←مقدمه
(←پانویس) |
(←مقدمه) |
||
(۲ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = انتظار ظهور امام مهدی | |||
| عنوان مدخل = | |||
| مداخل مرتبط = | |||
| پرسش مرتبط = امام مهدی (پرسش) | |||
}} | |||
== مقدمه == | == مقدمه == | ||
خصوصیات و ویژگیهایی [[انتظار سازنده]] را از [[انتظار منفی]] متمایز ساخته است. که به آنها میپردازیم: | خصوصیات و ویژگیهایی [[انتظار سازنده]] را از [[انتظار منفی]] متمایز ساخته است. که به آنها میپردازیم: | ||
# '''تحرک و سرزنده بودن:''' [[انتظار]] به معنای [[امید]] و [[آرزو]] است، بدون [[تردید]] [[امید]] و [[آرزو]] در [[زندگی]] [[انسان]] از مؤثرترین عوامل تحرک است. جوهره این [[امیدواری]]، همان "خوشبینی" نسبت به [[آینده]] [[بشر]] و پشتوانه آن نوید حتمی [[خداوند]] به [[پیروزی]] [[مستضعفان]] و [[صالحان]] است. [[قرآن]] فرموده: {{متن قرآن|وَنُرِيدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِينَ}}<ref>«و برآنیم که بر آنان که در زمین ناتوان شمرده شدهاند منّت گذاریم و آنان را پیشوا گردانیم و آنان را وارثان (روی زمین) کنیم» سوره قصص، آیه ۵.</ref>. و نیز چنین آمده: {{متن قرآن|وَلَقَدْ كَتَبْنَا فِي الزَّبُورِ مِنْ بَعْدِ الذِّكْرِ أَنَّ الْأَرْضَ يَرِثُهَا عِبَادِيَ الصَّالِحُونَ}}<ref>«و در زبور پس از تورات نگاشتهایم که بیگمان زمین را بندگان شایسته من به ارث خواهند برد» سوره انبیاء، آیه ۱۰۵.</ref>. [[امامان معصوم]] {{ع}} نیز [[مسلمانان]] را به [[امیدواری]] و [[انتظار فرج]] [[تشویق]] و از [[یأس]] و [[ناامیدی]] برحذر داشتهاند. [[امام علی]] {{ع}} فرمودهاند: "[[انتظار فرج]] داشته باشید و مأیوس و نومید از [[لطف]] و [[رحمت خدا]] نگردید"<ref>بحارالانوار، ص ۱۲۳.</ref>. اگر پیکارگران موحد و ظلمستیز، عنصر توانبخش و انرژیزای "[[امید]]" را از صحنه [[زندگی]] خود بردارند، انگیزهای برای ادامه این [[جهاد]] [[مقدس]] نخواهند داشت، زیرا پافشاری را در مسیری که به [[شک]] منتهی میشود غیر عقلانی مییابند <ref>باهنر، محمد جواد، فرهنگ انقلاب اسلامی، ص ۳۴۶ ـ ۳۴۹.</ref>. [[قرآن]] فرموده است: {{متن قرآن|وَلَا تَيْأَسُوا مِنْ رَوْحِ اللَّهِ إِنَّهُ لَا يَيْأَسُ مِنْ رَوْحِ اللَّهِ إِلَّا الْقَوْمُ الْكَافِرُونَ}}<ref>«و از رحمت خداوند نومید نگردید که جز گروه کافران (کسی) از رحمت خداوند نومید نمیگردد» سوره یوسف، آیه ۸۷.