بحث:انتظار فرج چه فضیلتی دارد؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

==نویسنده: آقای سالاری و تکمیل کننده بهمنی==

==پاسخ تفصیلی==

==[[انتظار فرج]] در معنای [[عام و خاص]]==

*"[[فرج]]" به‌معنای [[گشایش]] و آسودگی از [[اندوه]] است و در اصطلاح به [[ظهور حضرت مهدی]]{{ع}} می‌گویند؛ چون حضرتش، گره از کار فروبسته [[جهان]] و جهانیان می‌گشاید<ref>ر.ک. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۵۳۵.</ref>.

*در [[روایات اسلامی]] چنان [[مقام]] و منزلتی برای [[منتظران]] [[موعود]] شمرده شده است که گاه [[انسان]] را به تعجب وا می‌دارد که چگونه ممکن است عملی که شاید در ظاهر ساده جلوه کند، از چنین فضیلتی برخوردار باشد. البته توجه به فلسفۀ [[انتظار]] و وظایفی که برای [[منتظران واقعی]] آن [[حضرت]] شمرده شده است، [[راز]] این [[فضیلت]] را روشن می‌سازد<ref>ر.ک. شفیعی سروستانی، ابراهیم، چشم به راه، ص۵۰.</ref>. همچنین  [[انتظار]] از دیدگاهی دیگر  بر دو قسم است: [[تکوینی]] و [[تشریعی]].  [[انتظار]] [[تکوینی]]، بیشتر حالت منفی دارد، اما [[تشریعی]]، پویا و توأم با [[علم]] و عمل است<ref>ر.ک. فاکر میبدی، محمد، زمینه‌سازی ظهور حضرت ولی عصر، ص ۱۷۰-۱۷۱.</ref>.  

*در [[جهان‌بینی]] [[اسلام]]، [[انتظار]] یک [[عقیده]] و عمل ارزشمند در جهت ‌‌رسیدن به [[عدالت جهانی]] است<ref>ر.ک. کوثری، ابراهیم، انتظار و وظایف منتظران، ص۷.</ref>. [[انتظار]]، [[آدمی]] را [[متعهد]] می‌سازد تا برای تحقق [[هدف‌های اسلامی]] و آرمان‌های انسانی، بدون هیچ‌گونه [[ضعف]] و [[یأس]]، تلاش کند و به سوی مقاصد متعالی [[اسلام]] گام بردارد و پیوسته مقاوم و [[استوار]]، به [[وظایف دینی]] و [[اسلامی]] خود عمل نماید. بدین جهت که "[[انتظار]]" در [[روایات]]، از جهات گوناگونی با ارزش‌ترین [[اعمال]] به شمار آمده است<ref>ر.ک. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۵۴۳.</ref>. و با اندکی تأمل و توجه به فلسفۀ [[انتظار]] و [[وظایف]] [[منتظران واقعی]] سِرّ این همه [[فضیلت]] روشن خواهد شد. چه اینکه در [[نبوی]] [[شریف]] آمده است: {{متن حدیث|"أَفْضَلُ الْأَعْمَالِ أَحْمَزُهَا"}}<ref>طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ص ۲۹۷؛ العمیدی، سید ثامر هاشم حبیب، در انتظار ققنوس، ص ۲۷۸.</ref> و شاید سِرّ این [[فضیلت]] بزرگ، [[سختی]] و مشقتی باشد که در [[انتظار واقعی]] نهفته است و الا صرف ادعای [[انتظار]] که مشکل و دشوار نیست<ref>ر.ک. پژوهشگران مسجد مقدس جمکران، انتظار چیست منتظر کیست؟، ص ۱۹-۲۲.</ref>.  

*بر اساس [[روایات]] به برخی از فضایلی اشاره می‌‌شود که برای [[منتظران]] [[بقیة الله الأعظم]] {{ع}} بیان شده است.

