ابوضحاک انصاری: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - '\{\{صحابه\}\}\n↵\[\[رده\:(.*)\]\]↵\[\[رده\:مدخل\]\]↵\[\[رده\:اعلام\]\]↵\[\[رده\:اصحاب پیامبر\]\]' به 'رده:مدخل رده:اعلام رده:اصحاب پیامبر') |
جز (جایگزینی متن - 'توضیح تصویر = تصویر قدیمی مدینه' به 'توضیح تصویر = تصویری کهن از مدینه') |
||
| (۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = صحابه | عنوان مدخل = ابوضحاک انصاری | مداخل مرتبط = [[ابوضحاک انصاری در تراجم و رجال]] - [[ابوضحاک انصاری در تاریخ اسلامی]]| پرسش مرتبط = }} | ||
{{جعبه اطلاعات اصحاب | |||
| نام = ابوضحاک انصاری | |||
| مشهور به = | |||
| نام تصویر = تصویر قدیمی مدینه.jpg | |||
| عرض تصویر = | |||
| توضیح تصویر = تصویری کهن از [[مدینه]] | |||
| نام کامل = ابوضحاک انصاری | |||
| نام‌های دیگر = | |||
| جنسیت = مرد | |||
| کنیه = | |||
| لقب = | |||
| اهل = | |||
| از قبیله = | |||
| از تیره = | |||
| پدر = | |||
| مادر = | |||
| همسر = | |||
| پسر = | |||
| دختر = | |||
| خواهر = | |||
| برادر = | |||
| خویشاوندان = | |||
| وابستگان = | |||
| تاریخ تولد = | |||
| محل تولد = | |||
| محل زندگی = | |||
| تاریخ درگذشت = | |||
| محل درگذشت = | |||
| تاریخ شهادت = | |||
| محل شهادت = | |||
| طول عمر = | |||
| محل دفن = | |||
| دین = | |||
| مذهب = | |||
| از اصحاب = [[پیامبر خاتم]] | |||
| از طبقه = | |||
| در جنگ = [[جنگ خیبر]] | |||
| نقش‌ها = | |||
| فعالیت‌ها = | |||
| علت شهرت = | |||
| علت درگذشت = | |||
| علت شهادت = | |||
| راوی از = | |||
| روایات مشهور = | |||
| مشایخ او = | |||
| راویان از او = | |||
| آخرین راوی از او = | |||
}} | |||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
[[ابونعیم]]<ref>ابونعیم، ج۵، ص۲۹۴۰.</ref> و [[ابوموسی]]<ref>ابن اثیر، ج۶، ص۱۷۳.</ref> به نقل از [[مسند]] [[حسن بن سفیان]]، از [[ابو ضحاک انصاری]] نقل کرده‌اند که گفت: زمانی که [[رسول خدا]]{{صل}} عازم [[خیبر]] بود، [[امیرمؤمنان علی]]{{ع}} را پیشاهنگ [[سپاه]] خود قرار داد و به او فرمود: [[جبرئیل]] می‌گوید تو را [[دوست]] دارد. [[علی]]{{ع}} فرمود: آیا [[مقام]] من بدین مرتبه رسیده که [[جبرئیل]] مرا دوست داشته باشد؟! [[پیامبر]] پاسخ داد: آری، بلکه والاتر از او، که [[خدا]] باشد تو را دوست می‌دارد. [[ابن اثیر]]<ref>ابن اثیر، ج۶، ص۱۷۳.</ref> و [[ابن حجر]]<ref>ابن حجر، ج۷، ص۱۸۹.</ref> همین [[روایت]] را بدون مطلب اضافی آورده‌اند. [[طبری]]<ref>ابن حجر، ج۳، ص۳۹۰؛ شاید هم با تصحیف طبرانی باشد.</ref>، [[طبرانی]]<ref>طبرانی، ج۸، ص۳۰۱.</ref>، ابونعیم<ref>ابونعیم، ج۳، ص۱۵۴۱.</ref>، ابوموسی<ref>ابن اثیر، ج۳، ص۴۵.</ref> و [[ابن شهرآشوب]]<ref>ابن شهرآ شوب، ج۳، ص۸۳.</ref> با همان [[سند]] (البته به طرق مختلف در صدر روایت) روایت یاد شده را از ضحاک (نه ابو ضحاک) انصاری نقل کرده‌اند، با این تفاوت که در نقل ابن شهرآشوب، به جای خیبر، [[حنین]] آمده و اضافاتی دارد. ابونعیم<ref>ابونعیم، ج۳، ص۱۵۴۱.</ref>، ابن اثیر<ref>ابن اثیر، ج۳، ص۴۵.