احترام و تکریم اهل بیت: تفاوت میان نسخه‌ها

{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = اهل بیت | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = | پرسش مرتبط  = }}

'''احترام و تکریم''' یکی از اصول الهی و [[انسانی]] در [[قرآن کریم]] است. احترام به [[پیامبر خاتم]] {{صل}} و [[اهل بیت]] ایشان از بزرگترین موارد این موضوع محسوب می‌شود. براساس روایاتی از [[پیامبر]] {{صل}} در [[روز قیامت]] از [[ثقلین]] سؤال خواهد شد که اهل بیت {{ع}} یکی از آنهاست. احترام اهل بیت {{ع}} مصادیق مختلفی دارد مانند: احترام ذریة ایشان، [[صله رحم]] با آنها، زنده نگه داشتن سخنانشان، [[صلوات]] بر آنها و... .

== مقدمه ==

یکی از اصول [[الهی]] و [[انسانی]] [[قرآن]]، تکریم است. [[خداوند متعال]] به عنوان مبدأ هستی برای اول بار [[انسان]] را تکریم نمود و فرمود {{متن قرآن|وَلَقَدْ كَرَّمْنَا بَنِي آدَمَ}}<ref>«و به راستی ما فرزندان آدم را ارجمند داشته‌ایم» سوره اسراء، آیه ۷۰.</ref> و محور [[کرامت]] و ملاکش را [[کمال انسانی]] دانسته است. {{متن قرآن|إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ}}<ref>«بی‌گمان گرامی‌ترین شما نزد خداوند پرهیزگارترین شماست» سوره حجرات، آیه ۱۳.</ref> و هر چقدر [[میزان]] [[تقوا]] و [[کمال انسانی]] بیشتر باشد تکریم او به همان اندازه بیشتر است. پس [[انسان کامل]]، شایسته بیشترین تکریم از ناحیه [[خداوند]] است<ref>[[آرزو شکری|شکری، آرزو]]، [[حقوق اهل بیت (کتاب)|حقوق اهل بیت]]، ص۱۱۶- ۱۱۹.</ref>.

[[ابن عباس]] می‌گوید: "رسول [[خدا]] {{صل}} بر [[منبر]] رفت و برایمان سخنرانی کرد و [[مردم]] جمع شدند. آن حضرت فرمود: ای [[مردم]]! شما (در [[روز قیامت]]) گرد آورده خواهید شد و دربارۀ [[ثقلین]] از شما پرسیده خواهد شد پس مواظب باشید که پس از من با آنان چگونه عمل می‌کنید آنان [[اهل بیت]] من هستند هر که ایشان را [[آزار]] دهد مرا [[آزار]] داده و هرکه به ایشان [[ستم]] کند، به من [[ستم]] کرده است هر که ایشان را [[خوار]] دارد مرا [[خوار]] داشته و هر که ایشان را تنها و بی‌یاور گذارد مرا تنها و بی‌یاور گذاشته است"<ref>شیخ صدوق، الأمالی، ص۶۵؛ عماد الدین طبری، بشارة المصطفی، ص۱۷.</ref>.

 

[[رسول خدا]] {{صل}} فرمودند: "چهار طایفه‌اند که در [[روز قیامت]] برای آنها [[شفاعت]] می‌کنم: کسی که [[ذریه]] مرا بعد از من تکریم کند، کسی که حوائج ایشان را برآورده می‌کند، کسی که در هنگام [[اضطرار]] [[سعی]] در امور ایشان کند، کسی که با [[قلب]] و زبانش آنها را [[دوست]] بدارد"<ref>{{متن حدیث|قَالَ رَسُولُ اللَّهِ {{صل}}: أَرْبَعَةٌ أَنَا لَهُمْ شَفِيعٌ يَوْمَ الْقِيَامَةِ الْمُكْرِمُ لِذُرِّيَّتِي مِنْ بَعْدِي وَ الْقَاضِي لَهُمْ حَوَائِجَهُمْ وَ السَّاعِي لَهُمْ فِي أُمُورِهِمْ عِنْدَ اضْطِرَارِهِمْ إِلَيْهِ وَ الْمُحِبُّ لَهُمْ بِقَلْبِهِ وَ لِسَانِهِ}}؛ عیون أخبارالرضا {{ع}}، ج۱، ص۲۵۴ و ج۲، ۲۵؛ شیخ طوسی، الأمالی، ص۳۶۶؛ شعیری، جامع الأخبار، ص۱۴۰ و شبیه این حدیث: مستدرک الوسائل، ج۱۲، ص۳۷۵.</ref>.

# اصل حب اهل بیت {{عم}} به‌طوری که بر خود [[پیامبراکرم]] نیز حب ایشان [[واجب]] است، خود ایشان می‌فرمایند: {{متن حدیث|فَإِنَّ اللَّهَ أَمَرَنِي بِحُبِّهِمَا}}<ref>جعفر بن محمد ابن قولویه، کامل الزیارات، ص۵۱.</ref>. [[خدای تعالی]] مرا به [[دوستی]] این دو نفر ([[حسن]]، [[حسین]] {{عم}}) [[فرمان]] داده است و در جای دیگر فرمودند: "پدر ایشان [[افضل]] از ایشان است"<ref>ر. ک: شیخ صدوق، الأمالی، ص۴۳۷.</ref>.

