|
|
| (۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| {{مدخل مرتبط
| | #تغییر_مسیر [[احمد بن حسن بن سعید قرشی]] |
| | موضوع مرتبط =
| |
| | عنوان مدخل = احمد بن حسن بن سعید
| |
| | مداخل مرتبط = [[احمد بن حسن بن سعید در تراجم و رجال]]
| |
| | پرسش مرتبط =
| |
| }}
| |
| == آشنایی اجمالی ==
| |
| [[احمد بن الحسن بن سعید]]<ref>ر. ک: رجال النجاشی، ص۹۱، ش۲۲۷؛ الفهرست (طوسی)، ص۶۴، ش۸۰؛ رجال الطوسی، ص۴۱۶، ش۶۰۱۳؛ معالم العلماء، ص۱۵، ش۷۱؛ الرجال (إبن داود)، ص۲۶، ش۶۸ و ۴۰، ش۱۱۸؛ نقد الرجال، ج۱، ص۱۱۴، ش۲۱۲ و ۱۱۷، ش۲۱۷؛ جامع الرواة، ج۱، ص۴۵؛ إکلیل المنهج، ص۴۹، ش۴؛ الفوائد الرجالیة (بهبهانی)، ص۳۳؛ تعلیقة علی منهج المقال، ص۱۸ و ۶۵ - ۶۶؛ طرائف المقال، ج۱، ص۲۰۳، ش۱۱۸۷؛ الرسائل الرجالیة (کلباسی)، ج۲، ص۲۲۵؛ تنقیح المقال، ج۵، ص۴۱۸، ش۸۸۹؛ أعیان الشیعة، ج۲، ص۳۷۸، ش۲۳۷۳ و ۴۹۴؛ الذریعة، ج۲، ص۱۳۸، ش۵۱۷؛ معجم رجال الحدیث، ج۲، ص۸۱، ش۴۹۱؛ مستدرکات علم رجال الحدیث، ج۱، ص۲۸۴، ش۸۳۳؛ قاموس الرجال، ج۱، ص۴۲۵، ش۳۳۰؛ تهذیب المقال، ج۳، ص۴۵۴.</ref> تنها در سند یک [[روایت]] [[تفسیر کنز الدقائق]]، به نقل از کتاب [[تأویل الآیات الظاهرة]] نقل شده است:
| |
| | |
| {{متن حدیث|في شرح الآيات الباهرة: مُحَمَّدُ بْنُ اَلْعَبَّاسِ، قَالَ: حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ سَعِيدٍ، عَنْ أَحْمَدَ بْنِ اَلْحُسَيْنِ بْنِ سَعِيدٍ، عَنْ أَبِيهِ، عَنِ اَلْحُصَيْنِ بْنِ مُخَارِقٍ، عَنْ أَبِي اَلْحَسَنِ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ، عَنْ أَبِيهِ، عَنْ آبَائِهِ (عَلَيْهِمُ اَلسَّلاَمُ): فِي قَوْلِهِ عَزَّ وَ جَلَّ: {{متن قرآن|فَقَدِ اِسْتَمْسَكَ بِالْعُرْوَةِ اَلْوُثْقىٰ}}، قَالَ: «مَوَدَّتُنَا أَهْلَ اَلْبَيْتِ»}}<ref>تفسیر کنز الدقائق، ج۱۰، ص۲۶۵، به نقل از: تأویل الآیات الظاهرة، ص۴۳۲.</ref>.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۲ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۲ ص ۱۴۲.</ref>
| |
| | |
| == شرح حال [[راوی]] ==
| |
| این عنوان در [[دوازده]] مورد از [[اسناد روایات]] تفسیر کنز الدقائق<ref>ر. ک: تفسیر کنز الدقائق، ج۸، ص۳۸۸ و ۴۸۳؛ ج۹، ص۱۱۰ - ۱۱۱ و ۱۹۲؛ ج۱۰، ص۱۲۰، ۱۵۴ و ۱۶۷، ج۱۲، ص۲۱۲؛ ج۱۴، ص۱۹۱، ۱۹۳ و ۴۶۴.</ref> واقع شده، که در نُه مورد به صورت «احمد بن الحسن»، و در دو مورد به صورت «احمد بن الحسین» است که به واسطه پدرش از «[[حصین بن مخارق]]» [[روایت]] کرده است و [[راوی]] از او نیز در تمام این موارد، [[احمد بن محمد بن سعید]] (معروف به [[ابن عقده]]) است.
