←منابع
(←منابع) |
(←منابع) |
||
| (۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۵: | خط ۵: | ||
| پرسش مرتبط = | | پرسش مرتبط = | ||
}} | }} | ||
'''[[امام حسین]] {{ع}}''' در سال ۶۱ هجری برعلیه [[یزید بن معاویه]] '''قیام''' کرده و به دستِ نیروهای "[[ابن زیاد]]" به [[شهادت]] رسید. این قیام دارای ویژگی‌های است مانند: [[ذلت‌ناپذیری]]؛ [[شجاعت]]؛ [[ظلم‌ستیزی]]؛ حق‌طلبی و برخی علل باعث به پیدایش آن شد، مانند: [[گمراهی]] [[مردم]]؛ گسترش فساد و اختلاف و [[گسترش ظلم و جور]]. اهدافی که برای امام در این قیام ترسیم شده عبارت است از: [[زنده کردن اسلام]] و [[اصلاح جامعه]]، [[احیای سنت نبوی]] و [[سیره علوی]]؛ [[هدایت]] و آگاه ساختن مسلمانان؛ افشای ماهیت واقعی امویان و [[از بین بردن سلطه استبدادی]] آنان بر [[جهان اسلام]] و غیره. آثار این قیام نیز عبارت است از: [[احیای اندیشه امامت]]؛ [[احیای فرهنگ جهاد]]؛ [[زمینه‌سازی تشکیل حکومت اسلامی]]؛ [[احیای فرهنگ امر به معروف و نهی از منکر]]؛ ادای وظیفه دینی در برابر حاکم فاسد. | |||
== حادثه عاشورا == | |||
{{اصلی|حادثه عاشورا}} | |||
در روز عاشورای سال ۶۱ هجری، [[امام حسین]] {{ع}} در سرزمین [[کربلا]] به دستِ نیروهای "[[ابن زیاد]]" به [[شهادت]] رسید. [[امام حسین]] {{ع}} که حاضر نبود [[تسلیم]] حکومتِ "[[یزید]]" شود، از [[شهر]] خود ([[مدینه]]) به [[مکه]] [[هجرت]] کرد و پس از چند ماه اقامت، به [[دعوت]] [[مردم کوفه]] عازم سرزمین [[عراق]] شد، ولی پیش از رسیدن به [[کوفه]]، در محاصره سربازان [[دشمن]] قرار گرفت. [[روز عاشورا]] میان [[امام]] و [[سپاه]] [[کوفه]] [[جنگ]] در گرفت و [[حسین بن علی]] {{ع}} و [[فرزندان]] و یارانش مظلومانه [[شهید]] شدند. از آن روز، عاشورا مظهر مظلومیت و [[مکتب]] درس‌های [[مقاومت]] و [[شجاعت]] و فداکاری در راه [[حق]] و [[آزادی]] گردید. [[مسلمانان]] به ویژه [[شیعیان]]، این روز بزرگ را به [[سوگواری]] [[امام حسین]] {{ع}} می‌پردازند و با [[اشک]] ریختن در عزای آن [[امام]] [[شهید]]، خاطره آن حماسه را زنده نگه می‌دارند. در عاشورا عظیم‌ترین همایش مذهبی و ریشه‌دارترین سنت‌های [[دینی]] و مردمی در سراسر [[جهان]] برپا می‌شود. [[امامان]] [[شیعه]]، پیوسته این روز را زنده نگه داشته و [[پیروان]] خود را به آن بزرگداشت توصیه می‌کردند<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|فرهنگ‌نامه دینی]]، ص۹۷.</ref>. | |||
== مبانی و ویژگی‌های قیام == | == مبانی و ویژگی‌های قیام == | ||
| خط ۴۵: | خط ۵۱: | ||
