جهاد اقتصادی در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

}}

{{اصلی|جنگ اقتصادی}}

یکی از عوامل تخریب‌کننده یا تضعیف‌گر [[اقتصاد مقاوم]]، [[جنگ روانی]] علیه [[ثبات]] و [[امنیت اقتصادی]] است. ایجاد [[شایعات]] نادرست، [[احتکار]]، [[اختلاس]] از [[بیت‌المال]] و دیگر روش‌های سلب [[اعتماد]] از [[نظام سیاسی]] ولایی و نشان دادن ناکارآمدی [[نظام اقتصادی]] [[اجتماع]]، از مهم‌ترین ابزارهای جنگ روانی در حوزه [[فعالیت‌های اقتصادی]] است که از دیرباز مورد استفاده [[دشمنان داخلی]] یعنی [[منافقان]] و [[دشمنان خارجی]] قرار گرفته است. در مطلب حاضر نویسنده نقش جنگ روانی [[دشمن]] در ایجاد [[بی‌ثباتی]] [[اقتصادی]] را از منظر [[قرآن]] بررسی کرده است.<ref>[[خلیل منصوری|منصوری، خلیل]]، [[نگاه قرآن به جنگ روانی اقتصادی (مقاله)|نگاه قرآن به جنگ روانی اقتصادی]].</ref>.

دشمنان [[انسان]] و [[انسانیت]]، راه‌های گوناگونی را در پیش می‌گیرند تا به اهداف شوم و نابکارانه خود دست یابند. از زمانی که [[ابلیس]] به‌صراحت علیه [[خلافت الهی]] انسان موضع‌گیری و [[تمرد]] کرد، می‌توان رد پای [[جنگ]] اقتصادی را [[شناسایی]] و ردگیری کرد؛ زیرا ابلیس با استفاده از نقاط [[ضعف]] انسان از جمله نیازهای اقتصادی، [[خواسته‌ها]] و اهداف خویش را پیش برده است؛ از همین رو، با بهره‌گیری از مسئله غذا و [[تغذیه]]، خواسته خویش را تحقق بخشید و موجبات [[هبوط حضرت آدم]]{{ع}} را فراهم آورد.<ref>{{متن قرآن|فَوَسْوَسَ إِلَيْهِ الشَّيْطَانُ قَالَ يَا آدَمُ هَلْ أَدُلُّكَ عَلَى شَجَرَةِ الْخُلْدِ وَمُلْكٍ لَا يَبْلَى}} «اما شیطان او را وسوسه کرد، گفت: ای آدم! می‌خواهی تو را به درخت جاودانگی و (آن) فرمانروایی که فرسوده نمی‌شود راهبر شوم» سوره طه، آیه ۱۲۰؛ {{متن قرآن|فَوَسْوَسَ لَهُمَا الشَّيْطَانُ لِيُبْدِيَ لَهُمَا مَا وُورِيَ عَنْهُمَا مِنْ سَوْآتِهِمَا وَقَالَ مَا نَهَاكُمَا رَبُّكُمَا عَنْ هَذِهِ الشَّجَرَةِ إِلَّا أَنْ تَكُونَا مَلَكَيْنِ أَوْ تَكُونَا مِنَ الْخَالِدِينَ * وَقَاسَمَهُمَا إِنِّي لَكُمَا لَمِنَ النَّاصِحِينَ * فَدَلَّاهُمَا بِغُرُورٍ فَلَمَّا ذَاقَا الشَّجَرَةَ بَدَتْ لَهُمَا سَوْآتُهُمَا وَطَفِقَا يَخْصِفَانِ عَلَيْهِمَا مِنْ وَرَقِ الْجَنَّةِ وَنَادَاهُمَا رَبُّهُمَا أَلَمْ أَنْهَكُمَا عَنْ تِلْكُمَا الشَّجَرَةِ وَأَقُلْ لَكُمَا إِنَّ الشَّيْطَانَ لَكُمَا عَدُوٌّ مُبِينٌ}} «پس شیطان آن دو را به وسوسه افکند تا از شرمگاه‌هایشان آنچه را بر آن دو پوشیده بود بر آنها آشکار سازد و گفت: پروردگارتان شما را از این درخت باز نداشت مگر بدین رو که مبادا دو فرشته شوید یا از جاودانگان گردید * و برای آن دو سوگند خورد که من از خیرخواهان شمایم * پس آنان را با فریب فرو لغزاند؛ و چون از آن درخت چشیدند شرمگاه‌هایشان بر آنان نمودار گشت و به چسباندن از برگ‌های بهشت بر آنها آغازیدند و پروردگارشان به آن دو ندا داد: آیا شما را از این درخت باز نداشته و به شما نگفته بودم که به راستی شیطان، شما را دشمنی آشکار است؟» سوره اعراف، آیه ۲۰-۲۲.</ref> البته [[ابلیس]] در این راه از ابزارهای [[جنگ روانی]] نیز به خوبی [[سود]] برده است. به طوری که با ایجاد یک جو روانی، بستری را برای [[فریبکاری]] و [[همراهی]] [[آدم]] و [[حوا]] برای [[ارتکاب گناه]] و خوردن از درخت ممنوع فراهم آورد. ابلیس با سوءاستفاده از [[احساسات]] [[حضرت آدم]]{{ع}} مسیری را نشان می‌دهد که به ظاهر، آدم سریع‌تر و آسان‌تر به مقاصدی چون [[جاودانگی]] و [[پادشاهی]] و [[مالکیت]] ثابت دست می‌یابد.<ref>طه، آیه ۱۲۰</ref> پس حتی به [[مقدسات]] حضرت آدم{{ع}} به عنوان یک ابزار پیشبرد اهداف شوم خویش نگاه می‌کند و با استفاده از [[سوگند دروغین]] به [[فریب]] او پرداخته و او را به سمت و سویی [[هدایت]] می‌کند که از پیش [[برنامه‌ریزی]] کرده است. [[خدا]] درباره جنگ روانی ابلیس و تحریک او برای [[مخالفت با قوانین]] و [[احکام الهی]] می‌فرماید: {{متن قرآن|وَقَاسَمَهُمَا إِنِّي لَكُمَا لَمِنَ النَّاصِحِينَ * فَدَلَّاهُمَا بِغُرُورٍ فَلَمَّا ذَاقَا الشَّجَرَةَ بَدَتْ لَهُمَا سَوْآتُهُمَا وَطَفِقَا يَخْصِفَانِ عَلَيْهِمَا مِنْ وَرَقِ الْجَنَّةِ وَنَادَاهُمَا رَبُّهُمَا أَلَمْ أَنْهَكُمَا عَنْ تِلْكُمَا الشَّجَرَةِ وَأَقُلْ لَكُمَا إِنَّ الشَّيْطَانَ لَكُمَا عَدُوٌّ مُبِينٌ}}<ref>«و برای آن دو سوگند خورد که من از خیرخواهان شمای * پس آنان را با فریب فرو لغزاند؛ و چون از آن درخت چشیدند شرمگاه‌هایشان بر آنان نمودار گشت و به چسباندن از برگ‌های بهشت بر آنها آغازیدند و پروردگارشان به آن دو ندا داد: آیا شما را از این درخت باز نداشته و به شما نگفته بودم که به راستی شیطان، شما را دشمنی آشکار است؟» سوره اعراف، آیه ۲۱-۲۲.</ref>