</ref>. [[یأس]] و [[ناامیدی]] بزرگترین مسلخی است که [[ابلیس]] برای [[ذبح]] نمودن همه حیثیتها و | # '''تحرک و سرزنده بودن:''' [[انتظار]] به معنای [[امید]] و [[آرزو]] است، بدون [[تردید]] [[امید]] و [[آرزو]] در [[زندگی]] [[انسان]] از مؤثرترین عوامل تحرک است. جوهره این [[امیدواری]]، همان "خوشبینی" نسبت به [[آینده]] [[بشر]] و پشتوانه آن نوید حتمی [[خداوند]] به [[پیروزی]] [[مستضعفان]] و [[صالحان]] است. [[قرآن]] فرموده: {{متن قرآن|وَنُرِيدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِينَ}}<ref>«و برآنیم که بر آنان که در زمین ناتوان شمرده شدهاند منّت گذاریم و آنان را پیشوا گردانیم و آنان را وارثان (روی زمین) کنیم» سوره قصص، آیه ۵.</ref>. و نیز چنین آمده: {{متن قرآن|وَلَقَدْ كَتَبْنَا فِي الزَّبُورِ مِنْ بَعْدِ الذِّكْرِ أَنَّ الْأَرْضَ يَرِثُهَا عِبَادِيَ الصَّالِحُونَ}}<ref>«و در زبور پس از تورات نگاشتهایم که بیگمان زمین را بندگان شایسته من به ارث خواهند برد» سوره انبیاء، آیه ۱۰۵.</ref>. [[امامان معصوم]] {{ع}} نیز [[مسلمانان]] را به [[امیدواری]] و [[انتظار فرج]] [[تشویق]] و از [[یأس]] و [[ناامیدی]] برحذر داشتهاند. [[امام علی]] {{ع}} فرمودهاند: "[[انتظار فرج]] داشته باشید و مأیوس و نومید از [[لطف]] و [[رحمت خدا]] نگردید"<ref>بحارالانوار، ص ۱۲۳.</ref>. اگر پیکارگران موحد و ظلمستیز، عنصر توانبخش و انرژیزای "[[امید]]" را از صحنه [[زندگی]] خود بردارند، انگیزهای برای ادامه این [[جهاد]] [[مقدس]] نخواهند داشت، زیرا پافشاری را در مسیری که به [[شک]] منتهی میشود غیر عقلانی مییابند <ref>باهنر، محمد جواد، فرهنگ انقلاب اسلامی، ص ۳۴۶ ـ ۳۴۹.</ref>. [[قرآن]] فرموده است: {{متن قرآن|وَلَا تَيْأَسُوا مِنْ رَوْحِ اللَّهِ إِنَّهُ لَا يَيْأَسُ مِنْ رَوْحِ اللَّهِ إِلَّا الْقَوْمُ الْكَافِرُونَ}}<ref>«و از رحمت خداوند نومید نگردید که جز گروه کافران (کسی) از رحمت خداوند نومید نمیگردد» سوره یوسف، آیه ۸۷.</ref>. [[یأس]] و [[ناامیدی]] بزرگترین مسلخی است که [[ابلیس]] برای [[ذبح]] نمودن همه حیثیتها و فضیلتهای انسانی، فرا راه [[آدمی]] قرار داده است. [[ناامیدی]] یعنی وداع گفتن با سرالاسرار [[آفرینش]] [[آدمی]] که همان پیمودن چرخه [[تکامل]] است. [[انتظار سازنده]]، چلچراغ [[امید]] دهلیزهای بیفروغ قلبهای [[انسان]] [[منتظر]] را آذین کرده و آن را گذرگاه احساس، [[جهاد]]، تحرک، [[مقاومت]] و [[ایثار]] و [[شهادت]] میسازد. بنابراین، "[[انتظار]]، پیوند و [[قرابت]] برجستهای با حرکت دارد" حرکت، از برایندهای [[انتظار]]، و [[انتظار]] از جهتدهندههای حرکت است. | ||
# '''[[اصلاحطلبی]] و [[ظلمستیزی]]:''' [[انسان]] [[منتظر]] باید در راه [[اصلاح]] خود و [[جامعه]]، استقرار [[عدالت]] و [[رفع ظلم]] و [[تعدی]] تلاش ورزد آن که [[منتظر]] | # '''[[اصلاحطلبی]] و [[ظلمستیزی]]:''' [[انسان]] [[منتظر]] باید در راه [[اصلاح]] خود و [[جامعه]]، استقرار [[عدالت]] و [[رفع ظلم]] و [[تعدی]] تلاش ورزد آن که [[منتظر]] مصلح جهانی است خود باید [[صالح]] و [[مصلح]] باشد. در [[اسلام]]، تأکید فراوانی بر [[لزوم]] [[مبارزه]] با هر گونه [[فساد]] [[اخلاقی]]، [[سیاسی]] و [[اجتماعی]] وارد شده است که در قالب [[امر به معروف و نهی از منکر]] تقنین شده است. [[امر به معروف و نهی از منکر]] از منظر [[فقه اسلامی]] وظیفه شرعی و همگانی است. نتیجه مستقیم انجام این فریضه "[[اصلاح]]" و مجری آن "[[مصلح]]" نامیده میشود [[قرآن]] در اهمیت این دو اصل [[اسلامی]] میفرماید: {{متن قرآن|كُنْتُمْ خَيْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَتَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ...}}<ref>«شما بهترین گروهی بودهاید که (به عنوان سرمشق) برای مردم پدیدار شدهاید؛ به کار پسندیده فرمان میدهید و از (کار) ناپسند باز میدارید..». سوره آل عمران، آیه ۱۱۰.</ref>.[[رسول خدا]] {{صل}} فرمودند: {{متن حدیث|إِذَا لَمْ يَأْمُرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَ لَمْ يَنْهَوْا عَنِ الْمُنْكَرِ وَ لَمْ يَتَّبِعُوا الْأَخْيَارَ مِنْ أَهْلِ بَيْتِي سَلَّطَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ شِرَارَهُمْ فَيَدْعُو خِيَارُهُمْ فَلَا يُسْتَجَابُ لَهُمْ}}<ref>احسانبخش، صادق، آثار الصادقین، ج ۱، ص ۱۲۵، ح ۲۲.</ref>. باید [[امر به معروف و نهی از منکر]] کنید وگرنه [[خداوند]] بدترین و شریرترین شما را بر [[نیکان]] و پاکانتان چیره فرموده و دعای خوبانتان را [[مستجاب]] و روا نگرداند. [[رضا]] و [[خشنودی]] [[حضرت مهدی]] {{ع}} در آن است که "معروف" عملی شود و منکر ترک گردد بنابراین [[انسان]] [[منتظر]] نباید در این باره بیتفاوت باشد. خود حضرت در روزگار [[ظهور]]، بزرگترین امرکننده به معروف و [[نهی]] کننده از منکر است جامعه منتظر، قطعاً [[خشنودی]] و [[رضایت]] [[حضرت مهدی]] {{ع}} را میخواهد و به او [[اقتدا]] میکند و برای اقامه [[احکام]] خدایی، [[تنبلی]] و بیتفاوتی را از خویشتن دور میسازد. | ||
# ''' | # '''حفاظت از [[ایمان]]:''' یکی از ویژگیهای [[تکلیف]] [[انتظار]]، [[حفظ دین]] و نگهبانی مرزهای [[عقیدتی]] است، باید فروغ [[ایمان]] و [[نور]] [[یقین]] در [[دل]] و [[جان]] [[مردم]] محفوظ باشد و [[جان]] و [[دل]] [[انسان]] در برابر تابش [[اعتقادات]] حقه قرار گیرد و [[ایمان]] جزء وجود آنان و چون [[خون]] سراسر وجودشان را گرم نماید و جوهر حیات آنان باشد. در عصر انتظار، باید در برابر [[شبهات]] [[شیاطین]] پنهان و آشکار، [[مقاومت]] کرد و آنها را از ذهنها زدود. حفظ و گسترش [[اعتقاد]] [[دینی]] و [[شناخت]] آن در روزگار متصل به [[ظهور]]، مفیدتر بلکه لازمتر است. زیرا تنها دارندگان [[عقیده]] و عمل در حوادث پیش از ظهور غرق و گم نمیشوند و دچار [[تردید]] نمیگردند. باید تا