# '''[[اجرای قانون شرع]] و [[تأمین قسط و عدل]] و [[از بین بردن بدعت‌ها]] و [[کجروی‌ها]]:''' [[امام]] در نامه‌ای که همراه [[مسلم بن عقیل]] به [[کوفیان]] نوشت، [[رسالت]] [[امامت]] را اینگونه ترسیم فرمود: "به جانم [[سوگند]]! امام و [[پیشوا]] تنها کسی است که به [[کتاب خدا]] عمل کند و [[عدل و داد]] را بر پا دارد، [[دین حق]] را پذیرفته و خود را [[وقف]] [[راه خدا]] کند"<ref>{{متن حدیث|... فَلَعَمْرِی مَا اَلْإِمَامُ إِلاَّ اَلْعَامِلُ بِالْکِتَابِ وَ اَلْآخِذُ بِالْقِسْطِ، وَ اَلدَّائِنُ بِالْحَقِّ وَ اَلْحَابِسُ نَفْسَهُ عَلَی ذَاتِ اَللَّهِ وَ اَلسَّلاَمُ}}؛ حیاة الامام الحسین بن علی، ج ۲، ص۳۴۰.</ref>.<ref>ر.ک: [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، ص۶۷؛ [[محمد اسماعیل‌زاده|اسماعیل‌زاده، محمد]]، [[امام حسین در منظر اهل سنت (مقاله)|مقاله «امام حسین در منظر اهل سنت»]]، [[فرهنگ عاشورایی ج۱۲ (کتاب)|فرهنگ عاشورایی ج۱۲]]، ص ۴۸.</ref> | # '''[[اجرای قانون شرع]] و [[تأمین قسط و عدل]] و [[از بین بردن بدعت‌ها]] و [[کجروی‌ها]]:''' [[امام]] در نامه‌ای که همراه [[مسلم بن عقیل]] به [[کوفیان]] نوشت، [[رسالت]] [[امامت]] را اینگونه ترسیم فرمود: "به جانم [[سوگند]]! امام و [[پیشوا]] تنها کسی است که به [[کتاب خدا]] عمل کند و [[عدل و داد]] را بر پا دارد، [[دین حق]] را پذیرفته و خود را [[وقف]] [[راه خدا]] کند"<ref>{{متن حدیث|... فَلَعَمْرِی مَا اَلْإِمَامُ إِلاَّ اَلْعَامِلُ بِالْکِتَابِ وَ اَلْآخِذُ بِالْقِسْطِ، وَ اَلدَّائِنُ بِالْحَقِّ وَ اَلْحَابِسُ نَفْسَهُ عَلَی ذَاتِ اَللَّهِ وَ اَلسَّلاَمُ}}؛ حیاة الامام الحسین بن علی، ج ۲، ص۳۴۰.</ref>.<ref>ر.ک: [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، ص۶۷؛ [[محمد اسماعیل‌زاده|اسماعیل‌زاده، محمد]]، [[امام حسین در منظر اهل سنت (مقاله)|مقاله «امام حسین در منظر اهل سنت»]]، [[فرهنگ عاشورایی ج۱۲ (کتاب)|فرهنگ عاشورایی ج۱۲]]، ص ۴۸.</ref> | ||
# '''سلب مشروعیت نظام غاصب:''' اگرچه خسارت، [[انحراف]] و انحطاطی که در دوران [[حکومت امویان]] دامن‌گیر [[مسلمانان]] شد، بسیار سنگین بود اما خطری بسیار بزرگ‌تر از همه اینها وجود داشت که نه تنها مسلمانان، بلکه مستقیماً [[آیین اسلام]] را نشانه رفته بود و آن اینکه انحراف یاد شده دامن خود [[اسلام]] را نیز بگیرد و این [[آیین]] را با همان [[انحرافی]] روبه‌رو سازد که مسلمانان بدان دچار شده بودند. [[امویان]] در جایگاه [[سیاسی]] و [[اجتماعی]] خویش، بسیار بر عنصر مشروعیت تکیه می‌کردند و از راه‌های گوناگون به [[مردم]] القا می‌نمودند که جایگاه خلافت، نیرومندتر از جایگاه رسالت است و می‌گفتند: «[[خلیفه]] کسی، [[برتر]] از فرستاده اوست». [[امام حسین]] {{ع}} با [[نهضت]] خویش سعی داشت این چارچوب مشروع را که حاکمان اموی در پس آن پناه گرفته بودند، بشکند و نشان مشروعیت را از [[حکومت اموی]] سلب کند<ref>[[محمد مهدی آصفی|آصفی، محمد مهدی]]، [[بر آستان عاشورا ج۱ (کتاب)| بر آستان عاشورا ج۱]]، ص ۲۶۶-۲۷۱.