ترفیع بیت امام: تفاوت میان نسخه‌ها

{{مدخل مرتبط

| موضوع مرتبط = حق اهل بیت

| عنوان مدخل  = ترفیع بیت امام

| مداخل مرتبط =  

| پرسش مرتبط  =

== مقدمه ==

از جمله حقوقی که مصداق [[تکریم]] [[اهل بیت]] است، [[حق ترفیع بیوت]] آنهاست که در [[آیه]] ذیل بیان شده است: {{متن قرآن|فِي بُيُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَنْ تُرْفَعَ وَيُذْكَرَ فِيهَا اسْمُهُ يُسَبِّحُ لَهُ فِيهَا بِالْغُدُوِّ وَالْآصَالِ * رِجَالٌ لَا تُلْهِيهِمْ تِجَارَةٌ وَلَا بَيْعٌ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ وَإِقَامِ الصَّلَاةِ وَإِيتَاءِ الزَّكَاةِ يَخَافُونَ يَوْمًا تَتَقَلَّبُ فِيهِ الْقُلُوبُ وَالْأَبْصَارُ}}<ref>«(این چراغ) در خانه‌هایی (است) که خداوند رخصت داده است تا والایی یابند و نامش در آنها برده شود؛ سپیده‌دمان و دیرگاه عصرها در آنها او را به پاکی می‌ستایند * مردانی که هیچ داد و ستد و خرید و فروشی آنان را از یاد خداوند و برپا داشتن نماز و دادن زکات (به خود) سرگرم نمی‌دارد؛ از روزی می‌هراسند که دل‌ها و دیده‌ها در آن زیرورو می‌شوند» سوره نور، آیه ۳۶-۳۷.</ref>. [[خداوند]] می‌فرماید: این [[نور]] در خانه‌هایی است که این ویژگی‌ها را دارند: دیوارهای بلند و غیر قابل نفوذ، تا از دسترس [[شیاطین]] و هوس‌بازان دور باشد، دیگر آنکه مردانی از این [[خانه‌ها]] پاسداری می‌کنند که پیوسته در [[یاد خدا]] هستند و هیچ چیز آنان را از [[یاد خدا]] [[غافل]] نمی‌کند. ارتباطشان با [[خدا]]، از طریق [[نماز]] و با [[مردم]] از طریق [[زکات]] دادن است<ref>[[آرزو شکری|شکری، آرزو]]، [[حقوق اهل بیت (کتاب)|حقوق اهل بیت]]، ص۹۳- ۹۴.</ref>.

== مقصود از [[بیوت]] و رفع بیوت؟ ==

[[سیوطی]] از عالمان [[اهل سنت]] در کتاب الدرالمنثور [[نقل]] می‌کند وقتی این [[آیه]] نازل شد، مردی از [[یاران]] [[رسول خدا]]، از او سؤال کرد که مقصود از این [[بیوت]] چیست؟ فرمود: بیوت [[انبیاء]]. آن گاه [[ابوبکر]] سؤال کرد و گفت: [[بیت]] [[فاطمه]] نیز از این بیوت است؟ [[پیامبر]] فرمود: بلی از [[بهترین]] آنهاست<ref>سیوطی، الدر المنثور، ج۵، ص۵۰؛ روح المعانی، ج۹، ص۳۶؛ البحر المحیط، ج۸، ص۴۲، حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، ج۱، ص۵۳۲ و در منابع شیعی: تفسیرالقمی، ج۲، ص۱۰۲؛ البرهان، ج۴، ص۷۳؛ المیزان، ج۱۵، ص۱۴۲.</ref>.

[[امام کاظم]] {{ع}} از پدر گرامیش [[نقل]] کرده که: "مقصود [[آیه]]، خانه‌های [[آل محمد]] {{صل}} و [[خانه علی]] و [[فاطمه]] و [[حسن]] و [[حسین]] و [[حمزه]] و جعفر {{عم}} است"<ref>استرآبادی، تأویل الآیات الظاهرة، ص۳۵۹.</ref>.