هنگام [[ظهور امام مهدی]] {{ع}} [[اعتقادات]] صحیح و [[عمل صالح]] در [[مردم]] [[منتظر]] حفظ گردد در [[احادیث]] از اهمیت [[ایمان]] در عصر غیبت چنین باد شده است: [[پیامبر اکرم]] {{صل}} فرمودهاند: "... [[برادران]] من مردمی آند که در [[آخرالزمان]] میآیند. آنان به [[نبوت]] و [[دین]] من [[ایمان]] میآورند با اینکه مرا ندیدهاند... هر یک از آنان [[اعتقاد]] و [[دین]] خویش را با هر [[سختی]] نگاه میدارند، چنانکه گویی درخت خار مغیلان را در شب تاریک با دست پوست میکنند یا [[آتش]] پردوام چوب داغ را در دست نگاه میدارند. آن [[مؤمنان]]، مشعلهای فروزانند در تاریکیها. [[خداوند]] آنان را از [[آشوبها]] تیره و تار [[آخرالزمان]] [[نجات]] خواهد داد"<ref>{{متن حدیث|قَالَ رَسُولُ اللَّهِ {{صل}}: اللَّهُمَّ لَقِّنِي إِخْوَانِي مَرَّتَيْنِ فَقَالَ مَنْ حَوْلَهُ مِنْ أَصْحَابِهِ أَ مَا نَحْنُ إِخْوَانَكَ يَا رَسُولَ اللَّهِ فَقَالَ لَا إِنَّكُمْ أَصْحَابِي وَ إِخْوَانِي قَوْمٌ فِي آخِرِ الزَّمَانِ آمَنُوا وَ لَمْ يَرَوْنِي لَقَدْ عَرَّفَنِيهِمُ اللَّهُ بِأَسْمَائِهِمْ وَ أَسْمَاءِ آبَائِهِمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ يُخْرِجَهُمْ مِنْ أَصْلَابِ آبَائِهِمْ وَ أَرْحَامِ أُمَّهَاتِهِمْ لَأَحَدُهُمْ أَشَدُّ بَقِيَّةً عَلَى دِينِهِ مِنْ خَرْطِ الْقَتَادِ فِي اللَّيْلَةِ الظَّلْمَاءِ أَوْ كَالْقَابِضِ عَلَى جَمْرِ الْغَضَا أُولَئِكَ مَصَابِيحُ الدُّجَى يُنْجِيهِمُ اللَّهُ مِنْ كُلِّ فِتْنَةٍ غَبْرَاءَ مُظْلِمَةٍ}}، بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۴.</ref>. [[امام]] [[زین العابدین]] {{ع}} خطاب به [[ابوخالد کابلی]] فرمودهاند: "ای ابوخالد! مردمانی که در روزگار غیبت به سر میبرند و معتقدند و [[منتظر]]، از [[مردمان]] همه زمانها افضلاند. زیرا که [[خدای متعال]] به آنان [[خرد]] و فهم و معرفتی داده است که [[غیبت امام]] برای آنان مانند حضور است (یعنی با اینکه در عصر غیبت بسر میبرند و [[امام]] را نمیبینند، از نظر [[ایمان]] و [[تقوی]] و [[پایداری]] گویی در [[زمان ظهور]] بسر میبرند و [[امام]] خود را میبینند) این [[مردم]] را [[خداوند]] مانند سربازان پیکارگر صدر اسلام قرار داده است همانان که در رکاب [[پیامبر]] {{صل}} [[شمشیر]] میزدند و [[پیکار]] میکردند. آنانند [[اخلاص]] پیشگان [[حقیقی]] و ایشان [[شیعیان]] واقعیاند، آنانند که (در [[نهان]] و عیان) [[مردم]] را به [[دین خدا]] [[دعوت]] میکنند"<ref>{{متن حدیث|عَنْ أَبِي خَالِدٍ الْكَابُلِيِّ عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ {{ع}} قَالَ تَمْتَدُّ الْغَيْبَةُ بِوَلِيِّ اللَّهِ الثَّانِي عَشَرَ مِنْ أَوْصِيَاءِ رَسُولِ اللَّهِ {{صل}} وَ الْأَئِمَّةِ بَعْدَهُ يَا أَبَا خَالِدٍ إِنَّ أَهْلَ زَمَانِ غَيْبَتِهِ الْقَائِلُونَ بِإِمَامَتِهِ الْمُنْتَظِرُونَ لِظُهُورِهِ أَفْضَلُ أَهْلِ كُلِّ زَمَانٍ لِأَنَّ اللَّهَ تَعَالَى ذِكْرُهُ أَعْطَاهُمْ مِنَ الْعُقُولِ وَ الْأَفْهَامِ وَ الْمَعْرِفَةِ مَا صَارَتْ بِهِ الْغَيْبَةُ عِنْدَهُمْ بِمَنْزِلَةِ الْمُشَاهَدَةِ وَ جَعَلَهُمْ فِي ذَلِكَ الزَّمَانِ بِمَنْزِلَةِ الْمُجَاهِدِينَ بَيْنَ يَدَيْ رَسُولِ اللَّهِ {{صل}} بِالسَّيْفِ أُولَئِكَ الْمُخْلَصُونَ حَقّاً وَ شِيعَتُنَا صِدْقاً وَ الدُّعَاةُ إِلَى دِينِ اللَّهِ سِرّاً وَ جَهْراً}}؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۲.</ref>. این [[ایمان]] و [[باور]]، باید در [[جامعه]] باشد و تا [[زمان ظهور]] بماند، زیرا کسی که [[منتظر]] [[غلبه]] [[ایمان]] بر [[الحاد]] است خود باید به ایمانی [[راسخ]] و [[استوار]] مجهز باشد. | ||
# '''قوام و بقای [[تشیع]]:''' [[انتظار سازنده]]، از بزرگترین عوامل [[مقاومت]] و [[پایداری]] است و از آن جهت که [[مسلمانان]] و به ویژه [[شیعیان]] را در برابر [[ظلمها]]، [[فسادها]] و... ثابت و پابرجا نگه میدارد و به آنان [[دل]] و جرأت میدهد تا در برابر | # '''قوام و بقای [[تشیع]]:''' [[انتظار سازنده]]، از بزرگترین عوامل [[مقاومت]] و [[پایداری]] است و از آن جهت که [[مسلمانان]] و به ویژه [[شیعیان]] را در برابر [[ظلمها]]، [[فسادها]] و... ثابت و پابرجا نگه میدارد و به آنان [[دل]] و جرأت میدهد تا در برابر دشمنان اسلام [[مقاومت]] و [[ایستادگی]] کنند و در [[عقیده]] خود محکم و [[استوار]] و [[ثابت قدم]] بمانند سرمایه روحی بزرگی برای [[منتظران]] است<ref>هاشمی شهیدی، سید اسدالله، ظهور حضرت مهدی از دیدگاه اسلام و مذاهب و ملل جهان، ص ۲۲۴.</ref>. "جیمز دارمستتر" شرقشناس و زباندان معروف فرانسوی نیز [[انتظار]] را عامل مقاومت و بقای [[تشیع]] دانسته است: "در حلّه که نزدیک [[بغداد]] است همه [[روزه]] پس از نماز عصر صدنفر سوار با [[شمشیر]] برهنه میرفتند و از [[حاکم]] [[شهر]] اسبی با زین و برگ میستاندند و... فریاد میزدند کهای [[صاحب الزمان]]! بیرون بیا". وی میگوید: "قومی را که با چنین احساساتی پرورش یافته است میتوان [[کشتار]] کرد اما [[مطیع]] نمیتوان ساخت"<ref>دارمستتر، جیمز، مهدی از صدر اسلام تا قرن ۱۳ هجری، ترجمه محسن جهانسوز، ص ۳۹، ۷۹.</ref>. در طول [[تاریخ]] حیات پرافتخار [[تشیع]]، مهمترین عاملی که [[شیعیان]] را در برابر حکومتهای [[جور]] و [[ستم]] از زوال و انقراض نگه داشته است مسأله [[انتظار]] و [[عقیده]] به [[ظهور حضرت مهدی]] {{ع}} بوده است: "پس از [[رحلت]] [[رسول خدا]] {{صل}} و [[شهادت]] [[امیر المؤمنین]] [[علی]] {{ع}} و [[سید الشهداء]] {{ع}} تا امروز ریشه تمام حرکات و نهضتهای [[شیعه]] و [[مسلمین]] علیه [[باطل]] و استعمارگران، همین [[فلسفه]] [[اجتماعی]] [[انتظار]]، و [[عقیده]] به ادامه [[مبارزه]] [[حق]] و [[باطل]] تا [[پیروزی]] مطلق بوده است"<ref>صافی گلپایگانی، لطفالله، امامت و مهدویت، ج ۱، ص ۳۵۳.