ذلت در معارف و سیره سجادی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">\n: +)) |
(←پانویس) |
||
| (۱۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | |||
| موضوع مرتبط = ذلت | |||
| عنوان مدخل = ذلت | |||
| مداخل مرتبط = [[ذلت در قرآن]] - [[ذلت در معارف دعا و زیارات]] - [[ذلت در معارف و سیره سجادی]] - [[ذلت در فقه سیاسی]] | |||
| پرسش مرتبط = | |||
}} | |||
== مقدمه == | |||
==مقدمه== | |||
ذُلّ و ذِلّت هر دو به معنی کوچکی، [[خواری]] و ضدعزّت است. [[قرآن کریم]] درباره [[عزت]] [[خدای متعال]] توصیفات مکرّر و متعددی دارد؛ از جمله: {{متن قرآن|فَلِلَّهِ الْعِزَّةُ جَمِيعًا}}<ref>«عزّت همگی از آن خداوند است» سوره فاطر، آیه ۱۰.</ref>؛ {{متن قرآن|وَلَمْ يَكُنْ لَهُ وَلِيٌّ مِنَ الذُّلِّ}}<ref>«و بگو سپاس خداوند را که نه فرزندی گزیده است و نه او را در فرمانروایی انبازی و نه او را از سر زبونی، سرپرستی است و او را چنان که باید بزرگ می‌دار!» سوره اسراء، آیه ۱۱۱.</ref>. | ذُلّ و ذِلّت هر دو به معنی کوچکی، [[خواری]] و ضدعزّت است. [[قرآن کریم]] درباره [[عزت]] [[خدای متعال]] توصیفات مکرّر و متعددی دارد؛ از جمله: {{متن قرآن|فَلِلَّهِ الْعِزَّةُ جَمِيعًا}}<ref>«عزّت همگی از آن خداوند است» سوره فاطر، آیه ۱۰.</ref>؛ {{متن قرآن|وَلَمْ يَكُنْ لَهُ وَلِيٌّ مِنَ الذُّلِّ}}<ref>«و بگو سپاس خداوند را که نه فرزندی گزیده است و نه او را در فرمانروایی انبازی و نه او را از سر زبونی، سرپرستی است و او را چنان که باید بزرگ می‌دار!» سوره اسراء، آیه ۱۱۱.</ref>. | ||
خدای متعال بر همه چیز توانا و [[عزیز]] است و همه‌چیز و همه دشواری‌ها در مقابل [[قدرت]] او [[ضعیف]] و [[ذلیل]] است. [[امام سجاد]]{{ع}} بیان می‌دارد: {{متن حدیث|ذَلَّتْ لِقُدْرَتِكَ الصِّعَابُ}}<ref>دعای ۷.</ref>؛ به قدرت تو دشواری‌ها رام و هموار گردد | خدای متعال بر همه چیز توانا و [[عزیز]] است و همه‌چیز و همه دشواری‌ها در مقابل [[قدرت]] او [[ضعیف]] و [[ذلیل]] است. [[امام سجاد]] {{ع}} بیان می‌دارد: {{متن حدیث|ذَلَّتْ لِقُدْرَتِكَ الصِّعَابُ}}<ref>دعای ۷.</ref>؛ به قدرت تو دشواری‌ها رام و هموار گردد. | ||
[[ذلت]] در برابر [[عظمت]] و [[قدرت خداوند]] [[پسندیده]] است. امام سجاد {{ع}} از خدای متعال [[خضوع]] و [[مذلّت]] در پیشگاهش را خواستار است: {{متن حدیث|وَ أَعِنَّا فِي نَهَارِهِ عَلَى صِيَامِهِ، وَ فِي لَيْلِهِ عَلَى الصَّلَاةِ وَ التَّضَرُّعِ إِلَيْكَ، وَ الْخُشُوعِ لَكَ، وَ الذِّلَّةِ بَيْنَ يَدَيْكَ}}<ref>دعای ۴۴.</ref>؛ «ما را [[یاری]] ده که روزهایش ([[ماه رمضان]]) را [[روزه]] بداریم و [[شب]] هایش را به [[تضرع]] و [[خشوع]] و [[مذلت]] در پیشگاه تو به [[سحر]] رسانیم». | |||