# تکریم [[اهل بیت]] {{عم}} و [[یاری]] کردن و [[اطاعت]] از ایشان، نه به خاطر نیاز آنها به ما، بلکه نیاز ما به آنها.

اکرام و تکریم [[اهل بیت]] صورت‌های مختلفی دارد [[احترام]] ذریة ایشان، ترفیع بیوت ایشان، [[صله رحم]] با آنها، زنده نگه داشتن سخنانشان، [[صلوات]] بر آنها و سایر [[حقوق]] ایشان، یعنی ما اگر [[حقوق]] ایشان را شناخته و به آن عمل کنیم در واقع نوعی تکریم آنهاست. این نه به جهت [[فرمان خداوند]] و [[حضرت رسول]]، بلکه آنان شایستگی این مقام را دارند چون که همین "اصطفاء" و "اجتباء" توسط [[خداوند]] نیز نوعی تکریم [[الهی]] از آنان است.

در زندگی‌نامه برخی [[علما]] موجود است که ایشان هرگز نام [[اهل بیت]] {{ع}} را به صورت خوابیده نمی‌آوردند یا اینکه بدون القابی چون: حضرت، [[امام]]، مولا، [[روحی]] له الفداء، آلاف التحیة و الثناء نامشان را نمی‌بردند، چون هرچقدر علم انسان بالاتر برود، [[ادب]] او نیز فزونی می‌یابد.

[[پیامبر خاتم|خاتم المرسلین]] {{صل}} فرمودند: "خوبان فرزندانم را برای [[خداوند متعال]] و بدها را به خاطر من [[دوست]] داشته باشید"<ref>{{متن حدیث|أَوْلَادِي الصَّالِحُونَ لِلَّهِ وَ الطَّالِحُونَ لِي}} شعیری، جامع الاخبار، ص۱۴۰ و عبارت "أحبوا": مستدرک الوسائل، ج۱۲، ص۳۷۶ به نقل از جامع الاخبار اضافه دارد.</ref>، [[امام صادق]] {{ع}} نیز فرمودند: "نگاه به [[آل محمد]] [[عبادت]] است"<ref>{{متن حدیث|وَ النَّظَرَ إِلَى آلِ مُحَمَّدٍ {{عم}} عِبَادَةٌ}}؛ من لایحضره الفقیه، ج۲، ص۲۰۵؛ المحاسن، ج۱، ص۶۲.</ref> و در [[حدیث]] دیگری می‌فرمایند: "نگاه به [[امام]] ([[عادل]]) [[عبادت]] است"<ref>{{متن حدیث|وَ النَّظَرُ إِلَى الْإِمَامِ عِبَادَةٌ}}؛ الکافی، ج۴، ص۲۴۰ و تعبیر {{متن حدیث|النَّظَرُ إِلَى الْإِمَامِ الْمُقْسِطِ عِبَادَةٌ}} در شیخ طوسی، الأمالی، ص۴۵۴ نقل شده است.</ref>.

اما طبق [[حدیثی]] از [[حضرت رضا]] {{ع}} این نکته مختص [[فرزندان]] [[صالح]] دانسته آنجا که فرمود: "نگاه کردن بر چهره [[فرزندان]] ما [[عبادت]] است" خدمتشان عرض شد: منظور سیمای [[امامان]] از [[فرزندان]] شماست یا نگاه به صورت همه [[فرزندان]] چنین است؟ فرمود: نگاه کردن به سیمای تمام ذریه رسول خدا [[عبادت]] است تا وقتی که راهششان از راه [[رسول خدا]] جدا نشده باشد و [[آلوده]] به [[گناهان]] نشوند"<ref>{{متن حدیث|عَلِيِّ بْنِ مُوسَى الرِّضَا {{ع}} قَالَ: النَّظَرُ إِلَى ذُرِّيَّتِنَا عِبَادَةٌ فَقِيلَ لَهُ يَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ النَّظَرُ إِلَى الْأَئِمَّةِ مِنْكُمْ عِبَادَةٌ أَوِ النَّظَرُ إِلَى جَمِيعِ ذُرِّيَّةِ النَّبِيِّ {{صل}} قَالَ بَلِ النَّظَرُ إِلَى جَمِيعِ ذُرِّيَّةِ النَّبِيِّ {{صل}} عِبَادَةٌ مَا لَمْ يُفَارِقُوا مِنْهَاجَهُ وَ لَمْ يَتَلَوَّثُوا بِالْمَعَاصِي}}. عیون أخبارالرضا {{ع}}، ج۲، ص۵۱. این عبارت {{متن حدیث|مَا لَمْ يُفَارِقُوا مِنْهَاجَهُ وَ لَمْ يَتَلَوَّثُوا بِالْمَعَاصِي}} در امالی شیخ صدوق، ص۲۹۴ نیامده است.</ref>.<ref>[[آرزو شکری|شکری، آرزو]]، [[حقوق اهل بیت (کتاب)|حقوق اهل بیت]]، ص۱۱۶- ۱۱۹.</ref>