| |
| | |
| راوی مزبور در [[کتب رجالی]] و [[اسناد روایات]] با [[وصف]] «القرشی»<ref>ر. ک: رجال النجاشی، ص۹۱، ش۲۲۷.</ref>، «المدینی»<ref>ر. ک: فضائل أمیر المؤمنین{{ع}}، ص۱۸۲ - ۱۸۳، ح۱۷۷ - ۱۷۹.</ref>، «الخزاز»<ref>{{عربی|أخبرني أحمد بن الحسين بن سعد بن عثمان الخزاز قال: حدثنا أبي قال:...}}؛ أخبار القضاة، ج۳، ص۱۴؛ نیز ر. ک: شرح الأخبار، ج۲، ص۵۵۶، ح۶۱۳، ج۳، ص۵۴۶، ح۱۱۲۳.</ref> و «الخراز الکوفی»<ref>{{عربی|... أنا عمر بن الحسن القاضي أنا أحمد بن الحسن بن سعيد بن عثمان الخراز الكوفي حدثني أبي...}}؛ تاریخ مدینة دمشق، ج۴۴، ص۳۶۵.</ref> ذکر شده است؛ با یادآوری این نکته که در [[کتب حدیثی]] و رجالی [[شیعه]]، به [[لقب]] «قرشی» متصف گردیده، ولی در [[مصادر اهل سنت]] به «خزاز» و «خراز [[کوفی]]» وصف شده است<ref>{{عربی|أحمد بن الحسن بن سعيد بن عثمان الخزاز}}؛ طرق حدیث الأسماء الحسنی، ص۱۲۴؛ الکشف و البیان، ج۹، ص۶۹. {{عربی|أحمد بن الحسن بن سعيد بن عثمان الخراز الكوفي}}؛ تاریخ مدینة دمشق، ج۴۴، ص۳۶۵.</ref>.
| |
| | |
| [[نجاشی]] درباره راوی نوشته است: {{عربی|"أحمد بن الحسن بن سعيد بن عثمان القرشي؛ أبوعبدالله له كتاب نوادر أخبرنا محمد بن جعفر النجار قال: حدثنا أحمد بن محمد بن سعيد عن أحمد بن الحسن}}<ref>رجال النجاشی، ص۹۱، ش۲۲۷.</ref>.
| |
| | |
| ولی [[شیخ طوسی]] در کتاب [[الفهرست]] نام [[پدر]] راوی را «حسین» قرار داده و نوشته است:
| |
| {{عربی|"أحمد بن الحسين بن سعيد بن عثمان القرشي، أبوعبدالله. و له كتاب النوادر، و من جملة أصحابنا من عدة من جملة الأصول. أخبرنا به أحمد بن محمد بن موسى، قال: أخبرنا أحمد بن محمد بن سعيد، قال: أخبرنا أحمد بن الحسین"}}<ref>الفهرست (طوسی)، ص۶۴، ش۸۰. </ref>.
| |
| | |
| و در کتاب [[رجال]] نام راوی را در باب {{عربی|"من لم يرو عن واحد من الأئمة{{عم}}"}} ذکر کرده و نوشته است: {{عربی|"احمد بن محمد بن الحسين بن سعيد القرشي أبوعبدالله، روى عنه إبن عقدة"}}<ref>رجال الطوسی، ص۴۱۶، ش۶۰۱۳.</ref>.