امام سجاد {{ع}} به ما می‌آموزد که اگر کسی از غیر [[خدا]] [[طلب]] [[عزّت]] کند جز [[ذلّت]] و خواری نصیبش نشود<ref>نیایش بیست‌وهشتم.</ref>. و از خدا می‌طلبد که به سبب [[ارتباط]] با او وی را از ذلّت رهانیده و عزیز گرداند<ref>نیایش بیست‌و‌پنجم.</ref> و البته عزّت در بین [[مردم]] نباید چنان باشد که [[انسان]] ذلّت خویش در نزد خدا را فراموش نماید: «بار خدایا، مرا در برابر خود ذلیل گردان و در نزد بندگانت عزیز دار. چون با تو [[خلوت]] کنم فروتنی‌ام بخش و در میان [[بندگان]] خود سرافراز دار»<ref>نیایش چهل‌وهفتم.</ref>. | |||
اما ذلّت در برابر غیر خدا [[ناپسند]] است. [[امام]] عرضه می‌دارد: «ای خدا مرا از ذلت و [[رنج]] در [[پناه]] خود دار»<ref>نیایش چهل‌وهفتم.</ref>. از نظر [[امام سجاد]] {{ع}} [[تجاوز]] از حدود [[گناه]]، نیاز، [[استعانت]] از دیگران هنگام [[اضطرار]]، [[تضرع]] در مقابل دیگران هنگام [[بینوایی]] و یا [[ترس]]، و وامداری از جمله [[علل]] [[ذلت]] و [[خواری]] است: «بار خدایا من چون [[پیروی از هوای نفس]] را از حد گذرانیده‌ام آفریده‌ای ذلیلم»<ref>نیایش بیست‌و‌پنجم.</ref>. مرا میازمای که به هنگام اضطرار از جز تو [[یاری]] جویم و به هنگام [[بینوایی]] به پیشگاه جز تو [[خاضع]] شوم و به هنگام ترس در برابر جز تویی تضرع کنم تا مستحق [[خذلان]] و منع و [[اعراض]] گردم<ref>نیایش بیستم.</ref>. از تو زنهار می‌خواهم [[ذلّت]] وامداری در این [[جهان]] و از تبعات و عواقب آن پس از [[مرگ]]<ref>نیایش سی‌ام.</ref>.<ref>صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، انتشارات سروش، تهران، ۱۳۷۵، چاپ دوم؛ قاموس قرآن، سیدعلی‌اکبر قرشی، دارالکتب الاسلامیة، تهران، ۱۳۷۱، چاپ ششم؛ قرآن حکیم، ترجمه ناصر مکارم شیرازی.</ref>.<ref>[[امیر شیرزاد|شیرزاد، امیر]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|مقاله «ذلت»، دانشنامه صحیفه سجادیه]]، ص ۲۴۰.</ref> | |||
==منابع== | == منابع == | ||
{{منابع}} | |||
# [[پرونده:1100609.jpg|22px]] [[امیر شیرزاد|شیرزاد، امیر]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|'''مقاله «ذلت»، دانشنامه صحیفه سجادیه''']] | # [[پرونده:1100609.jpg|22px]] [[امیر شیرزاد|شیرزاد، امیر]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|'''مقاله «ذلت»، دانشنامه صحیفه سجادیه''']] | ||
{{پایان منابع}} | |||
==پانویس== | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:ذلت | [[رده:ذلت]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۵ نوامبر ۲۰۲۳، ساعت ۰۷:۵۶
این مدخل زیرشاخهٔ بحث ذلت است. ذلت از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: ذلت در قرآن - ذلت در معارف دعا و زیارات - ذلت در معارف و سیره سجادی - ذلت در فقه سیاسی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
ذُلّ و ذِلّت هر دو به معنی کوچکی، خواری و ضدعزّت است. قرآن کریم درباره عزت خدای متعال توصیفات مکرّر و متعددی دارد؛ از جمله: ﴿فَلِلَّهِ الْعِزَّةُ جَمِيعًا﴾[۱]؛ ﴿وَلَمْ يَكُنْ لَهُ وَلِيٌّ مِنَ الذُّلِّ﴾[۲]. خدای متعال بر همه چیز توانا و عزیز است و همه‌چیز و همه دشواری‌ها در مقابل قدرت او ضعیف و ذلیل است. امام سجاد (ع) بیان می‌دارد: «ذَلَّتْ لِقُدْرَتِكَ الصِّعَابُ»[۳]؛ به قدرت تو دشواری‌ها رام و هموار گردد.
