بدون خلاصۀ ویرایش
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{علم معصوم}} {{خرد}} <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;"> : <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:cen...» ایجاد کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۴۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۸ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{علم معصوم | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = علم معصوم | |||
| عنوان مدخل = | |||
| مداخل مرتبط = | |||
| پرسش مرتبط = علم معصوم (پرسش) | |||
}} | |||
روایاتی وجود دارد که عده‌ای خواسته‌اند '''جهل معصوم''' را از آنها برداشت نمایند، لکن درباره قلمرو [[علوم]] [[ائمه]] دو دیدگاه وجود دارد، برخی [[معتقد]] به تام بودن علوم ائمه {{عم}} هستند و عده‌ای معتقد به محدودیت علوم ایشان. [[اثبات]] یا [[نفی]] تام بودن علوم آنان، به تحلیل و جمع‌بندی [[روایات]] این موضوع وابسته است. | |||
==روایاتی در باب عدم علم ائمه به برخی موضوعات== | == روایاتی در باب عدم [[علم ائمه]] به برخی موضوعات == | ||
در برخی [[روایات]] از عدم علم ائمه {{عم}} به برخی موضوعات [[خبر]] داده شده است. این روایات به طور روشن، [[محدودیت]] [[علوم]] ایشان را نسبت به آن موضوعات [[اثبات]] می‌کند. به نمونه‌هایی از این روایات اشاره می‌کنیم: | |||
# در روایتی از [[امام باقر]] {{ع}} [[نقل]] شده است: "تمام [[علم]] نزد [[خداوند]] است؛ اما آنچه چاره‌ای از آن برای [[بندگان]] نیست، نزد [[اوصیاء]] است"<ref>{{متن حدیث|أَمَّا جُمْلَةُ الْعِلْمِ فَعِنْدَ اللَّهِ جَلَّ ذِکْرُهُ وَ أَمَّا مَا لَا بُدَّ لِلْعِبَادِ مِنْهُ فَعِنْدَ الْأَوْصِیَاء}}؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۱، ص۲۴۳.</ref> این [[روایت]] بر این مطلب [[دلالت]] دارد که تمام علوم فقط نزد خداوند است و تنها مقداری از آن در [[اختیار]] [[ائمه]] {{عم}} قرار دارد که برای [[هدایت]] و [[راهنمایی]] [[انسان‌ها]] مورد نیاز است و مقتضای [[مقام]] [[امامت]] آنان به شمار می‌رود. | |||
# با [[سند صحیح]] نقل شده است امام باقر {{ع}} [[غسل]] کرد، [[ولی]] مقداری از پشت ایشان خشک ماند. فردی از [[اصحاب]] به ایشان این مطلب را خبر داد. [[امام]] فرمود: "اگر [[سکوت]] می‌کردی، تکلیفی بر تو نبود"، سپس آن قسمت را با دست مسح کرد<ref>{{متن حدیث|اغْتَسَلَ أَبِی مِنَ الْجَنَابَةِ فَقِیلَ لَهُ قَدْ أَبْقَیْتَ لُمْعَةً فِی ظَهْرِک لَمْ یُصِبْهَا الْمَاءُ فَقَالَ لَهُ مَا کَانَ عَلَیْکَ لَوْ سَکَتَّ ثُمَّ مَسَحَ تِلْکَ اللُّمْعَةَ بِیَدِه}}؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۳، ص۴۵؛ حرعاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج۲، ص۲۵۹.</ref>. | |||
# بنابر روایتی صحیح السند، [[ابو بصیر]] از [[امام صادق]] {{ع}} پرسید: "می‌گویند شما تعداد قطره‌های [[باران]]، شمار [[ستارگان]]، تعداد برگ‌های درختان، وزن [[آب]] دریا و شمار ذرات [[خاک]] را می‌دانید!" امام دستان خود را به [[آسمان]] بلند کرد و فرمود: "منزه است خداوند! منزه است خداوند! نه؛ به [[خدا]] قسم! اینها را جز خداوند نمی‌داند"<ref>{{متن حدیث|عن أبی بصیر، قال: قلت لأبی عبد اللّه {{ع}}: انهم یقولون، قال: و ما یقولون؟ قلت: یقولون تعلم قطر المطر و عدد النجوم و ورق الشجر و وزن ما فی البحر و عدد التراب، فرفع یده الی السماء، و قال: سبحان اللّه سبحان اللّه لا و اللّه ما یعلم هذا الا اللّه!!}}؛ کشی، محمد بن عمر کشی، رجال الکشی (إختیار معرفة الرجال)، ج۲، ص۵۸۸.</ref> | |||
# در روایتی دیگر با [[سند]] [[موثق]] آمده است [[امام کاظم]] {{ع}} یکی از خدمتکاران خود را فرستاد تا تخم مرغ بخرد. آن [[جوان]]، یک یا دو تخم مرغ خرید و در بین راه با آنها قمار [[بازی]] کرد. سپس نزد [[امام]] آمد. امام آن تخم مرغ را خورد. یکی دیگر از خدمت‌گزاران، از قمار آن فرد [[خبر]] داد؛ امام طشتی‌طلبید و غذای خورده شده را بالا آورد<ref>{{متن حدیث|بَعَثَ أَبُو الْحَسَنِ {{ع}}غُلَاماً یَشْتَرِی لَهُ بَیْضاً فَأَخَذَ الْغُلَامُ بَیْضَةً أَوْ بَیْضَتَیْنِ فَقَامَرَ بِهَا فَلَمَّا أَتَی بِهِ أَکَلَهُ فَقَالَ لَهُ مَوْلًی لَهُ إِنَّ فِیهِ مِنَ الْقِمَارِ قَالَ فَدَعَا بِطَشْتٍ فَتَقَیَّأَهُ}}؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۵، ص۱۲۳.</ref>.<ref>[[سید علی هاشمی (زاده ۱۳۵۲)|هاشمی، سید علی]]، [[علم امام تام یا محدود؟ (مقاله)|علم امام تام یا محدود؟]]، [[مشرق موعود (نشریه)|فصلنامه مشرق موعود]].</ref> | |||
== | |||