| |
| | |
| بسیاری از [[رجالیون]]، از جمله [[وحید بهبهانی]]<ref>ر. ک: تعلیقة علی منهج المقال، ص۶۵.</ref>، [[اردبیلی]]<ref>ر. ک: جامع الرواة، ج۱، ص۴۵.</ref> و [[آیة الله خویی]]<ref>ر. ک: معجم رجال الحدیث، ج۲، ص۸۱، ش۴۹۱.</ref> قائل به [[اتحاد]] این عناوین سه گانه «احمد بن الحسن بن سعید»، «احمد بن الحسین بن سعید» و «احمد بن محمد بن الحسین بن سعید» شدند، ولی بعضی [[رجالیان]]، از جمله [[ابن داود]]<ref>الرجال (إبن داود)، ص۲۶، ش۶۸ و ۴۰، ش۱۱۸.</ref>، تعدد را استظهار کرده و آنچه [[شیخ طوسی]] در کتاب الرجال با عنوان «احمد بن محمد بن الحسین بن سعید» ذکر کرده، با آنچه در [[رجال نجاشی]] و [[فهرست شیخ طوسی]] ذکر شده، مغایر دانسته است و هر کدام را در عنوانی مستقل ذکر کرده است.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۲ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۲ ص ۱۴۳-۱۴۴.</ref>
| |
| | |
| == تحقیق ==
| |
| مقتضای تحقیق آن است که عناوین سه‌گانه، متحدند و از یک [[راوی]] حکایت می‌کنند، به دلیل:
| |
| # [[اتحاد]] در [[وصف]] (القرشی)؛
| |
| # اتحاد در [[کنیه]] «ابوعبدالله»؛
| |
| # اتحاد کتاب (له کتاب النوادر)؛ | |
| # اتحاد در راوی کتاب «ابن عقده» = [[احمد بن محمد بن سعید]]؛
| |
| # احتمال وقوع تصحیف «حسن» به «حسین» و برعکس و نسبت به جدّ که در میان اسامی [[راویان]] رایج است.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۲ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۲ ص ۱۴۵.</ref>
| |
| | |
| == اتحاد معنون با احمد بن الحسن الخزاز ==
| |
| [[شیخ طوسی]] در [[الفهرست]]<ref>{{عربی|أحمد بن الحسن الخراز يكني أباعبدالله له كتاب التفسير}}؛ الفهرست (طوسی)، ص۸۲ - ۸۳، ش۱۰۵.</ref> و به تبع ایشان رجالیان بعدی، شخصی به نام «[[احمد بن حسن خزاز]]» را در [[کتب رجالی]] خود تحت عنوان مستقل ذکر کردند، بدون آن‌که به اتحاد وی با راوی محل بحث (احمد بن الحسن بن سعید) اشاره کرده باشند؛ در حالی که اتحاد این دو عنوان، اگر [[قطعی]] نباشد، [[ظن]] [[قوی]] بر اتحاد آن وجود دارد:
| |
| | |
| اولاً، به قرینه [[اتحاد راوی]] و مروی عنه؛ زیرا [[ابن عقده]] که راوی کتاب «احمد بن الحسن بن سعید» است، در کتاب خودش به نام «[[فضائل أمیرالمؤمنین (کتاب)|فضائل أمیرالمؤمنین]]{{ع}}» از «احمد بن الحسن الخزاز» [[روایت]] کرده و ایشان هم به واسطه پدرش از [[حصین بن مخارق]]؛ مانند: {{متن حدیث|ابن عقده قال: أَخْبَرَنَا أَحْمَدُ بْنُ الْحَسَنِ الْخَزَّازُ، قَالَ: حَدَّثَنَا أَبِي قَالَ: حَدَّثَنَا حُصَيْنٌ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْحَسَنِ، عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ قَالَ: قَالَ أَبُو الْحَمْرَاءِ خَادِمُ النَّبِيِّ{{صل}} لَمَّا نَزَلَتْ هَذِهِ الْآيَةُ: {{متن قرآن|وَأْمُرْ أَهْلَكَ بِالصَّلَاةِ وَاصْطَبِرْ عَلَيْهَا}}<ref>«و خانواده‌ات را به نماز فرمان ده و بر آن شکیب کن، ما از تو روزی نمی‌خواهیم که خود، تو را روزی می‌دهیم و سرانجام (نیک) برای پرهیزگاری است» سوره طه، آیه ۱۳۲.</ref> كَانَ النَّبِيُّ{{صل}} يَأْتِي بَابَ عَلِيٍّ وَ فَاطِمَةَ عِنْدَ كُلِّ صَلَاةٍ فَيَقُولُ: الصَّلَاةَ رَحِمَكُمُ اللَّهُ {{متن قرآن|إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا}}<ref>«جز این نیست که خداوند می‌خواهد از شما اهل بیت هر پلیدی را بزداید و شما را به شایستگی پاک گرداند» سوره احزاب، آیه ۳۳.</ref>}}<ref>فضائل أمیر المؤمنین{{ع}}، ص۱۹۷، ح۱۹۹؛ نیز ر. ک: همان، ص۱۹۷ - ۱۹۸، ح۲۰۰ – ۲۰۲.</ref>.