از این [[آیات]] به دست می‌آید که [[دشمنان]] در [[جنگ روانی]] از همه ابزارهای [[حق و باطل]] برای دست‌یابی به مقاصد شوم خویش بهره می‌گیرند؛ از همین رو، با قیافه [[حق]] به جانبه و نوعی [[دلسوزی]] خیرخواهانه به [[مردم]] فریبی رو می‌آورند تا ایشان را با خود همراه سازند و پس از [[سقوط]] به آنان بخندند و بر ایشان مسلط شوند. در این راستا دشمنان همواره در جنگ روانی و نرم، به جای [[تندخویی]]، [[بدگویی]]، درشت‌گویی و مانند آنها، به [[نرمی]] سخن می‌گویند و نوعی [[همدلی]] و [[همراهی]] را به شنونده و مخاطبان خود [[القا]] می‌کنند. البته در این راه حق و باطل را به هم می‌آمیزند و چنان [[باطل]] را [[تزیین]] می‌کنند که ظاهری موجه و حق داشته باشد؛ زیرا برهنگی باطل به طور طبیعی ‌اشئمزازآفرین است و موجب واگرایی و وازدگی [[انسان]] از آن می‌شود.

به هر حال، [[اقتصاد]] به سبب آنکه مایه قوام [[اجتماع]] و ستون اصلی و میانی چادر و [[خیمه]] اجتماع است، باید [[استوار]] باشد تا [[مردمان]] را زیر خود گرد آورد.<ref>{{متن قرآن|وَلَا تُؤْتُوا السُّفَهَاءَ أَمْوَالَكُمُ الَّتِي جَعَلَ اللَّهُ لَكُمْ قِيَامًا وَارْزُقُوهُمْ فِيهَا وَاكْسُوهُمْ وَقُولُوا لَهُمْ قَوْلًا مَعْرُوفًا}} «و دارایی‌هایتان را که خداوند (مایه) پایداری (زندگی) شما گردانیده است به کم‌خردان نسپارید و از در آمد آن، آنان را روزی و پوشاک رسانید و با آنان با زبانی شایسته سخن گویید» سوره نساء، آیه ۵.</ref> همین امر مهم [[اجتماعی]]، مهم‌ترین ابزار [[دشمنان]] برای [[سلطه]] و نابودی اجتماع است؛ زیرا دشمنان با بهره‌گیری از مسایل [[اقتصادی]] و [[نیازهای مردم]] در این عرصه بر آن می‌‌شوند تا سلطه خویش را گسترش دهند. از همین روست که با برپایی [[جنگ]] اقتصادی در قالب تحریم‌ها و [[جنگ روانی]] اقتصادی برای رسیدن به اهداف سلطه گرانه خویش [[اقدام]] می‌‌کنند.<ref>[[خلیل منصوری|منصوری، خلیل]]، [[نگاه قرآن به جنگ روانی اقتصادی (مقاله)|نگاه قرآن به جنگ روانی اقتصادی]].</ref>.