 

 

 

 

 

== مراد از [[اذن]] و رفع؟ ==

 

و مراد به رفع، [[تعظیم]] و رفع کثیفی و [[زشتی]] است و تطهیر [[معاصی]] و چیزهای [[پست]]، در یک قولی گفته شده، که مراد از رفع، رفع حوائج در این [[بیوت]] به سوی [[خداوند]] است. بعضی از علمای متأخر قائلند به اینکه {{متن قرآن|يُذْكَرَ فِيهَا اسْمُهُ}} یعنی در این بیوت [[کتاب خدا]] یا اسمای حسنای او [[تلاوت]] می‌شود <ref>عباس قمی، سفینة البحار، ج۱، ص۴۲۷.</ref>، و یا منظور "رفع ظاهری است یعنی بالا بردن مادی [[خانه]] که دیوارهای آن را بالا برند و بسازند، مثل قول [[خداوند]]: "هنگامی که [[ابراهیم]] و [[اسماعیل]] پایه‌های [[بیت]] را بالا برد"{{متن قرآن|وَإِذْ يَرْفَعُ إِبْرَاهِيمُ الْقَوَاعِدَ مِنَ الْبَيْتِ وَإِسْمَاعِيلُ}}<ref> «و هنگامی که ابراهیم و اسماعیل پایه‌های خانه (کعبه) را فرا می‌بردند.».. سوره بقره، آیه ۱۲۷.</ref> و "بنابراین [[آیه]] دلایت می‌کند بر جواز تزیئن [[بیوت]] [[انبیاء]] و تعمیر بیوت در زمان حیاتشان و بعد از ممات ایشان و یا مراد رفع [[معنوی]] و عظمت معنوی است و بنابراین [[آیه]] به [[تکریم]] آن بیوت و [[تعظیم]] و ضیافت و تطهیر بیوت از آن چیزهایی که درشان آنها نیست دلالت می‌کند"<ref>جعفر سبحانی، مفاهیم القرآن، ج۱۰، ص۲۹۶.</ref>.

 

در [[روایت]] آمده است مراد از رفع در اینجا، رفع معنوی است: "سعد ازدی گفت از [[مدینه]] خارج شدیم به قصد منزل [[حضرت صادق]] {{ع}}. [[ابوبصیر]] در یکی از بازارهای [[مدینه]] به ما رسید، او جنب بود ما این مطلب را نمی‌دانستیم تا خدمت [[امام صادق]] {{ع}} رسیدیم، [[سلام]] کردیم. [[امام]] {{ع}} سر بلند کرده به [[ابوبصیر]] فرمود: ای ابا [[بصیر]]! مگر نمی‌دانی نباید شخص جنب وارد [[خانه]] [[انبیاء]] شود؟! [[ابوبصیر]] برگشت، ما داخل [[خانه]] شدیم"<ref>بحارالانوار، ج۹۷، ص۱۲۶؛ موسی خسروی، ترجمه امامت بحارالانوار، ج۵، ص۲۰۸.</ref>.<ref>[[آرزو شکری|شکری، آرزو]]، [[حقوق اهل بیت (کتاب)|حقوق اهل بیت]]، ص۹۶- ۹۸.</ref>

 

== منظور از "رجال" در این [[آیه]]؟ ==

در ادامه وصف [[بیوت]] آمده است: {{متن قرآن|يُسَبِّحُ لَهُ فِيهَا بِالْغُدُوِّ وَالْآصَالِ رِجَالٌ لَا تُلْهِيهِمْ}}<ref>«سپیده‌دمان و دیرگاه عصرها در آنها او را به پاکی می‌ستایند مردانی که هیچ داد و ستد و خرید و فروشی آنان را از یاد خداوند (به خود) سرگرم نمی‌دارد» سوره نور، آیه ۳۶-۳۷.</ref>. [[حضرت امیر]] {{ع}} درباره آنها می‌فرماید: همانا مردمی هستند که [[ذکر خدا]] را به جای [[دنیا]] برگزیدند، که هیچ تجارتی یا خرید و فروشی آنان را از [[یاد خدا]] باز نمی‌دارد. با یاد خدا روزگار می‌گذرانند و غافلان را با هشدارهای خود، از کیفرهای [[الهی]] می‌ترسانند، به [[عدالت]] [[فرمان]] می‌دهند و خود عدالت گسترند، از [[بدی‌ها]] [[نهی]] می‌کنند و خود از آنها پرهیز دارند. با اینکه در [[دنیا]] [[زندگی]] می‌کنند گویا آن را رها کرده به [[آخرت]] پیوسته‌اند. سرای دیگر را مشاهده کرده گویا از مسائل پنهان برزخیان و مدت طولانی اقامتشان [[آگاهی]] دارند و گویا [[قیامت]] وعده‌های خود را برای آنان تحقق بخشیده است آنان پرده‌ها (پرده‌های آن [[جهان]])، را برای [[مردم]] [[دنیا]] برداشته‌اند. می‌بینند آنچه را که [[مردم]] نمی‌نگرند و می‌شنوند آنچه را که مردم نمی‌شنوند"<ref>محمد دشتی، نهج البلاغه، خ ۲۲۲، ص۴۵۵.</ref>.