| |
| | |
| ثانیاً، به قرینه [[وحدت]] در [[کنیه]]؛ زیرا کنیه هر دو «أبوعبدالله» است؛
| |
| | |
| ثالثاً، به قرینه محتوای [[روایات]] دو [[راوی]]، که [[تفسیری]] است؛
| |
| | |
| و رابعاً، این که در بعضی اسناد، نام راوی «[[احمد بن الحسن بن سعید بن عثمان]]» با [[وصف]] «الخزاز» ثبت شده است<ref>طرق حدیث الأسماء الحسنی، ص۱۲۴؛ الکشف و البیان عن تفسیر القرآن، ج۹، ص۶۹؛ {{عربی|أخبرني أحمد بن الحسين (الحسن) بن سعيد بن عثمان الخزاز قال: حدثنا أبي قال:...}}؛ أخبار القضاة، ج۳، ص۱۴۹.</ref>.
| |
| | |
| بنابراین راوی محل بحث، دارای دو کتاب بوده است؛ یکی کتاب «النوادر» و دیگری کتاب «التفسیر».<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۲ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۲ ص ۱۴۵-۱۴۶.</ref>
| |
| | |
| == [[طبقه راوی]] ==
| |
| از [[تاریخ]] ولادت و [[وفات]] راوی گزارشی نرسیده است، اما معروف‌ترین [[شاگرد]] وی، [[ابن عقده]] است که در سال ۳۳۳ ق وفات کرده و از [[راویان]] طبقه نهم به شمار می‌آید<ref>الموسوعة الرجالیة (طبقات رجال الکافی)، ص۵۵؛ همان (طبقات رجال الفقیه)، ص۱۹۲.</ref>؛ بر این اساس، [[احمد بن حسن بن سعید قرشی]] از طبقه هشتم است.
| |
| | |
| [[شیخ طوسی]] نام راوی را در باب {{عربی|"من لم يرو عن واحد من الأئمة{{عم}}"}}<ref>رجال الطوسی، ص۴۱۶، ش۶۰۱۳.</ref> ذکر کرده است، که نشان‌گر عدم [[روایت]] وی از [[معصوم]]{{عم}} است، و این که در [[اسناد روایات]]، موردی یافت نشده است که «احمد بن الحسن بن سعید» بدون واسطه از [[معصوم]]{{عم}}، [[حدیث]] نقل کرده باشد، دیدگاه [[شیخ طوسی]] را [[تأیید]] می‌کند.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۲ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۲ ص ۱۴۶-۱۴۷.</ref>
| |
| | |
| == استادان و [[شاگردان راوی]] ==
| |
| «احمد بن الحسن» در اسناد روایات، تنها از پدرش [[روایت]] می‌کند و استاد دیگری برای وی ذکر نشده است. و از جمله [[شاگردان]] [[حدیثی]] وی عبارتند از: [[احمد بن محمد بن سعید]] ([[ابن عقده]])<ref>تفسیر کنز الدقائق، ج۸، ص۳۸۸.</ref>، [[عبدالله بن یحیی القطان]]<ref>الأمالی (مفید)، ص۱۰۲، ح۴.</ref>، [[عمر بن الحسن بن علی بن مالک بغدادی]]<ref>شواهد التنزیل، ج۱، ص۵۲، ح۴۹ و ۱۵۲، ش۱۶۵، ج۲، ص۴۶۳، ح۱۱۳۰.</ref> و [[ابوالفرج علی بن الحسین بن محمد کاتب اصبهانی بغدادی]]<ref>طرق حدیث أسماء الحسنی، ص۱۲۲ - ۱۲۴.</ref>.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۲ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۲ ص ۱۴۷.</ref>
| |
| | |
| == جایگاه حدیثی [[راوی]] ==
| |
| [[جرح]] و تعدیلی درباره راوی در منابع متقدم رجالی ذکر نشده است، ولی [[ابن داود]] نام وی را در قسم اول کتاب، که به [[ممدوحین]] اختصاص دارد، ذکر کرده است<ref>ر. ک: الرجال (إبن داود)، ص۲۶، ش۶۸ و ۴۰، ش۱۱۸.</ref>.
