بنیادگرایی: تفاوت میان نسخه‌ها

۲٬۱۹۸ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲ نوامبر ۲۰۲۳
بدون خلاصۀ ویرایش
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = | پرسش مرتبط = }} ==مقدمه== «بنیادگرایی»، آن گونه که امروزه به کار برده می‌شود، تنها یک اصطلاح تازه به وجود آمده است که تا حد زیادی به بافت‌های تاریخی و فرهنگی پروتستانیزم در سال‌های...» ایجاد کرد)
برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی
 
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۲: خط ۲:
| موضوع مرتبط =  
| موضوع مرتبط =  
| عنوان مدخل  =  
| عنوان مدخل  =  
| مداخل مرتبط =  
| مداخل مرتبط = [[بنیادگرایی در فقه سیاسی]]
| پرسش مرتبط  =
| پرسش مرتبط  =
}}
}}
خط ۲۷: خط ۲۷:
منادیان و حامیان این [[اندیشه]] در [[حقیقت]] دین را مایه عقب‌ماندگی می‌دانند و به [[سکولاریزم]] به عنوان تنها راه‌حل مشکل عقب‌ماندگی ادعایی می‌نگرند<ref>فقه سیاسی، ج۱۰، ص۲۲۴-۲۳۰.</ref>.<ref>[[عباس علی عمید زنجانی|عمید زنجانی، عباس علی]]، [[دانشنامه فقه سیاسی ج۱ (کتاب)|دانشنامه فقه سیاسی]]، ص ۴۱۵.</ref>
منادیان و حامیان این [[اندیشه]] در [[حقیقت]] دین را مایه عقب‌ماندگی می‌دانند و به [[سکولاریزم]] به عنوان تنها راه‌حل مشکل عقب‌ماندگی ادعایی می‌نگرند<ref>فقه سیاسی، ج۱۰، ص۲۲۴-۲۳۰.</ref>.<ref>[[عباس علی عمید زنجانی|عمید زنجانی، عباس علی]]، [[دانشنامه فقه سیاسی ج۱ (کتاب)|دانشنامه فقه سیاسی]]، ص ۴۱۵.</ref>


==[[بنیادگرایی و سلفیه]]==
==بنیادگرایی و سلفیه==
{{همچنین|سلفی‌گری}}
در میان آثار متفکران و [[فرق اسلامی]]، شاید هیچ گروهی چون [[سلفیه]] به اندیشه بنیادگرایی پایبند نبوده‎اند و [[سلفی‌گری]] در واقع [[نماینده]] بی‌چون و چرای بنیاد‌گرایی در [[تاریخ اسلام]] است که همه اصول مثبت و منفی آن را در حد کامل به کار گرفته و سخت بر آنها پایبند بوده است. آثار [[ابن تیمیه]]، [[گواه]] روشنی بر [[پایبندی]] وی به اندیشه بنیادگرایی به مفهوم تعصب‌آمیز آن است<ref>فقه سیاسی، ج۱۰، ص۲۷۹ به بعد.</ref><ref>فقه سیاسی، ج۱۰، ص۲۲۱.</ref>.<ref>[[عباس علی عمید زنجانی|عمید زنجانی، عباس علی]]، [[دانشنامه فقه سیاسی ج۱ (کتاب)|دانشنامه فقه سیاسی]]، ص ۴۱۶.</ref>
در میان آثار متفکران و [[فرق اسلامی]]، شاید هیچ گروهی چون [[سلفیه]] به اندیشه بنیادگرایی پایبند نبوده‎اند و [[سلفی‌گری]] در واقع [[نماینده]] بی‌چون و چرای بنیاد‌گرایی در [[تاریخ اسلام]] است که همه اصول مثبت و منفی آن را در حد کامل به کار گرفته و سخت بر آنها پایبند بوده است. آثار [[ابن تیمیه]]، [[گواه]] روشنی بر [[پایبندی]] وی به اندیشه بنیادگرایی به مفهوم تعصب‌آمیز آن است<ref>فقه سیاسی، ج۱۰، ص۲۷۹ به بعد.</ref><ref>فقه سیاسی، ج۱۰، ص۲۲۱.</ref>.<ref>[[عباس علی عمید زنجانی|عمید زنجانی، عباس علی]]، [[دانشنامه فقه سیاسی ج۱ (کتاب)|دانشنامه فقه سیاسی]]، ص ۴۱۶.</ref>