</ref>. | # '''سلب مشروعیت نظام غاصب:''' اگرچه خسارت، [[انحراف]] و انحطاطی که در دوران [[حکومت امویان]] دامن‌گیر [[مسلمانان]] شد، بسیار سنگین بود اما خطری بسیار بزرگ‌تر از همه اینها وجود داشت که نه تنها مسلمانان، بلکه مستقیماً [[آیین اسلام]] را نشانه رفته بود و آن اینکه انحراف یاد شده دامن خود [[اسلام]] را نیز بگیرد و این [[آیین]] را با همان [[انحرافی]] روبه‌رو سازد که مسلمانان بدان دچار شده بودند. [[امویان]] در جایگاه [[سیاسی]] و [[اجتماعی]] خویش، بسیار بر عنصر مشروعیت تکیه می‌کردند و از راه‌های گوناگون به [[مردم]] القا می‌نمودند که جایگاه خلافت، نیرومندتر از جایگاه رسالت است و می‌گفتند: «[[خلیفه]] کسی، [[برتر]] از فرستاده اوست». [[امام حسین]] {{ع}} با [[نهضت]] خویش سعی داشت این چارچوب مشروع را که حاکمان اموی در پس آن پناه گرفته بودند، بشکند و نشان مشروعیت را از [[حکومت اموی]] سلب کند<ref>[[محمد مهدی آصفی|آصفی، محمد مهدی]]، [[بر آستان عاشورا ج۱ (کتاب)| بر آستان عاشورا ج۱]]، ص ۲۶۶-۲۷۱.</ref>. | ||
==ابعاد قیام امام حسین== | |||
===[[ابعاد اجتماعی قیام امام حسین]]=== | |||
====[[نقش زنان در قیام امام حسین]]==== | |||
=== ابعاد سیاسی قیام امام حسین === | |||
{{اصلی|ابعاد سیاسی قیام امام حسین}} | |||
اگر سخنان و مواضع [[امام حسین]]{{ع}} پس از به [[خلافت]] رسیدن یزید و [[دعوت]] [[حاکم]] یزید بر [[مدینه]] از [[امام]] برای [[بیعت]] تا فرود آمدن آن حضرت بر خاک کربلا را که بر آن در برابر [[امویان]] ایستاد، بررسی کنیم، می‌بینیم [[انگیزه قیام امام حسین]]{{ع}} بر ضد [[حکومت امویان]] که به شهادت امام در [[واقعه عاشورا]] انجامید، دو عامل بنیادی داشت: عامل [[سیاسی]] و عامل انقلابی. | |||
# '''عامل سیاسی:''' نخستین کاری که [[یزید بن معاویه]] پس از در دست گرفتن زمام خلافت بدان اهتمام ورزید، [[تحمیل]] بیعت بر [[مردمان]] [[مکه]] و مدینه بود. مکه و مدینه در اعطا یا سلب [[مشروعیت]] از مرکز خلافت در [[شام]]، نقطه ثقل سیاسی بودند. آنچه برای یزید اهمیت فزون‌تری داشت، بیعت سه نفر بود: امام حسین{{ع}}، [[عبدالرحمن بن ابی بکر]] و [[عبدالله بن زبیر]]. امام حسین{{ع}} در پاسخ به [[ولید بن عتبه]] مبنی بر بیعت کردن با یزید فرمود: «ما [[اهل بیت]] نبوتیم و معدن [[رسالت]] و جایگاه آمد و شد [[فرشتگان]] و فرودگاه [[رحمت]]. [[خداوند]] با ما آغاز کرد و به پایان برد. یزید مردی شراب‌خوار و آدمکش است که آشکارا [[فسق]] و [[فجور]] می‌کند؛ پس چونان [[منی]] با چونان اویی بیعت نمی‌کند»<ref>ابن اعثم کوفی، محمد بن علی، الفتوح، ج۱۸، ص۵.</ref>. بنابراین، امام حسین{{ع}} در هیچ صورتی با یزید بیعت نمی‌کرد و یزید نیز امام را بدون بیعت رها نمی‌نمود، حال هر پیامدی که می‌خواهد، داشته باشد<ref>[[محمد مهدی آصفی|آصفی، محمد مهدی]]، [[بر آستان عاشورا ج۳ (کتاب)|بر آستان عاشورا ج۳]]، ص ۱۳۹-۱۵۱.