| |
| | |
| با توجه به چند مطلب، حسن حال راوی و اعتبار [[روایات]] وی تأیید می‌شود:
| |
| === صاحب اصل بودن ===
| |
| احمد بن حسن بن سعید، دارای کتابی با عنوان «النوادر» بوده است که به گفته شیخ طوسی، نزد بعضی [[اصحاب]] از کتب «اصول» شمرده شده است<ref>ر. ک: الفهرست (طوسی)، ص۶۴، ش۸۰.</ref>؛ و صاحب «اصل» بودن نزد جمعی از بزرگان، مانند: [[مجلسی اول]]<ref>ر. ک: روضة المتقین، ج۱۰، ص۴۴.</ref> و [[مجلسی دوم]]<ref>ر. ک: بحارالأنوار، ج۱، ص۴۳؛ ملاذ الأخبار، ج۱۲، ص۲۰۲، ح۳۴؛ و....</ref>، [[شیخ بهایی]]<ref>ر. ک: مشرق الشمسین، ص۲۷۴.</ref>، [[محقق بحرانی]]<ref>ر. ک: الحدائق الناضرة، ج۲۴، ص۴۵۰.</ref>، [[محقق نراقی]]<ref>ر. ک: عوائد الأیام، ص۵۹۳ - ۵۹۴، عائدة ۵۷.</ref>، شیخ [[آقابزرگ تهرانی]]<ref>ر. ک: الذریعه، ج۲، ص۱۳۰.</ref>، [[کرباسی]]<ref>{{عربی|فإذا کان حال الكتاب بحيث دل على توثيق مصنفه - من جهة استقامة رواياته - يعد من الأصول}}؛ إکلیل المنهج، ص۴۹ و ۲۶۷.</ref> و [[سید ابطحی]]<ref>ر. ک: تهذیب المقال، ج۱، ص۹۴ - ۹۵.</ref> بر [[وثاقت]] یا حُسن حال راوی دلالت می‌کند.
| |
| | |
| === کثرت روایت [[ابن عقده]] از او ===
| |
| ابن عقده گرچه از جهت [[مذهب]]، [[زیدی]] است، در فن [[حدیث]] جایگاه رفیع و بلندی دارد و در [[وثاقت]] و [[امانت]] در [[نقل حدیث]]، مورد [[تأیید]] بزرگان است.
| |
| | |
| [[نجاشی]] در [[رجال نجاشی]] درباره‌اش نوشته است: {{عربی|"هذا رجل جليل في أصحاب الحديث، مشهور بالحفظ، و الحكايات تختلف عنه في الحفظ و عظمه، و كان كوفياً زيدياً جارودياً على ذلك حتى مات، و ذكره أصحابنا لاختلاطه بهم و مداخلته إياهم و عظم محله و ثقته و أمانته"}}<ref>رجال النجاشی، ص۹۴، ش۲۳۳.</ref>.
| |
| | |
| [[شیخ طوسی]] در [[الفهرست]] نوشته است: {{عربی|"و أمره في الثقة و الجلالة و عظم الحفظ أشهر من أن يذكر، و كان زيدية جارودياً، و على ذلك مات، و إنما ذكرناه في جملة أصحابنا لكثرة روايته عنهم و خلطته بهم و تصنيفه لهم. و له كتب كثيرة منها:..."}}<ref>الفهرست (طوسی)، ص۶۸، ش۸۶.</ref>.