{{همچنین|شایعات|جنگ نرم}}

یکی از فعالیت‌های دشمنان در راستای [[سلطه‌گری]]، بهره‌گیری از همه ابزارهای جنگ نرم از جمله جنگ نرم و روانی در [[فعالیت‌های اقتصادی]] است.

اصولا [[منافقان]] و [[دشمنان داخلی]] با ایجاد [[ترس]] و شایعاتی مبنی بر حملات نظامی و [[اقتصادی]] و مانند آنها بر این هستند که ترسی را در [[دل]] [[مؤمنان]] و [[امت]] افکنند و آنان را از انجام [[مسئولیت]] و حرکت در مسیر درست و صحیح باز دارند. از این روست که [[خدا]] به مؤمنان هشدار می‌‌دهد به جای ترس و [[خشیت]] از [[دشمنان]] تحت تاثیر [[شایعات]] و [[اخبار]] [[فتنه انگیز]]، بهتر است که از خدا خشیت داشته باشند و [[امنیت]] و [[آرامش]] و [[آسایش]] را از [[فضل الهی]] بخواهند.<ref>{{متن قرآن|الَّذِينَ قَالَ لَهُمُ النَّاسُ إِنَّ النَّاسَ قَدْ جَمَعُوا لَكُمْ فَاخْشَوْهُمْ فَزَادَهُمْ إِيمَانًا وَقَالُوا حَسْبُنَا اللَّهُ وَنِعْمَ الْوَكِيلُ}} «کسانی که مردم به آنان گفتند: مردم در برابر شما هم‌داستان شده‌اند، از آنها پروا کنید! اما بر ایمانشان افزود و گفتند: خداوند ما را بس و او کارسازی نیکوست» سوره آل عمران، آیه ۱۷۳.</ref>.<ref>[[خلیل منصوری|منصوری، خلیل]]، [[نگاه قرآن به جنگ روانی اقتصادی (مقاله)|نگاه قرآن به جنگ روانی اقتصادی]].</ref>.

{{همچنین|احتکار}}

از جمله ابزارهایی که در [[جنگ روانی اقتصادی]] به کار گرفته می‌شود، احتکار است. احتکار در لغت از ریشه حکر گرفته شده که به معنای [[ظلم]]، [[عسر]]، [[سوء]] [[معاشرت]] آمده است. از نظر [[حقوقی]] احتکار، عبارت است از اینکه کسی کالای مورد احتیاج و ضروری [[عامه]] را زیاد از [[مصرف]] خود داشته و برای جلوگیری از فروش به [[دولت]] یا [[مردم]] پنهان کند.

به هر حال، از نظر [[قرآن]] هر گونه فعالیت‌های ضد اقتصادی از سوی [[دشمنان داخلی]] و خارجی، باید از سوی [[نظام اسلامی]] ومردم مورد توجه و اهتمام قرار گیرد و [[اجازه]] داده نشود که [[دشمنان]] از طریق [[جنگ روانی]] [[اقتصاد]] [[امت]] و [[نظام ولایی]] را [[تضعیف]] کنند و یا موجبات نابودی اقتصادی را فراهم آورند.<ref>[[خلیل منصوری|منصوری، خلیل]]، [[نگاه قرآن به جنگ روانی اقتصادی (مقاله)|نگاه قرآن به جنگ روانی اقتصادی]].</ref>.

{{همچنین|تولید علم}}

====نقش تولید علم در [[تولید قدرت]] و [[ثروت]]====

آن چه موجب [[هراس]] [[دشمنان]] [[امت اسلام]] و [[ایران اسلامی]] است، تبدیل [[ایران]] به یک [[نظام]] و [[جامعه]] [[برتر]] در [[جامعه جهانی]] است؛ زیرا می‌‌تواند به عنوان الگوی [[رهایی]] و [[عدالت خواهی]] و [[روحیه]] [[خودباوری]] در [[جهان]] مطرح شود و بساط دشمنان [[بشریت]] را برچیند.<ref>[[خلیل منصوری|منصوری، خلیل]]، [[نقش تجاری‌سازی تولید علم در جهاد اقتصادی (مقاله)|نقش تجاری‌سازی تولید علم در جهاد اقتصادیی]].</ref>.