</ref>. | |||
# '''عامل انقلابی:''' عامل دوم [[نهضت]] و قیام امام حسین{{ع}}، همان «[[امر به معروف و نهی از منکر]]» بود تا بدین روی، [[امت]] را برانگیزد و [[آگاه]] سازد و حالت رکود، [[جمود]] و [[تسلیم]] آن را بشکند. مشخص شد که [[حاکمان اموی]] چگونه [[تهدید]]، [[قتل]] و [[فساد]] را در [[جامعه]] رواج دادند و توانستند [[جامعه اسلامی]] را [[سست]] و نا [[استوار]] سازند و [[روح]] [[مقاومت]]، [[قیام]] و [[نافرمانی]] آن را از میان برند و روحیه [[تسلیم]] و کرنش در برابر واقعیت فساد [[حاکم]] را بپراکنند. هنگامی که [[سخنان امام حسین]]{{ع}} در مسیر خویش از [[مدینه]] تا [[کربلا]] را بررسی می‌کنیم، در می‌یابیم که مسئله عدم پذیرش بیعت و [[اعلان]] آن به عنوان موضعی [[سیاسی]] بر ضد [[نظام حاکم]]، بیانگر تمامی ابعاد قیام و [[نهضت حسینی]] نیست، بلکه این [[نهضت]]، بُعد دیگری نیز دارد که همان [[امر به معروف و نهی از منکر]] است تا بدین روی، مسلمانان برای مبارزه و رویارویی با [[نظام]] [[طاغوت]] برانگیخته شوند و آن را براندازند. [[امام حسین]]{{ع}} در وصیت نامه خویش که پیش از خروج از مدینه به سوی [[مکه]] آن را نزد برادرش [[محمد بن حنفیه]] به [[امانت]] نهاد، می‌فرماید: «من برای [[سرکشی]]، خود پسندی و [[فساد]] و [[ستم]] قیام نکردم، بلکه تنها برای طلب [[اصلاح]] در [[امت]] جدم محمد{{صل}} قیام کرده‌ام و بر آنم تا امر به معروف و نهی از منکر کنم و به [[سیره]] جدم محمد و سیره پدرم [[علی بن ابی طالب]]{{ع}} عمل نمایم»<ref>خوارزمی، موفق بن احمد، مقتل، ج۱، ص۱۸۸؛ ابن اعثم کوفی، محمد بن علی، الفتوح، ج۵، ص۳۳-۳۴؛ قمی، شیخ عباس، نفس المهموم، ص۷۴؛ عسکری، سید مرتضی، معالم المدرستین، ج۳، ص۶۱؛ مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، بحار الأنوار، ج۴۴، ص۳۲۹.</ref>.<ref>[[محمد مهدی آصفی|آصفی، محمد مهدی]]، [[بر آستان عاشورا ج۳ (کتاب)|بر آستان عاشورا ج۳]]، ص ۱۵۳-۱۶۰.</ref> | |||
== راه و روش قیام == | == راه و روش قیام == | ||
| خط ۸۵: | خط ۱۰۰: | ||
# اوضاع [[اجتماعی]] نامناسب [[جامعه]]: روحیۀ [[خیانت]] و ترک [[نصرت]] و [[تسلیم]] آنها در برابر فشارها و اغواگری‌های [[معاویه]] و عدم ثمردهی جانبازی در بیدار کردن [[روح]] سلحشوری [[مردم]]. | # اوضاع [[اجتماعی]] نامناسب [[جامعه]]: روحیۀ [[خیانت]] و ترک [[نصرت]] و [[تسلیم]] آنها در برابر فشارها و اغواگری‌های [[معاویه]] و عدم ثمردهی جانبازی در بیدار کردن [[روح]] سلحشوری [[مردم]]. | ||
# لوث شدن [[قیام]] یا کاهش اثرات آن به دلیل قوت دستگاه تبلیغاتی [[حاکم]]. | # لوث شدن [[قیام]] یا کاهش اثرات آن به دلیل قوت دستگاه تبلیغاتی [[حاکم]]. | ||
# [[امام]] به دنبال فرصت مناسب‌تر بود تا با [[آگاهی]] از خصوصیات و [[شخصیت]] [[یزید]]<ref>موسوعة کلمات الامام الحسین {{ع}}، ص۲۸۳ - ۲۸۵.