مقام طهارت: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۱ اکتبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۱:۴۰

از جمله مقامات امامان معصوم(ع) مقام طهارت که در زیارت جامعه کبیره با عبارت‌های «طَهَّرَكُمْ مِنَ الدَّنَسِ»، «أَذْهَبَ عَنْكُمُ اَلرِّجْسَ أَهْلَ اَلْبَيْتِ» و «طَهَّرَكُمْ تَطْهِيراً» آمده است.

معناشناسی

«طَهَّرَكُمْ» به معنای "پاکی از آلودگی" است که هم بر "طهارت ظاهری" به کار رفته مانند: ﴿وَثِيَابَكَ فَطَهِّرْ﴾^[۱]؛ و هم در "طهارت معنوی" مانند: ﴿لَمْ يُرِدِ اللَّهُ أَن يُطَهِّرَ قُلُوبَهُمْ﴾^[۲].

"الدَّنَسِ" نقطه مقابل "طهارت" است و به معنای "چرک و آلودگی ظاهری یا معنوی" است؛ "اَلرِّجْسَ" به معنای "پلید و آلوده" است؛ چه آلودگی ظاهری و چه آلودگی معنوی.

"رجس" در قرآن کریم، در هر دو نوع به کار رفته است؛ اما رجس ظاهری: ﴿إِلاَّ أَن يَكُونَ مَيْتَةً أَوْ دَمًا مَّسْفُوحًا أَوْ لَحْمَ خِنزِيرٍ فَإِنَّهُ رِجْسٌ﴾^[۳].

جمله: ﴿دَمًا مَّسْفُوحًا﴾ مصداق پلیدی ظاهری است و ﴿مَيْتَةً... أَوْ لَحْمَ خِنزِيرٍ﴾ مصداق پلیدی معنوی است. در قرآن در اکثر موارد "رجس" در "پلیدی معنوی" به کار رفته است به عنوان نمونه:

در سوره مائده، شراب و قمار، رجس نامیده شده است: ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ إِنَّمَا الْخَمْرُ وَالْمَيْسِرُ وَالأَنصَابُ وَالأَزْلامُ رِجْسٌ مِّنْ عَمَلِ الشَّيْطَانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ﴾^[۴]. روشن است که شراب و قمار، پلیدی معنوی است، پلیدی ظاهری مثل خون نیست که هرکس به طبع انسانی‌اش از آن اجتناب نماید.
در سوره توبه، منافقان، رجس نامیده شده‌اند: ﴿فَأَعْرِضُواْ عَنْهُمْ إِنَّهُمْ رِجْسٌ﴾^[۵].
سوره توبه: ﴿وَأَمَّا الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٌ فَزَادَتْهُمْ رِجْسًا إِلَى رِجْسِهِمْ﴾^[۶]. تردیدی نیست که این پلیدی، "پلیدی معنوی" است، نه پلیدی ظاهری.
در سوره حج، بت‌پرستی، رجس نامیده شده است: ﴿فَاجْتَنِبُوا الرِّجْسَ مِنَ الأَوْثَانِ﴾^[۷].^[۸]

منابع

خاتمی، سید احمد، در آستان امامان معصوم ج۲

پانویس

↑ و جامه‌ات را پاکیزه گردان؛ سوره مدثر، آیه۴.
↑ آنان کسانی هستند که خداوند نخواسته است دل‌هایشان را پاکیزه گرداند؛ سوره مائده، آیه۴۱.
↑ مگر آن‌که مردار باشد، یا خونی که از بدن حیوان بیرون ریخته و یا گوشت خوک که اینها همه پلیدند؛ سوره انعام، آیه۱۴۵.
↑ ای کسانی که ایمان آورده‌اید! جز این نیست که شراب و قمار و بت‌های نصب شده (عبادت آنها، قربانی برای آنها و خوردن گوشت آن قربانی) و تیرهای قرعه و قمار، نجس و پلید و از اختراعات شیطان است، پس از آنها دوری کنید، شاید رستگار شوید؛ سوره مائده، آیه۹۰.
↑ از آنان اعراض کنید؛ زیرا آنان پلید و ناپاکند؛ سوره توبه، آیه۹۵.
↑ اما کسانی که در دل‌های آنان بیماری (شرک، کفر و نفاق) است، پلیدی بر پلیدی آنان افزود و مردند در حالی که کافر بودند؛ سوره توبه، آیه۱۲۵.
↑ پس، از پلیدی که عبارت از بت‌هاست، اجتناب کنید؛ سوره حج، آیه۳۰.
↑ خاتمی، سید احمد، در آستان امامان معصوم، ج۲، ص۲۶۸- ۲۷۳.

