تجدید نبوت: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۴ نوامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۸:۴۱

شبهه نیاز به نبوت و شریعت جدید

با وجود دگرگونی‌های چشمگیری که در دنیا اتفاق افتاده، ختم نبوت به معنی ختم شریعت نمی‌تواند صحیح باشد چراکه این تفاوت‌ها و دگرگونی‌ها در جهان، شریعت جدیدی را می‌‌طلبد.

در پاسخ گفته شده است: اینکه چه نوع تحولاتی اقتضای تغییر قوانین بنیادی یعنی حاصل شدن شریعت جدید را دارد، در حد توان انسان‌های عادی نیست^[۱]. اما بر اساس معیارهای ظاهری راز خاتمیت نبوت و شریعت اسلامی را می‌‌توان در این چند بند خلاصه کرد:

مصونیت اسلام از چالش تحریف با تضمین خداوند: ﴿إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَإِنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ﴾^[۲]
تواناییِ بشر برای گرفتن دین کامل در دورۀ رسالت پیامبر (ص)
قدرت علمای امت در استخراج و تبلیغ حکم الهی با شناخت اصول کلی اسلام و درک شرایط زمان و مکان؛ چنانکه در شریعت اسلام برای وضع مقررات، اصول و قواعدی پیش‌بینی شده است که جزئیات آن در مباحث فقهی، بحث اختیارات حکومت و حاکم اسلامی وجود دارد.

با توجه به این اقسام در می‌‌یابیم با از میان رفتن علل تجدید نبوت و شریعت، مردمان جهان به تکرار شریعت جدید نیازی ندارند^[۳].

جستارهای وابسته

منابع

خسروپناه، عبدالحسین، دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۱

پانویس

↑ ر.ک: محمدی، مسلم، فرهنگ اصطلاحات علم کلام، ص ۱۱۲-۱۱۳.
↑ «بی‌گمان ما خود قرآن را فرو فرستاده‌ایم و به یقین ما نگهبان آن خواهیم بود» سوره حجر، آیه ۹.
↑ ر.ک: خسروپناه، عبدالحسین، دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۱، ص۵۲۹ ـ ۵۳۸.

[1] ر.ک: محمدی، مسلم، فرهنگ اصطلاحات علم کلام، ص ۱۱۲-۱۱۳.

[2] «بی‌گمان ما خود قرآن را فرو فرستاده‌ایم و به یقین ما نگهبان آن خواهیم بود» سوره حجر، آیه ۹.

[3] ر.ک: خسروپناه، عبدالحسین، دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۱، ص۵۲۹ ـ ۵۳۸.

[۱]

[۲]