</ref>، ([[جانشین]] معاویه) و حساسیت جامعه نسبت به او قیام خود را آغاز نمایند. یزید از مادری کلبی به نام میسون متولد شد<ref>تاریخ الدولة الامویه، ص۴۲؛ حیاة الامام الحسین {{ع}}، ج۲، ص۱۷۹-۱۸۴.</ref>. کلبی‌ها بیابانگرد و دارای روحیۀ [[خشونت]] و بداوت بودند. یزید در حمایت مادرش در صحرا [[رشد]] نمود، مادرش نتوانست [[زندگی]] در [[دمشق]] را تحمل نماید؛ لذا به صحرا بازگشت<ref>تاریخ الدولة الامویه، ص۴۲.</ref>. یزید در اوج [[رفاه]]، در [[جوانی]] به [[شعر]] و [[لهو و لعب]] رو آورد. به خاطر داشتن مربی، شاعر، درباریان و مشاور مسیحی و همچنین سابقۀ قبیله‌ای مادر، [[گرایش]] به [[مسیحیت]] داشت<ref>سمو المعنی فی سمو الذات، ص۸۰-۸۲؛ تاریخ الشعوب الاسلامیه، ص۱۲۴؛ سیره پیشوایان، ص۱۸۰.</ref>. در [[اعتراض]] به | # [[امام]] به دنبال فرصت مناسب‌تر بود تا با [[آگاهی]] از خصوصیات و [[شخصیت]] [[یزید]]<ref>موسوعة کلمات الامام الحسین {{ع}}، ص۲۸۳ - ۲۸۵.</ref>، ([[جانشین]] معاویه) و حساسیت جامعه نسبت به او قیام خود را آغاز نمایند. یزید از مادری کلبی به نام میسون متولد شد<ref>تاریخ الدولة الامویه، ص۴۲؛ حیاة الامام الحسین {{ع}}، ج۲، ص۱۷۹-۱۸۴.</ref>. کلبی‌ها بیابانگرد و دارای روحیۀ [[خشونت]] و بداوت بودند. یزید در حمایت مادرش در صحرا [[رشد]] نمود، مادرش نتوانست [[زندگی]] در [[دمشق]] را تحمل نماید؛ لذا به صحرا بازگشت<ref>تاریخ الدولة الامویه، ص۴۲.</ref>. یزید در اوج [[رفاه]]، در [[جوانی]] به [[شعر]] و [[لهو و لعب]] رو آورد. به خاطر داشتن مربی، شاعر، درباریان و مشاور مسیحی و همچنین سابقۀ قبیله‌ای مادر، [[گرایش]] به [[مسیحیت]] داشت<ref>سمو المعنی فی سمو الذات، ص۸۰-۸۲؛ تاریخ الشعوب الاسلامیه، ص۱۲۴؛ سیره پیشوایان، ص۱۸۰.</ref>. در [[اعتراض]] به نوشیدن شراب می‌گوید: اگر بر [[دین]] احمد [[حرام]] است، من بر دین [[مسیح]] می‌خورم. با این حال معاویه او را برای [[جانشینی]] خود آماده می‌کرد و مسئولیت‌هایی به او می‌داد. در سفری به [[مکه]] که از طرف معاویه «[[امیرالحاج]]» شده بود به [[امام حسین]] {{ع}} شراب [[تعارف]] کرد و در مقابل اعتراض حضرت در ضمن شعری، [[تعجب]] خود را ابراز کرد<ref>موسوعة کلمات الامام الحسین {{ع}}، ص۲۴۹، به نقل از الکامل فی التاریخ، ج۲، ص۶۰۳.</ref>. | ||
نظر به این موارد امام حسین {{ع}} در جواب اولین [[نامه]] نگاری [[کوفیان]] و [[دعوت]] از او در سال چهل ونه یا سال پنجاه هجری قمری به [[صلح]] برادرش اظهار پایبندی نمودند. در این سال [[امام حسن]] {{ع}} [[وفات]] یافت و «[[جعده بن هبیره بن ابی وهب]]» امام حسین {{ع}} را به [[کوفه]] دعوت نمود<ref>موسوعة کلمات الامام الحسین {{ع}}، ص۲۳۸.</ref>. نامه‌نگاری کوفیان پس از این تا سال شصت و یک هجری قمری متوقف ماند. | نظر به این موارد امام حسین {{ع}} در جواب اولین [[نامه]] نگاری [[کوفیان]] و [[دعوت]] از او در سال چهل ونه یا سال پنجاه هجری قمری به [[صلح]] برادرش اظهار پایبندی نمودند. در این سال [[امام حسن]] {{ع}} [[وفات]] یافت و «[[جعده بن هبیره بن ابی وهب]]» امام حسین {{ع}} را به [[کوفه]] دعوت نمود<ref>موسوعة کلمات الامام الحسین {{ع}}، ص۲۳۸.</ref>. نامه‌نگاری کوفیان پس از این تا سال شصت و یک هجری قمری متوقف ماند. | ||