[1] و جامه‌ات را پاکیزه گردان؛ سوره مدثر، آیه۴.

[2] آنان کسانی هستند که خداوند نخواسته است دل‌هایشان را پاکیزه گرداند؛ سوره مائده، آیه۴۱.

[3] مگر آن‌که مردار باشد، یا خونی که از بدن حیوان بیرون ریخته و یا گوشت خوک که اینها همه پلیدند؛ سوره انعام، آیه۱۴۵.

[4] ای کسانی که ایمان آورده‌اید! جز این نیست که شراب و قمار و بت‌های نصب شده (عبادت آنها، قربانی برای آنها و خوردن گوشت آن قربانی) و تیرهای قرعه و قمار، نجس و پلید و از اختراعات شیطان است، پس از آنها دوری کنید، شاید رستگار شوید؛ سوره مائده، آیه۹۰.

[5] از آنان اعراض کنید؛ زیرا آنان پلید و ناپاکند؛ سوره توبه، آیه۹۵.

[6] اما کسانی که در دل‌های آنان بیماری (شرک، کفر و نفاق) است، پلیدی بر پلیدی آنان افزود و مردند در حالی که کافر بودند؛ سوره توبه، آیه۱۲۵.

[7] پس، از پلیدی که عبارت از بت‌هاست، اجتناب کنید؛ سوره حج، آیه۳۰.