===[[انتظار]]، در زمرۀ [[عبادات]]===

===[[انتظار]] [[برترین]] [[عبادت]]===

===[[انتظار]]، [[برترین]] [[اعمال]]===

*[[برترین]] [[کارها]]<ref>ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ج۲،  ص۲۰۴-۲۰۷، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳.</ref>: گاهی [[انتظار]] [[برترین]] کارهای [[امت]] [[پیامبر خاتم]]{{صل}} معرفی می‌شود<ref>ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ج۲،  ص۲۰۴-۲۰۷، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳.</ref>:

#[[امیر المؤمنین]]{{ع}} فرمود<ref>مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۳: {{متن حدیث|"انْتَظَرُوا الْفَرَجَ وَ لَا تَیْأَسُوا مِنْ رَوْحِ اللَّهِ فَإِنَّ أَحَبَّ الْأَعْمَالِ إِلَی اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ انْتِظَارُ الْفَرَجِ"}}</ref>: «[[منتظر فرج]] باشید و از [[رحمت خدا]] [[ناامید]] نشوید، به درستی که [[بهترین]] عمل نزد [[خداوند]] عزّ و جلّ [[انتظار فرج]] است».<ref>ر.ک. رجالی تهرانی، علیرضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص۲۴۳؛ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۵۴۳؛ قنبری، معصوم علی، بررسی مسألۀ انتظار ادله فوائد و نقش آن، ص ۸۷ و ۸۸.</ref>

#در [[روایت]] دیگر، به این توجه شده است که: [[انتظار فرج]]، از جانب [[خدای عزّ و جلّ]] است. [[رسول گرامی اسلام]]{{صل}} فرمودند<ref>«برترین کارهای امت من، انتظار فرج از جانب خداوند است». محمد بن علی بن بابویه، عیون اخبار الرضا{{ع}}، ج ۲، ص ۳۶ و کمال الدین وتمام النعمة، ج ۲، ص ۶۴۴؛مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج۵۲،ص۱۲۸.</ref>: {{متن حدیث|"أَفْضَلُ أَعْمَالِ أُمَّتِی انْتِظَارُ الْفَرَجِ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ"}}<ref>ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ج۲،  ص۲۰۴-۲۰۷، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳.</ref> در این [[حدیث]]، [[نفس]] [[انتظار]] [[ارزش]] نیست؛ بلکه [[انتظار فرج]] از سوی خدای عزّ و جل، از [[بهترین]] [[اعمال امت]] خوانده شده است<ref>ر.ک. کوثری، ابراهیم، انتظار و وظایف منتظران، ص ۷.</ref>.  

#شخصی از امیرالمؤمنین علی{{ع}} پرسید<ref>مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۱۲۲؛ {{متن حدیث|"أَنَّهُ سَأَلَ عَنْهُ رَجُلٌ أَیُّ الْأَعْمَالِ أَحَبُّ إِلَی اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ قَالَ انْتِظَارُ الْفَرَج‏"}}</ref>: «محبوب‌ترین کار نزد [[خدا]] چیست؟ آن [[حضرت]] در پاسخ فرمود: «[[انتظار فرج حضرت مهدی]]{{ع}} [[بهترین]] [[عبادت]] است»<ref>ر.ک. طهماسبی بلداجی، اصغر و مرادی، فاطمه، قرآن و سبک زندگی مهدوی، ص؟؟؟. فاکر میبدی، محمد، زمینه‌سازی ظهور حضرت ولی عصر، ص ۱۷۰-۱۷۱.</ref>. نکته مهم که اینجا باید به آن اشاره کنیم این است که مراد از [[انتظار]] در این [[روایات]] همان [[انتظار سازنده]] و حرکت آفرین است که از آن به [[انتظار مثبت]] تعبیر می‌شود<ref>ر.ک. طهماسبی بلداجی، اصغر و مرادی، فاطمه، قرآن و سبک زندگی مهدوی، ص؟؟؟.</ref>.