{{ | == دیدگاه اساسی علمای [[شیعه]] درباره [[قلمرو علم معصوم]] == | ||
{{ | درباره قلمرو [[علوم]] [[ائمه]] می‌توان دو دیدگاه اساسی را در میان علمای [[شیعه]] مشاهده کرد: | ||
# '''دیدگاه [[معتقد]] به تام بودن علوم ائمه {{عم}}:''' تام بودن [[علم امام]] بدین معناست که هیچ دانشی نیست که برای غیر [[خداوند]] ممکن باشد و امام نسبت به آن [[آگاه]] نباشد. بنابراین دیدگاه، امام به تمام علوم و جزئیات حوادث [[جهان]] و در تمام زمان‌ها در محدوده قابل [[تصور]] برای غیر خداوند آگاه است<ref>سید عبدالحسین لاری؛ معارف السلمانی بمراتب خلفاء الرحمانی.</ref>. برخی [[دانش‌ها]] که لازمه [[مقام]] خداوند است و جز او کسی به آنها آگاه نیست<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی ج۱، ص۵۷۱ و ۶۳۵.</ref>. از فرض این بحث خارج است. | |||
# '''دیدگاه معتقد به محدودیت علوم ایشان:''' در مقابل دیدگاه پیشین، صاحبان این دیدگاه معتقدند تام بودن علوم ائمه {{عم}} موجه نیست و ضرورتی ندارد که امام به همه امور جهان به طور جزئی و تفصیلی آگاه باشد. برخی نیز به [[صراحت]] وجود چنین تمامیتی را [[نفی]] کرده‌اند<ref>محمد بن محمد مفید؛ المسائل العکبریة ص۶۹و۷۰؛ محمد بن علی کراجی، کنز الفوائد ج۱.</ref>. | |||
ریشه این [[اختلاف]]، [[ظهور]] متفاوت برخی روایاتی است که در این موضوع [[نقل]] شده است. بنابراین [[اثبات]] یا نفی تام بودن [[علوم]] آنان، بیش از همه به تحلیل و جمع‌بندی [[روایات]] این موضوع وابسته است<ref>[[سید علی هاشمی (زاده ۱۳۵۲)|هاشمی، سید علی]]، [[علم امام تام یا محدود؟ (مقاله)|علم امام تام یا محدود؟]]، [[مشرق موعود (نشریه)|فصلنامه مشرق موعود]].</ref>. | |||
باید توجه داشت دلیلی بر کامل بودن [[علم]] همه [[پیامبران]] نیست و تنها درباره [[پیامبر]] {{صل}} و [[اهل بیت]] {{عم}} می‌توان ادعا کرد که از [[جامعیت]] [[علمی]] و [[علم غیب]] بهره‌مندند؛ نمی‌توان اثبات کرد که [[حضرت موسی]] {{ع}} یا [[انبیاء]] دیگر [[علم کامل]] داشته‌اند؛ ازاین‌رو اگر آیاتی بر [[محدودیت علم]] آنان [[دلالت]] کند چیز بعیدی نیست. در موارد کلی‌تر برخی از این موارد به [[صراحت]] بیان شده است؛ برای مثال [[حضرت آدم]] {{ع}} نمی‌دانست که [[شیطان]] قصد [[فریب]] او را دارد یا حضرت موسی {{ع}} نمی‌دانست با آن ضربه‌ای که به آن مرد می‌زند، خواهد مرد؛ بنابراین از سویی دلیلی بر جامعیت و تام بودن علم انبیاء نیست و از سویی دیگر موارد صریح و [[قطعی]] وجود دارد که محدودیت علم[[انبیاء]] را می‌رساند. درباره پیامبر {{صل}} و اهل بیت {{عم}} روایات صریح و روشنی وجود دارد که آنان از علم کامل بهره‌مندند؛ در کتاب [[شریف]] [[اصول کافی]] احادیثی وجود دارند که علم {{متن حدیث|مَا کَانَ وَ یَکُون}} آنان را تصریح می‌کند، یا در کتاب [[بصائر الدرجات]] نیز همین عنوان وجود دارد و بسیاری از روایات دیگر که بیانگر علم کامل آنان به حوادث، [[آینده]] و... است<ref>[[سید علی هاشمی (زاده ۱۳۵۲)|هاشمی، سید علی]]، مکاتبه اختصاصی [[دانشنامه مجازی امامت و ولایت]].</ref>. | |||
{{ | |||
{{ | |||
{{ | |||
{{ | |||
== | == پرسش‌های وابسته == | ||
{{ | {{پرسش وابسته}} | ||
* [[آیا معصوم در برخی موارد جهل دارد؟ (پرسش)]] | |||
* [[ | {{پایان پرسش وابسته}} | ||
{{پایان}} | |||
==منابع== | == منابع == | ||
{{ | {{منابع}} | ||
# [[پرونده:مشرق موعود.jpg|22px]] [[سید علی هاشمی (زاده ۱۳۵۲)|هاشمی، سید علی]]، [[علم امام تام یا محدود؟ (مقاله)|'''علم امام تام یا محدود؟''']]، [[مشرق موعود (نشریه)|فصلنامه مشرق موعود]] | |||
{{پایان منابع}} | |||
{{پایان}} | |||
==پانویس== | == پانویس == | ||
{{ | {{پانویس}} | ||
[[رده: | [[رده:علم معصوم]] | ||