[8] خاتمی، سید احمد، در آستان امامان معصوم، ج۲، ص۲۶۸- ۲۷۳.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-{{خرد}}
+{{مدخل مرتبط
-{{مقام معصوم}}
+| موضوع مرتبط = مقام معصوم
-<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
+| عنوان مدخل  =
-: <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث '''[[مقام معصوم]]''' و مرتبط با مدخل '''[[طهارت]]''' است. مدخل‌های وابسته به این بحث:</div>
+| مداخل مرتبط =
-<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
+| پرسش مرتبط  =
-: <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[طهارت معصوم در قرآن]] | [[طهارت معصوم در حدیث]] | [[طهارت معصوم در کلام اسلامی]] | [[طهارت معصوم در فلسفه اسلامی]] | [[طهارت معصوم در عرفان اسلامی]]</div>
+}}
-<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
-: <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[طهارت معصوم (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>
-<div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;">
-از جمله [[مقامات]] [[امامان معصوم]]{{عم}} [[مقام]] [[طهارت]] که در [[زیارت جامعه کبیره]] با عبارت های {{عربی|"طَهَّرَكُمْ مِنَ الدَّنَسِ"}}، {{عربی|"أَذْهَبَ عَنْكُمُ اَلرِّجْسَ أَهْلَ اَلْبَيْتِ"}} و {{عربی|"طَهَّرَكُمْ تَطْهِيراً"}} آمده است.
+از جمله [[مقامات]] [[امامان معصوم]]{{عم}} مقام طهارت که در [[زیارت جامعه کبیره]] با عبارت‌های {{متن حدیث|طَهَّرَكُمْ مِنَ الدَّنَسِ}}، {{متن حدیث|أَذْهَبَ عَنْكُمُ اَلرِّجْسَ أَهْلَ اَلْبَيْتِ}} و {{متن حدیث|طَهَّرَكُمْ تَطْهِيراً}} آمده است.
-==واژه شناسی لغوی==
+== معناشناسی ==
-*{{عربی|"طَهَّرَكُمْ"}} به معنای "پاکی از آلودگی" است که هم بر "طهارت ظاهری" به کار رفته مانند: {{عربی| {{متن قرآن|وَثِيَابَكَ فَطَهِّرْ }} }}<ref> و جامه‌ات را پاکیزه گردان؛ سوره مدثر، آیه:۴.</ref>؛  و هم در "طهارت معنوی" مانند: {{عربی| {{متن قرآن|لَمْ يُرِدِ اللَّهُ أَن يُطَهِّرَ قُلُوبَهُمْ }} }}<ref> آنان کسانی هستند که خداوند نخواسته است دل‌هایشان را پاکیزه گرداند؛ سوره مائده، آیه:۴۱.</ref><ref>[[سید احمد خاتمی|خاتمی، سید احمد]]، [[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص:۲۶۸- ۲۷۳.</ref>.
+{{متن حدیث|طَهَّرَكُمْ}} به معنای "[[پاکی]] از [[آلودگی]]" است که هم بر "طهارت ظاهری" به کار رفته مانند: {{متن قرآن|وَثِيَابَكَ فَطَهِّرْ}}<ref> و جامه‌ات را پاکیزه گردان؛ سوره مدثر، آیه۴.</ref>؛ و هم در "طهارت معنوی" مانند: {{متن قرآن|لَمْ يُرِدِ اللَّهُ أَن يُطَهِّرَ قُلُوبَهُمْ}}<ref> آنان کسانی هستند که خداوند نخواسته است دل‌هایشان را پاکیزه گرداند؛ سوره مائده، آیه۴۱.</ref>.
-*{{عربی|"الدَّنَسِ"}} نقطه مقابل "طهارت" است و به معنای "چرک و آلودگی ظاهری یا معنوی" است<ref>[[سید احمد خاتمی|خاتمی، سید احمد]]، [[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص:۲۶۸- ۲۷۳.</ref>.
-*{{عربی|"اَلرِّجْسَ"}} به معنای "پلید و آلوده" است؛ چه آلودگی ظاهری و چه آلودگی معنوی<ref>[[سید احمد خاتمی|خاتمی، سید احمد]]، [[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص:۲۶۸- ۲۷۳.</ref>.
-*"رجس" در قرآن کریم، در هر دو نوع به کار رفته است؛ اما رجس ظاهری: {{عربی| {{متن قرآن|إِلاَّ أَن يَكُونَ مَيْتَةً أَوْ دَمًا مَّسْفُوحًا أَوْ لَحْمَ خِنزِيرٍ فَإِنَّهُ رِجْسٌ}} }}<ref> مگر آن‌که مردار باشد، یا خونی که از بدن حیوان بیرون ریخته و یا گوشت خوک که اینها همه پلیدند؛ سوره انعام، آیه:۱۴۵.</ref><ref>[[سید احمد خاتمی|خاتمی، سید احمد]]، [[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص:۲۶۸- ۲۷۳.</ref>.