#یا همانند مجاهدانی که در محضر [[رسول خدا]]{{صل}} [[شمشیر]] زدن و با [[دشمنان]] [[پیکار]] کردند یکسان شمرده شده است: {{متن حدیث|"الْمُنْتَظِرُ الثَّانِیَ عَشَرَ مِنْهُمْ کَالشَّاهِرِ سَیْفَهُ بَیْنَ یَدَیْ رَسُولِ اللَّهِ یَذُبُّ عَنْهُ"}}<ref>ر.ک. الغیبة، نعمانی، محمد بن ابراهیم، ص۹۲.</ref>. همچنین [[امام صادق]]{{ع}} فرمودند<ref>ثبات الهداة، حرّ عاملی، محمد بن حسن، ج ۷، ص ۴۰؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۶: {{متن حدیث|"هُوَ بِمَنْزِلَةِ مَنْ کَانَ مَعَ اَلْقَائِمِ فِی فُسْطَاطِهِ ثُمَّ سَکَتَ هُنَیْئَةً ثُمَّ قَالَ هُوَ کَمَنْ کَانَ مَعَ رَسُولِ اَللَّهِ"}}، برقی، احمد بن محمد بن خالد، محاسن، ج ۱، ص ۱۷۳. محمد بن علی بن بابویه، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۶۴۵؛ کمال الدین و تمام النعمه، ص ۳۳۵-۶۴۷؛ الصراط المستقیم، ج۲، ص۲۲۸.</ref>: «هرکس از شما بمیرد، در حالی که [[منتظر]] این امر ([[ظهور مهدی]]{{ع}}) باشد، همانند کسی است که با [[حضرت قائم]]{{ع}} در خیمه‏‌اش بوده باشد. سپس چند لحظه‏‌ای درنگ کرده و آنگاه فرمود: نه، بلکه مانند کسی است که در [[خدمت]] آن [[حضرت]] [[شمشیر]] بزند. سپس فرمود: نه به [[خدا]]، همچون کسی است که در رکاب [[رسول خدا]]{{صل}} [[شهید]] شده باشد».<ref>ر.ک. رجالی تهرانی، علیرضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص۲۴۳؛ سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ج۲،  ص۲۰۴-۲۰۷، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳؛ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۵۴۳؛ شفیعی سروستانی، ابراهیم، چشم به راه، ص۵۰؛ پژوهشگران مسجد مقدس جمکران، انتظار چیست منتظر کیست؟، ص ۱۹-۲۲؛  صمدی، قنبر علی، آخرین منجی، ص۱۲۲ – ۱۲۳؛ موسوی اصفهانی، سید محمد تقی، تکالیف بندگان نسبت به امام زمان‌، ص ۷۴-۷۵.</ref>

#[[منتظران ظهور]] چنان ارجمند خوانده شده‌اند که مردن در حال [[انتظار]] همانند حضور در رکاب [[مقدس]] [[قائم]]{{ع}} شمرده است<ref>برقی، احمد بن محمد بن خالد، المحاسن، ج۱، ص۱۷۳؛ محمد بن علی بن بابویه، کمال الدین و تمام النعمه، ص۶۴۴؛ مجلسی، محمد باقر،  بحار الانوار، ج۷۴، ص۱۲۶.</ref>: {{متن حدیث|"مَنْ مَاتَ مِنْکُمْ عَلَی هَذَا الْأَمْرِ مُنْتَظِراً لَهُ کَانَ کَمَنْ کَانَ فِی فُسْطَاطِ الْقَائِمِ"}}<ref>ر.ک. صمدی، قنبر علی، آخرین منجی، ص۱۲۲ ـ ۱۲۳؛ آهنگران، محمد رسول، بررسی مبانی ضرورت زمینه‌سازی برای ظهور موعود، ص ۱۶۸.</ref>.

#[[امام باقر]]{{ع}} فرمود<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، اصول الکافی، باب الکتمان، از ابواب "الایمان و الکفر"، ح ۴. {{متن حدیث|"وَ اعْلَمُوا أَنَّ الْمُنْتَظِرَ لِهَذَا الْأَمْرِ لَهُ مِثْلُ أَجْرِ الصَّائِمِ الْقَائِمِ وَ مَنْ أَدْرَکَ قَائِمَنَا فَخَرَجَ مَعَهُ فَقَتَلَ عَدُوَّنَا کَانَ لَهُ مِثْلُ أَجْرِ عِشْرِینَ شَهِیداً وَ مَنْ قُتِلَ مَعَ قَائِمِنَا کَانَ لَهُ مِثْلُ أَجْرِ خَمْسَةٍ وَ عِشْرِینَ شَهِیداً"}}</ref>: «[[ثواب]] [[منتظر]] این امر مانند کسی است که در حال [[نماز]] و [[روزه]] باشد و کسی که در رکاب [[امام عصر]] [[دشمنی]] را از پای درآورد، [[ثواب]] ۲۰ [[شهید]] را خواهد داشت و کسی که در رکاب [[حضرت]] [[شهید]] شود، اجر ۲۵ [[شهید]] را خواهد داشت»<ref>ر.ک. آهنگران، محمد رسول، بررسی مبانی ضرورت زمینه‌سازی برای ظهور موعود، ص ۱۶۸.</ref>.