| |
| | |
| و در کتاب [[الرجال]] می‌نویسد: {{عربی|"جليل القدر، عظيم المنزلة، له تصانيف كثيرة، ذكرناها في كتاب الفهرست، و كان زيدياً جارودياً، إلا أنه روى جميع كتب أصحابنا و صنف لهم و ذكر أصولهم، و كان حفظة، سمعت جماعة يحكون أنه قال: أحفظ مائة و عشرين ألف حديث بأسانيدها و أذاكر بثلاثمائة ألف حديث، روى عنه التلعكبري من شيوخنا و غيره"}}<ref>رجال الطوسی، ص۴۰۹، ش۵۹۴۹.</ref>.
| |
| | |
| [[ابن عقده]] دارای کتاب [[تفسیری]] بوده است که نجاشی درباره‌اش نوشته است: {{عربی|"و هو كتاب حسن كبير"}}<ref>{{عربی|و رأيت له كتاب تفسير القرآن، و هو كتاب حسن كبير و ما رأيت أحداً ممن حدثنا عنه ذكره}}؛ رجال النجاشی، ص۹۴ - ۹۵، ش۲۳۳.</ref>.
| |
| | |
| و مضامین بخشی از روایاتی که إبن عقده از [[احمد بن حسن بن سعید]] نقل کرده، تفسیری است <ref>ر. ک: مختصر بصائر الدرجات، ص۴۸۲، ح۵۳۲؛ شرح الأخبار، ج۲، ص۵۷۴، ح۷۱۰؛ شواهد التنزیل، ج۱، ص۳۹۶، ح۴۱۷ و ۵۶۵، ح۶۰۲.</ref>؛ بنابراین با [[اطمینان]] می‌‌توان گفت، «احمد بن حسن بن سعید» از جمله کسانی است که ابن عقده، بخشی از [[روایات]] کتاب [[تفسیر]] خود را از او نقل کرده است؛ از این رو، [[تحسین]] نجاشی از این کتاب، به منزله تحسین و تعریف از روایات احمد بن حسن بن سعید در آن کتاب خواهد بود.
| |
| | |
| === شیخ الاجازه بودن ===
| |
| از بعضی اسناد استفاده می‌شود که احمد بن حسن بن سعید دارای [[مقام]] «شیخ الاجازه» بوده است؛ مانند: {{عربی|"... و أخبرني أحمد بن الحسين بن سعد بن عثمان إجازة قال: حدثنا أبي قال: حدثنا حصين بن مخارق، حدثني أبوالجارود و أبوحمزة الثمال، عن أبي جعفر قال: قدم وفد نصارى نجران و فيهم الأسقف ..."}}<ref>تفسیر القرآن الکریم (أبوحمزة ثمالی)، ص۱۳۳.</ref>.
| |
| | |
| و شیخ الاجازه بودن از جمله عناوینی است که از نگاه برخی بزرگان، از جمله [[وحید بهبهانی]]<ref>الفوائد الرجالیة (بهبهانی)، ص۵۳؛ تعلیقة علی منهج المقال، ص۶۴.</ref>، [[کلباسی]]<ref>الرسائل الرجالیة (کلباسی)، ج۳، ص۲۹۲.</ref> و [[محدث نوری]]<ref>ر. ک: مستدرک الوسائل، ج۴، ص۳۹۱.</ref>، نه تنها بر حسن حال [[راوی]] دلالت دارد، بلکه می‌تواند حاکی از [[وثاقت]] وی باشد.
| |
| | |
| === محتوای [[روایت]] ===
| |
| یکی از طرق اطلاع از حال راوی، توجه به مضامین و محتوای روایاتش است. مضامین [[روایات]] احمد بن حسن بن سعید، ولایی و در راستای تبیین [[جایگاه اهل بیت]]{{عم}} است؛ مانند:
| |
| #{{متن حدیث|قَالَ مُحَمَّدُ بْنُ الْعَبَّاسِ رَحِمَهُ اللَّهُ حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ سَعِيدٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ الْحَسَنِ عَنْ أَبِيهِ عَنِ الْحُصَيْنِ بْنِ مُخَارِقٍ عَنْ سَعْدِ بْنِ طَرِيفٍ عَنِ الْأَصْبَغِ بْنِ نُبَاتَةَ عَنْ عَلِيٍ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ{{ع}} فِي قَوْلِهِ عَزَّ وَ جَلَّ {{متن قرآن|فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ}}<ref>«و ما پیش از تو جز مردانی را که به آنها وحی می‌کردیم نفرستادیم؛ اگر نمی‌دانید از اهل ذکر (آگاهان) بپرسید» سوره نحل، آیه ۴۳.</ref> قَالَ نَحْنُ أَهْلُ الذِّكْرِ}}<ref>تفسیر کنز الدقائق، ج۸، ص۳۸۸.</ref>.