| خط ۱۰۷: | خط ۱۲۲: | ||
امام به هر یک از آنان به نحوی جواب می‌دادند؛ زیرا سران [[شیعه]] که به [[امام نامه]] نوشته بودند از اوضاع [[سیاسی]] [[کوفه]] [[شناخت]] بیشتری داشتند و از نزدیک [[شاهد]] امور بودند. مسلم هم مشاهدات آنها را در [[نامه]] خود به امام از کوفه [[تأیید]] کرده بود. در حالی که [[عبدالله بن عباس]] و [[محمد حنفیه]] سال‌ها بود که از مکه و [[مدینه]] خارج نشده بودند<ref>خطر جانی در رفتن به کوفه همره امام آن قدر زیاد و جدی بود که عبدالله بن عباس و محمد حنفیه بن علی بن ابی طالب در حجاز ماندند. (محمد به سبب انتساب به مادرش خوله، حنفیه نام گرفت.)</ref>. از طرفی در مکه احتمال ترور امام می‌رفت<ref>امام حسین {{ع}} در مکه به ابن عمر فرمود: {{متن حدیث|إِنَّ الْقَوْمَ لا يَتْرُكُوني وَ إِنْ أَصابُوني، وَ إِنْ لَمْ يُصيبُوني فَلا يَزالُونَ حَتّى أُبايِعَ وَ أَنَا كارِهٌ، أَوْ يَقْتُلُوني}} (موسوعة کلمات الامام الحسین {{ع}}، ص۳۰۸). همچنین به ابن زبیر فرمود: {{متن حدیث|و الله لان اقتل خارجا منها بشبر أحب الى من ان اقتل داخلا منها بشبر، و ايم الله لو كنت في جحر هامه من هذه الهوام لاستخرجوني}} (همان، ص۳۲۴). در راه کربلا به صفاح فرمود: {{متن حدیث|لَوْ لَمْ أَعْجَلْ لَأُخِذْتُ}} (همان، ص۳۳۵.) و به اباهرّه فرمود: {{متن حدیث|يَا أَبَا هِرَّةَ إِنَّ بَنِي أُمَيَّةَ أَخَذُوا مَالِي فَصَبَرْتُ وَ شَتَمُوا عِرْضِي فَصَبَرْتُ وَ طَلَبُوا دَمِي فَهَرَبْتُ...}} (همان، ص۳۴۵).</ref>.<ref>[[علی اصغر رجاء|رجاء، علی اصغر]]، [[امام حسین و قیام برای تشکیل حکومت اسلامی (مقاله)|مقاله «امام حسین و قیام برای تشکیل حکومت اسلامی»]] [[فرهنگ عاشورایی ج۸ (کتاب)|فرهنگ عاشورایی ج۸]] ص ۷۸.</ref> | امام به هر یک از آنان به نحوی جواب می‌دادند؛ زیرا سران [[شیعه]] که به [[امام نامه]] نوشته بودند از اوضاع [[سیاسی]] [[کوفه]] [[شناخت]] بیشتری داشتند و از نزدیک [[شاهد]] امور بودند. مسلم هم مشاهدات آنها را در [[نامه]] خود به امام از کوفه [[تأیید]] کرده بود. در حالی که [[عبدالله بن عباس]] و [[محمد حنفیه]] سال‌ها بود که از مکه و [[مدینه]] خارج نشده بودند<ref>خطر جانی در رفتن به کوفه همره امام آن قدر زیاد و جدی بود که عبدالله بن عباس و محمد حنفیه بن علی بن ابی طالب در حجاز ماندند. (محمد به سبب انتساب به مادرش خوله، حنفیه نام گرفت.)