ذلت در برابر عظمت و قدرت خداوند پسندیده است. امام سجاد (ع) از خدای متعال خضوع و مذلّت در پیشگاهش را خواستار است: «وَ أَعِنَّا فِي نَهَارِهِ عَلَى صِيَامِهِ، وَ فِي لَيْلِهِ عَلَى الصَّلَاةِ وَ التَّضَرُّعِ إِلَيْكَ، وَ الْخُشُوعِ لَكَ، وَ الذِّلَّةِ بَيْنَ يَدَيْكَ»[۴]؛ «ما را یاری ده که روزهایش (ماه رمضان) را روزه بداریم و شب هایش را به تضرع و خشوع و مذلت در پیشگاه تو به سحر رسانیم». امام سجاد (ع) به ما می‌آموزد که اگر کسی از غیر خدا طلب عزّت کند جز ذلّت و خواری نصیبش نشود[۵]. و از خدا می‌طلبد که به سبب ارتباط با او وی را از ذلّت رهانیده و عزیز گرداند[۶] و البته عزّت در بین مردم نباید چنان باشد که انسان ذلّت خویش در نزد خدا را فراموش نماید: «بار خدایا، مرا در برابر خود ذلیل گردان و در نزد بندگانت عزیز دار. چون با تو خلوت کنم فروتنی‌ام بخش و در میان بندگان خود سرافراز دار»[۷].
اما ذلّت در برابر غیر خدا ناپسند است. امام عرضه می‌دارد: «ای خدا مرا از ذلت و رنج در پناه خود دار»[۸]. از نظر امام سجاد (ع) تجاوز از حدود گناه، نیاز، استعانت از دیگران هنگام اضطرار، تضرع در مقابل دیگران هنگام بینوایی و یا ترس، و وامداری از جمله علل ذلت و خواری است: «بار خدایا من چون پیروی از هوای نفس را از حد گذرانیده‌ام آفریده‌ای ذلیلم»[۹]. مرا میازمای که به هنگام اضطرار از جز تو یاری جویم و به هنگام بینوایی به پیشگاه جز تو خاضع شوم و به هنگام ترس در برابر جز تویی تضرع کنم تا مستحق خذلان و منع و اعراض گردم[۱۰]. از تو زنهار می‌خواهم ذلّت وامداری در این جهان و از تبعات و عواقب آن پس از مرگ[۱۱].[۱۲].[۱۳]
منابع
پانویس
- ↑ «عزّت همگی از آن خداوند است» سوره فاطر، آیه ۱۰.
- ↑ «و بگو سپاس خداوند را که نه فرزندی گزیده است و نه او را در فرمانروایی انبازی و نه او را از سر زبونی، سرپرستی است و او را چنان که باید بزرگ می‌دار!» سوره اسراء، آیه ۱۱۱.
- ↑ دعای ۷.
- ↑ دعای ۴۴.
- ↑ نیایش بیست‌وهشتم.
- ↑ نیایش بیست‌و‌پنجم.
- ↑ نیایش چهل‌وهفتم.
- ↑ نیایش چهل‌وهفتم.
- ↑ نیایش بیست‌و‌پنجم.
- ↑ نیایش بیستم.
- ↑ نیایش سی‌ام.
- ↑ صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، انتشارات سروش، تهران، ۱۳۷۵، چاپ دوم؛ قاموس قرآن، سیدعلی‌اکبر قرشی، دارالکتب الاسلامیة، تهران، ۱۳۷۱، چاپ ششم؛ قرآن حکیم، ترجمه ناصر مکارم شیرازی.
- ↑ شیرزاد، امیر، مقاله «ذلت»، دانشنامه صحیفه سجادیه، ص ۲۴۰.