==سایر [[فضایل]] [[انتظار فرج]] از [[کلام]] [[معصومان]]{{ع}}==

#[[ابوبصیر]] می‌گوید: به [[امام صادق]]{{ع}} عرض کردم:<ref>مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۴۷، ص ۶۰، ج ۵۱، ص ۱۵۶. {{متن حدیث|"الْمُنْتَظِرُ لِلثَّانِی عَشَرَ مِنْهُمْ کَالشَّاهِرِ سَیْفَهُ بَیْنَ یَدَیْ رَسُولِ اللَّهِ{{صل}} یَذُبُّ عَنْه‏"}}</ref>: فدایت شوم، [[فرج]] شما کی فرامی‌رسد؟ فرمود: «گویی که تو از [[فرج]]، جنبه [[دنیوی]] آن را می‌خواهی؛ خیر، هرکس که در خط‍‌ [[ولایت]] باشد، همان [[انتظار فرج]]، برای او [[فرج]] است».<ref>ر.ک. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۵۳۵.</ref>

#[[امام صادق]]{{ع}} در [[روایت]] دیگری در [[فضیلت منتظران]] می‌‌فرمایند<ref>{{متن حدیث|"... الْمُنْتَظِرُ لِلثَّانِی عَشَرَ مِنْهُمْ کَالشَّاهِرِ سَیْفَهُ بَیْنَ یَدَیْ رَسُولِ اللَّهِ{{صل}} یَذُبُّ عَنْه‏..."}} محمد بن علی بن بابویه، کمال الدین و تمام النعمه، ج ۲، ص ۶، ح ۵، باب ۳۳؛ ص ۳۵۷، ح ۵۴.</ref>: «ای ابابصیر! خوشا به حال [[شیعیان]] [[قائم]] ما، کسانی که در غیبتش [[منتظِر]] [[ظهور]] او هستند و در حال ظهورش نیز فرمانبردار اویند. آنان [[اولیای خدا]] هستند که نه ترسی بر آنهاست و نه [[اندوهگین]] می‌شوند».<ref>ر.ک. شفیعی سروستانی، ابراهیم، چشم به راه، ص۵۰. آهنگران، محمد رسول، بررسی مبانی ضرورت زمینه‌سازی برای ظهور موعود، ص ۱۶۸. پژوهشگران مسجد مقدس جمکران، انتظار چیست منتظر کیست؟، ص ۱۹-۲۲.</ref>

#[[امام سجاد]]{{ع}} نیز در فضایل [[منتظران فرج]] می‌فرماید<ref>{{متن حدیث|"وَ الْمُنْتَظِرِینَ لِظُهُورِهِ أَفْضَلُ أَهْلِ کُلِّ زَمَانٍ لِأَنَّ اللَّهَ تَعَالَی ذِکْرُهُ أَعْطَاهُمْ مِنَ الْعُقُولِ وَ الْأَفْهَامِ وَ الْمَعْرِفَةِ مَا صَارَتْ بِهِ الْغَیْبَةُ عِنْدَهُمْ بِمَنْزِلَةِ الْمُشَاهَدَةِ وَ جَعَلَهُمْ فِی ذَلِکَ الزَّمَانِ بِمَنْزِلَةِ الْمُجَاهِدِینَ بَیْنَ یَدَیْ رَسُولِ اللَّهِ بِالسَّیْفِ أُولَئِکَ الْمُخْلَصُونَ حَقّاً وَ شِیعَتُنَا صِدْقاً وَ الدُّعَاةُ إِلَی دِینِ اللَّهِ سِرّاً وَ جَهْراً"}}؛ مجلسی،محمد باقر، بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۱۲۳؛ کامل سلیمان، یوم الخلاص، ص ۲۰۳؛ طبرسی، ابوعلی فضل بن حسن،  الاحتجاج، ج ۲، ص ۳۱۷؛ صافی گلپایگانی، لطف الله، منتخب الاثر فی الامام الثانی عشر{{ع}}، ص ۳۰۵.</ref>: «[[منتظران ظهور]] او از [[مردم]] هر زمانی برترند، زیرا [[خدای تعالی]] [[عقل]] و [[فهم]] و معرفتی به آنها عطا فرموده است که [[غیبت]] نزد آنان، به منزله مشاهده است و آنان را در آن زمان مانند [[مجاهدان]] پیش روی [[پیامبر خدا]]{{صل}}- که با [[شمشیر]] به [[جهاد]] برخاستند- قرار داده است. آنان [[مخلصان]] [[حقیقی]] و [[شیعیان راستین]] ما و دعوت‌کنندگان به [[دین]] [[خدای تعالی]] در [[نهان]] و آشکارند»<ref>ر.ک. شفیعی سروستانی، ابراهیم، چشم به راه، ص۵۰. فاکر میبدی، محمد، زمینه‌سازی ظهور حضرت ولی عصر، ص ۱۷۰-۱۷۱. پژوهشگران مسجد مقدس جمکران، انتظار چیست منتظر کیست؟، ص ۱۹-۲۲.</ref>.