خط ۳۸: خط ۳۹:
آیاتی چون: {{متن قرآن|إِنَّ الدِّينَ عِنْدَ اللَّهِ الْإِسْلَامُ}}<ref>«بی‌گمان دین (راستین) نزد خداوند، اسلام است» سوره آل عمران، آیه ۱۹.</ref> و {{متن قرآن|مَنْ يَبْتَغِ غَيْرَ الْإِسْلَامِ دِينًا فَلَنْ يُقْبَلَ مِنْهُ}}<ref>«هر کس جز اسلام دینی گزیند هرگز از او پذیرفته نمی‌شود» سوره آل عمران، آیه ۸۵.</ref> و {{متن قرآن|فَمَاذَا بَعْدَ الْحَقِّ إِلَّا الضَّلَالُ}}<ref>«بنابراین، پس از حقّ جز گمراهی چه خواهد بود؟» سوره یونس، آیه ۳۲.</ref> اصل [[حقانیت اسلام]] و جزمیت [[دینی]] [[اثبات]] آن را بیان می‌دارد و آیاتی چون: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا}} و {{متن قرآن|وَمَنْ يَتَعَدَّ حُدُودَ اللَّهِ}}<ref>«و آنان که از حدود خداوند تجاوز کنند» سوره بقره، آیه ۲۲۹.</ref>، {{متن قرآن|تِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ فَلَا تَعْتَدُوهَا}}<ref>«اینها احکام خداوند است از آنها تجاوز نکنید» سوره بقره، آیه ۲۲۹.</ref> [[پایبندی]] و [[التزام عملی]] و [[لزوم]] [[وفاداری]] به اسلام را در عمل به روشنی بیان می‌کند و آیاتی چون: {{متن قرآن|وَمَنْ يَتَوَلَّهُمْ مِنْكُمْ فَإِنَّهُ مِنْهُمْ}}<ref>«و هر کس از شما آنان را دوست بگیرد از آنان است» سوره مائده، آیه ۵۱.</ref> و {{متن قرآن|يُوَادُّونَ مَنْ حَادَّ اللَّهَ وَرَسُولَهُ}}<ref>«با کسانی که با خداوند و پیامبرش مخالفت ورزیده‌اند دوستی ورزند» سوره مجادله، آیه ۲۲.</ref>[[برائت]] از دگر اندیشان و [[مخالفان]] را تبیین می‌کند و آیاتی چون: {{متن قرآن|فَقَاتِلُوا أَئِمَّةَ الْكُفْرِ}}<ref>«پس با پیشگامان کفر کارزار کنید» سوره توبه، آیه ۱۲.</ref> و {{متن قرآن|وَاقْتُلُوهُمْ حَيْثُ وَجَدْتُمُوهُمْ}}<ref>«هر کجا آنان را یافتید بگیرید و بکشید» سوره نساء، آیه ۸۹.</ref> [[مبارزه]] با عوامل تهدیدکننده را شرح می‌دهد و [[آیات]] [[امر به معروف و نهی از منکر]] حکایت از درگیری مستمر با آنان که اصول را رعایت نمی‌کنند دارد و آیاتی چون: {{متن قرآن|وَلْيَجِدُوا فِيكُمْ غِلْظَةً}}<ref>«و باید در شما صلابت بیابند» سوره توبه، آیه ۱۲۳.</ref> و نظایر آن نشانه‌هایی از نوعی [[تعصب]] [[دینی]] را در بر دارد.