[۳]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-==پاسخ به دو [[شبهه]]==
+{{نبوت}}
-===[[تجربۀ دینی]] در [[تعارض]] با [[خاتمیت]]===
+{{مدخل مرتبط
-*برخی از روشنفکرانِ [[دینی]] معاصر، [[وحی]] را نوعی [[تجربۀ دینی]] می‌‌دانند و برای [[رشد]] اندیشۀ [[بشر]] معتقدند ختم نبوت به معنای [[بی‌نیازی]] [[انسان‌ها]] از [[فرستادن رسولان]] [[الهی]] است، زیرا [[بشر]] در [[کودکی]] ‌اش تحت [[فرمان]] غریزه‌اش بود و بر همین اساس، [[وحی]] که خود نوعی [[غریزه]] محسوب می‌‌شد، نازل شد و [[انسان‌ها]] را به سمت [[سعادت]]، [[هدایت]] می‌‌کرد ولی کم کم بعد از [[رشد]] [[عقلی]] [[انسان‌ها]]، تشخیص راه درست و غلط توسط [[عقل]] انجام می‌‌گرفت و بر همین اساس [[وحی]] و [[نبوت]] کارایی خود را از دست داده و باید به پایان می‌‌رسید. به عبارتی این عده معتقدند [[پیامبر اسلام]] میان [[جهان]] کهنه و نو [[ایستاده]] و [[اسلام]] که ظهورش ولادت [[عقل]] برهانی است، [[بشر]] را از دورۀ [[کودکی]] (یعنی [[سلطه]] [[غرایز]]) به مرحله [[بلوغ]] و بزرگسالی (یعنی تحت [[فرمان]] [[عقل]]) رسانده است؛ این عده بر اساس این نظریۀ نتیجه گرفتند [[تعیین زمان]] ختم [[رهبری]] [[پیامبر]]{{صل}} به معنای فارغ التحصیل شدن [[انسان]] از [[مکتب]] [[وحی]] است و [[بشر]] بر اساس [[اجتهاد]] در تعلیمات [[وحیانی]] می‌تواند به سمت کمال حرکت کند<ref>ر.ک: [[عبدالحسین خسروپناه|خسروپناه، عبدالحسین]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۱ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ص۵۲۹ ـ ۵۳۸؛ [[صفدر الهی راد|الهی راد، صفدر]]، [[انسان‌شناسی (کتاب)|انسان‌شناسی]]، ص۱۷۰.</ref>.
+| موضوع مرتبط = نبوت
-*چنین برداشتی نه تنها ختم نبوت [[پیامبر]]{{صل}} را زیر سوال می‌‌برد بلکه سبب شد [[امامت]] بعد از [[نبوت]] که مکمل [[نبوت]] نیز هست، دچار خدشه شود؛ زیرا بنابر توجیه [[خاتمیت]] از طریق [[بلوغ عقلی]]، چنین به نظر می‌‌آید که نیازی به [[امامت]] و وجود [[امام]] بعد از [[پیامبر]]{{صل}} نیست؛ زیرا [[عقل]] [[مسلمانان]] و حداقل [[عقل]] [[نخبگان]] آنان می‌تواند جایگزین مناسبی برای اصل [[امامت]] باشد. به عبارتی می‌‌توان این [[شبهه]] را اینگونه مطرح کرد: وقتی [[مردم]] به حدی از [[رشد]] و [[بلوغ]] [[فکری]] و [[عقلی]] رسیده‌اند که می‌توانند برنامه [[هدایت]] و [[سعادت]] خود را یکجا تحویل بگیرند و در پرتو [[اجتهاد]]، کلیات [[وحی]] را [[تفسیر]] و توجیه کنند، دیگر چه نیازی به [[مرجع]] [[تفسیر دین]] ([[امامت]]) بعد از [[نبوت]] دارند<ref>ر.ک: حجت‌الله نیکویی، تئوری امامت در ترازوی نقد، ص ۱۳. </ref>.
+| عنوان مدخل  =
-*این دیدگاه با اشکلات متعددی مواجه است از جمله:
+| مداخل مرتبط =
-# [[وحی]]، هدایتی فراتر از [[حس]] و [[عقل]] است و نمی‌توان آنرا از سنخ [[غریزه]] دانست؛ این سخن به منزلۀ، بی‌نیازیِ مطلقِ [[انسان]] از [[دین]] است<ref>ر.ک: [[عبدالحسین خسروپناه|خسروپناه، عبدالحسین]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۱ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ص۵۲۹ ـ ۵۳۸.  </ref>؛