</ref> و ابن حجر<ref>ابن حجر، ج۳، ص۳۹۰.</ref> نیز براساس این دو نقل، یکی ابوضحاک و دیگری ضحاک، دو مدخل ثبت کرده و هیچ اشاره‌ای به [[اتحاد]] این دو نکرده‌اند؛ در حالی که با توجه به اتحاد در سند و متن، به [[یقین]] هر دو یکی هستند. [[هیثمی]]<ref>هیثمی، ج۹، ص۱۲۶.</ref> این روایت را به دلیل متروک دانستن منقری - و حتما از آن جهت که [[شیعی]] است! - [[تضعیف]] کرده است. شاید ابن حجر<ref>ابن حجر، ج۳، ص۳۹۰.</ref> نیز به همین دلیل سند این روایت را [[ضعیف]] برشمرده است، ولی صرف نظر از اینکه تضعیف به سبب [[تشیع]] مبنای صحیحی نیست، متابعات روایت منقری، این تضعیف را جبران می‌کند. به هر حال، [[حدیث]] او را [[کوفیان]] روایت کرده‌اند<ref>ابونعیم، ج۵، ص۲۹۴۰؛ ابن اثیر، ج۶، ص۱۷۳.</ref> و از این مطلب برمی‌آید که وی از [[اصحاب]] ساکن [[کوفه]] بوده است.<ref>[[محمد رضا هدایت‌پناه|هدایت‌پناه، محمد رضا]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۱ (کتاب)|مقاله «ابوضحاک انصاری»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۱، ص:۳۸۴.</ref> | [[ابونعیم]]<ref>ابونعیم، ج۵، ص۲۹۴۰.</ref> و [[ابوموسی]]<ref>ابن اثیر، ج۶، ص۱۷۳.</ref> به نقل از [[مسند]] [[حسن بن سفیان]]، از [[ابو ضحاک انصاری]] نقل کرده‌اند که گفت: زمانی که [[رسول خدا]] {{صل}} عازم [[خیبر]] بود، [[امیرمؤمنان علی]] {{ع}} را پیشاهنگ [[سپاه]] خود قرار داد و به او فرمود: [[جبرئیل]] می‌گوید تو را [[دوست]] دارد. [[علی]] {{ع}} فرمود: آیا [[مقام]] من بدین مرتبه رسیده که [[جبرئیل]] مرا دوست داشته باشد؟! [[پیامبر]] پاسخ داد: آری، بلکه والاتر از او، که [[خدا]] باشد تو را دوست می‌دارد. [[ابن اثیر]]<ref>ابن اثیر، ج۶، ص۱۷۳.</ref> و [[ابن حجر]]<ref>ابن حجر، ج۷، ص۱۸۹.</ref> همین [[روایت]] را بدون مطلب اضافی آورده‌اند. [[طبری]]<ref>ابن حجر، ج۳، ص۳۹۰؛ شاید هم با تصحیف طبرانی باشد.</ref>، [[طبرانی]]<ref>طبرانی، ج۸، ص۳۰۱.</ref>، ابونعیم<ref>ابونعیم، ج۳، ص۱۵۴۱.</ref>، ابوموسی<ref>ابن اثیر، ج۳، ص۴۵.</ref> و [[ابن شهرآشوب]]<ref>ابن شهرآ شوب، ج۳، ص۸۳.</ref> با همان [[سند]] (البته به طرق مختلف در صدر روایت) روایت یاد شده را از ضحاک (نه ابو ضحاک) انصاری نقل کرده‌اند، با این تفاوت که در نقل ابن شهرآشوب، به جای خیبر، [[حنین]] آمده و اضافاتی دارد. ابونعیم<ref>ابونعیم، ج۳، ص۱۵۴۱.</ref>، ابن اثیر<ref>ابن اثیر، ج۳، ص۴۵.</ref> و ابن حجر<ref>ابن حجر، ج۳، ص۳۹۰.</ref> نیز براساس این دو نقل، یکی ابوضحاک و دیگری ضحاک، دو مدخل ثبت کرده و هیچ اشاره‌ای به [[اتحاد]] این دو نکرده‌اند؛ در حالی که با توجه به اتحاد در سند و متن، به [[یقین]] هر دو یکی هستند. [[هیثمی]]<ref>هیثمی، ج۹، ص۱۲۶.</ref> این روایت را به دلیل متروک دانستن منقری - و حتما از آن جهت که [[شیعی]] است! - [[تضعیف]] کرده است. شاید ابن حجر<ref>ابن حجر، ج۳، ص۳۹۰.</ref> نیز به همین دلیل سند این روایت را [[ضعیف]] برشمرده است، ولی صرف نظر از اینکه تضعیف به سبب [[تشیع]] مبنای صحیحی نیست، متابعات روایت منقری، این تضعیف را جبران می‌کند. به هر حال، [[حدیث]] او را [[کوفیان]] روایت کرده‌اند<ref>ابونعیم، ج۵، ص۲۹۴۰؛ ابن اثیر، ج۶، ص۱۷۳.</ref> و از این مطلب برمی‌آید که وی از [[اصحاب]] ساکن [[کوفه]] بوده است.<ref>[[محمد رضا هدایت‌پناه|هدایت‌پناه، محمد رضا]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۱ (کتاب)|مقاله «ابوضحاک انصاری»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۱، ص:۳۸۴.</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||