آیاتی چون: {{متن قرآن|إِنَّ الدِّينَ عِنْدَ اللَّهِ الْإِسْلَامُ}}<ref>«بی‌گمان دین (راستین) نزد خداوند، اسلام است» سوره آل عمران، آیه ۱۹.</ref> و {{متن قرآن|مَنْ يَبْتَغِ غَيْرَ الْإِسْلَامِ دِينًا فَلَنْ يُقْبَلَ مِنْهُ}}<ref>«هر کس جز اسلام دینی گزیند هرگز از او پذیرفته نمی‌شود» سوره آل عمران، آیه ۸۵.</ref> و {{متن قرآن|فَمَاذَا بَعْدَ الْحَقِّ إِلَّا الضَّلَالُ}}<ref>«بنابراین، پس از حقّ جز گمراهی چه خواهد بود؟» سوره یونس، آیه ۳۲.</ref> اصل [[حقانیت اسلام]] و جزمیت [[دینی]] [[اثبات]] آن را بیان می‌دارد و آیاتی چون: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا}} و {{متن قرآن|وَمَنْ يَتَعَدَّ حُدُودَ اللَّهِ}}<ref>«و آنان که از حدود خداوند تجاوز کنند» سوره بقره، آیه ۲۲۹.</ref>، {{متن قرآن|تِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ فَلَا تَعْتَدُوهَا}}<ref>«اینها احکام خداوند است از آنها تجاوز نکنید» سوره بقره، آیه ۲۲۹.</ref> [[پایبندی]] و [[التزام عملی]] و [[لزوم]] [[وفاداری]] به اسلام را در عمل به روشنی بیان می‌کند و آیاتی چون: {{متن قرآن|وَمَنْ يَتَوَلَّهُمْ مِنْكُمْ فَإِنَّهُ مِنْهُمْ}}<ref>«و هر کس از شما آنان را دوست بگیرد از آنان است» سوره مائده، آیه ۵۱.</ref> و {{متن قرآن|يُوَادُّونَ مَنْ حَادَّ اللَّهَ وَرَسُولَهُ}}<ref>«با کسانی که با خداوند و پیامبرش مخالفت ورزیده‌اند دوستی ورزند» سوره مجادله، آیه ۲۲.</ref>[[برائت]] از دگر اندیشان و [[مخالفان]] را تبیین می‌کند و آیاتی چون: {{متن قرآن|فَقَاتِلُوا أَئِمَّةَ الْكُفْرِ}}<ref>«پس با پیشگامان کفر کارزار کنید» سوره توبه، آیه ۱۲.</ref> و {{متن قرآن|وَاقْتُلُوهُمْ حَيْثُ وَجَدْتُمُوهُمْ}}<ref>«هر کجا آنان را یافتید بگیرید و بکشید» سوره نساء، آیه ۸۹.</ref> [[مبارزه]] با عوامل تهدیدکننده را شرح می‌دهد و [[آیات]] [[امر به معروف و نهی از منکر]] حکایت از درگیری مستمر با آنان که اصول را رعایت نمی‌کنند دارد و آیاتی چون: {{متن قرآن|وَلْيَجِدُوا فِيكُمْ غِلْظَةً}}<ref>«و باید در شما صلابت بیابند» سوره توبه، آیه ۱۲۳.</ref> و نظایر آن نشانه‌هایی از نوعی [[تعصب]] [[دینی]] را در بر دارد.
از مجموع این آیات که تفصیل هر کدام از اصول و [[موازین]] آن را در [[احادیث]] و نیز در [[احکام فقهی]] می‌توان یافت چنین نتیجه‌گیری می‌شود که [[اندیشه سیاسی]] در [[اسلام]] مبتنی بر [[اصول‌گرایی]] و [[نفی]] دیگران است<ref>فقه سیاسی، ج۱۰، ص۲۲۰-۲۲۱.</ref>.<ref>[[عباس علی عمید زنجانی|عمید زنجانی، عباس علی]]، [[دانشنامه فقه سیاسی ج۱ (کتاب)|دانشنامه فقه سیاسی]]، ص ۴۱۷.</ref>