</ref>. از طرفی در مکه احتمال ترور امام می‌رفت<ref>امام حسین {{ع}} در مکه به ابن عمر فرمود: {{متن حدیث|إِنَّ الْقَوْمَ لا يَتْرُكُوني وَ إِنْ أَصابُوني، وَ إِنْ لَمْ يُصيبُوني فَلا يَزالُونَ حَتّى أُبايِعَ وَ أَنَا كارِهٌ، أَوْ يَقْتُلُوني}} (موسوعة کلمات الامام الحسین {{ع}}، ص۳۰۸). همچنین به ابن زبیر فرمود: {{متن حدیث|و الله لان اقتل خارجا منها بشبر أحب الى من ان اقتل داخلا منها بشبر، و ايم الله لو كنت في جحر هامه من هذه الهوام لاستخرجوني}} (همان، ص۳۲۴). در راه کربلا به صفاح فرمود: {{متن حدیث|لَوْ لَمْ أَعْجَلْ لَأُخِذْتُ}} (همان، ص۳۳۵.) و به اباهرّه فرمود: {{متن حدیث|يَا أَبَا هِرَّةَ إِنَّ بَنِي أُمَيَّةَ أَخَذُوا مَالِي فَصَبَرْتُ وَ شَتَمُوا عِرْضِي فَصَبَرْتُ وَ طَلَبُوا دَمِي فَهَرَبْتُ...}} (همان، ص۳۴۵).</ref>.<ref>[[علی اصغر رجاء|رجاء، علی اصغر]]، [[امام حسین و قیام برای تشکیل حکومت اسلامی (مقاله)|مقاله «امام حسین و قیام برای تشکیل حکومت اسلامی»]] [[فرهنگ عاشورایی ج۸ (کتاب)|فرهنگ عاشورایی ج۸]] ص ۷۸.</ref> | ||
==مقدمات قیام== | |||
===[[امتناع امام حسین از بیعت یزید]]=== | |||
===[[وصیت امام حسین به محمد حنفیه]]=== | |||
==آغاز قیام== | |||
===[[حرکت امام حسین]]=== | |||
====[[حرکت امام حسین به سوی مکه]]==== | |||
====[[حرکت امام حسین به سوی کوفه]]==== | |||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
| خط ۱۱۲: | خط ۱۳۴: | ||
# [[پرونده:151919.jpg|22px]] [[سید منذر حکیم|حکیم، سید منذر]]، [[پیشوایان هدایت ج۵ (کتاب)|'''پیشوایان هدایت ج۵''']] | # [[پرونده:151919.jpg|22px]] [[سید منذر حکیم|حکیم، سید منذر]]، [[پیشوایان هدایت ج۵ (کتاب)|'''پیشوایان هدایت ج۵''']] | ||
# [[پرونده:13681024.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|'''فرهنگ عاشورا''']] | # [[پرونده:13681024.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|'''فرهنگ عاشورا''']] | ||
# [[پرونده:13681040.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه دینی''']] | |||
# [[پرونده:IM010327.jpg|22px]] [[محمد مهدی آصفی|آصفی، محمد مهدی]]، [[بر آستان عاشورا ج۱ (کتاب)|'''بر آستان عاشورا ج۱''']] | # [[پرونده:IM010327.jpg|22px]] [[محمد مهدی آصفی|آصفی، محمد مهدی]]، [[بر آستان عاشورا ج۱ (کتاب)|'''بر آستان عاشورا ج۱''']] | ||
# [[پرونده:1100821.jpg|22px]] [[حمید رضا قنبری‌نژاد اصفهانی|قنبری‌نژاد اصفهانی، حمید رضا]]، [[اصلاحات از منظر امام حسین (مقاله)|مقاله «اصلاحات از منظر امام حسین»]]، [[فرهنگ عاشورایی ج۱۰ (کتاب)|'''فرهنگ عاشورایی ج۱۰''']] | # [[پرونده:1100821.jpg|22px]] [[حمید رضا قنبری‌نژاد اصفهانی|قنبری‌نژاد اصفهانی، حمید رضا]]، [[اصلاحات از منظر امام حسین (مقاله)|مقاله «اصلاحات از منظر امام حسین»]]، [[فرهنگ عاشورایی ج۱۰ (کتاب)|'''فرهنگ عاشورایی ج۱۰''']] | ||