#[[پیامبر اکرم]]{{صل}} نیز فرمودند<ref>محمد بن علی بن بابویه، کمال الدین و تمام النعمه، ج۱، ص۲۸۶: {{متن حدیث|"طُوبَی لِمَنْ أَدْرَکَ قَائِمَ أَهْلِ بَیْتِی وَ هُوَ یَأْتَمُّ بِهِ فِی غَیْبَتِهِ قَبْلَ قِیَامِهِ وَ یَتَوَلَّی أَوْلِیَاءَهُ وَ یُعَادِی أَعْدَاءَهُ ذَلِکَ مِنْ رُفَقَائِی وَ ذَوِی مَوَدَّتِی وَ أَکْرَمُ أُمَّتِی عَلَیَّ یَوْمَ الْقِیَامَة"}}</ref>: «خوشا به حال کسی که [[درک]] کند [[قائم اهل بیت]] مرا در حالی که [[هنگام غیبت]] و پیش از قیامش به او [[اقتدا]] کند و دوستانش را [[دوست]] بدارد و از دشمنانش بیزاری جوید، که او از همراهان و [[دوستان]] و گرامی‌ترین امتم در [[روز قیامت]] خواهد بود».<ref>ر.ک. پژوهشگران مسجد مقدس جمکران، آیین انتظار، ص ۱۹۸-۱۹۹.</ref>.

#[[امام کاظم]]{{ع}} فرمودند: «خوشا به حال [[شیعیان]] ما که در [[دوران غیبت]] [[قائم]] ما به [[دوستی]] ما چنگ می‌زنند و در [[ولایت]] ما ثابت و [[استوار]] می‌مانند و از [[دشمنان]] ما [[برائت]] و بیزاری ابراز می‌کنند. آنان از ما هستند و ما نیز از آنها هستیم. آنها ما را به [[امامت]] پذیرفته‌اند و ما آنها را به عنوان [[شیعه]] پسندیده‌ایم. خوشا به حال آنها؛ خوشا به حال آنها. به [[خدا]] [[سوگند]] که آنها در [[روز قیامت]] با ما و در ردیف ما هستند»<ref>{{متن حدیث|"طُوبَی لِشِیعَتِنَا الْمُتَمَسِّکِینَ بِحَبْلِنَا فِی غَیْبَةِ قَائِمِنَا الثَّابِتِینَ عَلَی مُوَالاتِنَا وَ الْبَرَاءَةِ مِنْ أَعْدَائِنَا أُولَئِکَ مِنَّا وَ نَحْنُ مِنْهُمْ قَدْ رَضُوا بِنَا أَئِمَّةً وَ رَضِینَا بِهِمْ شِیعَةً فَطُوبَی لَهُمْ ثُمَّ طُوبَی لَهُمْ وَ هُمْ وَ اللَّهِ مَعَنَا فِی دَرَجَاتِنَا یَوْمَ الْقِیَامَةِ"}}، سلیمان، کامل، روزگار رهایی، ج ۱، ح ۴۳۶ به نقل از کشف الغمه، ج ۳، ص ۳۱۴؛ منتخب الاثر، ص ۳۱۹ و...</ref>.<ref>ر.ک. هراتیان، علی، انتظار فریضه‌ای فراموش‌شده، ص؟؟؟.</ref>