از مجموع این آیات که تفصیل هر کدام از اصول و [[موازین]] آن را در [[احادیث]] و نیز در [[احکام فقهی]] می‌توان یافت چنین نتیجه‌گیری می‌شود که [[اندیشه سیاسی]] در [[اسلام]] مبتنی بر [[اصول‌گرایی]] و [[نفی]] دیگران است<ref>فقه سیاسی، ج۱۰، ص۲۲۰-۲۲۱.</ref>.<ref>[[عباس علی عمید زنجانی|عمید زنجانی، عباس علی]]، [[دانشنامه فقه سیاسی ج۱ (کتاب)|دانشنامه فقه سیاسی]]، ص ۴۱۷.</ref>
==رادیکالیزم==
«بنیادگرایی» یا «رادیکالیزم» در اصطلاح [[سیاسی]] به [[اصلاح‌طلبی]] و [[تندروی]] بنیادی و جناح افراطیون و [[سیاست]] [[یورش]] و حالت تهاجمی گفته می‌شود.
رادیکالیزم از واژۀ لاتین «Radix» و «Icis» به معنای «ریشه» آمده است و در اصطلاح طرفداری از تغییرات بنیادین است. این اصطلاح، برای اولین‌بار در [[کشور]] بریتانیا توسط چارلز فوکس [[رهبر]] [[حزب]] ویگ رایج شد و به اعضای حزب ویگ، که خواهان [[اصلاحات]] ریشه‌ای در [[پارلمان]] و [[مذهب]] بودند و از پروتستانیسم [[دفاع]] می‌کردند، گفته می‌شد. در سدۀ نوزدهم رادیکال‌ها، بخش بزرگی از بورژوازی [[لیبرال]] [[انگلیس]] به شمار می‌آمدند. خواست نخستین آنان [[اصلاح]] [[قانون]] [[انتخابات]] بود که در سال ۱۸۳۲ میلادی تحقق یافت. با تشکیل حزب سوسیالیست در انگلیس، نگرش رادیکالیستی به سوی حزب جدید متمایل شد. امروزه، اصطلاح رادیکالیزم به هر [[فکر]] و عمل سیاسی، [[اقتصادی]] و [[اجتماعی]] اطلاق می‌شود که خواهان دگرگونی‌های سریع در ارگان‌ها و سازمان‌های اجتماعی به مفهوم عام باشد<ref>فرهنگ سیاسی، ص۳۱۱؛ فقه سیاسی، ج۱۰، ص۲۶۱.</ref>.<ref>[[عباس علی عمید زنجانی|عمید زنجانی، عباس علی]]، [[دانشنامه فقه سیاسی ج۲ (کتاب)|دانشنامه فقه سیاسی ج۲]]، ص۹۰.</ref>


== منابع ==
== منابع ==
{{منابع}}
{{منابع}}
# [[پرونده: 1100699.jpg|22px]] [[عباس علی عمید زنجانی|عمید زنجانی، عباس علی]]، [[دانشنامه فقه سیاسی ج۱ (کتاب)|'''دانشنامه فقه سیاسی ج۱''']]
# [[پرونده: 1100699.jpg|22px]] [[عباس علی عمید زنجانی|عمید زنجانی، عباس علی]]، [[دانشنامه فقه سیاسی ج۱ (کتاب)|'''دانشنامه فقه سیاسی ج۱''']]
# [[پرونده:1100701.jpg|22px]] [[عباس علی عمید زنجانی|عمید زنجانی، عباس علی]]، [[دانشنامه فقه سیاسی ج۲ (کتاب)|'''دانشنامه فقه سیاسی ج۲''']]
{{پایان منابع}}
{{پایان منابع}}


== پانویس ==
== پانویس ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}
۷۵٬۸۰۵

ویرایش