</ref>. | ||
# '''[[آراستگی]] به [[عدالت]]:''' [[انسان]] [[منتظر]] باید به [[زیور]] [[عدالت]]، [[تقوی]] و [[پارسایی]] آراسته باشد، [[منتظران]] [[ظهور مهدی]] که در [[انتظار]] [[حکومت عدل جهانی]] به سر میبرند، باید پیوسته، نمونه [[عدل]] و عدلطلبی باشند. [[قرآن]] میفرماید: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ حَقَّ تُقَاتِهِ وَلَا تَمُوتُنَّ إِلَّا وَأَنْتُمْ مُسْلِمُونَ}}<ref>«ای مؤمنان! از خداوند چنان که سزاوار پروا از اوست پروا کنید و جز در مسلمانی نمیرید» سوره آل عمران، آیه ۱۰۲.</ref>. اگر فردی با اجتناب از [[معاصی]] و رعایت [[تقوای الهی]]، بتواند ملکه [[عدالت]] را در خود پدید آورد و با ایجاد [[تعادل]] در میان قوای نفسانی خود، ارکان حیات [[اخلاقی]] را در وجود خود نهادینه سازد، آنگاه میتواند در | # '''[[آراستگی]] به [[عدالت]]:''' [[انسان]] [[منتظر]] باید به [[زیور]] [[عدالت]]، [[تقوی]] و [[پارسایی]] آراسته باشد، [[منتظران]] [[ظهور مهدی]] که در [[انتظار]] [[حکومت عدل جهانی]] به سر میبرند، باید پیوسته، نمونه [[عدل]] و عدلطلبی باشند. [[قرآن]] میفرماید: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ حَقَّ تُقَاتِهِ وَلَا تَمُوتُنَّ إِلَّا وَأَنْتُمْ مُسْلِمُونَ}}<ref>«ای مؤمنان! از خداوند چنان که سزاوار پروا از اوست پروا کنید و جز در مسلمانی نمیرید» سوره آل عمران، آیه ۱۰۲.</ref>. اگر فردی با اجتناب از [[معاصی]] و رعایت [[تقوای الهی]]، بتواند ملکه [[عدالت]] را در خود پدید آورد و با ایجاد [[تعادل]] در میان قوای نفسانی خود، ارکان حیات [[اخلاقی]] را در وجود خود نهادینه سازد، آنگاه میتواند در عصر ظهور که عصر استقرار [[عدل]] ناب و مطلق است خویشتن را با شرایط نوین [[تمدن]] [[توحیدی]] مهدوی هماهنگ سازد. در غیر این صورت هاضمه شخصیت فرد، [[قدرت]] جذب مؤلفههای [[فرهنگ]] [[عدالت]] محور [[دولت مهدی]] {{ع}} را نخواهد داشت<ref>[[میرزا عباس مهدویفرد|مهدویفرد، میرزا عباس]]، [[فلسفه انتظار (کتاب)|فلسفه انتظار]]، ص110-118.</ref>. | ||
== پرسشهای وابسته == | == پرسشهای وابسته == | ||
خط ۱۷: | خط ۱۹: | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
# [[پرونده:97B13919.jpg|22px]] [[میرزا عباس مهدویفرد|مهدویفرد، میرزا عباس]]، [[فلسفه انتظار (کتاب)|'''فلسفه انتظار''']] | |||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||