نسب، تبار و لقب وی همین مقدار است. او را به استناد گزارشی که در آن به دیدن و ادراک رسول خدا (ص) تصریح شده است، صحابی دانسته‌اند. ابن حجر و ابن اثیر این را نادرست می‌دانند که تفصیل آن خواهد آمد. گزارش یاد شده چنین است: ابوسعید می‌گوید: در تشییع جنازه‌ای همراه پیامبر بودیم. هنگامی که جنازه را بر زمین گذاشتند، حضرت فرمود: «آیا این شخص میت به کسی بدهی دارد؟» گفتند: آری، او دو درهم بدهکار است. حضرت فرمود: «خودتان بر او نماز بخوانید». امام علی (ع) عرض کرد: «ای رسول خدا (ص)! من آن دو درهم را به عهده می‌گیرم و آن را ضمانت می‌کنم». پیامبر (ص) بر وی نماز خواند و سپس رو به علی (ع) کرد و فرمود: «خداوند بدهی و دینت را ادا کند، چنانکه دین برادرت را ادا کردی»[۱]. ابوسعید در گزارش دیگری می‌گوید: هرگاه جنازه‌ای را از مقابل رسول خدا (ص) تشییع می‌کردند، حضرت می‌ایستاد[۲]. همچنین می‌گوید: هرگز ندیدیم رسول خدا تشییع جنازه‌ای را ببیند و تا آن را بر زمین نگذاشته‌اند، بنشیند [۳]. این گزارش‌ها را با اندکی اختلاف در تعابیر، افزون بر ابوسعید بن زید، از امام علی (ع)، عثمان، جابر، سهل بن حنیف، قیس بن سعد، انس و ابوسعید خدری روایت کرده‌اند [۴]. در برخی از این گزارش‌ها آمده است که به رسول خدا (ص) گفتند: این جنازه زنی یهودی است. از حضرت دو سه جواب نقل شده است، فرمودند: «ما برای ملانکه قیام می‌کنیم؛ مگر این انسان نیست؛ و مرگ، فزعی هولناک است، پس هرگاه جنازه‌ای دیدید بایستید»[۵]. نیز از او روایتی درباره نعمت‌هایی که خداوند به حضرت موسی (ع) عطا فرمود نقل شده است[۶].
روایت احترام به میت هنگام تشییع آن، در فقه مورد توجه فقها قرار گرفته است و بسیاری، به استحباب قیام هنگام تشییع جنازه قائل هستند و از نظر اجر و پاداش، ثواب ایستادن را، همچون ثواب حمل کردن جنازه دانسته‌اند. برخی نشستن را مکروه دانسته و عده‌ای ایستادن را واجب می‌دانند و می‌گویند: تا زمانی که میت را حمل می‌کنند و بر زمین نگذاشته‌اند، نباید نشست. آنها به روایتی از ابوسعید و ابوهریره استناد کرده‌اند که گذشت[۷].
ابن اثیر[۸] با استناد به گزارش عبدالله پسر احمد بن حنبل در مسند الشامیین و مسند الکوفیین می‌گوید: نام ابوسعید بن زید به عنوان راوی نخست آمده و روایت یاد شده را نقل کرده است و ابونعیم نیز این را تأیید می‌کند، اما طبرانی با همان سند، به نقل از عبدالله بن احمد بن حنبل می‌گوید: این روایت از ابوسعید خدری است و ابوموسی مدینی نیز مؤید آن است، و ابن اثیر این را صحیح می‌داند. ذهبی نیز همین گزارش را بدون اظهار نظر نقل می‌کند[۹]. ابن حجر[۱۰] نظر ابن اثیر که وی را ابوسعید خدری می‌داند، خطا دانسته، می‌گوید: بغوی، همان گزارش ابوسعید بن زید را نقل کرده است و من نیز همان روایت را در مسند از طریق سعید بن زید در مسند از طریق سعید بن زید در مسند بزار پیدا کردم. آنچه موجب توهم و خطا شده، افزودن کلمه ابی به نام سعید بن زید است و البته این اسم است نه کنیه. گفتنی است در معجم الصحابه بغوی[۱۱] از ابوسعید بن زید نشانی یافت نشد و در مسند سعید بن زید نیز این روایت نیامده است. در هر صورت، ابن حجر و ابن اثیر وجود ابوسعید بن زید را در میان صحابه نادرست می‌شمارند. این شخص مورد نظر ما، یا بنا بر قول ابن اثیر[۱۲]، ابوسعید خدری، و یا بر اساس نظر ابن حجر[۱۳]، سعید بن زید بن عمرو بن نفیل است. احتمالاً سخن ابن حجر صحیح‌تر است که همان سعید بن زید باشد.[۱۴]
منابع
پانویس
- ↑ علامه حلی، ج۲، ص۸۵.
- ↑ احمد بن حنبل، ج۴، ص۱۶۴ و ج۴، ص۳۴۶؛ ابونعیم، ج۵، ص۲۹۱۱؛ نسائی، ج۴، ص۴۵؛ هیثمی، ج۳، ص۲۷؛ ابن حجر، فتح، ج۳، ص۱۴۳ و همو، تسجیل المنفعه، ص۴۸۹؛ دارقطنی، ج۴، ص۴۲.
- ↑ شامی، ۳۶۱ / ۸.
- ↑ شامی، ج۸، ص۳۶۰-۳۶۱.
- ↑ شامی، ج۸، ص۳۶۰ و ۳۶۱.
- ↑ شوکانی، ج۱، ص۸۷.
- ↑ ابن حجر، فتح، ج۳، ص۱۴۳.
- ↑ ابن اثیر، ج۵، ص۲۱۱.
- ↑ ذهبی، ج۲، ص۱۷۳.
- ↑ الاصابه، ج۷، ص۱۵۱.
- ↑ بغوی، ج۳، ص۶۵-۶۲.
- ↑ ابن اثیر، ج۵، ص۲۱۱.
- ↑ ج۷، ص۱۵۱.
- ↑ حیدری آقایی، محمود، مقاله «ابوسعید بن زید»، دانشنامه سیره نبوی ج۱، ص:۳۳۷-۳۳۸.