-*جمله: {{عربی| {{متن قرآن|دَمًا مَّسْفُوحًا}} }} مصداق پلیدی ظاهری است و {{عربی| {{متن قرآن|مَيْتَةً ... أَوْ لَحْمَ خِنزِيرٍ}} }} مصداق پلیدی معنوی است. در قرآن در اکثر موارد "رجس" در "پلیدی معنوی" به کار رفته است به عنوان نمونه<ref>[[سید احمد خاتمی|خاتمی، سید احمد]]، [[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص:۲۶۸- ۲۷۳.</ref>:
-*الف - در سوره مائده، شراب و قمار، رجس نامیده شده است: {{عربی| {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ إِنَّمَا الْخَمْرُ وَالْمَيْسِرُ وَالأَنصَابُ وَالأَزْلامُ رِجْسٌ مِّنْ عَمَلِ الشَّيْطَانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ}} }}<ref> ای کسانی که ایمان آورده‌اید! جز این نیست که شراب و قمار و بت‌های نصب شده (عبادت آنها، قربانی برای آنها و خوردن گوشت آن قربانی) و تیرهای قرعه و قمار، نجس و پلید و از اختراعات شیطان است، پس از آنها دوری کنید، شاید رستگار شوید؛ سوره مائده، آیه:۹۰.</ref><ref>[[سید احمد خاتمی|خاتمی، سید احمد]]، [[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص:۲۶۸- ۲۷۳.</ref>.
-*روشن است که شراب و قمار، پلیدی معنوی است، پلیدی ظاهری مثل خون نیست که هرکس به طبع انسانی‌اش از آن اجتناب نماید<ref>[[سید احمد خاتمی|خاتمی، سید احمد]]، [[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص:۲۶۸- ۲۷۳.</ref>.
-*ب - در سوره توبه، منافقان، رجس نامیده شده‌اند: {{عربی| {{متن قرآن|فَأَعْرِضُواْ عَنْهُمْ إِنَّهُمْ رِجْسٌ }} }}<ref> از آنان اعراض کنید؛ زیرا آنان پلید و ناپاکند؛ سوره توبه، آیه:۹۵.</ref><ref>[[سید احمد خاتمی|خاتمی، سید احمد]]، [[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص:۲۶۸- ۲۷۳.</ref>.
-*ج - سوره توبه: {{عربی| {{متن قرآن|وَأَمَّا الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٌ فَزَادَتْهُمْ رِجْسًا إِلَى رِجْسِهِمْ }} }}<ref> اما کسانی که در دل‌های آنان بیماری (شرک، کفر و نفاق) است، پلیدی بر پلیدی آنان افزود و مردند در حالی که کافر بودند؛ سوره توبه، آیه:۱۲۵.</ref>. تردیدی نیست که این پلیدی، "پلیدی معنوی" است، نه پلیدی ظاهری<ref>[[سید احمد خاتمی|خاتمی، سید احمد]]، [[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص:۲۶۸- ۲۷۳.</ref>.
-*د. در سوره حج، بت‌پرستی، رجس نامیده شده است: {{عربی| {{متن قرآن|فَاجْتَنِبُوا الرِّجْسَ مِنَ الأَوْثَانِ }} }}<ref> پس، از پلیدی که عبارت از بت‌هاست، اجتناب کنید؛ سوره حج، آیه:۳۰.</ref><ref>[[سید احمد خاتمی|خاتمی، سید احمد]]، [[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص:۲۶۸- ۲۷۳.</ref>.
-==[[آیه تطهير]] برهان [[عصمت]] [[امامان معصوم]]{{عم}}==
+{{عربی|"الدَّنَسِ"}} نقطه مقابل "[[طهارت]]" است و به معنای "چرک و آلودگی ظاهری یا [[معنوی]]" است؛ {{عربی|"اَلرِّجْسَ"}} به معنای "[[پلید]] و [[آلوده]]" است؛ چه آلودگی ظاهری و چه آلودگی معنوی.
-*{{عربی| {{متن قرآن|إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا }} }}<ref> خداوند فقط می‌خواهد پلیدی و گناه را از شما اهل بیت دور کند و کاملاً شما را پاک سازد؛ سوره احزاب، آیه:۳۳.</ref><ref>[[سید احمد خاتمی|خاتمی، سید احمد]]، [[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص:۲۶۸- ۲۷۳.</ref>.