+| پرسش مرتبط  =
-#مقصود از [[بلوغ عقلی]] [[مسلمین]]، بعد از ختم نبوت به معنی تخصص در [[دین‌شناسی]] آنان نیست بلکه مقصود استعداد آنان در نگهداری [[کتاب آسمانی]] از آفت [[تحریف]] و [[حفظ]] و انتقال صحیح آن به نسل‌های بعدی است<ref>ر.ک: [[محمد حسن قدردان قراملکی|قدردان قراملکی، محمد حسن]]، [[امامت ۴ (کتاب)|امامت]]، ص۱۴۳ ـ ۱۴۶.  </ref>. به عبارتی می‌‌توان گفت [[بلوغ عقلی]] [[بشر]] یکی از ارکان ختم نبوت است به این معنی که [[انسان]] می‌‌تواند [[حافظ]] و نگهبان [[مواریث]] [[علمی]] و [[دینی]] خود و مشغول نشر و [[تبلیغ]] و [[تعلیم]] و [[تفسیر]] آن باشد. دقیقا به [[دلیل]] همین مطلب است که با پایان یافتن [[نبوت تشریعی]]، [[نبوت تبلیغی]] نیز به پایان رسید، زیرا [[بشر]] زمانی محتاج به [[وحی تبلیغی]] است که درجۀ [[عقل]] و [[علم]] و [[تمدن]] او در حدی که عهده‌دار امر [[دینداری]] از قبیل: [[دعوت]] و [[تعلیم]] و [[تبلیغ]] و [[تفسیر]] و [[اجتهاد]] نباشد؛ اما [[بعد از ظهور]] [[علم]] و [[عقل]] وقتی [[انسان]] می‌‌تواند به تمام این موارد دسترسی پیدا کند، [[نبوت تبلیغی]] اثرش را از دست می‌‌دهد و وجود آن لزومی ندارد<ref>ر.ک: [[مسلم محمدی|محمدی، مسلم]]، [[فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات علم کلام]]، ص ۱۱۲. </ref>.
+}}
-==شبهه نیاز به [[شریعت]] [[جدید]]==
+== شبهه نیاز به [[نبوت]] و [[شریعت]] [[جدید]] ==
-*با وجود دگرگونی‌های چشمگیری که در [[دنیا]] اتفاق افتاده، ختم نبوت به معنی ختم [[شریعت]] نمی‌تواند صحیح باشد چراکه این تفاوت‌ها و دگرگونی‌ها در [[جهان]]، [[شریعت]] جدیدی را می‌‌طلبد.
+با وجود دگرگونی‌های چشمگیری که در [[دنیا]] اتفاق افتاده، ختم نبوت به معنی ختم [[شریعت]] نمی‌تواند صحیح باشد چراکه این تفاوت‌ها و دگرگونی‌ها در [[جهان]]، [[شریعت]] جدیدی را می‌‌طلبد.
-*در پاسخ گفته شده است: اینکه چه نوع تحولاتی اقتضای تغییر [[قوانین]] بنیادی یعنی حاصل شدن [[شریعت]] [[جدید]] را دارد، در حد توان انسان‌های عادی نیست<ref>ر.ک: [[مسلم محمدی|محمدی، مسلم]]، [[فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات علم کلام]]، ص ۱۱۲-۱۱۳.   </ref>. اما بر اساس معیارهای ظاهری [[راز]] [[خاتمیت نبوت]] و [[شریعت اسلامی]] را می‌‌توان در این چند بند خلاصه کرد.
+در پاسخ گفته شده است: اینکه چه نوع تحولاتی اقتضای تغییر [[قوانین]] بنیادی یعنی حاصل شدن [[شریعت]] [[جدید]] را دارد، در حد توان انسان‌های عادی نیست<ref>ر.ک: [[مسلم محمدی|محمدی، مسلم]]، [[فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات علم کلام]]، ص ۱۱۲-۱۱۳. </ref>. اما بر اساس معیارهای ظاهری راز [[خاتمیت نبوت]] و [[شریعت اسلامی]] را می‌‌توان در این چند بند خلاصه کرد:
 # [[مصونیت]] [[اسلام]] از چالش [[تحریف]] با تضمین [[خداوند]]: {{متن قرآن|إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَإِنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ}}<ref>«بی‌گمان ما خود قرآن را فرو فرستاده‌ایم و به یقین ما نگهبان آن خواهیم بود» سوره حجر، آیه ۹.</ref>
-#تواناییِ [[بشر]] برای گرفتن [[دین کامل]] در دورۀ [[رسالت پیامبر]]{{صل}}
+# تواناییِ [[بشر]] برای گرفتن [[دین کامل]] در دورۀ [[رسالت پیامبر]] {{صل}}
-# [[قدرت]] علمای [[امت]] در استخراج و [[تبلیغ]] [[حکم الهی]] با [[شناخت]] اصول کلی [[اسلام]] و [[درک]] شرایط زمان و مکان؛ چنانکه در [[شریعت اسلام]] برای وضع مقررات، اصول و قواعدی [[پیش‌بینی]] شده است که جزئیات آن در مباحث [[فقهی]]، بحث اختیارات [[حکومت]] و [[حاکم اسلامی]] وجود دارد.
+# [[قدرت]] علمای [[امت]] در استخراج و [[تبلیغ]] حکم الهی با [[شناخت]] اصول کلی [[اسلام]] و [[درک]] شرایط زمان و مکان؛ چنانکه در [[شریعت اسلام]] برای وضع مقررات، اصول و قواعدی پیش‌بینی شده است که جزئیات آن در مباحث [[فقهی]]، بحث اختیارات [[حکومت]] و [[حاکم اسلامی]] وجود دارد.
-*با توجه به این اقسام در می‌‌یابیم با از میان رفتن [[علل]] [[تجدید]] [[نبوت]] و [[شریعت]]، [[مردمان]] [[جهان]] به تکرار [[شریعت]] [[جدید]] نیازی ندارند<ref>ر.ک: [[عبدالحسین خسروپناه|خسروپناه، عبدالحسین]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۱ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ص۵۲۹ ـ ۵۳۸. </ref>.
+با توجه به این اقسام در می‌‌یابیم با از میان رفتن علل تجدید [[نبوت]] و [[شریعت]]، [[مردمان]] [[جهان]] به تکرار [[شریعت]] [[جدید]] نیازی ندارند<ref>ر.ک: [[عبدالحسین خسروپناه|خسروپناه، عبدالحسین]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۱ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۱]]، ص۵۲۹ ـ ۵۳۸. </ref>.
+== جستارهای وابسته ==
+{{مدخل وابسته}}
+* [[اتصال نبوت‌ها]]
+* [[اثبات نبوت]]
+* [[اجتبای نبوت]]
+* [[احادیث نبوت]]
+* [[احکام نبوت]]
+* [[ادعای نبوت]]
+* [[امامت]]
+* [[انقطاع نبوت]]
+* [[اهداف نبوت]]
+* [[آیات نبوت]]
+* [[بقای نبوت]]
+* [[پیامبر]] ([[نبی]])
+* [[تجدید نبوت]]
+* [[تعلیم غیبی به غیر نبی]]
+* [[تکثر نبوت]]
+* [[حقیقت نبوت]]
+* [[ختم نبوت]]
+* [[خصایص نبوت]]
+* [[درجه نبوت]]
+* [[رسالت]]
+* [[شأن پیامبر]]
+* [[شؤون نبوت]]
+* [[ضرورت نبوت]]
+* [[ضروریات نبوت]]
+* [[فعل پیامبر]]
+* [[بعثت]]
+* [[فلسفه بعثت]]
+* [[وجوب بعثت]]
+* [[قدم نبوت]]
+* [[کارکردهای نبوت]]
+* [[کثرت پیامبر]]
+* [[کمال نبوت]]
+* [[مدعی نبوت]]
+* [[معجزه]]
+* [[مقام نبوت]]
+* [[مقام‌های پیامبر]]
+* [[نبوت از دیدگاه برون‌دینی]]
+* [[نبوت برادران یوسف پیامبر]]
+* [[نبوت تبلیغی]]
+* [[نبوت تشريعى]]
+* [[نبوت خاصه]]
+* [[نبوت زن]]
+* [[نبوت عامه]]
+* [[نبوت مشترکه]]
+* [[نبوت مطلق]]
+* [[نبوت مقید]]
+* [[نبوغ عقلی]]
+* [[وحی]]
+* [[ولایت]]
+* [[ويژگی پیامبر]]
+{{پایان مدخل وابسته}}
+== منابع ==
+{{منابع}}
+# [[پرونده:000062.jpg|22px]] [[عبدالحسین خسروپناه|خسروپناه، عبدالحسین]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۱ (کتاب)|'''دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۱''']]
+{{پایان منابع}}
+== پانویس ==
+{{پانویس}}
+[[رده:ختم نبوت]]