| |
| #{{متن حدیث|قَالَ مُحَمَّدُ بْنُ الْعَبَّاسِ رَحِمَهُ اللَّهُ حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ الْحَسَنِ قَالَ حَدَّثَنِي أَبِي عَنْ حُسَيْنِ بْنِ مُخَارِقٍ عَنْ أَبِي حَمْزَةَ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ{{ع}} عَنْ أَبِيهِ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ{{ع}} عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ عَنِ النَّبِيِّ{{صل}} قَالَ: قَوْلُهُ تَعَالَى {{متن قرآن|وَمِزَاجُهُ مِنْ تَسْنِيمٍ}}<ref>«و آمیخته آن از (آب) تسنیم است،» سوره مطففین، آیه ۲۷.</ref> قَالَ هُوَ أَشْرَفُ شَرَابٍ فِي الْجَنَّةِ يَشْرَبُهُ مُحَمَّدٌ وَ آلُ مُحَمَّدٍ وَ هُمُ الْمُقَرَّبُونَ السَّابِقُونَ رَسُولُ اللَّهِ{{صل}} وَ عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ وَ الْأَئِمَّةُ وَ فَاطِمَةُ وَ خَدِيجَةُ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِمْ وَ عَلَى ذُرِّيَّتِهِمْ الَّذِينَ اتَّبَعُوهُمْ بِإِيمَانٍ تُسَنَّمُ عَلَيْهِمْ مِنْ أَعَالِي دُورِهِمْ}}<ref>تفسیر کنز الدقائق، ج۱۴، ص۱۹۱.</ref>.
| |
| | |
| البته در بین [[کتب حدیثی اهل سنت]]، [[حدیثی]] در [[فضیلت]] [[خلیفه اول]] و دوم از این [[راوی]] نقل شده که جعلی و ساختگی است؛ مانند: {{عربی|"أخبرنا أبوالقاسم بن السمرقندي أنا أبوالقاسم الخلال أنا أبوعبدالله أحمد بن محمد بن دوست العلاف نا عمر بن الحسن القاضي أنا أحمد بن الحسن بن سعيد بن عثمان الخراز الكوفي حدثني أبي نا حفص بن سليمان عن ثور بن عبدالله الهمداني و محمد بن عبدالرحمن مولى آل طلحة و محمد بن جحادة عن الحكم بن حجل عن علي بن أبي طالب قال: لو أتيت على رجل يفضلني على أبي بكر و عمر لجلدته ضرباً كحد الزاني"}}<ref>تاریخ مدینة دمشق، ج۴۴، ص۳۶۵.</ref>.
| |
| | |
| [[شیخ مفید]] می‌نویسد: {{عربی|"روته الناصبة عن أمير المؤمنين{{ع}} أنه قال: لا أوتي برجل يفضلني على أبي بكر و عمر إلا جلدته جلدة المفتري... فإن نفس الحديث متناقض، لأن الأمة مجمعة على أن علياً{{ع}} كان عدلاً في قضيته و ليس من العدل أن يجلد حد المفتري من لم يفتر هذا جور على لسان الأمة كلها و علي بن أبي طالب{{ع}} عندنا بريء من ذلك"}}<ref>الفصول المختارة، ص۱۶۷.</ref>.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۲ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۲ ص ۱۴۷-۱۵۲.</ref>
| |
| | |
| == منابع ==
| |
| {{منابع}}
| |
| # [[پرونده: IM009726.jpg|22px]] [[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۲ (کتاب)|'''رجال تفسیری ج۲''']]
| |
| {{پایان منابع}}
| |
| | |
| == پانویس ==
| |
| {{پانویس}}
| |
| | |
| [[رده:اعلام]]
| |
| [[رده:رجال تفسیری]]
| |