-*این آیه شریفه از دلایل قرآنی بر [[عصمت]] [[اهل بیت]]{{عم}} است، مبانی این دلیل به شرح ذیل است<ref>[[سید احمد خاتمی|خاتمی، سید احمد]]، [[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص:۲۶۸- ۲۷۳.</ref>.
-==منابع==
+"[[رجس]]" در [[قرآن کریم]]، در هر دو نوع به کار رفته است؛ اما رجس ظاهری: {{متن قرآن|إِلاَّ أَن يَكُونَ مَيْتَةً أَوْ دَمًا مَّسْفُوحًا أَوْ لَحْمَ خِنزِيرٍ فَإِنَّهُ رِجْسٌ}}<ref> مگر آن‌که مردار باشد، یا خونی که از بدن حیوان بیرون ریخته و یا گوشت خوک که اینها همه پلیدند؛ سوره انعام، آیه۱۴۵.</ref>.
-{{ستون-شروع|1}}
-* [[پرونده:10115976.jpg|22px]] [[سید احمد خاتمی|خاتمی، سید احمد]]، [[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|'''در آستان امامان معصوم ج۲''']].
-{{پایان}}
-=='''[[:رده:آثار مقام معصوم|منبع‌شناسی جامع مقام معصوم]]'''==
-{{پرسش‌های وابسته}}
-{{ستون-شروع|3}}
-* [[:رده:کتاب‌شناسی کتاب‌های مقام معصوم|کتاب‌شناسی مقام معصوم]]؛
-* [[:رده:مقاله‌شناسی مقاله‌های مقام معصوم|مقاله‌شناسی مقام معصوم]]؛
-* [[:رده:پایان‌نامه‌شناسی پایان‌نامه‌های مقام معصوم|پایان‌نامه‌شناسی مقام معصوم]].
-{{پایان}}
-{{پایان}}
-{{مقامات}}
-{{مقامات در زیارات}}
-==پانویس==
+جمله: {{متن قرآن|دَمًا مَّسْفُوحًا}} مصداق [[پلیدی]] ظاهری است و {{متن قرآن|مَيْتَةً... أَوْ لَحْمَ خِنزِيرٍ}} مصداق پلیدی معنوی است. در [[قرآن]] در اکثر موارد "رجس" در "پلیدی معنوی" به کار رفته است به عنوان نمونه:
-{{یادآوری پانویس}}
+# در [[سوره مائده]]، شراب و قمار، رجس نامیده شده است: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ إِنَّمَا الْخَمْرُ وَالْمَيْسِرُ وَالأَنصَابُ وَالأَزْلامُ رِجْسٌ مِّنْ عَمَلِ الشَّيْطَانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ}}<ref> ای کسانی که ایمان آورده‌اید! جز این نیست که شراب و قمار و بت‌های نصب شده (عبادت آنها، قربانی برای آنها و خوردن گوشت آن قربانی) و تیرهای قرعه و قمار، نجس و پلید و از اختراعات شیطان است، پس از آنها دوری کنید، شاید رستگار شوید؛ سوره مائده، آیه۹۰.</ref>. روشن است که شراب و قمار، [[پلیدی]] [[معنوی]] است، پلیدی ظاهری مثل [[خون]] نیست که هرکس به طبع انسانی‌اش از آن اجتناب نماید.
-{{پانویس2}}
+# در [[سوره توبه]]، [[منافقان]]، [[رجس]] نامیده شده‌اند: {{متن قرآن|فَأَعْرِضُواْ عَنْهُمْ إِنَّهُمْ رِجْسٌ}}<ref> از آنان اعراض کنید؛ زیرا آنان پلید و ناپاکند؛ سوره توبه، آیه۹۵.</ref>.
+# سوره توبه: {{متن قرآن|وَأَمَّا الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٌ فَزَادَتْهُمْ رِجْسًا إِلَى رِجْسِهِمْ}}<ref> اما کسانی که در دل‌های آنان بیماری (شرک، کفر و نفاق) است، پلیدی بر پلیدی آنان افزود و مردند در حالی که کافر بودند؛ سوره توبه، آیه۱۲۵.</ref>. تردیدی نیست که این [[پلیدی]]، "پلیدی معنوی" است، نه پلیدی ظاهری.
+# در [[سوره حج]]، [[بت‌پرستی]]، رجس نامیده شده است: {{متن قرآن|فَاجْتَنِبُوا الرِّجْسَ مِنَ الأَوْثَانِ}}<ref> پس، از پلیدی که عبارت از بت‌هاست، اجتناب کنید؛ سوره حج، آیه۳۰.</ref>.<ref>[[سید احمد خاتمی|خاتمی، سید احمد]]، [[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم، ج۲]]، ص۲۶۸- ۲۷۳.</ref>
-{{دانشنامه امامت-خرد}}
+== منابع ==
+{{منابع}}
+# [[پرونده:10115976.jpg|22px]] [[سید احمد خاتمی|خاتمی، سید احمد]]، [[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|'''در آستان امامان معصوم ج۲''']]
+{{پایان منابع}}
+== پانویس ==
+{{پانویس}}
 [[رده:مدخل‌های درجه دو دانشنامه]]
 [[رده:مقام معصوم]]