| خط ۱۴: | خط ۶۰: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:اعلام]] | [[رده:اعلام]] | ||
[[رده:اصحاب پیامبر]] | [[رده:اصحاب پیامبر]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۶ اوت ۲۰۲۳، ساعت ۱۲:۱۰
این مدخل زیرشاخهٔ بحث صحابه است. ابوضحاک انصاری از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: ابوضحاک انصاری در تراجم و رجال - ابوضحاک انصاری در تاریخ اسلامی - پرسش مرتبط ندارد| ابوضحاک انصاری | |
|---|---|
 تصویری کهن از مدینه | |
| نام کامل | ابوضحاک انصاری |
| جنسیت | مرد |
| از اصحاب | پیامبر خاتم |
| حضور در جنگ | جنگ خیبر |
مقدمه
ابونعیم[۱] و ابوموسی[۲] به نقل از مسند حسن بن سفیان، از ابو ضحاک انصاری نقل کرده‌اند که گفت: زمانی که رسول خدا (ص) عازم خیبر بود، امیرمؤمنان علی (ع) را پیشاهنگ سپاه خود قرار داد و به او فرمود: جبرئیل می‌گوید تو را دوست دارد. علی (ع) فرمود: آیا مقام من بدین مرتبه رسیده که جبرئیل مرا دوست داشته باشد؟! پیامبر پاسخ داد: آری، بلکه والاتر از او، که خدا باشد تو را دوست می‌دارد. ابن اثیر[۳] و ابن حجر[۴] همین روایت را بدون مطلب اضافی آورده‌اند. طبری[۵]، طبرانی[۶]، ابونعیم[۷]، ابوموسی[۸] و ابن شهرآشوب[۹] با همان سند (البته به طرق مختلف در صدر روایت) روایت یاد شده را از ضحاک (نه ابو ضحاک) انصاری نقل کرده‌اند، با این تفاوت که در نقل ابن شهرآشوب، به جای خیبر، حنین آمده و اضافاتی دارد. ابونعیم[۱۰]، ابن اثیر[۱۱] و ابن حجر[۱۲] نیز براساس این دو نقل، یکی ابوضحاک و دیگری ضحاک، دو مدخل ثبت کرده و هیچ اشاره‌ای به اتحاد این دو نکرده‌اند؛ در حالی که با توجه به اتحاد در سند و متن، به یقین هر دو یکی هستند. هیثمی[۱۳] این روایت را به دلیل متروک دانستن منقری - و حتما از آن جهت که شیعی است! - تضعیف کرده است. شاید ابن حجر[۱۴] نیز به همین دلیل سند این روایت را ضعیف برشمرده است، ولی صرف نظر از اینکه تضعیف به سبب تشیع مبنای صحیحی نیست، متابعات روایت منقری، این تضعیف را جبران می‌کند. به هر حال، حدیث او را کوفیان روایت کرده‌اند[۱۵] و از این مطلب برمی‌آید که وی از اصحاب ساکن کوفه بوده است.[۱۶]
منابع
پانویس
- ↑ ابونعیم، ج۵، ص۲۹۴۰.
- ↑ ابن اثیر، ج۶، ص۱۷۳.
- ↑ ابن اثیر، ج۶، ص۱۷۳.
- ↑ ابن حجر، ج۷، ص۱۸۹.
- ↑ ابن حجر، ج۳، ص۳۹۰؛ شاید هم با تصحیف طبرانی باشد.
- ↑ طبرانی، ج۸، ص۳۰۱.
- ↑ ابونعیم، ج۳، ص۱۵۴۱.
- ↑ ابن اثیر، ج۳، ص۴۵.
- ↑ ابن شهرآ شوب، ج۳، ص۸۳.
- ↑ ابونعیم، ج۳، ص۱۵۴۱.
- ↑ ابن اثیر، ج۳، ص۴۵.
- ↑ ابن حجر، ج۳، ص۳۹۰.
- ↑ هیثمی، ج۹، ص۱۲۶.
- ↑ ابن حجر، ج۳، ص۳۹۰.
- ↑ ابونعیم، ج۵، ص۲۹۴۰؛ ابن اثیر، ج۶، ص۱۷۳.
- ↑ هدایت‌پناه، محمد رضا، مقاله «ابوضحاک انصاری»، دانشنامه سیره نبوی ج۱، ص:۳۸۴.