 

در [[زیارت جامعه]] که منقول از [[امام جواد]] {{ع}} است خطاب به همه [[ائمه]] می‌خوانیم: {{متن حدیث|خَلَقَكُمْ أَنْوَاراً فَجَعَلَكُمْ بِعَرْشِهِ مُحْدِقِينَ حَتَّى مَنَّ عَلَيْنَا فَجَعَلَكُمُ اللَّهُ فِي بُيُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَنْ تُرْفَعَ وَ يُذْكَرَ فِيهَا اسْمُهُ}}<ref>"[[خدا]] شما را به صورت انواری بیافرید و آنگاه پیرامون [[عرش]] خود قرار داد، تا آنگاه که به وسیلۀ وجود شما برما [[منت]] نهاد و شما را در خانه‌هایی جای داد که [[اذن]] داد تا [[رفعت]] یابد و نام او در آن [[خانه‌ها]] برده شود"؛ من لا یحضره الفقیه، ج۲، ص۶۱۳؛ تهذیب الأحکام، ج۶، ص۹۸.</ref>.

 

پس بدون [[اذن]] آنها، ورود به خانه‌هایشان چه خانه‌های ظاهری و مادی و چه [[مقام ولایت]] آنها، [[غصب]] [[حقوق]] آنان است که نخستین بار [[خلیفه]] ثانی این کار را کرد و این بی‌حرمتی آثار مخرب و فراوانی داشته که تاکنون نیز ادامه دارد.

 

ممکن هم است که مقصود از این [[خانه‌ها]]، خود [[اهل بیت]] {{عم}} باشند به این صورت که بدن‌هایشان [[مسجد]] و [[معبد]] روحشان باشد<ref>ر. ک: مرضی مطهری، مجموعه آثار (آشنایی با قرآن)، ج۲۶، ص۴۷۳.</ref>. چنان‌که در روایتی از [[ابوحمزه ثمالی]] به این مطلب اشاره شده است: [[قتاده]] یکی از [[مفسرین]] و فقهای زمان خودش بود - البته از [[مفسرین]] [[اهل تسنن]] – و درکوفه [[زندگی]] می‌کرده است. او در سفری که به [[مدینه]] می‌رود، خدمت [[امام باقر]] {{ع}} مشرف می‌شود و از [[امام]] سؤالاتی می‌کند و جواب‌هایی می‌شنود و در مقابل سؤالات [[امام]] درمی‌ماند و در خودش خیلی [[احساس]] [[حقارت]] می‌کند. بعد به [[امام]] عرض می‌کند که من با [[عالمان]] زیادی روبرو شده‌ام ولی در مقابل هیچ کس به اندازه شما خودم را گم نکرده و مضطرب نشده‌ام. حضرت فرمود می‌دانی که در مقابل چه کسی قرار گرفته‌ای؟ {{متن حدیث|بَيْنَ يَدَيْ بُيُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَنْ تُرْفَعَ وَ يُذْكَرَ فِيهَا اسْمُهُ}} در مقابل آنهایی قرار گرفته‌ای که [[خدا]] آنان را "[[بیوت]]" نامیده است، یعنی این که در مقابل توست یکی از آن بیت‌هاست. بعد خود او منصفانه [[اقرار]] کرد و گفت: یا ابن [[رسول الله]]! [[تصدیق]] می‌کنم که مقصود از آن "[[بیوت]]" که در [[قرآن]] آمده است، خانه‌های سنگی و گلی نیست<ref>الکافی، ج۶، ص۲۵۶-۲۵۷.</ref>، بلکه خانه‌های [[انسانی]] است<ref>[[آرزو شکری|شکری، آرزو]]، [[حقوق اهل بیت (کتاب)|حقوق اهل بیت]]، ص۹۸- ۱۰۰.</ref>.

# [[پرونده:1379781.jpg|22px]] [[آرزو شکری|شکری، آرزو]]، [[حقوق اهل بیت (کتاب)|'''حقوق اهل بیت''']]

[[رده:حقوق امام]]