جهاد اقتصادی دارای ابعاد چندی است که تحقق همه جانبه آن به معنای رسیدن به [[جامعه]] [[ایمانی]] و [[تمدن اسلامی]] است. از جمله مهم‌ترین ابعاد جهاد اقتصادی می‌‌توان به جنبه‌های تولیدی آن یعنی [[تولید]] [[ثروت]] اشاره کرد که مهم‌ترین ابزار این تولید باید تولید ثروت از طریق [[تولید علم]] و تبدیل آن به فن‌آوری باشد.

اما اگر ثروت به [[درستی]] در جایگاه [[واقعی]] خود شناخته و مورد استفاده قرار گیرد، در آن صورت است که ثروت به ابزار [[اصلاح فرد]] و جامعه و کمال زمین و آبادانی آن تبدیل می‌‌شود. این آن چیزی است که می‌‌باید در جهاد اقتصادی همواره مدنظر قرار گیرد.<ref>[[خلیل منصوری|منصوری، خلیل]]، [[جایگاه عدالت در جهاد اقتصادی (مقاله)|جایگاه عدالت در جهاد اقتصادی]].</ref>.

====فن‌آوری، وجهه مادی علم====

[[فرهنگ]] مانند هر پدیده [[انسانی]] دارای دو وجه مادی و [[معنوی]] است؛ خاستگاه این دو بعدی بودن را می‌‌بایست در ساختار انسانی و [[طبیعت]] هستی جست وجو کرد. هنگامی که ما از [[فرهنگ عمومی]] سخن به میان می‌‌آوریم به دو جنبه مادی و معنوی آن توجه می‌‌دهیم. بی‌گمان [[تمدن]] و [[مدنیت]]، وجه ظاهری و مادی فرهنگ است که با آن به خوبی آشنا هستیم.

اگر بخواهیم تنها به فن‌آوری‌های سخت تکیه کنیم یا به فن‌آوری نرم [[گرایش]] یافته و از سخت و سنتی آن فاصله گیریم، دچار [[بحران]] خواهیم شد؛ زیرا همه اینها قطعات یک پازل زیبای [[جهان]] [[عدالت محور]] [[مهدی]]{{ع}} است. بنابراین نباید تنها مسحور فن‌آوری‌های مدرن و سخت مانند IT یا فن‌آوری [[زیستی]] و سلول‌های بنیادین و مانند آن شویم، بلکه همان‌گونه که به فرش بافی به عنوان یک فن‌آوری و [[هنر]] سخت عصر [[کشاورزی]] می‌‌نگریم و بدان نیاز داریم، به فن‌آوری سخت IT و زیستی نیز نیاز داریم؛ چنان که به فن‌آوری جدید و نرم [[تسخیر]] [[ذهن]] و [[قلب]] نیز نیازمند هستیم. البته این [[تولید علم]] و تبدیل آن به فن‌آوری و [[ثروت]] [[انسانی]] می‌‌بایست همواره در چارچوب‌های کلانی چون [[عدالت]]، [[انسانیت]]، [[کرامت]]، [[شرافت]] و [[اهداف]] [[نظام احسن]] [[الهی]] و رسیدن همه [[انسان‌ها]] به [[مقام خلافت الهی]] و مظهریت در [[ربوبیت]] باشد.

این گونه است که ثروت [[واقعی]] یعنی امکانات بهتر و بیشتر برای همگان برای رسیدن به [[نظام]] عدالت محور و [[حیات طیب]] فراهم می‌‌آید و [[جهاد اقتصادی]] [[فی سبیل الله]] تحقق می‌‌یابد.<ref>[[خلیل منصوری|منصوری، خلیل]]، [[تبدیل علم به فن‌آوری زمینه‌ساز جهاد اقتصادی (مقاله)|تبدیل علم به فن‌آوری زمینه‌ساز جهاد اقتصادی]].</ref>.

==جهاد اقتصادی در جمهوری اسلامی==

# [[پرونده:11790.jpg|22px]] [[خلیل منصوری|منصوری، خلیل]]، [[تبدیل علم به فن‌آوری زمینه‌ساز جهاد اقتصادی (مقاله)|'''تبدیل علم به فن‌آوری زمینه‌ساز جهاد اقتصادی''']]

# [[پرونده:11790.jpg|22px]] [[خلیل منصوری|منصوری، خلیل]]، [[نقش مدیریت در جهاد اقتصادی (مقاله)|'''نقش مدیریت در جهاد اقتصادی''']]

{{پایان منابع}}